intoiiv Mac Auliffe werd de held
van Bastonge
IJjte Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Vrijdag 4 Juni 1954
Tweede Blad No. 28235
De weg, die zij kwamen.(IV en slot)
Overdracht bouwvolume
bij verhuizing
PLAN VAN APF.LDOORNSE
WETHOUDER
(Van onze parlementaire redacteur)
(lngez. Med.-Adv.)
Kort maar krachtig antwoord
aan Duitsers: „Nuts..."
(Speciale reportage)
Is in het Belgische Ardennendorpje Bastogne één naam. die gij op een reer
«iige toon dient uit te spreken: Antony Mac Auliffe'.
Hint de Amerikaanse generaal, die deze naam draagt, wordt er als een held
■rrd. Vraag aan de eerste de beste kleine schooljongen, wie „ie general Mac
alt'' is en hü zal U een gedetailleerd verhaal kunnen vertellen, waaruit
11, dat de achting voor deze dappere Amerikaanse commandant hem tegelijk
bet ABC en de tafel van 2 is ingegoten.
D zult niet lang behoeven te wach-
3i deze jeugdige inwoner van Bas-
i het woord te horen noemen, dat
i generaal Mac Auliffe als het door
verdedigde Bastogne in één slag
snd heeft gemaakt, het woord dat
>H als een met magische kracht ge-
begrip door de vrije wereld ging
in vier letters het symbool werd
wi der belangrijkste gebeurtenissen
ine gehele kruistocht voor de vrü-
Europa.... Nuts! (Een woord,
soeilijk m het Nederlands te ver
is „Onzin" komt misschien het
.'t in de buurt).
*a; met dit krachtige woord, dat
aal Mac Auliffe een streep zette
t het met zoveel kracht ingezette
asoffensief van de Duitsers in
tnnen, het zg. von Rundstedt-
ef De Duitse troepen hadden
ne in een verstikkende greep en
;rde hulp was nog ver. En op 22
her 1944 achtte de Duitse com-
nt het ogenblik gekomen om de
nse verdedigers van Bastogne
U. beslissende keus te stellen: on-
nardclijke overgave of totale ver-
vrije wereld sloeg op dat moment
wikkelingen lil de Ardennen met
'-■gevoelens gade, de Duitse kansen
s schenen weer groter dan ooit.
an Bastogne zou waarschijnlijk
n, dat de Duitse troepen weer
inwerpen zouden kunnen doorsto-
het alle gevolgen van dien
Waar het wanhoops
offensief vast liep
eemd zijn opg?keken in het
hoofdkwartier, toen het ant-
i generaal Mac Auliffe werd
En zelfs de beste tolken
veel moeite hebben gehad om
Swoord ide juiste tekst luidde: „22
ter 1944 - aan de Duitse com-
- Nuts - d? Amerikaanse
dant"i in begrijpelijk Hoogduits
"-..en Zeer waarschijnlijk zal er
een „Donnerwetter" gevallen
De beroemde kathedraal va
Reims, nog steeds in de steigers.
z\jn, toen men begreep dat de Amerika
nen zioh, ondanks hun hopeloze situatie,
toch niet wilden overgeven en grimmig
zal de Duitse commandant het bevel
hcbbïn doen uitgaan om dan maar tot
de totale vernietiging van het plaatsje
en het garnizoen over te gaan Zover is
het echter nooit gekomen. Want behal
ve een woord uitspreken, dat aan dui
delijkheid niets te wensen over liet, bleek
generaal Mac Auliffe ook in staat de
Duitsers nog verscheidene dagen lang
het hoofd te bieden En toen, op d? 26e
December 1944 de tanks van generaal
Patton als een Kerstverrassing door de
Duit.se linies braken, kon Bn<togne uit
de ijzeren greep van de Duitse omsin
gelaars worden bevrijd. Bij Nuts City"
was het Duitse wanhoopsoffensief vast
gelopen. Op de onverzettelijkheid vat
een dapper legeraanvoerder en een
handjevol even dappere mannen...
Overal herinneringen
Bastogne bracht ons weer helemaal in
de sfeer, wij waren uit Normandië via
Parijs komen rijden en daar hadden,
eerlijk gezegd de met weg te redeneren
charmes van de Franse hoofdstad onze
stemming meer beïnvloed dan de oor
logsherinneringen, die wjj daar vonuen.
Natuurlijk heeft Parus - zoals trouwens
elke Franse stad die zichzelf respecteert
- een Avenue du General Leclerc, vindt
ge er de aankondigingen over het
bevrijdingsfeest, dat op 25 Augustus Z3l
worden gevierd en is er wel een tank te
vinden, die uit de strijd is achtergeble
ven. Zelfs wel twee. die staan opgesteld
bij het Hotel des Invalides, zodat de be
zoekers van het legermuseum en het
graf van Napoleon kunnen zien. hoe nu
een tank eruit ziet, die door de vrije
Fransen in de Vogezen is buitgemaakt
en later is gebruikt om mee te helpen
de Franse hoofdstad te bevrijden.
Maar toch ondergaat men dit meer
als een bezienswaardigheid dan dat men
ilJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllll
In December 1944. zes maanden
na de invasie op het strand van
Normandië. waren de bevrijdings
legers al een heel eind gevorderd
op de weg naar de eindoverwin
ning. Maar op dat moment verza
melde de vijand nog eenmaal al zijn
krachten en met een wanhopig,
uitzichtloos tegenoffensief Ln de
Ardennen werd gepoogd door de
geallieerde linies te breken En de
verrassing van deze plotselinge te
genactie was zo groot dat de Duitse
troepen succes op succes boekten.
Angstig hield de vrije wereld de
adem in. Zou dan toch nog
Bij een klein Ardennendorp, waar
een Amerikaans garnizoen onder
schijnbaar hopeloze omstandighe
den vocht, liep de Duitse mach.ne
echter vast. Op een onverzettelijk
heid, die gekarakteriseerd werdt
door het en? woord, dat de Ameri
kaanse verdediger van dat dorp
sprakNuts". Dat dorp heette
Bastogne.
In zijn vierde en laatste artikel
over de weg, die de geallieerde le
gers kwamen, beschrijft onze ver
slaggever Bastogne en geeft hij de
indrukken, die hij nu, in 1954, op
deed in d,t Ardennendorp. waar
van de naam sinds 1944 een begrip
is geworden.
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
er zo sterk van onder de indruk komt
als bijv. van de oorlogsherinneringen in
Normandie. Voorbij Parijs wordt dat al
heel spoedig anders. Dan komt men in
de streek van de Marne en dat Is weer
een heel bijzonder gebied. Tweemaal
achtereen was dit gebied slagveld en de
geallieerde legers, die op weg naar de
bevrijding van geheel Europa hier langs
trokken, stootten er op de resten van de
zware strijd, die hier dertig jaar tevoren
in September 1914 had gewoed. De
vruohtbomen in het Marne-gebied bloei
den prachtig, maar de lucht is er be
zwangerd met trieste herinneringen
En naast elkaar vindt men de oorlogs
graven uit 1914 en 1944
Dat er om het bezit van Reims in de
eerste wereldoorlog vele schoten zijn ge
lost. ziet men aan de wereldberoemde
kathedraal. De enorme verwoestingen
zijn al w?er bijna hersteld, maar toch
staat deze kathedraal, die waarschijn
lijk de schoonste van de gehele wereld
i, nog steeds in de steigers. Als een ge-
onde, die sleohts heel langzaam ge-
Allemaal dus dcor de strijd geteken
de gebieden Maar. wij zeiden het reeds,
pas in Bastogne raakten wij weer vol
komen ln de ban van wat zich hier
heelt afgespeeld
De Apeldoornse wethouder voor Volks
huisvesting, de heer J. van Dalen,
heeft een denkbeeld uitgewerkt dat
naar zijn oordeel een oplossing zal
kunnen brengen voor moeilijkheden
bij de toewijzing van bouwvolume. Ilij
wil bouwcheques invoeren, waarvan
vooral sterk uitbreidende gemeenten,
die tc kampen hebben met ernstige
tekorten aan bouwvolume, zouden
kunnen profiteren. Hü stelt zich voor
dat wanneer bijv. X. van de gemeente
A. naar de gemeente B. verhuist en
volledige woonruimte achterlaat, de
gemeente A. een bouwchèque verstrekt
aan de gemeente B„ waardoor de laat
ste in staat is er een woning bü te
bouwen.
Dit plan is aan minister Witte voor
gelegd. In beginsel staat deze tegenover
de gedachte niet onwelwillend, maar bij
eerste indruk voorzag hij bij de toe
passing van dit systeem toch wel grote
praktische moeilijkheden. Men zal, naar
het oordeel van de minister, niet kun
nen ontkomen aan ingewikkelde arbi
traire beslissingen, terwijl de gemeenten
te zeer afhankelijk zullen worden van
elkaar's bouwvolume.
Intussen is in een kleine commissie
voor de Volkshuisvesting van de Ver
van Ned Gemeenten, een sludle gaande
over de praktische uitvoering van
het z.g. migratie-overschotten-systeem.
Daarbij zijn, zoals bekend, aan de pro
vincies bijzondere toewijzingen verstrekt
waaruit extra bouwvolume kan worden
gegeven aan gemeenten, die ln verband
met de uitvoering van industrialisatie
projecten. in moeilijkheden kunnen
komen. In de Volkshuisvestings-commis-
sie van de Ver. van Ned. Gemeenten is
bij de bestudering van dit probleem ook
het plan-van Dalen aan de orde gesteld,
zulks op verzoek van de minister. Tot
een conclusie is men niet gekomen, al
meende men dat dit nieuwe plan aan
vaardbare mogelijkheden bevat.
ZAAK GEARRESTEERDE
NEDERLANDER
Aan parket overgedragen
De Procureur-Generaal te Djakarta
mr Soenarjo heeft medegedeeld, dat
een dezer dagen de zaak van de in de
jongste reeks arrestaties aangehouden
Nederlander de heer L. H. N. Jung-
schlager aan het parket zal worden
overgedragen. Het onderzoek door de
politie Is voltooid.
De heer Jungschlager werd eind Jan.
j.l. gearresteerd. Ho wordt beschuldigd
van het overtreden van art. 169 van het
Wetboek van Strafrecht (het deelnemen
aan een verboden vereniging).
ZILVEREN JUBILEUM NED. CHR.
AANNEMERS- EN BOUWVAK
PATROONSBOND.
Op 19 November 1929 werd te Zwolle
de „Landelijke bond van Chr Bouwpa-
troons" opgericht. De Bond, die inmid
dels de naam heeft gekregen van „Ne
derlandse CVis'elijke Aannemers- en
Bouwvakpatroonsbond" bestaat dus dit
jaar 25 jaar Dit zal gevierd worden te
gelijk met de algemene hu'shoudelijke
vergadering, die volgdene week te Gro
ningen wordt gehouden. Het program
ma voor de bijeenkomst, die drie dagen
duurt, bestaat uit een receptie en een
diner van hoofdbestuur en voorberei
dend comité met genodigden op Dins
dag 8 Juni. huishoudelijke vergadering
met muzikaal Intermezzo, gymnastiek-
demonstraiie en jubileumavond op
Woensdag 9 Juni, voortzetting van de
huishoudelijke vergadering, rijtoer door
de stad naar Paterswolde. diner en
boottochten op het Pa terswoldse meer
op Donderdag 10 Juni. Voor de dames
is. wanneer de heren vergaderen, een
speciaal ontspanningsprogramma sa-
mengesteld.
Indien u enkele franken neertelt voor
de sociale dienst van het Belgische le
ger is men te Bastogne bereid een met
prikkeldraad afgezette zijdeur van de A.
Helntz-kazerne voor te openen en U
voor te gaan naar een historisch plekje
in dit zo zwaar omstreden dorp. Door
een smal gangetje kunt ge dan namelijk
het ondergiondse hoofdkwartier van
generaal Mac Auliffe bereiken, de plaats
waar de beroemde legeraanvoerder de
strijd tijdens het beleg heeft geleid en
waar hü ook het beroemde „Nuts" heeft
uitgesproken. Alles is er onveranderd
gebleven, alleen heeft men aan de scha
mele inventaris een Amerikaanse vlag
en een foto van de generaal toegevoegd.
En wanneer men dan. temidden van de
houten stoelen en tafels zün blik laat
gaan over de kaart, waarop de gekleur
de spelden en vlaggetjes nog zün ge
prikt. de stoffige flessen ziet waaruit de
bevelhebber waarschijnlijk zo nu en dan
een slok wijn nam als hü door de. aan
het einde van een warnet van draden
verbonden veldtelefoon met zün man
nen had gesproken en enkele toen ge
heime legerorders nog aan de muur
ziet hangen, dan dwalen de gedaclven
toch wei even weg. Naar de tijd, dat en
kele soldaten hier dag en nacht aan een
soort fiets-pedaal draaiden omdat dit
de enige manier was om stroom op te
wekken en de commandopost te verlich
ten. En men vraagt zich af. wat er ee-
beurcl zou zijn, wanneer generaal Mac
Auliffe toen niet had stand gehouden
Waarschünlijk zou het er voor ons. m
het Westen heel wat slechter hebben
uitgezien. Want dan zou onze bevrij
ding wellicht Janger op zich hebben la
ten wachten. En wie zal zeggen of ge
neraal „Nuts" met zün dappere Ameri
kanen in hel besneeuwde Bastogne rond
Kerstmis 1944 niet de voor ons allerbe
langrijkste slag van dit hele grote ge
beuren heeft gewonnen....?
In deze kazerne antwoordde ge
neraal Mac Auliffe ,.Nuts" aan de
Duitsers: een foto, die voor zichzelf
spreekt.
geplaatste tank. Ook de namen van de
café s, die er in dit Belgische dorp na
tuurlijk heel wat zün. herinneren aan
de strijd: café „Au Sherman", café Li
beration'. enz. en in de Rue du Sablon.
een der drukste straten van het dorpje,
hoeft men niet lang te küken door wel
ke troepen het bevrüd ls. Want er han
gen zeker evenveel Amerikaanse vlaggen
als Belgische
Maar dat deze mensen zich, onder het
Duitse vuur zozeer met hun Amerikaan
se verdedigers verbroederd hebben, dat
zü voortaan twee vaderlanden zullen
hebben, bemerkt men al wanneer men
het wapen van Bastogne bekükt, offi
cieel is daarin tegenwoordig een afbeel
ding van een aantal sterren opgenomen
met daarboven de woorden „We remem
ber" (wü vergeten niet).
Wij vergeten niethet zou boven
alle wapens van het bevrijde Europa
kunnen staan. Want al zün wü dan al
lemaal op een andere manier in contact
met het oorlogsgebeuren geweest en al
hebben wij wellicht niet zo van nabü
de siddering van de strüd gevoeld als
de inwoners van Bastogne en al die
andere plaatsen, waar de bevrüdingsle-
gers zich doorheen moesten vechten,
ten slotte was de inzet ons aller vrüheid.
Die hebben zü tenslotte kunnen bevech
ten. Maar wat dat voor offers gevraagd
heeft, hopen wü U met het neerschrü-
ven van onze indrukken nog eens duide
lijk te hebben gemaakt. In Normandië
zowel als bij Bastogne even bulten dit
vriendelüke Ardennendorp. staat het
enorme gedenkteken van Mardasson.
opgericht ter nagedachtenis van de
76.803 Amerikanen dia ln het Arden-
nennoffensief en dan speciaal in de
slag om Bastogne zün gevallen
wordt de weg. die de bevrijders
zün gekomen, op vele manieren ge
markeerd Van net eerste strand, waar
zu de voet aan wat hebben gezet, tot
ver in ons land staan de monumenten
uit marmer of graniet gehouwen. Maar
wie uit Normandië, langs de weg die zü
kwamen, door de zwaaromstreden gebie
den naar het eigen, door het bevrijde
vaderland is gereden, heeft ten slotte
geen oog meer voor al die gedenktekens,
omdat hü zelf een monument heeft op
gericht in het eigen hart
Sedert 1944 heeft Bastogne er
nog een tweede naam bijgekregen:
..Nuts City".
Een dorp werd ,rNuts City"
Overigens is dat ondergrondse hoofd
kwartier. waar ge uw handtekening ln
een groot boek kunt schrüven ten bewü-
ze van het feit dat ge belang stelt in
hetgeen zich nier heeft afgespeeld en
als een soort pelgrim naar de plaats
bent gekomen waar een van de grootste
slagen in de strüd om de vrijheid heeft
plaats gchac1 in hetzelfde boek dat
generaal Mac Auliffe al tweemaal te
kende, toen hü Bastogne bezocht, na-
melük op 16 Juli 1950 en op 22 April 1954
slechts een van de achtergebleven
herinneringen Al direct wanneer men
over de wegen van deze heerlijke, zacht-
glooïende streek naar Bastogne is ko
men rüden dezelfde wegen waarop in
December 1944 het later zo beroemd ge
worden soldatenlied „Sound off klonk,
ls men getroffen door de naambordjes:
„Bastogne-Nuts city" en dat woordje
„Nuts" vindt men in het gehele plaatsje
op vele manieren terug In het „Nuts'-
museum, in de souvernlrswinkeltjes en
op de plattegronden in de stad. Midden j
op het dorpsplein, tegenwoordig „Place
general Mac Auliffe.staat pen borst-1
I beeld van Bastogne s verdediger voor n I
1 als monument op een stenen voetstuk
van Bastogne Auliffe" geheten heeft de bevolking teken opgericht voor haar held haf -
general Mac\van dit Ardennendorp een gedenk-Jtigc verdediger.
