LEIDSCH DAGBLAD Guatemala doet nieuw op de Veiligheidsraad beroep 93ste Jaargang WOENSDAG 23 JUNI 1954 No. 28250 Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6.40 per kwartaal; f215 per maand; f0 50 per week Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Eis of overleg"? NIEMAND moge eraan twijfelen: wij zijn, in geval van geschillen, fer vente voorstanders van overleg volgens regelen van rede en recht. Deze principiële stelregel bepaalt zich niet tot particuliere meningsverschillen van juridische, morele of materiële aard, maar strekt zich ook uit over internationale conflicten, waarbij, in de huidige wereldconstellatie, het welzijn en zelfs het bestaan van de gehele of halve mensheid op het spel staat. ET overleg, dat binnenkort in ons Hland zal plaats vinden tussen de deelhebbers in de Nederlands- Indonesische Unie. speelt zich gelukkig niet af in de sfeer van het alternatief: oorlog of vrede. Er is in de verste verte geen sprake van, dat een onverhoopte mislukking der besprekingen zou kun- n leiden tot een grijpen naar de wape- o. Dat doet evenwel niets af aan de betekenis en aan de afhankelijkheid der wederzijdse belangen van dat overleg. Geheel en al in overeenstemming met onze destijds herhaaldelijk uitgesproken verwachtingen, is deze Unie vrucht van het R.T.C.-accoord van 1949 geen succes gebleken. In tegenstelling met hetgeen de toenmalig-gezaghebbende Nederlandse politieke kringen vol idea lisme en optimisme voorspelden, heeft dit verband geen moment een werkelijk „reëel" karakter gedragen. De teleur stelling over deze gang van zaken resul teert aan Indonesische zijde in het ver langen om de Unie-band op zo kort mo gelijke termijn te verbreken en te ver vangen door een „normale" verhouding tussen twee volledig souvereine staten. WIJ ontkennen geenszins het Indo nesische recht daartoe. Maar wij willen aan de vooravond der be sprekingen niettemin een woord van ernstige waarschuwing laten horen jegens diegenen onder de Indonesische leiders president Soekarno incluis die de toekomstige verhouding tussen beide souvereine staten in eerste in stantie willen doen bepalen door uiter- aard-eenzijdige nationalistische tenden- zen en aspiraties. Het doet, op z'n zachtst gesproken, „vreemd" aan, wanneer de Indonesiche delegatie bij haar vertrek naar Neder land. zich met kennelijk welbehagen een anti-Nederlandse demonstratie laat wel gevallen, waarin de opname van West- Irian (Ned. Nieuw-Guinea) binnen de Indonesische Republiek wordt geëist. West-Irian vormt voor Indonesië uitslui- i object van interne politieke propaganda en een prestige-kwestie, die de spectaculaire uitbanning der laatste ..Koloniale" resten ten doel heeft. Het economische belang van het bezit van West-Irian staat in géén verhouding tot de economische verbeteringen, welke binnen de grenzen van de Indonesische Republiek voor het grijpen liggen en de medewerking van Neder landse deskundigen van grote betekenis kan zijn. AAR de Nederlandse regering bij herhaling heeft betoogd gaarne bereid te zijn tot onderhandelin gen. welke zouden kunnen leiden tot een betere verhouding en samenwerking dan naar beider inzicht thans be staat, doch daarnaast uitdrukkelijk heeft verklaard niet bereid te zijn om de kwestie Nieuw-Guinea in het gesprek te betrekken, kan een dergelijke ver klaring van de leider de Indonesische delegatie, minister Soenarjo, de sfeer der komende besprekingen alleen maar vertroebelen. Om dan nog maar te zwij gen over het dreigement, dat „Indonesië nog over andere middelen beschikt om Nederland te dwingen afstand te doen van West-Irian" en over de eis tot „drastische vermindering of annulering der (eerder erkende) Indonesische schulden aan Nederland ten bedrage van ruim 4 milliard gulden". Dergelijke „eisen" aan de vooravond van besprekingen zijn, naar ónze opvat ting, strijdig met het begrip „overleg" Om desondanks met een construc tieve gedachte te besluiten: Werkelijk, op recht en rede geba seerd overleg, vraagt niet in de eerste plaats om verwezenlijking van eigen verlangens, doch bovenal de bereid heid tot dienst aan het gemeenschap pelijke belang, dat, ondanks staatkun dige scheiding, in velerlei opzicht beide partijen ten profüte kan strekken. Moge dat besef, ondanks de weinig hoopvolle voortekenen, het leidend motief der komende besprekingen WEERBERICHT Westelijke Wind De Bilt verwacht tot morgenavond: Matige, langs de Waddenkust tijdelijk krachtige Westelijke winden. Aanvanke lijk opklaringen, later meer bewolking, maar droog weer. Tamelijk koe'. (Opgemaakt te 10 uur) 24 JUNI Zon op: 4.20 uur: onder: 2104 uur. Maan op: 0.08 uur; onder: 13.57 uur. Hoogwater te Katwijk te 8.42 en 21.11 uur. Tegenstrijdige berichten zouden 19 kilometer op Gualemalaans gebied zijn doorgedrongen. van liet „front W' Guatemala heeft gisteren opnieuw een nota aan de Veiligheidsraad ge zonden. waarin wordt gezegd, dat geen gehoor is gegeven aan de oproep van de Raad om de strijd te staken. Gealemala verzocht de Raad de nuodzakelijke maatregelen te nemen om Honduras en Nicaragua „hun hulp aan de huurlingen, die het grondge bied van Guatemala binnenvallen, te doen staken". Een nieuwe spoedbijeenkomst van de Raad is aangevraagd. De nieuwe nota van gisteren was on dertekend dooi de Guatemalaanse mi nister van buitenlandse zaken. Toeriello. die zei dat een aantal vliegtuigen van de opstandelingen vooi hun vluchten boven Guatemala van buitenlandse vliegvelden was opaestegen. Ook maak te Toeriello melding van een schoener, de „Siësta de Truielo". die de Hon- durese vlag voerde en Zondagmorgen bij het lossen van wapenen, door rege ringstroepen In Puerto Barrios in be slag was genomen. Een andere schoener kruiste toen nog buiten de baai in af wachting van een gunstige gelegenheid om te lossen, zei Toeriello Guatemala heeft voorts bij de inter- Amerlkaanse vredescommissie de klacht van „buitenlandse agressie" ingetrok ken, aldus de voorzitter van de com missie, de Mexicaanse ambassadeur dr Louis Quintanilla. Hij verklaarde een nota in deze zin te hebben ontvangen. Dit is reeds de derde nota. die de ln- ter-Amerikaanse vredescommissie van Guatemala ontvangen heeft. In de eerste diende de zaakgelastigde van Guatemala te Washington. Alfredo Chocano. de klacht van agressie in. 24 uur na indiening van dezelfde klacht bij de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. De tweede nota bereikte de commissie een uur voor het begin van haar ver gadering op Maandag. Hierin werd ge waagd niets te ondernemen in afwach ting van de resolutie van de Veilig heidsraad. waarin een staakt het vuren in Guatemala werd aanbevolen. Men verklaarde evenwel op de Gua temalaanse ambassade, dat de zaak bij de Veiligheidsraad aanhangig blijft. Het feit. dat de regering van Guate mala de klaoht bij de inter-Amerikaan- se commissie heeft ingetrokken, bete kent niet. dat de kwestie niet opeens weer aanhangig gemaakt kan worden. Het inter-Amerikaanse overleg wordt actief voortgezet en op verzoek van Honduras komt de commissie heden bij een. VAN HET STRIJDTONEEL De berichten van het strijdtoneel blij ven tegenstrijdig. De Guatemalaanse regering heeft in een officieel commu niqué verklaard, dat de regeringstroe pen de strijdkrachten van de opstande lingen in het beginstadium van een of fensief. dat Zondagavond werd ingezet, totaal op de vlucht heeft gedreven Het leger had grote verliezen aan de tegen stander toegebracht, een groot aantal gevangen gemaakt en wapens, munitie 'i vrachtauto's bult gemaakt. Volgens het communiqué waren de vijandelijke strijdkrachten verdreven uit de stad Gualan. 23 km ten Noord-oosten van de militaire basis Zacapa en 30 km ten Westen van de grens met Honduras De regeringstroepen hadden ook het 99* offensief in het gebied Puerto Barrios de voornaamste haven aan de Caraïbi- sche zee. tot staan gebracht, waar de vijand twee aanvallen had gedaan In een aanval op de spoorlijn was de tegen stander teruggedrongen tot Santos To- mas. aan de Amatlsche golf. van waar hij geen kans had te ontsnappen, aldus het communiqué Een tweede aanval was mislukt, aangezien de regeringstroepen de vijandelijke strijdkrachten gevangen namen .toen zij werden ontscheept; ook de lading wapenen van het schip viel in handen van de regering. Voorts waren successen behaald in het gebied rondom Chlquimula. een be langrijke stad. honderd km ten Oosten van de stad Guatemala en dertig km ten Westen van de grens Honduras, al dus het regeringscommuniqué. Volgens een te Bogota opgevangen bericht van de „bevriJdingsomroep'- der opstandelingen hebben deze de stad Za capa bezet, evenals 23 dorpen en ge huchten. De ..bevrijdingsstrijdkrachten" Radiostations van New York maken melding van een speciale mededeling van het Hondurese ministerie van.bui tenlandse zaken, volgens welke niet-ge- identificeerde vliegtuigen de ongeveer 33 kilometer van de Guatemalaanse grens gelegen stad Santa Rose de Copan hebben gebombardeerd. SYMPATHIE VOOR GUATEMALA De Nationale Vergadering van Uru guay heelt een resolutie aangenomen, waarin zij uitdrukking geeft aan soli dariteit met de regering van Guatemala en verklaart dat „de agressie tegen Guatemala een samenzwer ng tegen de vrede in Amerika is en een negatie in houdt van het recht van vrije volken tot zelfbeschikking". De resolutie werd met 32 tegen 28 stemmen aangenomen. Zij zal naar alle parlementen van La- ttjds Amer.ka worden gezonden. De studentendemonstraties voor Gua temala in Argentinië. Cuba en elders duren voort. Te Havanna is een politie man met een revolverschot ernstig ge wond. De demonstraties brachten tevens een hetze tegen de V. St. tot uiting. België en Noorwegen hebben nu ook het Amerikaanse verzoek om hun sche pen op wapens te laten onderzoeken af gewezen. Wel zeiden ook zij steun toe öm wapenzendingen naar Guatemala te voorkomen. Mendès-France ontmoet lieden Tsjoe en Lai Besprekingen te Genève voortgezet De nieuwe Franse premier. Mendès- France. zal vanochtend een ontmoe ting hebben met de Chinese premier en minister van buitenlandse zaken. Tsjoe en lai. De twee staatslieden zul len In Bern bijeen komen. Het onderhoud zal het eerste recht streekse contact zijn, dat een lid van de Franse regering met een vertegenwoor diger van continentaal China heeft In diplomatieke kringen wordt de me ning geuit, dat het rechtstreekse contact betekent, dat in het geheim reeds een grote mate van overeenstemming is be reikt. Voor zijn ambtsaanvaarding heeft Mendès-France Bidault verweten, dat hij in de zeven weken, welke hij ter conferentie in Genève had doorgebracht, nog geen enkel rechtstreeks contact met China noch met de Vietminh tot stand had gebracht. In diplomatieke kringen zegt men, dat Amerika een koele houding tegenover de Franse pogingen aanneemt Deze in druk wordt nog bevestigd door offici- euse berichten omtrent het onderhoud, dat Mendès-France met Bedell Smith heeft gehad De mening overheerst, dat Amerika geen verantwoordelijkheid op zich wil nemen ten aanzien van de komende fase van de Frans-communis tische onderhandelingen over Indo- China. Desgevraagd zei de Franse premier, dat de kwestie van erkenning door Frankrijk van de communistische rege ring in China niet op de agenda van de bespreking van heden staat Hij voegde hieraan toe, dat hij in Bern niet eer. vertegenwoordiger van de Vietminh zal ontmoeten. Zeer binnenkort zouden stap pen worden ondernomen om de Franse troepen in Indo-China te versterken Aanstaande Maandag zou de commissie voor de nationale defensie bijeenkomen Generaal Paul Ely, de opperbevelhebber Tweede Kamer stemt in met verkorte diensttijd (Van onze parlementaire redacteur) Bij het debat over de Defensienota in de Tweede Kamer is ook ter sprake ge komen de nadere nota van minister Staf over de verkorting van de dienst tijd. De neer Vermeer (Arb.) heeft er zijn instemming mee betuigd verkorting van de diensttijd Is in het belang van de militair en in dat van het algemeen. Hij aanvaardde de beslissing, mits de minister een duidelijke uitspraak geeft over de paraatheid van onze troepen. Die mag niet in het gedrang komen. De heer Fens (KVP> veronderstelde, dat de maatregel verband hield met de maatregel in België en de vragen van de heer Romme Deze opvatting vond ech ter tegenspraak bij de heer Tilanus (CHi die verwees naar de Defensienota. Weerrapporten (Van hedenmorgen 7 nur) - «1 a ïl p. e Stockholm Oslo Kopenhagen Amsterdam Luxemburg Parlls Bordeaux Grenoble Nice Genève ZUrlch Locarno Berliln Frankfort MOnchen Wenen Innsbrück onbewolkt half bew. zwaar bew zwaar bew. half bew. half bew. half bew. nevel half bew onbewolkt onbewolkt licht bew. n 3 25 O windstil 28 2 nnw 2 25 0 windstil 28 4 windstil 28 0 30 nw 2 24 0 windstil 26 0 zw 1 24 9 nnw 3 29 0.1 windstil 25 0 windstil 30 0 windstil 26 0 windstil waarin de minister zijn voornemen al kenbaai maakte. Dat was vóór de Bel gische maatregel afkwam en ook voor dat de heer Romme zijn vragen stelde. De heer Fens kon zich met de ver korting verenigen, zij het dat hij de terugroepingsbevoegdheid bi) uitsluiting aan de minister wilde geven. Hij stelde voorts de vraag of een paraatheid van 75 dooi Shape was aanvaard. In dat geval blijft Nederland ook na de verkor ting nog boven deze grens. In de nota zegt de minister nl., dat deze dan 87'/2 zal bedragen. Het el van Columbus noemde de heer Weiter de gevonden oplossing en hij voegde er aan toe- politieke noodzaak kan soms het vernuft scherpen. Hij vroeg eenzelfde ei voor de Marine. Ook de heer Tilanus kon zich met de verkorting verenigen, evenals de heer Korthals, die verder aandrong op voor zichtigheid bij de verlenging van de herhalingsoefeningen. Er wordt bij die oefeningen te veel tijd in ledigheid doorgebracht En de heer De Groot <CPN) vond dat de diensttijd wel tot 12 maanden kan worden verkort. De verlencing van de herhalingsoefeningen keurde hij af. Voor dt verdere discussies In de Tweede Kamer zie men elders. in Indo-China. zou hierbij tegenwoordig zijn Mendès-France zei, dat in de kabi netsvergadering besloten werd onmid dellijk een commissie van deskundigen in te stellen om een programma voor economische expansie voor te bereiden. Ook had het kabinet besloten onmid dellijk voorbereidingen te treffen voor „de brede overeenstemming over de EDG", die de premier had beloofd te bevorderen De minister van defensie, generaal Koenig, en de minister van handel en industrie. Bourges Maunoury. zouden, zo deelde Mendès-France mede. voor het eind van de week bij hem ko men om 4e spreken over de wijze, waar op een compromisoplossing hiervoor gevonden zou kunnen worden De Gaul list generaal Koenig is een fel tegen stander van het verdrag, Bourges Mau noury daarentegen voorstander. De Franse premier zei. dat geen mi nister toestemming zou krijgen Frankrijk voor 20 Juli te verlaten Ministers die voor deze datum spreekbeurten in de provincie hadden, zouden deze annule ren. GEEN VORDERINGEN TE GENÈVE Op de voortgezette besprekingen te Genève over het vraagstuk van het toe zicht op 'n slaken van het vuren in Indo- China heeft de Russische woordvoerder, ambassadeur Novikof, naar verluidt. 2 variaties op het oorspronkelijke Russi sche plan voor de samenstelling van een commissie van toezicht voorgesteld. De Sovjet-Unie verklaarde zich bereid er mee in te stemmen dat Indonesië wordt toegevoegd aan de reeds eerder door haar voorgestelde commissie van vier landen India. Pakistan. Polen en Tsjecho-Slowakije of dat een drie- landen commissie bestaande uit verte genwoordigers van Ir.dia, Polen en In donesië wordt gevormd. Volgens conferentiekringen herhaalde hierop de Britse woordvoerder, lord Reading, het al eerder gedane voorstel van minister Eden, dat de vijf „Colom- bo-landen" deel moeten uitmaken van de commissie, omdat deze staten India. Pakistan. Indonesië, Ceylon en Birma rechtstreeks betrokken zijn bij het handhaven van de vrede in Zuid- Oost-Azië. Novikof maakte bekend, dat binnen kort de onderminister van buitenlandse zaken Koeznetsof naar Genève komt om de leiding van de Sovjet-delegatie op zich te nemen De Franse woordvoerder, ambassa deur Chauvel, was van oordeel, dat zo wel in Laos en Cambodja als in Viet- Dit nummer bestaat uit acht pagina's Militaire opdracht voor Polynorm (Van onze parlementaire redacteur) De heer Korthals (WD) heeft giste ren aan minister Staf gevraagd, of het Juist 1%. dat een mlllioenenordêr voor de levering van legervoertuigen onderhands is geplaatst bi) Polynorm Indien dit Juist is. dan zou hij dit een triest staaltje achten van de wijze, waarop de gezonde industrie door een vanwege de overheid gesteund bedrijf wordt beooncurreerd. Deze bril. ja men kan er natuur lijk in de eerste plaats ..goed mee zien", doch er is een bijzonder heid je en dat geeft juist de waarde aan deze foto. Deze bril bezit nl. in de - uitgebouwde - armpjes een volledig gehoor-apparaat: bat terijtjes. microfoon, alle bijbehoren de delen zijn aan de zijkanten inge bouwd. Voor brillendragers, die ook on- gemakken met het gehoor onder binden. lijkt ons deze hoorbril 1 een uitkomst. Op de tweede dag van liaar be zoek aan het rampgebied bezocht H.M. de Koningin o.a. het zwaar ge teisterde Ouwerkerk. Ook hier wordt hard gewerkt aan de her bouw. De burgemeester moet zich echter nog met een noodwoning in de vorm van een woonwagen tevre den stellen. H.M. de Koningin be- I zocht hem in zijn rollende Ambts- woning", vergezeld door de Com- missaris der Koningin in de Pro- vincie Zeeland. Jhr Mr de Casem- broot. die wij hier op de achter grond zien. terwijl burgemeester J. I Romeyn H.M. de helpende hand biedt. Drie letterkundigen tot Leids eredoctor gepromoveerd Stijlvolle plechtigheid in de Pieterskerk Hedenmiddag werden in de Pieters kerk drie letterkundigen, de Fransman Jean Schlumberger. de Engelsman Ed gar Morgan Forster, en de Nederlan der Victor Emanuel van Vriesland tot Leids eredoctor gepromoveerd. Deze stijlvolle plechtigheid werd o.m. bijge woond door honderden deelnemers aan het internationale PEN-congres, dat deze week In ons land wordt ge houden. nam een neutrale commissie toezicht op de naleving van een bestand moet hou den Het waarnemend hoofd van de Ame rikaanse vertegenwoordiging, ambassa deur Johnson, wees de opvatting van de communisten, dat een commissie van toezicht geen gezag zal hebben over de gemengde groepen, die ter plaatse con trole op de naleving van een bestand moeten uitoefenen, van de hand. De commissie moest z.i. wel gezag hebben over deze groepen. Hierin werd John son gesteund door de Britse woordvoer der. lord Reading Morgen komt men weer bijeen. Conferentiekringen noemden de bij eenkomst van gisteren „een volledige gedachtenwisseling, waarbij geen we zenlijke voortgang werd gemaakt". Men had verwacht, dat overeenstem ming zou worden bereikt over het in stellen van een technische commissie, aangezien Tsjoe en lai vorige week het denkbeeld had gesteund. De bezwaren van Sovjet-zijde kwamen dan ook als een verrassing. Novikof verklaarde ook. dat een internationale bestandscommis sie geen troepen tot haar beschikking zou moeten hebben. Katwijkse piloot maakte noodlanding Uit zee opgepikt Sergeant-vlieger P. J. Jong uit Kat wijk aan de Rijn heeft gistermiddag om tien over drie wegens motorstoring een noodlanding op zee moeten ma ken met de Firefly P41 van het vijfde Squadron van de Marineluchtvaart dienst Bij het eerste alarm gingen twee Neptunes en een Catalinavlieg- boot van de M.L.D. en de Harpoon van de opsporings- en reddingsdienst van de M.L.D. op zoek. Inmiddels werd op het vliegveld Valkenburg een helicopter in gereedheid gebracht. De sergeant-vlieger werd. vijf mijl ten Westen van Katwyk in zijn rubberboot gevonden door de bestuurder van een der Neptunes. luitenant ter zee vlieger le klas P. N Versteeg. Deze wierp een rookboel uit. waarna de heli copter. die gevlogen werd door lult ter zee vlieger le klas G. H. Grepe. op aan wijzingen van de Neptune, sergeant vlieger Jong Kon oppikken. 25 Minuten na zijn noodlanding stond deze met een nat pak. maar verder ongedeerd, weer op het vliegveld Valkenburg. De Firefly gezonken. Nadat de rector magnificus prof. mr J. M, van Bemmelen in een begroe tingswoord de betekenis van een le vende literatuur voor een bloeiende wetenschap had uiteengezet, schetsten drie hoogleraren, die als promotor op traden. de verdiensten van de promo vendi. aan wie zjj de bul en - voor het eerst in Leiden - de cappa uitreikten. Prof. dr S. Dresden tekende in het bu- zonder dc verbazingwekkende even wichtigheid en zekerheid van oordeel, gegroeid uit een langdurige rijping, van Jean Schlumberger. aan wie het eredoctoraat werd toegekend op grond van zijn belangrijke verdiensten voor een Europese cultuur waarvan ook de weerslag in ons land te onderkennen valt. Prof. dr A. C». II. Bachrach. de pro motor van E. M. Forster. noemde deze Engelse schrijver een strijder voor vrij heid in dc edelste zin. voor waardig heid en zedelijkheid, voor de funda mentele levenswaarden, voor de be schaving in de meest directe en meest omvangrijke betekenis van het woord. Trof. dr P. Minderaa verleende 4 lctor van Vriesland het eredoctoraat en merkte daarbij op dat deze Neder landse schrijver behalve door zijn gro te literaire verdiensten zich bovendien onderscheiden heeft als onvermoeid handhaver der hoge menselijke waar den in ons land en in de wereld, in een door rampen geschokte tijd daar door ten voorbeeld staande voor allen, die in kunst of wetenschap ditzelfde doei nastreven. Voor een uitvoerig verslag van deze plechtigheid verwijzen wij naar elders in dit blad. Rond 1 Augustus uitspraak in geschil Mc Carthy- Amerikaanse legerautoriteiten De ondercommissie van de Ameri kaanse senaat voor onderzoekingen, die 36 dagen heeft besteed aan vaak storm achtige zittingen ter behandeling van het geschil tussen haar voorzitter, se nator McCarthy en autoriteiten van het Amerikaanse leger, met name de mi nister voor legerzaken. Stevens, heeft medegedeeld te zullen pogen omstreeks 1 Augustus a.s. haar oordeel te geven. De commissie heeft haar speciale raadgever Jenkins opgedragen een uit treksel der getuigenverhoren te maken en haar de markante punten ter beoor deling voor te leggen. Jenkins zal zich hiervoor, met de lijvige dossiers der zaak. op ztjn boerderij in Tennessee te rugtrekken. De heer L. Neher doctor honoris causa De Senaat der Technische Hoge school heeft het doctoraat in de Technische Wetenschap honoris causa toegekend aan de heer L. Neher, Directeur-Generaal van het Staats bedrijf der Posterijen. Telegrafie en Telefonie. Deze toekenning geschiedde op grond van de door de heer Neher betoonde activiteit bü de leiding en de wederopbouw van het Staatsbedrijf der fXA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 1