f
li
Opvallend lekker.
Zonsverduistering trok algemeen
grote belangstelling
13ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 1 Juli 1954
Tweede Blad No. 28257
Talrijke leerzame waarnemingen
In Zweden slechts ten dele te zien
Pe zons\erdulsterlng heeft gisteren algemeen de grootste belangstelling getrokken.
te te Onelll. In Nebraska (V.S.) waargenomen om 12.08 uur. Daarna
ie sehaduw over het Boven meer, over delen van Canada, Groenland,
tegen. Zweden. Rusland, het Midden-Oosten. Pakistan en India.
Pe afstand van Nebraska naar India. 12.800 km. zou worden afgelegd In on-
In de landen, waar de totale zonsverduistering het eerst optrad.
en de weersomstandigheden Ideaal v
ir het regende.
[in Nebraska werden televisie-opnamen
n de verduistering gemaakt, die zeer
„idelijk in New York overkwamen.
[Duizenden Zweden kochten kaartjes
iaar een verduisterde bestemming" in
Ie centrale er. Zuidelijke districten of
laar de Oeland-eilanden, die lagen in
Ie gordel van 145 km, waar de totale
onsverduistering waarneembaar zou
Jjn. Op een boerderij bij Joenkoeping
onstatcerde de entomoloog Edvard Sil-
ren, dat vlinders, zoals gewoonlijk, dans
en tijdens de verduistering, en niet be-
/egingloos werden, als na het Invallen
an de nacht.
In Engeland was de verduistering al
ien totaal op het eiland Unst van de
lljetland-eilanden. in Zuid-Engeland
/as de zon slechts voor 75 door de
ftan bedekt.
Korte tijd. voor de reuzenschaduw
jer Oost-Europa viel. meldde Radio-
iloskou, dat de weersomstandigheden
ïecht waren in Mariampol, in Lltauen,
vaar sovjet-astronomen hun instru-
nenten hadden opgesteld.
observatie, behalve In Zuid-Zweden,
ben waargenomen, zeer tevreden zijn.
De lucht was helderblauw.
In een radio-reportage van Zweden
uit, deelde de leider van de Neder
landse expeditie ten Zuiden van
Stockholm mede dat het diep teleur
stellend was, dat zij de waarnemingen
niet hebben kunnen verrichten, maar
dat neemt niet weg, dat de waarne
mers toch getuige zün geweest van
een zeer indrukwekkend natuur
verschijnsel. misschien oen van de
meest indrukwekkende die er bestaan.
Onder applaus werd de mededeling
ontvangen, dat blijkens de bij de
amateur-sterrekundigen ten Zuiden
van Stockholm binnengekomen be
richten de Nederlandse beroeps-ster-
rekundigen, die zich in Gottland in
Zweden bevinden, geen last hebben
gehad van interfererende weersom
standigheden.
telescoop op de Waalsdorper vlakte een
kostbaar bandje van 30 meter lengte ln.
Het resultaat van een dag observeren
van de radiostraling van de zon, met als
bijzonder element daarin verwerkt de
zonsverduistering van gistermiddag.
Op het bandje is de kracht van de
straling op deze dag gemeten en het
middengedeelte ervan geeft aan. dat tij
dens de verduistering de straling 70 7«
minder is geweest dan normaal.
Het merkwaardige is. dat de heer
Seeger i werkzaam op dc Leldse Sler-
rewacht en de Leidse astronoom dr T.
Walraven, die hem assisteerde, van de
zonsverduistering niets gezien hebben.
Dc gehele dag hebben zij in het hokje
achter de telescoop (een oude Duitse
radarontvanger) gezeten en slechts de
instrumenten gaven voor hen aan. dat
er iets bijzonders aan de hand was.
De zon zendt n.l. niet alleen licht
golven maar ook radiogolven uit en
soms zijn radiomelingen beter dan de
optische. Zeer zeker als er bewolking
is, die de optische waarneming wel be
lemmert. maar de radiografische niet.
Om half twee gistermiddag waren
we by het trapje dat naar het hokje
van de twee geleerden leidde, maar
betreden mochten we het niet. omdat
zelfs de lichtste trilling van invloed
kan zijn op de waarnemingen.
Dit was dan ook de reden, dat het
leger en de marine voor gisteren al
hun verkeer in de omgeving van dc
waarnemingspost, die op militair ter
rein ligt, hadden stopgezet.
Tijdens de zonsverduistering kwam een
dame op een bromfiets op het pad, dat
een 40 meter verder ligt, voorbij rijden
en onmiddellijk kwam het hoofd van dr
Walraven om de deur om te zien wie de
euvele moed had op dit gewichtige mo
ment het werk te storen. De dame was
zich kennelijk van geen kwaad bewust
en kwam vlak daarop lustig tuffend nog
eens voorbij. „We weten gelukkig wat
(Ingez. Med.-Adv.)
v\0^S
tfS* r.aateW*
Volkomen zachl
van smaak!
EN DAT VOOR..».
de storing op het bandje is", zo zelde de
gemoedelijke Amerikaan en moeilijkhe
den zal ons dit dan ook wel niet op
leveren.
De radio telescoop is het eigendom
van df „Stichting Radiostralen van zon
en melkweg", waarvoor straks de grote
telescoop bij Dwingtflo wordt gebouwd.
Diverse aanslagen in Frans
Noord-Afrika
ln het radio-ontvangstation van de
PTT ,,Nora" te Nederhorst den Berg is
gisteren de invloed van de zonsverduis
tering op de radioverbindingen over
lange afstand bestudeerd. Ook heeft
men zich daar bezig gehouden met de
door de zon zelf uitgezonden radiostra
ling.
Een flinke vermindering van de sterk- i j
te der Scandinavische radiogolven werd D°
het vermoorden van dr Emlle Ey-
In de inheemse wijk van Rabat zijn
voorts twee Fransen en een Joodse w:n-
Twee Tunesisohe verzetslieden hebben keiler door een Marokkaanse verzets-
met stenguns geschoten op zes Fransen. man ernstig met een slagersmes ver-
da in de buitenwijk Teboera van Tunis I wond. Een van de Fransen verwondde
voor een winkel stonden. De Fransen de aanvaller, die is aangehouden,
werden gewond, de verzetslieden wisten I In Majoura. in Zuid-Tunes:e. is een
in het donker te ontkomen. sjeik d00r woestynbandieten, die be-
Dr Emile Eyraud, directeur van het kend s[aan als „fellaghaV ontvoerd,
belangrijke Marokkaanse nieuwsblad
Vlgie Marocaine" en lid
Marokkaanse regeringsraad, is dodelijk
getroffen door een schot in de rug van 1
een terrorist in het centrum an Casa-
blanca. De dader ontsnapte ln de ver- 1
warring, zijn medeplichtige werd ee-
j vangen genomen, nadat hij e n jorg
I meisje en een handelsreiziger had ge-
geconstateerd. Het merkwaardige was i
De moordenaar werd later op zes l
De Amerikaanse hulp aan het
buitenland
H:t Amerikaanse Huis van Afgevaar-
d -den heeft een wetsontwerp aangeno
men, dat voorziet in hulp aan het bui
tenland ten bedrage van 3.368 700 000
dollar in het komende belastingjaar Dit
bedrag is slechts 109 millloen dollar la-
|Önbëkenden hebben gisteravond van-1 het Huis "het "voorgestelde bedrag'voor
wiluit eetl snel "J^ende auto een winkel n hulp aan het buitenland met zo we.mg
de inheemse wyk van Casablanca met heeft verlaagd,
een gedeeltelijke verduistering heeft ge- j maChmegeweervuur bestookt waardoor Het bedrag van 109 millioen dollar,
zien. Op dit eigenaardige verschijnsel j een Marokkaan om het leven is geko-dat bezuinigd is. betreft grotendeels
had men niet gerekend en men heeft i men en twee lnheemsen ernstis werden credieten voor de bouw van Britse mi-
het dan ook niet met speciale instru-?ewond Men gelooft, dat deze" besch.e- litaire vliegtuigen ten behoeve van de
ting is bedoeld als wraakneming we- RAF. De bezu niclng is gemotiveerd met
de overweging, dat de gelden, aie ver-
waargenomen. zoals dat het ge
val was met de golven uit de gebieden j
waarop al van te voren de speciale be- j
langstelling was gericht, maar „op het
gehoor". Een verklaring is er moeilijk
te geven.
al
200 by 80 meter.
Wat er gisteren precies met de
zon is gebeurd, toont bovenstaande
leden jaar voor dit doel werden
stemd. niet zijn gebruikt
Het Huis heeft vier artikelen aan het
wetsontwerp toegevoegd. Het eerste is
wijziging van het „amendement
ird" en voorziet voornamelijk :n
opschorting van militaire hulp aan
landen die het EDG-verdrag nog met
hebben geratificeerd Het tweede
-
Een paar dagen geleden is r
I met de observaties begonnen en
Met dc zonneteleseoop zijn in Neder- zonsverduistering achter de rug
horst den Berg de door de zon zelf uit- men er nog een paar dagen mee door- Richard
gezonden radiofrequenties opgevangen, gaan, om zodoende vergelykingsmate-
De antennes, die de aardse radiogolven naai te krOgen.
opvangen, hebben een oppervlakte van
I kei machtigt president E senhower om.
De Amsterdamse vogelwereld is. tegen i gezjen de mogelijkheid van snelle wij-
yie™acJlt,n8CR er niet „ïngetip- j;gjn?en ln de toestand in Indo-China.
pe'd Artls konden de biologen, aie de gejden voor hulp aan dit gebied aan
tydens de zonsverduistering de aldaar te wenden voor andere «bieden in het
- verblyvende vogels en andere dieren j Verre Oosten In hel derde art kei
fotoserie, vervaardigd tijdens de observeerden, niets afwijkends waarne- I spreekt het Huis zich uit tegen een
LorM.acl^rlnr, i.iiHnUll- \/nr> linl-c j men Allecn de merels be&onnen- te~ Aziatisch Locarno, het ;erde bepaalt
verduistering, duidelijk. Van linkS gen hun gewoonte ln. midden op de dag dat een gedeej(c Van de economische
naar rechts op de bovenste rij jhe^en in)Mtlskring^en^r,-t
Expedities van communistisch-China,
fsjpcho-Slowakye en Hongarije deden
vaarnemingen te Ksilovodsk. in de
■Caukasus. Radio-Kief gaf een oogge-
'.uigeverslag van het observatorium van
le Oekrainse Universiteit.
Dp totale zonsverduistering te Kief
ïuurde 62 seconden, aldus deze uitzen-
ling.
Prof. lH. G. J. Minnacrt van de
Universiteit van Utrecht, leider van
de Nederlandse expeditie, die de totale
zonsverduistering heeft bestudeerd op
het Zweedse eiland Gotland, heeft
meegedeeld, dat de intrumenten van
de twee Nederlandse expedities per
fect hebben gewerkt. Op het moment
van de totale verduistering was de
lucht helder.
Prof. Minnacrt is vol lof over de
medewerking van dc Zweedse autori
teiten en het publiek.
Prof. A. C. W. van Heel van de
Technische Hogeschool te Delft, diedc
z.g. vliegende schaduwen heeft gefo
tografeerd welke voor en na een to
tale zonsverduistering optreden, heeft
eveneens uitstekende resultaten be
reikt. Het is waarschijnlijk dc eerste
keer, dat het verschijnsel met succes
is gefilmd.
By het Stcrrekundig instituut te
Amsterdam is een telegram binnen
gekomen waarin gemeld wordt, dat
de Nederlandse astronomen, die de
eclips in Hoimhallar (Zweden) heb-
Op atoomkracht werkend
electrisch krachtstation
in Rusland
I''Radio-Moskou heeft medegedeeld, dat
to op atoomcneijie werkend electrisch
m op
>»oht
wei
De totale zonsverduistering
Een onvergetelijk schouwspel
in Zuid-Zweden
■pohtstation 27 Juru in de Sovjet-unie
werking is gesteld. Het station, dat
en vermogen heeft van vijf duizend
■owatt, zal stroom leveren aan in-
ddustrie- en landbouwbedryven. Er is
Jet medegedeeld, waar het nieuwe
iaohtstation Is celegen.
iln de mededeling wordt voorts gezegd
at de Sovjet-geleerden en -technici
hans bezig ziin met het bouwen van
en krachtstation voor de Industrie, met
en vermogen van 50 000-100 000 kilo-
ra tt. die hun energie aan kernsplojtings-
earties zullen ontlenen.
De voorzitter van de commissie voor
toomkraoht van he* Amerikaanse con-
*fe>. sterling Cole, zeide. dat hy „in
S geheel niet verbaasd" is over de
vsische bekendmaking i -
""ÏJeze. zo zeide Cole, legt nog eens de I r£. f£fi
ladruk op de noodzaak om ln de Ver-
mgöe Staten een nieuwe wet op de
Iffcomiracht in te voeren, die particu-
tóre bedrijven het recht geeft atoom- twee een halv* nunuut intens
;ra-ht op te wekken voor industriële en beleven wordt de spanning
LARVIK, 30 Jiml 14 uur.
Vijfentwintig leden van de Neder
landse Vereniging voor Weer- en Sterre-
kunde verkeerden vanochtend in grote
spanning. Zij bevonden zich in Larvik,
een Noors plaatsje aan de Oslofjord.dat
in de hartlijn van de totaliteitsgordel is
gelegen. Om 12.40 zou de totale ver
duistering beginnen en dan zou gedu
rende twee en een halve minuut een
van de zeldzaamste en mooiste hemel
verschijnselen te zien zijn. Maar
wat zouden de wolken doen' Wie kan
beter dan een Nederlander weten hoe
onbetrouwbaar het weer is, en in hoe
korte tijd een prachtig blauwe hemel
kan veranderen in een grauw ondoor
zichtig wolkendek. Doch ook het omge
keerde zou kunnen geschieden, de be
dekte hemel zou onverwachts kunnen
opklaren.
Tot onbeschrijfelijke voldoening van
de expeditie-leden was de zonsverduis
tering volledig te zien. ondanks de Cir
rus-wolken. Het verschünsel hield ons,
zo seinde ons gistermiddag een der
leden uit Larvik. tot het laatste ogenblik
in angstige spanning.
Toen het met spanning verbeide ogen
blik naby was. naderde de schaduw in
vliegende vaart, haar komst werd aan
gekondigd door grillige schaduwbanden.
En opeens was er duisternis: geen vol
slagen duisternis, want laag boven de
gezichtseinder bleef de hemel geel tot
oranje van kleur, met een kleine protu-
berantie aan de West- en Oostrand van
de zon. maar boven onze hoofden
was de hemel donker. Onweer
staanbaar werd ieders blik getrokken
de plaats, waar. op een hoogte
uim vyftig graden boven de hori
zon. de gitzwarte silhouet van de maan
zich getooid had met een onbeschrijfe-
li)k mooie lichtkrans. Rondom de don
kere maan een matwit aureool met rag
fijne schakeringen en talrijke sierlijk ge
bogen uitlopers: de Corona, de ijle zon-
nedampkring.
Jammer genoeg waren de welbekende
wlntersterrengroepen Oria, de Twee
ling. Castor en Pollux, niet te zien. Wel
was de planeet Venus zichtbaar. Het
•spel was majestueus ontroerend,
toeschouwers komen ogen en
aandacht te kort Geen wonder dat er
mlkomen stilte is.
loeien De Verenigde Staten zouden
.nders op dit terrein achter raken.
Cole deelde nog mede. dat de Ameri-
laanse regering werkt aan de oprioh-
■lng van een atoomkraohtcentrale ln de
whigeving van Pittsburgh, die in 1957
•.al zijn voltooid.
Een woordvoerder wan de Britse orga
nisatie voor atoomkracht zelde, dat de
rtusrisohe centrale in zeer korte tijd ge
jouwd sohynt te zijn in vergelijking
met de tijd die men gewoonlijk voor der
gelijke projecten nodig heeft Naar ver
acht wordt, zal de eerste Britse atoom-
verbroken. Daar rechts van de silhouet
van de maan komt een o zo klein ge
deelte van de zonneschitf tussen twee
maanbergen te voorschijn. Wat een fel
licht! Weg Corona, weg sterrenEn
terwijl de maan stukje bil beetje verder
trekt, worden opgewonden de indrukken
uitgewisseld. Groot is ieders voldoening;
de reis is niet tevergeefs geweest.
De corona, de We en buitengewoon
omvangryke dampkring van het zonne-
llchaam heeft zich luttele minuten in
al haar majesteit aan een aantal be-
voorrechte aardbewoners vertoond. Zy
,éhtccentrale niet eerder dan over I ziin zich dit voorrecht en het unieke
m-een-half jaar ln gebruik zjn van de gebeurtenis volledig bewust ge-
centrale. die in Cumberland ze- wcest. Ook hebben ze beseft, dat ze
wordt zal waarsohtiniyk fen ver- het heetste hemellicht aanschouwd heb-
ten van 50 000 kilowatt hebben ln j ben. dat ooit een menselijk oog te zien
T '.ts van 5000, zoals de Russische. |kan krijgen. De dampkring van de zon
namelyk heeft een temperatuur van een
millioen graden, een temperatuur, die
hier op aarde alleen bewerkstelligd
wordt op het moment, dat een water
stofbom tot ontploffing komt.
fazen van de eclips vóór de totaliteit
telkens is een groter stuk van de
zon onzichtbaar geworden. Foto
nummer vier. eerste van de onder
ste rij. toont het maximum van de
verduistering en de laatste foto's
tonen hoe de maanschaduw lang
zaam weer van de zon verdwijnt. Dc
foto's werden respectievelijk ge
maakt om I2.3S.09. 12.43.10.
13.02.42. 13.42.37. 14.40.27 en
14.43.23 uur.
als een alledaags geval mag worden be
schouwd. In het Amsterdamse bos heeft
een boswachter op zyn route een „toe
neming van de zangcapaciteit" kunnen
constateren, vooral by de merels, zang-
lysters, tuinfluiters en in mindere mate
by het winterkoninkje en de vinken De
vrijwel onbewolkte hemel boven het Am
sterdamse bos heeft een sterker reage
ren van de vogelwereld op de zonsver
duistering niet in de hand gewerkt, zo
werd van vogeldeskundige zijde ver
klaard.
in de
17 OCTOBER VERKIEZINGEN IN
OOST-DUITSLAND?
De eerste secretaris van het bestuur
van de Oostduitse communistische par
tij. Walter Ulbrlcht, heeft op een bij
eenkomst van het blok van antifascis
tische democratische party en voorgesteld
op 17 October verkiezingen voor de
Oostduitse Volkskamer en de districts
raden te houden.
Pennemesjes- debat over tie
Omzetbelasting
Achter de silhouet van de maan gaat de gehele zonneschijf
schuil; alleen het buitenste gasvormige hulsel van de zon is
als een fraaie krans te zien. Dit hulsel - we kunnen zeggen:
de dampkring - van dc zon strekt zich tot wel een millioen
kilomeiers naar alle zijden huiten het zonnelichaam uit. De
corona is ongeveer even helder als de volle maan. De corona
bestaat uit liecl ijle gassen, voornamelijk waterstof en helium.
Doch er bevinden zich ook spoortjes ijzer- en nikkeldamp in.
Dit gasmengsel wordt door een ons onbekende oorzaak, op
een temperatuur van ongeveer een millioen graden gehouden.
De foto werd niet tijdens deze. doch tijdens de verduistering
van IS Mei 1900 vervaardigd.
Vermoedelijk
40 amendementen
(Van onze parlementaire redacteur)
Er zyn op het wetsontwerp Omzet
belasting al 28 amendementen inge
diend en in de loop van het debat van
gistermiddag zyn er nog dc nodige
aangekondigd. Of het zover zal komen
zal afhangen van het antwoord dat
minister Van de Kicft en Staatssecre
taris dr Van den Berge vandaag in
eerste instantie zullen geven. Maar het
laat zich wel aanzien, dat de Kamer
zo tegen de 40 amendementen te be
handelen zal krygen. In deze amende
menten wordt de lijst artikelen, welke
onder de omzetbelasting zullen vallen.
In vele gevallen aangevochten.
Met loupe cn pennemes zijn gisteren,
nadat de dag tevoren dc standpunten
over het wetsontwerp in het algemeen
waren bepaald, de Kamerleden om zo te
zeggen de omzetbelasting te lijf gegaan
en zij hielden zich bezig met handels
agenten en peulvruchten, met begrafe
nissen en jeugdherbergen, met meng
voeders en boeken.
De heren Van Koeverden (KVPi en
Janssen iKVPi, Van Eysden (ARi. Van
Leeuwen iWDt en Peschar (Arb heb
ben op vele van deze punten amende
menten ingediend cn reeds bij voorbaat
getracht, minister en Staatssecretaris
van hun goed recht te overtuigen. En er
is. horende de redenering, inderdaad
wat voor te zeggen, wat de heer Van
Leeuwen noemde- „moeten wij nu ook
nog het leed gaan belasten"Als zoda
nig noemde hy begrafenissen en dien
sten van artsen Hij pleitte voor tege
moetkoming aan rusthuizen. En in dit
zelfde sociale vlak bewogen zich de
argumenten van andere afgevaardigden,
ar zy pleitten voor meerder soulaas
de ziekenverzorgingssector en voor
tegemoetkoming op het gebied van cul
tuur en cultuurspreiding Al deze zaken
zullen gedurende de komende dagen de
aandacht gevangen houden en dan zal
op ieder onderdeel uitvoeriger worden
teruggekomen. Nu hebben zij de grond
illeen nog maar wat losgewoeld. Wan-
leer vandaag de bewindslieden hun
'isie hebben gegeven zal men morgen
nisschien nog, na de replieken, aan de
artikelen kunnen beginnen. Het ziet er
echter niet naar uit, dat de eindstem
ming vóór a s. Woensdag zal kunnen
plaats hebben.
Wat de hoofdpunten van het ontwerp
aangaat, heeft de heer Weiter iKVP'
nog bezwaren ontwikkeld tegen de om
zetbelasting als zodanig en in hei bij
zonder hiertegen, dat dc opbrengst altijd
hoger is, dan wordt geraamd. Hij wilde
een plafond aangegeven zien, waarbo
ven de belasting niet zal mogen stijgen,
tenzij daartoe een wettelijke maatregel
wordt getroffen.
De heer Van Leeuwen (VVD) heeft
bezwaren ontwikkeld tegen het tussen-
tarief en het weeldetarief Deze moeten
zijns inziens verdwijnen en op zijn minst
moeten zij een tijdelyk karakter dragen.
De heer Van Dis (SGP) heeft het cas
cadestelsel veroordeeld en de heer Jans
sen iKVPi heeft gevraagd met betrek
king tot de integratieheffing nauwkeu
rige normen te stellen
Vandaag zullen minister Van de Kieft
en Staatssecretaris dr Van den Berge
antwoorden.
Geen interpellatie over
lonen en prijzen
VOOR HET ZOMERRECES
(Van onze parlementaire redacteur)
De heer Reuter (CPN) heeft aan de
Kamer verlof gevraagd, de minister van
Economische Zaken en Sociale Zaken te
interpelleren over de jongste stijging
van de kosten van levensonderhoud in
verband- met recent gepubliceerde cijfers.
De Kamervoorzitter heeft gisteren
medegedeeld, dat het niet mogelijk is.
dat de minister nog vóór het zomerreces
over voldoende cijfermateriaal zullen
kunnen beschikken, om de Kamer vol
ledig in te lichten. De laatste cijfers
dateren van 15 Maart j.l.
Eer. onderzoek is nog gaande en de
resultaten daarvan zullen aan de Kamer
worden medegedeeld: In verband daar
mede werd de beslissing over de inter
pellatie-aanvrage aangehouden. Vóór
het zomerreces zal zij nog eens in over
weging worden genomen.
Credieten voor hogelschade
in Zeeland
(Van onze parlementaire redacteur)
In antwoord op vragen van de heer
Haken (CPN) met betrekking tot de ge
volgen van het noodweer dat op 19 Juni
j 1 Zuid-Beveland heeft geteisterd, heeft
minister Mansholt in de Tweede Kamer
medegedeeld, dat 350 HA. geheel, 150
H A tot 80",. en 100 H.A. tot 40% zyn
verwoest. Hagelschade behoort tot de
normale bedryfsschade, tegen het risico
waarvan men zich kan verzekeren. Niet
temin heeft de regering overwogen, of
op de een of andere wijze hulp kan wor
den geboden. Financiële hulp te verle
nen, waarom de heer Haken had ge
vraagd, ligt niet op de weg der rege
ring, maar inmiddels is een onderzoek
gaande, op grond van het resultaat waar
aan kan worden overwogen, aan her., die
niet verzekerd zijn een crediet uit het
Waarborgfonds te verstrekken.
