Hoogheemraadschap Rijnland gaat
750-jarig bestaan herdenken
Hartelijke huldiging van de liee
H. Hazelhoff
93ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Maandag 16 Augustus 1954
Derde Blad No.
3 en 4 September
it
Tevens in gebruikstelling
nieuw gemaal te Katwijk
Nauwkeurige stichtingsdatum niet bekend
Een der oudste waterschappen in Nederland, het Hoogheemraad
schap Rijnland, gaat binnenkort het 750-jarig bestaan vieren. Rijnland
omvat de polders van Centraal en Noordelijk Zuid-Holland, met Leiden
als centrum en zetel.
Een nauwkeurige stichtingsdatum van het waterschap is niet
bekend. Dit is mede het gevolg van het feit, dat het waterschap uit
kleinere organisaties gegroeid is tot het huidige complex, waardoor
inderdaad niet van een bepaalde stichtingsdatum kan worden
gesproken.
Rijnland heeft echter wel, zij het in andere vorm, ongeveer drie
kwart van duizend jaar bestaan, en de viering van dit jubileum is
gekoppeld aan de in gebruik stelling van het nieuwe gemaal te Katwijk
aan Zee, waartoe men aanvankelijk eerder, in het jongstleden voorjaar.
hoopte te kunnen overgaan, doch hetgeen door het verloop der werk
zaamheden eerst begin September kan geschieden.
Op 3 en 4 September hoopt men het jubileum te gedenken en het
gemaal in gebruik te nemen.
Foto LD./Van Vliet
De imposante machinehal van het
nieuwe se maal.
Na vier jaar werken
Diploma-uitreiking
aan zetters en drukkers
De Districts Opleidingscommissie in
't boek- en rasterdiepdrukbedryf te Lei
den heeft in ..Het Gulden Vlies'' aan
jonggezelzetters en drukkers een diploma
uitgereikt. Vier jaren van één dag arbeid
in de week aijn er aan voorafgegaan. De
grafische industrie heeft de leerlingen-
opleiding straf ter hand genomen. Leer
lingen voor dit vak. dat eisen stelt aan
intelligentie i in sommige onderdelen aan
kunstzinnigheid) en vakmanschap wor
den na voldoende schoolopleiding eerst
getest. Valt de test gunstig uit, dan
wordt met de patroon een leerlingover-
eenkomst aangegaan, die de candidaat
onder het vaderlijk oog brengt van een
oudere vakgenoot, die zijn leermeester
wordt. Het resultaat van vier jaar
theoretische en practische opleiding op
school en in bedrijf is het jonggezellen-
diploma, dat de leerlingen het recht
geeft zich tweede klas gezel te noemen.
De heer P. Merkelyn. voorzitter van de
districtsopleidingscommissie leidde een
en ander in met een woord van welkom
en felicitatie, waarbij hi) o m. zei. dat er
op het grote grafische terrein nog heel
wat meer te leren en te veroveren valt.
Als mogelijkheid voor de jongelui om
zich verder te ontwikkelen noemde spr.
de vormgeving t layout-man i, het ma-
chinezetten. het gieten aan de Monotype
of indien aanleg en ontwikkeling
aanwezig is de cursus assistent-cal
culator. algemene grafische ontwikkeling
en voorbereiding-tot leermeester-gezel.
Voorts wees hij in dit verband op het
grote nut van de vakstudieclub, die ook
in Leiden zulk nuttig werk verricht.
De heer P. de Bruin, secretaris van
de commissie, vroeg zich in zijn toe
spraak af hoe het voorheen was en hoe
thans.
De vergelijking benadrukte de vele ver
beteringen. die er in de leerlingopleiding
door de jaren heen gekomen zijn.
De heer J. Sommeling. controleur van
de leerlingen-opleiding, feliciteerde de
gelukkigen en dankte in het bijzonder
alle leraren.
Ook de drie afgevaardigden van de
vakorganisaties t.w. de heren N. Lange-
zaal (A.NG.B.i. H. A. Chaudron (N.C.
G.B.) en W. O verdijk (N.KG.B.i spra
ken welgemeende woorden van geluk
wens.
Met enige interessante reisfilms werd
de avond voltooid.
De namen.
Jonggezellen-diploma zetten: J. M.
van Diemen. Leiden. A. Brouwer. Leiden.
H. J. van der Veer. Leiden. G. L. J. Sik-
king, Warmond, W. M. Keepers, Voor
hout.
Drukken: D. Beekman. Leiden. H.
Boom, Leiden, P. Bres. Leiden. P. J.
Piket, Leiden, P. de Vos. Lelden. Th. C.
van Leeuwen. Warmond. N. van Rooyen,
Lisse.
Diepdruk: Th. Th. Boom. Leiden, A. S.
Hakkaart, Leiden. J. H. Hakkaart. Lei
den. W. van Leeuwen. Leiden. P. van
Soest. Leiden.
Ir W. F. Engels heeft
auto-ongeluk in Frankrijl
Op de terugweg van een korte vie*
aan de Rivièra heeft u- W. F £.1
directeur van de Uitgebreid Tect^"
School alhier en benoemd tot dir-n
van het Kon. Genootschap Msr
het Franse plaatsje Les Abrets in
een auto-ongeluk gehad. Op een
punt van wegen werd zijn auto do"l
zware vrachtauto gegrepen. Ir r-
kreeg tengevolge van deze aariT
een arm- en bekkenfractuur, tersr,
echtgenote, die naast hem zat, e^.
brak. Zijn mede-inzittende <jJ
kwam met de schrik vrij. De gej^
zijn naar een hospitaal in de
overgebracht.
FAMILIEBERICHTEN
ontleend aan andere bladen;
Bevallen: Scherpenhuizen—Vi-
d., Voorburg; SchutteDonker,
Haag; de Vos van Steemvjjk—var-
landt, z.. Den Haag.
Gehuwd: B. J Hooreman en»
Tomnga, Den Haag; B. Boutnng
L Bissohop, Den Haag; M c. p
en A. M, Oerlemans. Rdam;
Horchner en C. W. B. Scheer, Ac>
P Ernst en C. Th. Scheerder, Voc-a
J. J. van Straaten en C. A. E, ói
mng. Grevenbicht; J. W. van zr,
en B Heuizel. Hamburg.
OverledenA. Losekoot, m76 i.
vega; J J. Tesch. m.. 77 j, OUt,'.
VerheulHoos, v.. 82 jR'dam. c
Eikelenboom—Renes. v.. 82 j.
Haag; A. Verhagen, m., 71 j, Bna
40 jaar in 's Rijksdienst
geraadpleegd. Van het begin der zestien
de eeuw af dient hiervoor een vergade- j
ring van hoofdingelanden. Deze worden
sedert 1795 door de ingelanden gekozen.
Hieraan zijn sedert 1951 toegevoegd de
hoofdinglanden voor het bebouwd ei-
gedom, aangewezen door de gemeente
besturen.
Zelfde taak, uiteenlopende
omyang en middelen
De taak van Rijnland, waterkering en
boezemverzorging, is in grote lijnen van
den beginne af dezelfde gebleven, al lie-1
pen omvang van die taak en methode I
van taakvervulling nogal uiteen.
Van groot belang was het graven
van het Katwijksc Kanaal in de ja-
ren 1804 tot 1807 en de invoering der
gemalen van 18-13 af. Voordien vond
alleen de natuurlijke lozing plaats.
Het gemaal te Katwijk, dat binnen
kort door in gebruikstelling van het
nieuwe gemaal heeft uitgediend, da
teert van 1880.
Waterschappen en soortgelijke orga
nisaties zijn in ons lage Nederland van
buitengewoon grote betekenis. De plat
telandsbevolking is sinds eeuwen afhan
kelijk van een gemeenschappelijke zorg
voor de waterkering. Ons land ligt in
het Westen beneden de waterspiegel of
zoweinig daarboven dat waterkeringen
nodig zijn om periodieke overstromings
rampen te voorkomen. De zorg voor die
waterkeringen is reeds vele eeuwen ge
leden door historische groei in handen
gelegd van gemeenschappelijke organen.
Het is «en was ook vroegen ondenkbaar,
dat iedere boer voor zlchzelve zorgen
zou voor het drooghouden van zijn land,
voor het bestrijden van overstromings
gevaar.
Aanvankelijk kreeg die samenwerking
ln de strijd tegen de aartsvijand van
ons volk geen bepaalde organisatorische
vorm. doch naarmate de plattelandsbe
volking door de resultaten dier samen
werking meer ging rekenen op een on
derlinge garantie tegen rampen, en dus
de belangen van samenwerking groter
werden, begonnen zich bepaalde orga
nisatorische vormen af te tekenen,
waaruit de huidige waterschappen ge
groeid zijn.
bestond al een regionale bedijking in
de omgeving van Leiden met een min
of meer regionaal beheer en bestuur.
Omstreeks 1165 moet de beheerstaak
over deze waterkeringscomplexen over
de gehele directe Rijnstreek en het
daaraan ten Zuiden grenzende deel
van het lage land ten Oosten van de
Sleutelstad zijn uitgebreid volgens de
schaarse en niet geheel duidelijke ge
gevens uit die tijd.
Voorgeschiedenis
Een der eerste streken, waarin zich
zulk een organisatorische zorg voor de
bescherming van het lage land tegen
het water ontwikkelde, was de streek
rond Lelden, de streek welke thans, ln
breder verband, valt onder het te Lel
den zetelende Hoogheemraadschap Rijn
land.
Zoals gezegd is de vorming van dit
hoogheemraadschap een geleidelijk
proces geweest. In de twaalfde eeuw
Oudste historie
Eerst uit 1202 dateert het vroegste be
wijs, dat voor die zorg voor de waterke
ringen een vast bestuur in het leven
was geroepen, en de daarop betrekking
hebbende documenten zijn de vroegste,
waarop Rijnland kan bogen
Op grond daarvan is men in 1952
gaan denken over het vieren van het
symbolische 750-jarige bestaan. Daarbij
werd echter reeds spoedig gesuggereerd,
deze herdenking te doen samenvallen
met een andere zeer belangrijke gebeur
tenis in de geschiedenis van het hoog-
heemraadschap, het in gebruik nemen
van het nieuwe gemaal te Katwijk aan
Zee.. Daartoe werd besloten, zodat de
Jubileumviering van begin December
eigenlijk een enigszins verlaat festijn Is.
Rijnland groeide vrijwel tot de hui
dige omvang tijdens het landsbestuur
van Graaf Willem I. van 1203 tot 1222.
j Toen is ook het gebied ten Noorden van
de directe Rijnstreek ermede verbonden,
mede als uitvloeisel van het leggen van
I de Spaarndam in 1220.
Van den beginne af tot nu toe ls het
dagelijks bestuur gevormd door een col
lege van dijkgraaf en hoogheemraden.
Bij bijzondere gelegenheden werd een
l grotere ingelanden-vertegenwoordiging
is thans geheel door andere lichamen
overgenomen. Ook op de verveningen
i en ontgrondingen heeft Rijnland niet
meer het uitsluitende en directe toezicht
I van vroeger.
Voor de lokale waterstaatszorg zijn
vanouds plaatselijke instanties onder
gezag en toezicht van Rijnland werk
zaam geweest. Van het begin af tot 1870
waren dit de „ambachten" i welke in
stanties nog voortleven in verschillen
de polderbenamingen zoals b.v. de Vier-
ambachtspolder tussen Woubrugge. Ter
Aar en Alphen i. Van de vijftiende eeuw
af ontstonden voorts de polder-bestu
ren, waaruit thans de lokale water-
schapszorg bestaat.
I Het hoogheemraadschap Rijnland om-
I vat thans ruim 200 aparte polders, elk
met een rijke, bewogen eigen geschle-
j denls. een eleen taak en karakter, en
een eigen bestuur.
Mesr bekendheid
Rijnland volbrengt zijn taak over het1
algemeen in stilte. Een enkele maal
slechts «zoals b.v. na de jongste waters-
nood toen een algemene discussie ont
stond over de voor en nadelen van ge
decentraliseerde waterschapszorgi be
merkt de stedeling iets van het werk van
instellingen als Rijnland.
Het hoogheemraadschap heeft echter
de gelegenheid van het Jubileum en de
in gebruikneming van het indrukwek-
kende nieuwe gemaal te Katwijk aan- i
gegrepen om eens iets meer naar bul
ten te treden en meer algemene bekend- i
heid aan zijn arbeid te geven.
Het ligt in het voornemen, dat de
dijkgraaf van Rijnland, ror J. Slagter.
op 3 September in het bijzijn van een
aantal genodigden, de inwerkingstel-
Foto L.D./Van Vliet
Rechts het nieuwe, links het oude j
Katwijkse gemaal
1«p
w
4v
X' v.
m!
i
i
„De juiste man op de juiste plaats
in het soeiale bestel"
Ter gelegenheid van zyn 40-jarig jubileum in 's Rijksdienst is de heer H.
Hazelhoff. directeur van het Gew. Arbeidsbureau te Leiden, Zaterdag een
hartelijke huldiging bereid.
De heer Knop. plv. directeur-generaal
van het Rijksarbeidsbureau, die aller-
eerst de gelukwens overbracht van de
directeur-generaal van het R.A.B., de
heer Mansholt. merkte o.m. op, dat de
jubilaris by de topleiding van dit bu
reau bekend staat als iemand, die plicht
tot zijn levensdevies heeft genomen.
I Voorts herinnerde spreker aan de
beide wereldoorlogen, waarvan vooral de
j laatste de heer Hazelhoff met de bezet
ters in een ernstig conflict bracht, het-
I geen tot gevolg had, dat hij uit zijn
ambt werd ontzet.
I Spreker sprak vervolgens zeer waar-
derend over de persoonlijke omgang
met de heer Hazelhoff. Gaarne luistert
I men naar hem om zijn wijsgerige instel
ling van geest. De invloed van Uw lel-
I ding is merkbaar by hen. met wie U
samenwerkt, aldus eindigde de heer
j Knop, die hierna aan de jubilaris na
mens de Staat der Nederlanden de ge
bruikelijke enveloppe met inhoud over-
I handlgde.
DE JUISTE MAN.
Mr Snyders las vervolgens een brief
voor van de Hoofdinspecteur-Directeur
I van het Districtsarbeidsbureau Zuld-
Holland, de heer Vermeulen, uit welk
1 schryven viel af te leiden, dat er een
bijzondere vriendschappelijke verhou
ding bestaat tussen de jubilaris en de
heer Vermeulen. Mr Snijders wees er
voorts op, dat de heer Hazelhoff een
waardige nestor is in de kring van
Directeuren. Spreker heeft hem in kor
te tyd leren kennen als een uitnemend,
bescheiden mens, die niet in „show"
zijn kracht zoekt en door een aan de
weg timmeren tracht een hogere posi
tie te bereiken en daardoor vaak juist
minder gezocht wordt. U hebt in Uw
levenspractijk. aldus spreker, getoond,
dat U de juiste man bent op de juiste
plaats in het sociale bestel. Als stoffe
lijk blijk van genegenheid bood mr Snij
ders de Jubilaris enkele boekwerken aan,
waarbij mr Snyders de wens uitsprak,
dat ook mevr. Hazelhoff zich overtuigd
moge houden van de grote sympathie
en waardering, die in brede kring voor
haar man bestaat.
De heer C. R. L. Oostveen. Adjunct-
Directeur van het Gew. Arbeidsbureau
Leiden, was de tolk van alle aan het
G.A.B. verbonden ambtenaren toen hij
ln zeer waarderende woorden uiting gaf
van de gevoelens, welke bij de ambte
naren voor de directeur leven. Het zyn
gevoelens van hoogachting voor Uw
persoon, om de wijze waarop U met de
ambtenaren pleegt om te gaan en hen
altijd wilt zien als Uw medewerkers Uw
zonnige vriendelijkheid, aldus de heer
Oostveen .spreidt een aangename sfeer
voor hen. die onder Uw leiding staan.
Moge het U gegeven zijn om nog vele
jaren als onze directeur te fungeren.
Namens het ambtenarencorps bood spre
ker een schemerlamp aan.
De heer Molenbeek, directeur van het
Gew. Arbeidsbureau Gouda, vertolkte
vervolgens hetgeen er aan waardering
leeft ln de kring der Directeuren der
Acht persoonlijke vrijheid van
eminent belang
Als speciale genodigden waren op
deze bijeenkomst, welke een intern ka
rakter droeg, tegenwoordig de heer P.
Knop plaatsvervangend Directeur-Ge
neraal van het P.ijksarbeidsbureau. mr
J. A. Snyders, wnd. Hoofdinspecteur-
Directeur van het Districtsbureau voor
de Arbeidsvoorziening in Zuid-Holland,
voorts de Collega's van de jubilaris, de
Directeuren van de Gewestelijke Ar-
beidsbureau's te Alphen, Gouda, Lisse
en Woerden (vroegere Bijkantoren van
het G.A.B. Leiden), het corps Ambte
naren van het Gew Arbeidsbureau Lei
den, de heer G. H Kottelaar. Directeur
van de Rijkswerkplaats voor Vakont
wikkeling te Leiden, vertegenwoordigers
van het Districtsarbeidsbureau te Den
Haag en enkele belangstellenden uit de
kring van het Ryksarbeidsbureau.
De leiding: van deze huldigingssamen
komst was in handen van de Adj. Di
recteur van het GAB. Lelden, de heer
C. R. L. Oostveen. die bij de aanvang
van de samenkomst een bijzonder woord
van welkom sprak tot de heer en mevr.
Hazelhoff.
ling van het gemaal zal verrichten
waarna naar gehoopt wordt de Minis
ter van Verkeer en Waterstaat of
diens vertegenwoordiger het stand
beeld van graaf Willem I van Hol
land. aangebracht aan de gevel aan
de zeezijde van het gemaal, als zicht
bare herinnering aan het stichtings-
tydperk van Rijnland zal onthullen.
In het gemeenlandshuis van Rijn
land in de Breestraat te Leiden wordt
een kleine tentoonstelling van por
tretten en voorwerpen gehouden, wel
ke expositie te bezichtigen zal zijn op
Zaterdag 4 September van 10 tot
12.30 uur en op Maandag 6 September
van 10 tot 12 en van 14 tot 16.30 uur.
De heer G. Knop, plv. dirtt
generaal van het Rijksarbeidsk
(rechts) wenst de heer H.Hi
hoff geluk.
Foto L.D.Afi
Arbeidsbureau's Alphen, Gouda, La
Woerden, welke G.AB.'s vroege®
kantoren waren van het GAB.tf
voor de persoon en het werk il
jubilerende directeur. Namens alkfg
teuren werd de jubilaris een g
in Delfts Blauw aangeboden.
Een hartelijk woord van feis
volgde nu van de heer G. H. KkJL
directeur van de RijkswerkplaaaB
Vakontwikkeling te Leiden, vrra
reet ressorterende onder het GAi
den. De heer Kottelaar schetste
Hazelhoff als iemand, waar n
vragen kan komen en die ook n
goede oplossing weet aan te gen
mens het personeel van de RWfJ
hij de jubilaris een bloemstuk as
Nadat nog door dokter Scha
keuringsarts van het G.AB een
van felicitatie was gesproken, sp
heer M. I. Smit, de oudste a
dienstjaren van het G.A.B. L
een zeer speciaal persoonlijk x
felicitatie tot de jubilaris.
Aan het einde van deze huk;
samenkomst sprak de heer Hia
een woord van warme dank ew
hulde en waardering van alle
en de keurige geschenken, i
aangeboden werden.
GOEDE GEE>l|
SAMENWERKT
Het werd wel als vanzellsipi
geacht, dat het jubileui
Hazelhoff ook door de Con
Advies van het Gewestelijk k
bureau herdacht werd. De C«|
van Advies was in haar
de plaatsvervangende leden I
buitengewone vergadering Ijl
roepen, tot welke büeenkomh I
uitgenodigd mr J. A. Snijd'*
II oo f d inspe c teur - D irect e ur
Districtsbureau voor de .V
ziening ln Zuid-Holland.
De jubilaris en mevr. Hazelb|
den in deze buitengewone v
hartelyk welkom geheten doo:J
zitter van deze Commissie.
S. Menken.
De heer Menken bracht tot q
goede geest van samemverkm:. 1
steeds gevonden werd tusser.
teur van het Gew. Arbeids's-»
de Commissie van Advies. HfJ
nerde er aan, op welke wjjK_ij
missie in 1946 door de heer El
werd geïnstalleerd en de trijaB
de heer Hazelhoff de Commis®
is tegemoet getreden. Spreker!
de persoon van de heer Ha:®
mogen typeren als iemand, die ei
tenaar is in de werkelijke goed»
het woord. U. mynheer Hareltr
iemand, die het nauwkeurig :vl
alle regeringsvoorschriften r.
ringsbepal'.ngen, doch in ti*T
wordt geen dood formalisme o]
maar beleldsmogelykheid blijlil
tyd voorop staan. Bijzonder 1
ons als leden van de Commie®
Spreker wees er verder op. *JU0{
wel de gehele tak van cier-'M^
Arbeidsbureau de volle aan".-®KLM
van de heer Hazelhoff. er teer
tweetal afdelingen zyn. die
telkinderen van de heer Hs£®beste)
rekend mogen worden. nJ.
„Bijzondere Bemiddeling"en <*T
werkplaats voor VakontwikK®
Bijz. Bemiddeling neemt ce ST
handicapte mens in het
bescherming en het is gé-'Bf'-iegt
geest, wanneer met de beli^-*"
hen. die bU deze afdeling W1
staan, zeer bijzonder rek«®
gehouden. Voor de beland-®
RUkswerkplaats stond u
bres en wel zo. dat wij als j
de Commissie, doch ook de -(^L
Gemeenteraad van Leiden -®
van deze Instelling steeds «r"
houden.
De heer Menken eindigt ■■Oter jo,
waardering uit te spreö?^®
plaats, welke het Gew.
ln deze stad en omgeving'-'w
I blijk van waardering bood -
mens de Commissie een o
Hierna voerde het woorr
j Inspecteur-Directeur van
bureau voor de Arbeicsr
Zuid-Holland, mr J. A £'-;=■£.
een geestige speech opm&ji
I uit de woorden van de
de Commissie beluisterd
I voorzitter wel presideert. -
recteur leidt! Nadat hij
de heer Hazelhoff op -
gekarakteriseerd en gewe:--«jj'««ft
filosofische en godsdlensti?'^®». "o o
de jubllar s. sprak hij de -
de heer Hazelhoff nop
zyn grote gaven van hooi-
gemeenschap moge dienen sic
zegen, hem de overtuici^E^®). 'jr
I dat zijn arbeid in brede ^--hr
I waardeerd wordt. -
I De heer Hazelhoff dnnT
deze hartciyke huldiging
pats vii
I nieuwe
