20
Britse filmindustrie
in nieuwe crisis gedompeld
GRASMUS
Bekrompen regeringsbeleid gehekeld
TOT
OVER
IA AR!
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCII DAGBLAD - ZATERDAG 26 JUNI 1954 - PAGINA 1
.Seven days to noon". ..Lente in Park
Lane", „De gelukkigste dagen van Uw
leven" en „Staatsgeheim".
Indien ..British Lion" ten gronde
zou gaan. betekent dit dat een der
de van de Engelse films zou ver
dwenen, waarmede ook een uniek
cultuurgoed verloren dreigt tc gaan.
Degenen, die dit terecht trachten
t» redden .bepleiten dat de drie mll-
lloen pond. door de regering geleend,
in de industrie dienen te blijven en
dat men zich tevreden zal stellen met
de rente. Bovendien zal de regeling de
industrie verder tegemoet dienen te
komen, opdat aan de eisen, welke te
recht door elke financier worden ge
steld, namelijk dat de opbrengst gro
ter moet zijn dan de kosten, zal kun
nen worden voldaan.
Het zal de moeite waard zUn. want
wie zou de kostelijke Engelse humor,
zoals die in een film als „Gene
vieve" tot ons komt. willen missen?
Bovendien is de Engelse film. zeker
Zeker: gezag moet er zUn en
dat is er ook nu.
Maar de scheidingslijn tussen
paedagoog en grut Is toch niet
meer zó hoog opgetrokken als
vroeger.
Er zijn dikwijls vriendelijke
juffrouwen in de weer. die met
een charmant gebaar en een
stralende laoh meer de kleln-
mensen" om en niet met stren
ge ledepoppen.
Daarom ben ik altijd blij. als ik
zo'n groepje langs de straten zie
gaan, met een onderwijzer of een
ondenvilzeres er naast, die èén
met hen is.
Iemand, van w:e je op een af
stand al kunt zien, dat hij aller
vriend of vriendin ls. niet
„British Lion" het slachtoffer
(Van onze Londense correspondent)
Het faillissement van de Engelse filmmaatschappij „British
Lion" is een symptoom van de crisis, waarin de filmindustrie
zich al zo lang bevindt. Schrijnend is de tegenstelling tussen de
financiële tragedie, waarin de filmstudio's steeds weer gestort
Worden, en de artistieke triomfen, welke hun naam zo groot
gemaakt hebben. Met Sir Alexander Korda als productie-advi
seur maakte „British Lion" onvergetelijke films als „De geluids
barrière"; „Het houten paard" (over de ontsnapping van Britse
krijgsgevangenen uit een Duits kamp) „Hoifmanns vertellingen",
„Captain's Paradise" en „Fallen Idol".
„British Lion" was een onafhankelijke onderneming, die vrat
durfde. De productie zal onder regeringstoezicht worden voort
gezet, maar gevreesd wordt dat de hoge normen, die men zich
had gesteld eronder zullen lijden.
Men roept om meer films voor de
grote massa. Op de beslissing van de
regering ls reeds ernstige critiek uit
geoefend. Toen de Britse filmindustrie,
na de opleving gedurende de oorlog,
diep in de put kwam te zitten, sprong
de overheid bü met leningen, welke
verstrekt werden door een speciaal
voor dit doel opgericht regeringsli-
chaam. de nationale filmfinancierings
corporatie. Toen de British Lion een
bedrag van drie mlllioen pond ont
ving. besefte het parlement, dat dit
geld grotendeels „verloren" was ln
dien zin. dat slechts een klein deel
zou kunnen worden terugbetaald. Wat
de Interest betreft, bleef men echter
niet in gebreke. Maar daartegenover
stond, dat deze prestige-lening voor
de staat een bedrag van zeven mil-
11 oen aan vermakelijkheidsbelasting
en 3 5 mlllioen aan buitenlandse de
viezen heeft opgeleverd.
Tegenover de zes millioen pond, wel
ke uitgegeven werd om de filmin
dustrie te steunen, stond een op
brengst ln de laatste vijf Jaar van
ruim 187 millioen pond aan verma
kelijkheidsbelasting.
Vandaar dat men het kleingeestig
acht. dat er zo een drukte wordt ge
maakt over de achterstallige terugbe
taling van de aan de „British Lion"
verstrekte lening. Insiders gaan er-
der en eisen dat de regering niet al
leen de hand over het hart strijkt,
maar bovendien nog twintig millioen
pond in de filmindustrie steekt om
deze weer geheel op de been te hel
pen.
ONDRAAGLIJKE
VERMAKELIJKHEIDS
BELASTING
Het probleem is, dat de Engelse
films alleen gered kunnen worden
door een verlaging van de vermake
lijkheidsbelasting en andere belas
ting, welke een last betekenen van
veertig procent, welke geen enkele
industrie ter wereld heeft te dragen.
Daarbij komt dat de Engelse films
ln tegenstelling met de Amerikaanse
over een uiterst beperkt afzetgebied be
schikken. De binnenlandse markt is
te klein en in de Ver Staten hebben
Engelse rolprenten slechts een geringe
kans omdat ze d: Amerikanen, op en
kele lutzonderingen na. niet liggen,
ook wegens hun gepolijste taal.
Daarentegen overstromen Ameri
kaanse films de Engelse bioscopen.
Tegenover vier Amerikaanse fiims
wordt er slechts eén Engelse ver
toond. omdat de eerste meer geld in
het laatje brengen.
De Amerikaanse binnenlandse markt
ls drie maal zo groot als de Engelse
en de Amerikaanse belasting bedraagt
bovendien maar Wn derde van de
Engelse. Voor de Amerikaanse films
is alle export winst
Na de oorlog begon de Engrise
filmindustrie Hollywood-allures aan te
nemen en werd er met geld gesmeten.
De regering heeft daar reeds lang
geleden een stokje voor gestoken, met
het gevolg dat de productiekosten
aanzienlijk omlaag gebracht zijn.
maar zelfs met een absoluut minimum
aan kosten zou toch nog met verlies
worden gewerkt. Vermindering der
belasting en subsidiëring zou de enig»
oplossing zijn voor een gezondmaking
der industrie.
Grote schade werd enkele jaren ge
leden aangericht door de heffing van
Invoerrechten op buitenlandse films.
Welke door Amerika b?antwoord werd
met een boycot van Britse films. La
ter werd het invoerrecht opgeheven,
maar de Engelse filmindustrie had er
een klap door gekregen.
IJSCO'S BRACHTEN DE WINST!
De filmkoning Arthur J. Rar.k zag
zijn tijdens en na de oorlog gemaakte
grote plannen om zijn eigen vier hon
derd bioscopen elke week van een
nieuwe film te voorzien, Ineenstorten
omdat vele films een mislukking wer
den Het ls nog niet lang geleden, dat
ln Ranks jaarverslag werd onthuld,
dat d? hoofdbron van inkomsten de
verkoop van ijscream tijdens de voor
stellingen was.
Het leek of het einde van de Britse
film was gekomen. Duizenden ln de
studio's werden werkloos, maar Rank
was er de man niet naar om zich uit
het veld te laten slaan Hij liet de
Hollywool-imitatie spoedig varen en
werkte op bescheidener schaal door
om nieuwe successen te boeken.
British Lion liet met behulp van de
regeringssteun 56 films maken door
enkele tientallen onafhankelijke pro
ducers. zoals Sir Carol Reed. Herbert
Wilcox, en Emerlc Press'ourger. Grote
successen werden behaald, o.a. met
ln Engeland zélf nodig al» tegen»
wioht tegen een teveel aan Amen»
kaause gangsterfilms, welke terecht
of ten onrechte verantwoordelijk
worden gesteld voor een verzwakking
of verruwing van de zeden, die
toch al zo veel door de oorlog heb
ben geleden.
BIJ de fllmcrlsis doet zich natuur
lijk ook de invloed van de televisie
gelden, die het bioscoopbezoek reeds
in sterke mate nadelig heeft beïnvloed.
Foto L.D.-Van Vliet
tjes bereiken, dan indertijd d e
hoogdeftige meneer met zijn
gouden montuur en zijn zuiver
gesneden pandjesjas.
Dit neemt niet weg. dat ook
ik Indertijd meesters heb gehad,
die vertrouwelijk met de kinde
ren omgingen. Ik herinner me
zelfs hun namen nog: namen,
die :k m'n hele leven niet ver
geten zal. bewUs. welk een In
druk een man op kinderen kan
maken, als hij hun vertrouwen
op soepele wijze weet te winnen.
KINDEREN zijn met een
grapje en wat jovialiteit,
die nochtans niet naar 't al
te populaire moet rieken, zo
gauw te vangen.
Kinderen weten deksels goed
het zuivere van het onzuivere
te sche den. De juiste houding
te vinden is daarom het moei
lijkste van het onderwyzersambt.
veel moeilijker, dan dat de on
derwijzer precies moet weten,
wanneer de Slag bij Nleuwpoort
plaats vond.
Kinderen gaan graag met
iemand voor wie zij beven en
sidderen zoals indertijd de me
neer. die van een ontzagwek
kende hoogte op ons neerzag:
een man. met het paedagogisch
wetboek in de hand. die ieder
individu, hóe klein ook. behan
delde op gelijke, door hemzelf
voorgeschreven wijze, zonder re
kening te houden met het feit.
dat elk mensje, hóe klein ook.
een wezen op zichzelf is, dat al
leen maar op de Juiste man of
vrouw waoht om hem tot volle
ontplooiing te brengen.
NIET dat de „vrijheid" zege
vieren moet
Daarmee allèèn groeien
niets dan ellendig verwaande,
betweterige, akelige kereltjes op
Maar vrijheid in gebondenheid
kan wonderen doen en de on
derwijzer of onderwijzeres, die
deze leuze voorstaat, weet zich
verzekerd van een schone levens
taak.
Daarom was 't zo prettig
ZE zaten daar zo ongedwon
gen en plezierig bij elkaar,
dat ik voor hen hoopte, dat
het hun hele verdere leven zo zou
mogen gaan.
Helaas: "t zal wel anders uit
vallen. want het leven is geen
speeltuin en kinderbewaarplaats.
Dat zullen ook zij merken!
Maar voor 't ogenblik ls 't dat
voor hen in het algemeen nog
wèl, al vallen de tafels van ver
menigvuldiging niet mee en kun
nen zij 't boekje Ot en Sien niet
zó maar lezen.
Daarvoor moet op z'n tijd
gewérkt, hard gewerkt worden
Ze zullen heus merken, dat wer
ken niet alleen maar spelen is.
zoals Hyronimus van Alphen
dacht.
Straks, na het uitrusten, staat
de harde leerschool weer klaar
De leerschool van het leven,
die van deze kleine mensjes
„mensen" maken zal.
Tenminste: dót hóóp lk!
Tot over twlnt'g Jaar. kinde
ren!
Dat zullen we dan eens samen
goed bekijken gaan!
FANTASIO
IN goede ogenblikken des le
vens denk ik terug aan dat
onschuldige begin, toen alles
nog vol perspectief leek.
Ik was toen nog te jong om
dat perspectief te zien en zo
kwam 't. dat 't prille leven toch
niet altijd zó zonnig was, als ik
nu denk, dót 't was.
Ik herinner me met diep ont
zag het langgebaarde school
hoofd. een imponerend sinjeur,
die hoog opger.cht aan ae In
gang van het gebouw stond: een
gesoigneerd man. met een lorg
net in goudmontuur, gouden
hoektanden, gouden horlogeket
ting en gouden manchetknopen,
waarmee zyn in voortreffelijk
snit gehouden jacquet nog mo-
dleuser indruk maakte, dan het
dit op zichzelf al deed.
Wij trippelden als dreumes-
sen héél schuchter, héél beangst
zelfs, langs deze indrukwekken
de persoonlijkheid, die soms zo
bestraffend u.t zijn baard kon
sputteren.
Wij vonden hem het non plus
ultra van deftigheid en ge
strengheid. hij zag er dan ook
minstens uit als de man. die men
tegenwoordig een „minister zon
der portefeuille" noemt.
Wy waren héél dankbaar en
héél blij. als wij dit voorname
personage zonder kleerscheuren
veilig gepasseerd waren
DAT was de oude tijd.
Nu gaat 't. naar me voor
wil komen, d'kwljls heel wat
gemoedelijker op de scholen toe.
dat ik daarvan kortgeleden een
Indruk kreeg, toen dit stelletje
in een vrij uurtje zo genoeglijk
lanes de Rijn en Schlekade van
de wandeling zat uit te rusten:
geen armzalige asphalt jeugd dit
maal. maar een levend groepje
opgewekte, gezonde kinderen met
Juffrouwen, die beste vriendin
nen van hen allen leken.
Kijkjes in de Natuur
water van de bosbeek met de bewe
gingloze spiegeling der bomen.
Er baadde zich een vogel op de re
solute wijze, die vogels eigen is, driftig
en uitgelaten. Dan schudde hij zich de
parels van de veren, die terugvielen ;n
het narimpelende water. Maar dan viel
zijn oog op de behoedzame wandelaar
en omhoog schoot htj door de takken,
het licht tegemoet.
Zyn wilde schreeuw hing ln het bos.
De beek, verder op, lachte om het in
cident. Lachte breed en wijd, evenals
het verre weiland, dat vanuit de sche-
merte als met vuur overgoten leek.
Niet lang duurde de stilte. Uit een
naburige bos klonk de roep van een
koekoek en deze werd wonderlijk ge
noeg. prompt beantwoord uit de bla
derkroon van het hoog opgaand
geboomte, vlak boven het hoofd van
de aandachtige bespieder.
Weer was er de verre roep. waarop
dp wederroep volgde nog eens en weer.
maar op steeds korter afstand.
Maar ook klonk er een geluid, anders
dan het roepen, en opeens was daar
boven in de kruinen een zacht geflad
der en een geluld als van onderdrukt
gebabbel. Koekoeken zijn vreemde
gasten. Zij ook dragen een geheim en
bewaren het wel en zorgen telkens
weer voor nieuwe verrassingen.
Wat voerden ze daar hoog in de
bomen uit. wie maakte dat zachte
krassen dat klonk als het glchelen van
een onnozele, wat betekende dat driftig
doorslaan van de koekoekstem?
Werd er gestoeid? Werd er gepluk
haard?
Maar de wandelaar kreeg geen ant
woord en terwijl hij de drie of vier
langgestaarte grijze vogels nog boven
zich waande, klonk hun spotlach al
honderden meters verder en lag zijn
bos weer verlaten.
TOEN streek er boven op de door
nige rank van een braamstruik
het mooiste vogeltje neer, dat hij
sinds de laatste zomerse dagen had
gezien.
Het was een grasmus. Geen mus. die
algemeen voorkomende straatjongen
uit de stad. die slordige stro-nesten
maakt onder de dakpannen en als
hij goed aan 't vechteri is, een bek
opzet van je welste. Het was een
grasmus, een fUngebouwd, sierlijk
zangvogeltje, dat In geen onkel op
zicht iets met een mus uitstaande
heeft.
„Grasa-smucka" zegt de geleerde
wereld, dat zoveel moet betekenen als
de „sluiper door het gras." een uit
drukking. die wel van toepassing is op
dit rusteloze vogeltje, hoewel het meer
door de takken en bladeren sluipt en
springt, dan door het gras. Van dat
grasa-smucka moet dan grasmus zijn
afgeleid, hetgeen geen fraaie oplossing
is geweest. Maar hoe het ook zij, deze
grasmus is een pracht van een vogeltje.
Het was daar in dat bos plotseling
te voorschijn gekomen, vertrouwend op
de volkomen rust en de stilte onder
het geboomte. Het klemde zijn fijne
tenen om de doorntak. het keek eens
links, het draaide ziin donkere oog
naar rechts en voelde zich zo op z'n
gemak, dat het uitvoerig toilet ging
zitten maken. Veertje voor veertje van
de roestbruine vleugeltjes werd door
het spitse Insectensnaveltje getrokken
en op de juiste plaats gevoegd. Ook de
grijze staart met ziin buitenste witte
vlagranden kreeg een beurt. Toen
draaide het kleintje zich om, liet zijn
witte keeltje goed bekijken en gaf
plotseling zijn nummertje weg, een
kort snel liedje, maar zo heftig voor
gedragen. dat het met logge woorden
Biet is te omschrijven
Hing z'n nestje ergens in de braam
struiken of lag het verborgen tussen
de brandnetels ginds aan de rand van
het weiland?
Koekoek! koekoek! daar was het
weer! Daar klonk ook weer het snel
gefladder van vleugels, was er het
geheimzinnig gescharrel hoog boven
de grond en onzichtbaar voor nog
zulke gretige ogen.
Weer kwam er een werveling van
vleugcis en weer viel er een stilte.
Stilte In het beschaduwde bos, boven
de zachlvloeiende beek.
Stilte ook in de doornstruik, van
waar de kleine grasmus by het eerste
gerucht was weggeschoten, de ruigte
in. Dat kon z'n reden hebben! Want
waar een koekoek verschijnt, kan een
grasmus zijn eieren beter bedekt
houden.
Een koekoek betekent voor een
zangvogel: een kaper op de kust!
SIEBE VAN DER ZEE
Zonncbrill.oning Alexander
Kono lieeft een zonnebril-
sliow gehouden in Chicago
waar hij zijn nieuwste mo
dellen voor het zomerseizoen
toonde. Er werden vele ..ah's
en oil's" door de aanwezige
dames geslaakt, want Kono
houdt van een grapje wan
neer het om zonnebrillen
gaat en zijn mannequins
kwamen met vete bijzondere
modellen op de neus binnen.
Een van de meest bewonder
de monturen tros ..French
Touch", dat U hierboven ziet.
De glazen, verbonden door
een fijn gouden montuur van
10 karaat, hebben de vorm
van de ogen: een flatteuze
variatie op de bril. die de
ogen en soms zelfs een deel
van het gezicht bedekt.
DE BUI was over. het licht vocht
me», de stapeling van wolken, die
dreien voor het blauw van de
opengebroken hemel en nu lag er het
weiland plotseling overspoeld door dat
licht, het van geuren zwaar ademende
land. een zee "an bloeiend gras en
veelkleurig kruid met de stille flonke
ring van duizenden droppels.
Aan het einde van het welland, daar
waar het kromgetrokken afsluithek
schuil ging ln de wilde overwoekering
van nachtegaalskruid en brandnetel
en de kantig gesneden bladen van de
bereklauw, daar floot een merel zuiver
en melodieus, en met vibrato als van
een instrument.
Hij zong en behield zijn geheim: het
komvormig nest met het tweede broed
blauwgroene eieren of misschien wel
weer Jongen, drie, vier kleine kaal
kopjes met open bekjes. Waar? In de
bruine beuk? In de Gelderse roos. die
bloeide met grote schijven roomgele
bloemen?
Achter het overgroeide hek was de
schemer van het hoge geboomte, dat
het rumoerige licht van het zomerse
land buitensloot, streng en afdoende
Daar binnen ln de koele sfeer van
die hoge. met klimop omrankte bomen,
was het stil. Zo stil, dat men er
ongaarne ook maar het lichtste ge
rucht met de voorzichtig tastende voet
veroorzaakte, bevreesd als men was.
door knappend dood hout de stilte te
breken, aandachtig als men ook was
voor de velerlei kleine geluiden van het
schijnbaar dode maar in wezen zo
hevig levende bos. Daar was de veder
lichte fladdering van kleine zwartkop
mezen, die elkaar stoelend nazetten.
Ze buitelden op en af langs de takken,
ze schetterden even luid en fladderden
driftig ln de klimopruigte. Dan rrrrt!
waren ze verdwenen en was het stille
bos nog stiller dan tevoren.
Onder langs de boomwortels was de
glooiing naar de beek. Het donkere
