[uli 1572: Sleutelstad schaart zich
lan zijde van de Prins
Ga
niet af op
prijs
alleen
©p.%el vkxtjJezcii'jé
ye Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD
Zaterdag 12 Juni 1954
Tweede Blad No. 28241
Leiden trekt naar Dordt
f> komt een Statentoclit voor
Leidse automobilisten
10 jaar vóór Chr.: Batavieren kwamen in ons land.
Juli 1572 na Chr.: Leiden koos de züde van de Prins; één van Leidcna
pmcfsteren, de heer Jan van Brouekhoven, met de pensionaris Paulus Buys,
ieD le Dordt de eerste „vrije" Statenvergadering bij.
ii,.rdt het eerste jaartal ons op de lagere school als het ware reeds „met de
*pel ingegoten", de datum van 19 Juli 1572 vraagt meer van onze histo-
;e kennis. Vraag tien van de tien Leidenaars naar 19 Juli 1572 en zij zul-
p misschien een enkele niet te na gesproken het antwoord schuldig
l En toch is deze datum in onze vaderlandse geschiedenis er één van niet
herkennen betekenis. Begon in Alkmaar zü het korte tüd later onze
rie, 19 Juni 1572 was het begin van Nederlands zelfstandigheid.
alleen Leiden, doch nog elf an-
steden van Holland kozen op deze
arische datum de zijde van de Prins
Oranje, t.w. met Dordrecht. Haar-
s. Gouda, Gorcum, Alkmaar, Oude-
«r. Hoorn, Enkhuizen, Medemblik,
n en Monnikendam. Twaalf steden,
s het geschiktste moment afwachten
onder het Spaanse juk vandaan te
Ook Rotterdam. Schiedam en
aren gepolst, doch deze steden
Jen aan de oproep geen gehoor ge-
dat in beide eerste plaatsen een
bezetting lag en Delft vanuit
ren door Spaanse troepen voor
bedwang werd gehouden.
Ilarnix van St. Aldegonde
y. man. die zijn stemjjel op deze eer-
s irenergadering drukte, was Mar
ian Sr Aldegonde. d.e door de Prins
Oranje naar Dordt was afgevaar-
Krachtige ontwikkeling
schoenenindustrie
Nederlandse schoenenindustrie
zich in de naoorlogse jaren krach-
ontwikkeld. Dc productie werd aan-
'k vergroot. De afzet op de bin-
idse markt nam toe. doch daar
in werd in tegenstelling tot de
eoorlogse jaren in toenemende
aandacht geschonken aan de
admogelijkheden. Deze gestegen
ructie heeft dc werkgelegenheid in
(hoenenindustrie gunstig beïnvloed.
productie van schoenen steeg van
-r. paar in 1938 lot ruim 22 min
ir. 1953. Bij de beoordeling van
stijging van de productie moet er
"g mee worden gehouden, dat
hti gebruikelijke productiepro-
iraa het z g California-schoeisel zijn
rwe deed. Hiertoe behoren vnl goed
je damesschoenen voor één sei-
- Dit schoeisel bespaart door een
Slide maakwijze materiaal en ar-
en stimuleert door de lage
bruik.
Vrouw op onbewaakte
overweg gedood
•T een met knipperlichten beveiligde
plakte overweg in Waardenburg is
f*:en een bejaarde vrouw door een
^grepen cn gedood. Op het mo-
dat de trein de overweg naderde,
v onverwacht te voet dc
Daar zü doof was neemt
san, dat zü het belsignaal van de
erlichiapparatuur niet heeft ge-
het lichtsignaal moet zü ook niet
■i. opgemerkt De trein had ruim
kwartier vertraging.
^O-CONGRES TE APELDOORN
Onderscheidingen uitgereikt
teren is in Apeldoorn een drie-
Jïs congres van de Kon. Ned. Ver.
""0 begonnen, waarvoor grote be
stelling bestaat. Tüdens een ont-
prak burgemeester mr A L. des
zijn waardering uit over het
-ikzuchtige werk der E H.B O -ers
middag werd begonnen met een
en vergadering, tijdens welke pen-
ifeester A Rtihl uit Heemstede
herkozen en de heer D van Haaf-
De Bilt als nieuw bestuurslid
aangewezen
r~!rna was er een officiële vergade-
waarop er.kele onderscheidingen
ungereikt Voor het werk, dat
-r R Michael, hoogleraar aan
r'je Universiteit te Amsterdam als
j-TUter van het Oranjekruis t b.v. de
*80 had verricht, ontving hij de
Souden C B Tiianusmedaille. Dr
J- Spanjaard te Blaricum, ontving
j|"~ evr. R
iiveren
IC Didiiiuiu,
'ein gouden medaille en n
orran—Kaufman de grote
De Hofpoort. Een aardig door
kijkje. met op de achtergrond het
gebouw waarin in 1572 dc eerste
vrije Statenvergadering werd ge
houden.
digd om het politieke programma van
deze Oranje-vorst, die „met de Poten
taat der Potentaten" een vast verbond
had gemaakt, te ontvouwen. Een af
vaardiging. welke tevens was bedoeld
om de Prins aan de hem ontbrekende
soldij om de veldtocht voort te zetten,
te helpen Kon men zich enerzüds m
deze historische zitting verenigen met
de inzichten van de Prins om "Holland
van de Spaanse tyrannie te bevrijden,
anderzijds zorgde men er voor, dat het
geld büeenkwam.
Op de 19e Juli van het jaar 1572 was
Neeriands zelfstandigheid in Dordt.
waar men voor deze historische zitting
büeenkwam in de reefter (eetzaal) van
het klooster der Augustünen. een feit.
In het vervolg zetelde In Holland een
regering met Oranje als erkend hoofd,
die op zou kunnen komen voor de
waarachtige natlohale belangen. De
grondslagen voor Nederlands zelfstan
digheid waren gelegd. F.en zelfstan
digheid, een souvereinlteit van Oranje,
waartoe ook Leiden een niet gering
deel had bijgedragen.
Was het niet de reeds eerder genoem
de Paulus Buys, pensionaris van Leiden,
die als een der eersten min of meer of
ficieel de banden met de vroegere stad
houder weer had aangeknoopt? Het was
zün inzet voor Oranje, welke de gede
puteerden der andere steden stimu
leerde en reeds bü voorbaat de balans
naar de züde van de Prins deed over
slaan.
Dordrecht (Nederland)
herdenkt
Vermoedelük Ingegeven door het hoge
goed van onze bevrijding en zelfstandig
heid. welke wü zo zeer In de jaren 1940—
1945 misten, heeft een uit de Dordt se
burgerü samengesteld comité het jaar
1947 aangegrepen om in alle luister de
375ste viering van de eerste vrüe Sta
tenvergadering van Holland te herden
ken. Een herdenking, welke stond onder
de hoge bescherming van Koningin Wil-
helmina en werd bijgewoond door onze
thans regerende Vorstin, Koningin
Juliana, Prins Bernhard en vele rege
ringspersonen. onder wie de leden van
de Raad van Staten.
Sindsdien ls deze herdenking uitge
groeid tot een jaarlüks festün. dat Dordt
in de Juli-dagen binnen zj)n muren
geeft, dat niet alleen rtjk is aan afwis
seling, doch dat deze stad aan de Mer-
wede tevens plaatst in het centrum van
de belangstelling. Een locaal gebeuren
is het dit wel? ls bezig uit te groeien
tot een nationaal gedenkenEen
gedachte, welke ook leeft ln de kringen
van het Dordtse comité
Teneinde deze jaarlijkse herdenking
te brengen op nationaal niveau vond
een dezer dagen een vergadering plaats
van afgevaardigden van Gemeentebe
sturen, welke in 1572 hun vertegenwoor
digers naar deze eerste vrüe Statenver
gadering zonden: Uiteraard zond ook
Lelden een afvaardiging.
Bij monde van de voorzitter van het
Comité tot herdenking der Eerste Vrüe
Statenvergadering, de heer M. Scheep
bouwer. werd een uiteenzetting gegeven
van de plannen, welke men ln dit Jaar
denkt te organiseren en die ook voorge
legd zün aan de Comm'ssaris van de
Koningin in Zuid Holland, mr L. A.
Kesper.
Statentocht
voor automobilisten
Behalve een plechtige herdenking,
met daaromheen gegroepeerde feeste
lijkheden, zal dit jaar voor het eerst
een „Statentocht voor automobilisten"
aan het programma worden toege
voegd. Het ligt ln de bedoeling, dat
aan deze tocht, welke voert langs de
steden, welke in 1572 de züde van de
Prins kozen, in de eerst plaats deel
nemen automobilisten, welke uit deze
plaatsen afkomstig zün.
In iedere stad zo ls het voornemen
zal aan de deelnemers van deze „ster-
rit" een vlaggetje worden uitgereikt, ter
wijl tevens hun startkaart van een con-
trolestempel wordt voorzien. Zij. die de
tocht uitrijden, ontvangen bovendien
een door Dordt aangeboden plaquette.
Na afloop van de tocht zijn de deelne
mers de gast van het organ-serende co
mité. terwijl zü tevens ln staat worden
gesteld een gedeelte van de feestviering
mede te maken. Besprekingen zün nog
gaande om de burgemeesters van de 12
vrüe steden uit te nodigen bü deze aan
komst aanwezig te zün.
Geredekavel over ruilverkaveling
In toekomst winst van 200.000 H.A.
bruikbare grond?
Diepe ingreep te plattenlande
«Van c
parlementaire redacteur*
Nederland moet woekeren met zün grond, want de grond is schaars en de
behoeften zün groot. Daarom kennen wü sinds 1924 een ruilverkavelingswet. Zü
werd in 1938 en in 1911 gewijzigd, maar een algehele herziening bleek niettemin
noodzakelük. Op 19 Januari 1951 werd het ontwerp daartoe bü de Kamer inge
diend. Twee jaren later, op 27 Februari 1953 kwam het voorlopig verslag uit en
weer ruim een jaar later, op 29 April van dit jaar kwam de regering met haar
Memorie van Antwoord, die vergezeld ging van een gewijzigd ontwerp van wet.
Bü deze Memorie van Antwoord is een kaart gevoegd, waarop dc rullvcr-
kavelingsbehoefte van Nederland is afgebeeld, onderschelden in zeer urgente en
minder urgente behoefte. In totaal komt 1j millioen H.A. grond voor rullver-
kaveling in aanmerking. Uitvoering daarvan levert een winst aan bruikbare grond
op van niet minder dan 200.000 H.A., een gebied van te naastebü vüf maal de
oppervlakte van de Noord Oostpolder. Daaruit blijkt wel, dat mei de uitvoering
van deze wet diep wordt ingegrepen in de verhoudingen te plattenlande. De
noodzaak echter tot productieverhoging en verlaging van de productiekosten
dwingt tot economischer grondgebruik.
(Ingez. Me<L-Adv.)
alt tl aan watmachlna koopt.
Dank óók aan het behoud
van Uw goed. óók aan da
lavantduur van Uw machina.
Dan kiast U vanzelf Hoover.
De machine-voor-Uw-leven,
waarin zelfs Uw teerste lin
gerie volmaakt veilig is.
Dank zij pultator in da zij
wand. Vraag demonstratie
bij Uw handelaar.
MAA l#r n wast schoner, vlugger
ml w C IC en voorzichtiger
Nato mag niet verslappen
Atoomwapens zullen bij
oorlog worden toegepast
De opperbevelhebber der strijdkrach
ten van de Nato. generaal Gruenther,
heeft te Ottawa verklaard, dat het
Westen thans een algeheel militair
overwicht op de communisten heeft.
De vraag was thans, of dit overwicht
gehandhaafd kon worden.
De factor tüd behoeft niet noodza
kelük ten voordele van het Westen te
zün, zo zeide de generaal op een pers
conferentie. De communisten bouwen
thans de kracht van hun satellieten op
en het ls mogelük, dat zü over vier of
vüf jaar met deze reserves de overhand
krügen. Dit maakt het nodig, dat de
kracht van de Nato vergToot wordt. Het
beste zou zun de Duitse militaire kracht
hieraan toe te voegen. Dit echter is een
[>ohtieke kwestie.
Gruenther zeide zich ongerust te ma
ken over „een neiging in het Westen
om in de defensiepogingen te verslap
pen. „De toestand was niet critiek.
doch zou critiek kunnen worden als
deze verslapping voort zou gaan.
Het gevaar, dat de Sovjet-Unie of
haar satellieten zullen overgaan tot
een verrassingsaanval van het type
„Pearl Harbour" is voorbij, zo heeft
lord Ismay, secretaris-generaal van de
Nato verklaard.
Het ziet er naar uit, dat onze defensie
opgewassen is teg?n de dertig divisies,
welke de communisten aan onze gren
zen hebben. Dit zou betekenen, dat <in
het geval van een aanval» versterkingen
uit de Sovjet-Unie zelf zouden moeten
aanrukken. Door een operatie van een
dergelüke omvang zou het element van
verrassing teniet gedaan worden.
Als de Nato er niet geweest was. zou
den naar het oordeel van lord Ismay
België, Nederland. Denemarken en mis
schien andere Europese landen, moge-
lijk reeds achter het IJzeren Gordün ge
trokken zijn of betrokken zün geraakt ln
•n oorlog.
NIEUWE WAPENEN
.Gebleken is, dat het 280 mm.-atoom-
geschut, waarover de Amerikaanse stryd-
kraehten in Europa thans beschikken,
buitengewoon nauwkeurig vuurt. Voorts
kan^het onder alle weersomstandighe-
rietuen ongeacht het zicht, worden ge
bruikt. Er kan m?e op een onzichtbaar
doel worden geschoten, het is snel ver
plaatsbaar en het kan in korte tüd in
stelling worden gebracht", aldus een te
Bonn door de opperbevelhebber van het
Amerikaanse leger ln Europa, generaal
William Hoge. op een persconferentie
afgelegde verklaring.
Hu voegde hieraan toe: ..In oorlogstijd
zou het atoomkanon waarschUnlyk voor-
zün waarde bewüzen bij het beschie-
van een grote vijandelijke troepen
concentratie. Het is de taak van de lei-
ding der grondstrüdkrachten. dat zich
dergelüke concentraties voordoen".
Generaal Hoge zeide ook nog. dat de
draagwüdte van het atoomgeschut en
van andere nieuwe wapens „het slag
veld van een toekomstige oorlog afme
tingen zou geven, die tevoren nooit voor
mogMUk zün gehouden".
De generaal deelde ook nog het
i ander mede over het nieuwste model
Het wetsontwerp beoogt een snellere
verwezenlijking van het practische
resultaat der ruilverkaveling, voorts
een betere regeling van de pacht, een
regeling van dc verhouding van ruil
verkaveling tot de ruimtelijke ordening,
een regeling voor het uitvoeren van
utiliteilswerken in verband met de ruil
verkaveling en tenslotte de verzorging
van het landschap.
Voor de uitvoering van de ruilver
kavelingswet zal worden ingesteld een
Centrale Cultuurtechnische Commissie,
die belast zal worden met de algemene
leiding cn die wordt bijgestaan door de
Cultuurtechnische Dienst van het De
partement van Landbouw. De uitvoering
van projecten geschiedt door een plaat
selijke commissie.
Een belangrük element in het rege
ringsvoorstel, dat thans door minister
Mansholt in de Tweede Kamer zal
worden verdedigd, is. dat openbare
lichamen van elk te verkavelen ge
bied grond kunnen aanvragen tot een
maximum van 5*5- van het te verka
velen terrein. Dat kan een gemeente
doen in verband met een uithreidings-
pan. het Departement van Verkeer en
Waterstaat voor wegenaanleg of het
Departement van Landbouw voor büv.
de aanleg van een proefboerdcrü
Vroeger konden openbare lichamen
deze gronden alleen verkrügen door
koop of onteigening Echter om deze
5Cr te verkrügen zullen de openbare
lichamen hun plannen tüdig moeten
Indienen.
De meerderheid van de Kamer schünt
het met dit percentage wel eens te zün.
omdat het toch zo is. dat. wanneer de
openbare lichamen met minder genoe
gen zouden moeten nemen, men toch
weer terecht zou komen bü onteige
ningsprocedures, met alle ongerief daar
van. De heer Biewenga iAR) heeft ech
ter een amendement ingediend om het
percentage op drie te stellen
Volgens de wet van 1938 konden alle
rechten op de grond van de eigenaar
worden afgekocht. In het ontwerp van
thans lopen de gebruiksrechten van de
grond geheel naast de overname ter
ruilverkaveling. Een pachter van le
verkavelen grond krügt na verkaveling
zün volle recht terug op pacht van een
even groot gebied. De 5'/-bepaling is
daarop uiteraard van toepassing, maar
daar staat weer tegenover, dat de pach
ter economischer kan werken Daarnaast
bestaat dan nog een mogelükheid van
plm. 5r> onderbedeling en een sanerings-
mogelükheid, waardoor zeer kleine be
drijfjes van 3 tot 5 ares na de verkave
ling niet zullen worden gerestitueerd
De vergoeding kan geschieden door
vruwillige uitkoop, door vrüwillige ver
koop plus vergoeding van bedrüL-schade
of door onteigening Verder ls sanering
mogelük door het tegelükertüd ln cul
tuur breng?n van woeste gronden.
De procedure wordt aanzlenlük ver
sneld, in tegenstelling tot de praktük
van voorheen, toen een heel verkave
lingsplan kon worden opgehouden door
incidentele bezwaren. Nu worden eerst
bezwaren tegen het plan als zodanig
opgelost en kan de ruilverkaveling voort
gang hebben. Incidentele bezwaren wor
den later behandeld.
Aan de behandeling van dit ontwerp
is een zeer ardegen schnftelüke voorbe
reiding voorafgegaan. Men heeft zich
de medewerking verzekerd van de beste
deskundigen en de deskundigen in de
Kimer hebben hun volledige arsenaal
van argumenten bü de hand.
Het bleek reeds gisteren uit de rede
van de KVP-deskundige Engelbertink,
die op zeer uitvoerige wijze de vele fa
cetten van dit ontwerp heeft bssproken.
Hü miste in het ontwerp het prakti
sche sluitstuk en bepleit te de noodzaak
om voor kleine grondbezitters, die door
erkaveling en sanering van hun grond
zün verdreven andere grond disponibel
le hebben. Het probleem doet zich os.
voor in de Achterhoek en met het oog
op dez? belangen vroeg hü aandacht
voor de mogelijkheden in Flevoland.
HU en de heer Vondeling (Arb vroe
gen aandacht voor de nazorg De eerste
doelde daarbü op de efficiency-voorlich-
ting: de socialistische afgevaardigde be
pleitte een goede credletvoorziening.
Een punt dat in de discussie een rol
zal spelen is de vraag, of het juist is.
dat bü het ontbreken van overeenstem
ming. de minister tot het uitvoeren van
de ruilverkaveling kan besluiten, Indien
dc helft van de voorgeschreven meerder
heden wordt verkreg?n. De heer Bie
wenga ARdaarin gesteund door de
heren Engelbertink en Den Hartog
VVDi willen dit veranderen in drie
vierden - 3/8 van het aantal betrokke
nen en 3/8 van de oppervlakte te ver
kavelen gebied. Zü vonden de heer
Egas (Arb) op hun weg. die het stand
punt van de minister deelde.
Deze laatste pleitte voor medezeggen
schap van de pachters, om aan het
wantrouwen in die kring een einde te
maken. Ook wild? hü een andere samen
stelling van de Centrale Cultuurtechni
sche Commissie, terwijl hü tenslotte de
Grondkamer als adviserend orgaan bü
de toedeling wilde inschakelen.
De heer Vondeling vroeg de minister
een veel jarenplan voor de ruilverka
veling aan de Kamer Ier goedkeuring
voor te leggen.
De Kamer zal Dinsdag met de behan
deling voortgaan. Er ziin reeds 19
amendementen ingediend, maar dat
is nog maar een begin. Dat wil zeg
gen. dat de Kamer over deze ruilver
kaveling nog wel een ttfdje zal --ede-
kavelen! i
automatisch vurende 75 mm.-luchtaf
weergeschut en over de „Nike", een van
de grond af te vuren raket met een
snelheid, groter dan die van het geluld,
welk? ln staat ls vüandelijke vliegtuigen
op te sporen en te vernietigen Ook deze
beide wapens staan ter beschikking van
het Amerikaanse leger in Europa, even
als raketten, in wier koppen atoomla
ding ?n zijn aangebracht.
HU besloot met de mededeling dat de
Amerikaanse strijdkrachten ln Europa
thans beschikken over een nieuw soort
valscherm, in de vorm van een kegel
snede iparabool), waarmede het moge
lük is gebleken zware uitrusting, waar
onder 155 mm.-geschut. af te werp?n.
Op desbetreffende vragen antwoordde
Hoge. dat proeven met b'ologisohe wa
pens worden genomen „En wü zün be
reid deze te gebruik?n als wü daartoe
gedwongen zün. Ik geloof echter niet.
dat wü deze wapens zullen gebruiken
tenzij de tegenpartü deze het e?rst ge
bruikt".
In een grote oorlog zou Amerika -
gezien de ongelijkheid in troepensterk
te - atoomwapens gebruiken" zonder
te wachten op de tegenstander".
Tactische wapens van het type „Ho-
nest John" iraket* en ..Corporal" (ge
leid projectiel) zouden in de nabüe toe
komst aan de Amerikaanse troepen in
Europa ter beschikking worden gesteld.
Er was nog niets vernomen over een
wapen ln het b?zit van de Sovjet-Unie.
dat te vergelüken was met het atoomka
non. Volgens Hoge was de militaire po
sitie van de Sovjet-Unie in Oost-Europa
en Oost-Dultsland de laatste twee ja
ren „statisch"
..De vorming van Duitse troepen zal
voor de Europese verdediging van enor
me waard? zün en zij is te beschouwen
als een absolute noodzaak willen wij in
staat zün onze taak hier uit te voeren",
aldus de generaal.
Generaal Hoge sprak de overtuiging
uit. dat Indien deze Duitse bijdrage
aan de verdediging niet mogelük zou
blijken ln de vorm van de EDG and?re
voorzieningen zouden dienen te worden
getroffen.
De beslissing daarover lag echter bü
de politici en generaal Hoge meende te
kunnen aannemen, dat deze bereids al
ternatieven ln studie hadden voor het
geval de EDG niet verwezenlükt zou
kunnen worden.
Op de vraag of voor de verdediging
van Duitsland met twaalf Duitse divisies
zou kunnen worden volstaan, antwoord
de Hoge: „Ik zou niet willen beweren,
dat deze voldoende zün. maar in elk ge
val vormen zü een goede basis om mee
te beginnen. Achter deze divisies kun
nen wü dan waardevolle reserves gaan
opbouwen. In elk geval zouden deze
twaalf divisies ons al een heel wat b?ter
uitgangspunt bieden dan wü thans heb
ben".
Wanneer er ooit oorlog zou komen,
dan zou het naar de mening van gene
raal Hoge ..zonder twyfel van beide zij
den een atoomoorlog worden". Hü ge
loofde dat Amerika genoopt zou zijn,
met het oog óp zijn minderheid in getal
atoomwapenen te gebruiken „zonder op
de tegenpartij te wachten".
Met welk concreet doel in een nieuwe
oorlog de atoomwapenen zouden wor
den gebruikt kon generaal Hoge niet
zeggen. Wel geloofde hü niet. dat zü
zouden worden aangewend voor de ver
nietiging van steden. „De bombardemen
ten van steden hadden, aldus de gene
raal die de voorhoede leidde van d?
troepen, die tien jaren geleden vanaf
de Normandische kust oprukten naar
het hart van Duitsland en Tsjechoslowa-
küe, niet veel effect gesorteerd aange
zien zü nergens de wil tot verdediging
hebben kunnen breken".
Een andere ervaring was, dat de
atoomwapenen de grondtroepen niet
overbodig zouden maken Deze laatste
bleven ook in een moderne oorlog en
ondanks alle overmacht in andere wape
nen onontbeerlijk om gebied te verove
ren.
Het overwicht van Amerika in atoom
wapenen was volgens generaal Hoge
thans groot genoeg om Ruslands over
wicht in mankracht uit te balanceren en
om Amerika in staat te stellen zelfs
met beperkte krachten een oorlog te
winnen.
OOST
THUIS
WEST.
BEST
IN 1949 WERD DE GROTE RONDE TAFEL CONFERENTIE OVER
DE VERHOUDING TUSSEN NEDERLAND EN INDONESIË GEHOUDEN.
DE R.T.C. MET DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE WEST
WAS VAN AMNDER OAWANG - HET SUCCES WAS ECHTER GROTER.
|EN EVENTUELE CONFERENTIE "TER REGELING VAN HET
DE KROON "SEN ZÖL WAARSWWNLW IW ALLE OPZICHTEN
