LEIDSCH
DAGBLAD
Slotzitting van
de West-R.T.C.
93ste Jaargang
DONDERDAG 3 JUNI 1954
No. 28234
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0.50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
voldoening over resultaten
Qrote
„Gegronde verwachting aanvaarding
ontwerp-statuut door elk land"
Vanmiddag vond in Den Haag de sluitingsvergadering plaats van de Ronde
tafelconferentie met de West.
Nadat de minister-president, dr W. Drees, deze met een Icort woord
geopend had, was het woord aan minister prof. dr W. J. A. Kernkamp, voor
ster van de Nederlandse delegatie.
Van het ontwerp-statuut, dat wij
aanstonds aan onze regeringen zullen
voorleggen, kan zonder overdrijving
norden gezegd, dat het een aanvaard
baar stuk is. waarin op bevredigende
wijze tot uitdrukking is gebracht op
welke manier de drie landen de sa
menwerking in het Koninkrijk voor
de toekomst zien. aldus spreker.
Wij hebben gezamenlükgetracht dit
io duidelijk mogelijk te formuleren en
lijn daarin, indien ik mij niet vergis,
r het algemeen zeer wel geslaagd.
De aard van het Statuut spreekt uit
Indeling en inhoud van dat staatsstuk
«li en is in het algemeen gedeelte van
Se loelichting daarop heider uiteen ge-
Kt. Kort samengevat gaat het om de
vaststelling der Koninkrijks-aangele-
penheden en de behartiging daarvan.
Voorts legt het een basis voor onderlinge
bijstand, overleg en samenwerking. Ten
slotte verankert het de reeds in de in-
•enm-regelingen vastgelegde autonomie.
Voor de behartiging der Koninkrijks
aangelegenheden is een regeling getrof-
ten, aie alleszins bruikbaar lijkt. Daar
bij kan worden voortgebouwd op de
reeds verkregen voldoening gevende er
varing met het overleg in de minister
raad. Een winst is. dat, waar mogelijk,
landsorganen bij de behartiging ervan
norden ingeschakeld, en dat de belan-
pen van het koninkrijk mede een voor-
wip van zorg zijn voor de landen. Dit
san niet anders dan de eenheid van het
Koninkrijk ten goede komen.
In zaken, die de landen zelfstandig
behartigen, kan de samenwerking wor
den geïntensiveerd en op een veel bre
der terrein worden betrokken.
De Nederlandse delegatie geeft aan de
Surinaamse en de Nederlandse Antilli
aanse delegaties de verzekering, dat zij
ernstig heeft getracht de onder hen le
vende verlangens en inzichten te be-
pnjpen en daaraan zo enigszins moge-
lilk tegemoet te komen.
Het mag wel als vaststaand worden
aangenomen, dat ook na deze conferen
tie formeel en informeel levend contact
tussen de Rijksdelen zal worden onder
houden. Niet alleen het horen, maar
het overleg plegen is als een noodzake
lijke vorm van samenwerken reeds
practlsch aanvaard.
De Nederlandse delegatie spreekt de
wens uit. dat dit moge geschieden met
groeiende onderlinge waardering en tot
bevredigende uitkomsten moge leiden,
o besloot de minister.
Mr dr R. Pos voorzitter van de Suri
naamse delegatie voerde hierop het
woord. Aan deze rede ontlenen wij:
Vele staatkundige vormen van sa
menwerking tussen de drie landen zijn
in beschouwing genomen cn getoetst
aan de heersende omstandigheden.
Zij zijn geheel of gedeeltelijk verlaten,
totdat wij tot dc in dit ontwerp-sta
tuut neergelegde constructie van het
Koninkrijk zijn gekomen, die als ge
heel aanvaardbaar is gebleken voor de
drie delegaties. Toen wij In 1948 de
eerste Ronde Tafel Conferentie aan
vingen en onze visies over het Konink
rijk nieuwe stijl met elkander verge
leken, zal wel geen der deelnemers
vermoed hebben, dat ruim 6 jaren la-
Ier dit het resultaat van het overleg
zou zijn.
Zijn de vormen der samenwerking ver
anderd in de loop der besprekingen, de
hoofdlijnen van de nieuwe rechtsorde
hjn gelijk gebleven.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
S'ockholm licht bew.
Oslo zwaar bcw,
K'JDtnhagen "cht bew.
vmsterdam geh. bew.
Londen ceh. bew.
I'ivemburg mist
Pulls eeh bew
Eerllln
haokfort
"Inchen
windstil 22 0
windstil 16 6
ozo 2 18 1
windstil 25 0
WEERBERICHT
Vrij zonnig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
vannacht en morgenochtend plaat-
'°uk mist of laag hangende bewolking,
"wrpen overdag droog en vrij zonnig,
weinig verandering in temperatuur.
«3kke tot matige wind overwegend
luMcn Noord en Noord-Oost.
'Opgemaakt te 10 uur).
4 JUNI
Zon op: 4.24 uur: onder. 20 52 uur.
Maan op: 7.45 uur: onder: 23 46 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.22 en
'151 uur
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
De Surinaamse delegatie heeft bij
haar aanvaarding van het ontwerp-sta
tuut getracht deze hoofdlijnen in het
oog te houden. Zij heeft bij de beoor
deling van dit stuk het als één geheel
bekeken.
Of de conferentie de wijsheid heeft
opgebracht, welke voor het verrichten
van haar taak nodig was, daarover zal
de geschiedenis oordelen. Hoe haar uit
spraak ook zal mogen luiden, wij mogen
vertrouwen, dat zij de inspanning, welke
daaraan is gewijd en de wil tot weder
zijds begrip, welke daarbij heeft bestaan,
zal erkennen.
Nadat ook de voorzitter van de Antil
liaanse delegatie, mr dr da Costa Commez
het woord had gevoerd, sprak de voor
zitter der conferentie dr W. Drees een
slotwoord. Daaraan ontlenen wij:
De zojuist bereikte overeenstemming
wekt de gegronde verwachting, dat op
korte termijn in elk der landen het
ontwerp-statuut zal worden aanvaard.
In Nederland bij wet. in Suriname en
in dc Ned. Antillen bij besluit van het
vertegenwoordigend lichaam, gelijk in
het Statuut is aangegeven. De samen
stelling van de delegaties elk bestaan
de uit ministers en uit leden van het
vertegenwoordigend lichaam, zomede
het veelvuldig contact met de regerin
gen en vertegenwoordigende lichamen
geeft grond voor die verwachting.
Zo staan wij dus aan de vooravond
van de vervulling van de bij herhaling,
o.m. op 7 December 1942 door H.M.
Koningin Wilhelmina gegeven belofte:
„de aanpassing van de structuur van
het Koninkrijk aan de eis der tijden
en aan de gewijzigde verhoudingen,
een Rijksverband, waarin de verschil
lende landen „tezamen deel zullen
hebben, terwijl zy ieder op zichzelf de
eigen, inwendige aangelegenheden in
zelfstandigheid en steunend op eigen
kracht, doch met de wil elkander bij
te staan, zullen behartigen."
Aftredende Commissarissen
der Koningin:
Grootofficier Oranje Nassau
In het Provinciehuis te Groningen is
gisteren een bijeenkomst gehouden var.
de Commissarissen der Koningin ir.
Nederland.
Tijdens een op deze bijeenkomst vol
gend diner, waaraan ook de minister
van Binnenlandse Zaken en zijn echt
genote aanzaten, heeft prof. dr L. J.
M. Beel medegedeeld, dat het H. M. de
Koningin heeft behaagd dr E. H.
Ebels. Commissaris der Koningin in
de provincie Groningen, dr J. E.
baron de Vos van Steenwijk, Commis
saris der Koningin in de provincie
Noord-Holland en de heer M. A. Rei-
nalda. Commissaris der Koningin in
de provincie Utrecht, die alle drie bin
nenkort zuilen aftreden, te benoemen
tot Grootofficier in de Orde van
Oranje-Nassau. *>r De Vos van Steen-
wijk was reeds Commandeur in deze
Orde. De drie onderscheiden Commis
sarissen dragen reeds de versierselen,
behorende bij het ridderschap in de
Orde van de Neder!. Leeuw. Een aan
tal leden van het gezelschap, dat gis
teren in Groningen bijeen was, maakt
vandaag een excursie door de pro
vincie Groningen.
Ik v/eet uit naam van onze geëerble-
digde vorstin te handelen als ik u, leden
van de conferentie, algemene adviseurs
en adviseurs, het secretariaat-generaal,
allen die tot het welslagen van de con
ferentie hebben meegewerkt en zeer in
het bijzonder de leden van de kleine
commissie, die het Statuut voorbereidde,
dank breng en eindig met een bede voor
het welzijn van het Koninkrijk.
En ik ben overtuigd van uw aller In
stemming, als ik daaraan toevoeg, onder
het gezegend bewind van ons oranjehuis,
dat bij uitstek de eenheid van het Ko
ninkrijk vertegenwoordigt.
Receptie in Kasteel
Oud-Wassenaar
De voorzitter en de leden der delega
tie van de Ned. Antillen op de Ronde
tafelconferentie hebben gisteravond in
het Kasteel Oud-Wassenaar nabij Den
Haag, een receptie gehouden, waarop zij
naar schatting 400 gasten ontvingen.
Onder deze waren behalve minister-pre
sident W. Drees en de minister van
Overzeese Rijksdelen, prof. Kernkamp,
verschillende andere kabinetsleden, le
den van de Raad van State en van de
Eerste en de Tweede Kamer, burge
meester d'Ailly van Amsterdam en de
burgemeesters van verschillende andere
steden; voorts tal van autoriteiten uit
ambtelijke kringen en uit handel en be
drijf.
De gasten werden ontvangen door de
vertegenwoordiger der Ned. Antillen in
Nederland, dr N. Debrot, diens echtge
note, mr dr M. F. Da Costa Gomez, de
voorzitter der Antill aanse Regerings
raad, landsminister W. R. Plantz van
Financiën en de overige leden der dele
gatie. De laatste aanwezigen verlieten
de uiterst geanimeerde receptie eerst
lang na het officiële uur van beëindi
ging ervan.
Vanavond recipieert de Surinaamse
delegatie in het Palace-hotel te Sche-
venlngen.
Het Roode Kruis hospitaalschip
„Kasteel Staverden", dat bezig ts
een tocht van een week door de Ne
derlandse binnenwateren te maken,
met aan boord patiënten, die op
deze wijze ruimschoots de gelegen
heid krijgen van de mooie plekjes
van ons land te genieten, meerde
aan de Ruyterkade te Amsterdam.
Voor de patiënten aan boord kreeg
hun verblijf in Amsterdam een bij
zondere attractie toen Woensdag
morgen H.M. Koningin Juliana op
ziekenbezoek kwam.
Foto: H.M. Koningin Juliana on
derhoudt zich met de patiënten in
de mannenzaal.
Prins Bernhard
Landcommandeur
Orde Sint Jan
INSTALLATIE OP 26 JUNI.
Het kapittel van de Orde van Sint Jan
heeft Prins Bernhard bereid gevonden
de leiding der Orde thans berustend
bij mr W. J. baron van Lynden, die
wegens gevorderde leeftijd de wens te
kennen heeft gegeven zijn functie neer
te leggen onder de titel van Land
commandeur op zich te nemen.
De plechtigheid, waarbij de Prins als
zodanig wordt geïnstalleerd, zal op Za
terdag 26 Juni a.s. in de Ridderzaal te
's-Gravenhage worden gehouden.
De Orde van Sint Jan, de Neder
landse Protestantse tak van de aloude
ridderlijke orde van het hospitaal van
Sint Jan te Jerusalem, heeft zich in 1945
onafhankelijk gemaakt van de Balije
Brandenburg dier ridderlijke orde. waar
van zij tot dat tijdstip als „Commen-
denj Nederland der Johanniter Orde"
deel had uitgemaakt. Deze CommenderU
Nederland de voortzetting van de hier
te lande vroeger werkzame Johannlter-
commenderijen werd in 1909 op ini
tiatief van wiilen Prins Hendrik der
Nederlanden, die haar eerste commen-
dator is geweest, opnieuw opgericht.
Genève over bestandscommissie
voor Indo-Cliina
Overeenstemming zal
moeilijk zijn
Gisternamlddag zijn voor het eerst
officiële besprekingen gehouden tussen
vertegenwoordigers van de opperbevelen
van beide strijdende parthen in Indo-
China
In hetzelfde gebouw te Genève be
gonnen op dezelfde tijd de besprekin
gen tussen de vertegenwoordigers der
negen landen, die over het Indo-Chinese
vraagstuk onderhandelen. Dit was de
tiende besloten vergadering.
Naar verluidt heeft minister Bidault
een definitie gevraagd voor liet woord
„neutraal", zulks in verband met het
sovjetvoorstel om Pakistan. India, Tsje-
cho-Slowakiie en Polen aan te wijzen
als leden van een neutrale wapenstil
standscommissie. Naar verder verluidt
zou Walter Bedell Smith (Amerika,
verklaard hebben de landen van het
sovjet-blok niet als neutraal te be- I
schouwen.
Later werd vernomen, dat ook de
Britse minister van buitenlandse zaken,
Eden, heeft voorgesteld een commissie
in het leven te roepen ter bestudering
van het lidmaatschap van een Tndo-
chinese besta ndscomnnssie Volgens
Eden dienden Aziatische landen lid van
een dergelijke commissie te zijn.
Bedell Smith zeide nog, dat de Ver
enigde Staten bereid zijn te bestuderen
of z;i Pakistan en India als leden van
een bestandscommissie kunnen aan
vaarden. Ook zouden zij de bevoegdheden
van een dergelijke commissie willen be
studeren.
Bedell Smith zeide. dat het bes'anris-
apparaat in Korea niet. goed function-
neert. De afgevaardigden van Zweden
en Zwitserland, die deel uitmaken van
dc bestandscommissie van neutrale lan
den, hadden klachten over het optreden
van hun Poolse en Tsjechoslowaakso
collega's.
Wat deze New Yorkse douane
ambtenaren doen is at niet veel an
ders dan wat alle douane-beambten
overat ter wereld niet veel ijver
doen: het nakijken van bagage op
contrabande. Alleen, zij doen liet
op een ultra-moderne manier. In de
liaven van New York gebruikt de
douane nt. sinds kort een Röntgen-
1 apparaat waarmee een kijkje bin-
WiM
nen in koffers en kisten kan worden
genomen zonder dat ook maar een
spijker of gesp hoeft te worden los
gemaakt. De colli worden in de In-
spectoscope" geplaatst en een amb
tenaar ziet op een scherm precies
wat de inhoud is. Smokkelen lijkt in
Amerika beslist een hoogst riskante
enderneming te worden
Generaal-majoor Delteil van hei
Franse opperbevel in Indo-China.en ko
lonel Ta quang buu, vice-minister var.
defensie van de Vietminh, hebben drie
fiur lang gesproken over het staken van
het vuren in Indo-China. Beide afge
vaardigden beraadslaagden over wat to
Genève en wat in Indo-China moet
worden behandeld.
Voor de geheime vergadering van
gisteren, die bijna vier uur duurde, had
de Russische minister Molotof een kort
onderhoud met de Britse minister Eden
De Indische diplomaat Krisjna Menon
is naar Genève teruggekeerd na een
bezoek van drie dagen aan Londen.
Menon, afgevaardigde van India bij de
Verenigde Naties, had kort na zijn
terugkeer een onderhoud met minister
Eden. In conferentiekringen was men
van oordeel, dat dit onderhoud de
voorbode is van een beslissende reeks
besprekingen over een regeling ln Indo-
China.
De Cambodjaanse delegatie oefende
crltiek op Menon. omdat de Indiër vo
rige week geen besprekingen had ge
voerd met niet-communistLsche afvaar
diging uit Indo-China. De delegatie, dip
zeide lol te hebben voor India's aandeel
in het zoeken naar een oplossing. De-
treurde, dat M:non zelfs geaarzeld had
zich met de Franse afvaardiging in
verbinding te stellen
Van Indische zijde werd vernomen,
dat Menon van plan is deze week be
sprekingen te voeren met de afgevaar
digden van de verbonden Indochincse
staten.
,.De communistisch-Chinese delegatie
te Genève schijnt een angstwekkend
vermogen te bezitten om diplomatiek?
handelingen te rechter tijd en op de
juiste plaatsen goed te verrichten", al
dus heeft een Westers diplomaat te
Genève verklaard
Hij voegde hieraan toe: „Wanneer wij
hen aan het werk zien. is het alsof de
tijd heeft stilgestaan en wij ons be
unden in de 19de eeuw. toen de diplo
matic, veel meer dan nu het geval is.
een beroep was, dat slechts door de
daarin bedrevenpn werd beopfend.
Het optreden der Chinese diplomaten
doet. voor het eerst sinds lange tijd.
denken aan de vaardigheid van hen,
die wisten, wat onder ware diplomatie
wordt verstaan cn daarnaar ook han
delden" Hun politieke vallen zijn over
het. algemeen goed gecamoufleerd.
Indien de Chinese communisten meer
internationale conferenties gaan bij
wonen. zullen wit onze tactiek aan de
hunne moeten aanpassen.
Het. is niet zo. dat de communistisch-
Chinese diplomaten nieuwe diplomatieke
wegen hebben gevonden. Zn bewandelen
slechts opnieuw enkele dier wegen, die
het Westen had verlaten".
Conservatief Lagerhuislid
rebelleert
Het Britse conservatieve Lagerhuislid
sir John Mellor heeft verklaard, dat
hij niet meer de leiding van premier
Churchill aanvaardt, uit protest tegen
de houding van de regering bij de stem
ming over verhoging van de vergoeding
der Lagerhuisleden. Doordat de con
servatieven mochten stemmen zoals zij
wilden, werd de vergoeding verhoogd,
hoewel de regering te kennen had ge
geven tegen die verhoging gekant te
zijn.
Sir John verklaarde tegenover de
pers, dat hfj ln het vervolg als „onaf
hankelijk conservatief" ln het Lager
huis zal zetelen.
Pleidooi voor intensivering Ned.-Duitse
economische betrekkingen
Internationale beperkingen wegnemen"
In de jaarvergadering van de Ka
mer van Koophandel voor Duitsland
heeft de voorzitter, prof. Geiissen, een
pleidooi gevoerd voor een intensive
ring van de Nederlands-Duitse econo
mische betrekkinge.n. Spr. herhaalde
het voorstel tot oprichting van een
Duits-Nederlandse paritair samenge-
gestelde economische raad. welke de
mogelijkheden voor een nauwere sa
menwerking tussen beide landen moet
onderzoeken.
Daarbij dacht prof. Geiissen aan de
vestiging van nieuwe industrieën In
Nederland met deelneming van de Duit
se industrie Ook acht prof. Geiissen het
mogelijk, dat men via economische ver
dragen met medewerking van de andere
Beneluxlanden tenslotte tot een doua
ne-unie zou komen en aldus een regio
nale bijdrage zou kunnen leveren tot de
economische integratie van Europa.
Dr Hirschfeld heeft op deze vergade
ring de mening uitgesproken, dat de tijd
nog niet rijp is voor „een sprong in de
volledige vrije inwisselbaarheid der
muntsoorten Vooreerst zal het volgens
hem nodig blijven toevlucht te nemen
tot vergunningsstelsels, die dan echter
breed dienen te worden opgezet.
Voorts dienden volgens dr Hirsch
feld de internationale handelsbeper
kingen in sterkere mate te worden
weggnomen. „Daarbij behoeft men
niet zover te gaan. dat eerst alle be
perkingen zouden moeten zijn wegge
ruimd. Dat zou een illusie zijn. Men
zou te ver gaan. wanneer men zou
eisen, dat alle beperkingen dienden
te worden opgeheven, en een tolunie
zou moeten worden gevormd, vooral
eer men tot inwisselbaarheid zou
kunnen besluiten. Ook al bleven nog
enige beperkingen bestaan, dan zou
een vrij betalingsverkeer toch nog het
internationale evenwicht kunnen be
vorderen. Anderzijds dient men er
echter zeker voor te waken, dat de in
wisselbaarheid niet wordt gekocht met
nieuwe handelsbelemmeringen."
In dit verband merkte dr Hirschfeld
op, dat vooraleer men tot vrije inwissel
baarheid der valuta kan overgaan, men
rijp moet zijn om alle consequenties
daarvan op zich te nemen. Ook wanneer
deze op de lange duur door een wijzi
ging der conjunctuur zouden intreden.
In dit opzicht stelde dr Hirschfeld de
grootmoedige hulp van de Verenigde
Staten aan de Europese landen ten
voorbeeld. Hij wees erop. dat Europa
zijn goede conjunctuur uitsluitend aan
deze hulp te danken heeft, en hij vroeg
zich af: „Zou een der Europese landen
bereid zijn geweest, zo Europees te han
delen als de Ver. Staten hebben ge
daan."
Balkanpact en Nato
De Griekse premier, veldmaarschalk
Papagos verklaarde:
„De Griekse, Turkse en Zuidslavische
generale staven hebben grote vorderin
gen gemaakt met het in lijn brengen
van hun wederzijdse verdedigingsplan
nen. De Griekse regering acht het raad
zaam uitbreiding te geven aan de ver
plichtingen volgens het bestaande
vriendschapsverdrag.
Het sluiten van een Balkan-bondge
nootschap, als aanvulling op dit ver
drag, zou een bijdrage vormen tot rle
veidedigingsinspanning der vrije staten".
•schalken Tito en Pagagos zul
len te Athene spreken over een om
zetting van het zestien maanden oude
Balkan-verdrag in een militair bond
genootschap, met wederzijdse verplich
tingen voor de deelnemers.
De Turkse eerste minister, Menderes,
zal deze week op het Amerikaanse de
partement van buitenlandse zaken
spreken over een voorstel om Zuid-
Siavië te laten deelhebben aan net
maken van plannen voor de Westerse
defensie door het Balkanverdrag te
verbinden aan de Nato Menderes, die
voor economische en militaire bespre
kingen in de Verenigde Staten is. vindt
het, naar verluidt, wenselijk, dat Zuid-
Sla vié nauwer betrokken wordt bij het
opstellen van militaire plannen.
Een van de hinderpalen voor deel
neming van Zuid-Slavië aan de Nato
blijft het geschil tussen Zuid-Slavië en
Italië over Triest
Men verwacht, dat Menderes te
Washington zal aandringen op net
vinden van een oplossing van het ge
schil om de tegenzin van Italië tegen
een nauwe militaire band met Zuid-
Slavië weg te nemen.
Veertien nieuwe woningen zoals
hierboven afgebeeld, zijn verrezen
op Helgoland, het eiland in de
Noordzee, dat gedurende enige ja
ren na de Tweede Wereldoorlog als
mikpunt voor geallieerde vliegtui
gen tijdens bommenwerpoefenmgen
werd gebruikt. Hoewel de wederop
bouw van Helgoland thans in vlot
tempo wordt uitgevoerd, woont het
grootste gedeelte van de vroegere
eilandbewoners nog op het vaste
land.
Ir Manoesama
waarschuwt Australië
Ir Manoesama van de Republic Zuid-
Molukken" heeft aan de Australische
minister van Buitenlandse Zaken een
telegram gezonden, waarin wordt be
treurd. dat Australië een aanbod der
R M.S., om op de Molukken Australische
militaire bases te' vestigen, heeft afge
wezen. In het telegram wordt er op ge
wezen, dat de souvereiniteit over de
Zuid-Molukken niet bij Indonesië berust
en dat een tijdelijke militaire bezetting
nog geen souvereiniteit over een gebied
betekent. Verder wordt gewaarschuwd
tegen onverschilligheid jegens hel gei aar
van de vorderingen van het commu
nisme in Zuid-Oost Azië en wordt er op
gewezen, dat een communistische over
heersing in rndonesic. het commu
nisme voor de deur van Australië zal
brengen, Het aanbod van bases voor de
Australische weermacht in de Moluk
ken wordt herhaald.
