o| LlflJo „De mens stad" DE ZWARTE RAT Mevrouw GEURSEN vertelt verder... En dit keer brengt zij uitzonderlijk heuglijk nieuws! „Achttien onsterfelijke vormen Zweedse Acodem en zijn V: WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 1 MEI - PAGINA Dagboekblaadjes van een dominese Gezin Geursen kreeg dochter erbij!! HET KONINKLIJK BEZOEK. Maandag U hebt ln zolang niets Tan ons gehoord, dat U waarschijnlijk denkt dat we inderdaad met balcon en al naar beneden geduikeld zyn Stel U gerust het is allemaal goed afge lopen. We hebben er een grote picnic van gemaakt in een allergenoeglijkste 6feer en tegen het ogenblik dat de koningin langs kwam. heeft ledereen zich boven op het balcon, dat luister rijk door de jongens versierd was. op gesteld. De koningin zag er heel char mant maar erg moe uit Ze kwam ook net van het vliegtuig D? menigte was zéér enthousiast Ons balcon ook. De zonen, die zich net als hun Vader over een behoorlijk stemgeluid mogen verheugen bereikten dan ook. dat de Duke zich nog eens omkeerde en ons balcon een spéciale groet zond Melbourne heeft opwindende dagen beleefd je kon nergens met de auto heen. want de halve citv was af gezet tot elf uur werd er elke avond ln de parken gedanst en de city was feestelijk verlicht. Daarna is het ko ninklijk bezoek naar Zd-Australtë ver trokken. Toen was die arme Elisabeth verlost van het handen schudden, want er heerste daar nogal wat polio. Zo gebeurden alle kennismakingen op een afstand, wat eigenlijk wel een uitkomst voor haar was, leek me zo toe. En nu is Melbourne weer rustig, de versieringen zijn weg. ruzies, omdat de één wel aan de koningin voorge steld werd en de andere niet. worden weer bijgelegd en de kostbare avond toiletten hangen weer in de kast. Die hoeven alleen nog maar betaald te worden Dinsdag Ik weet best dat je in een krant niet al te persoonlijk mag worden. Maar het rare is. dat ik, als ik m'n dagboekblaadjes voor het L D. bij elkaar zoek. nooit het gevoel heb voor een krant te schrijven, maar aan een heleboel vrienden tegelijk. En daarom waag lk het er maar weer op. want lk ben er heus te vol van om het te kunnen verzwijgen. Vindt de Hoofdredacteur het niet coed dan roept hij me maar op het matie 'Maar dan hoogstens om U onze hartelnke gelukwensen aan te bieden! - Hoofd- red. „L.D."). Nu dan: We hebben een dochter gekregen. Mijn man kwam heel laat op een Zondagavond thuis en zei: „Ik heb vandaag toch zulke schattige meisjes gedoopt.. „Haal de auto uit de garage en breng me naar 't ziekenhuis, zei lk. Je kunt nooit weten wat ik jou vannacht geef" En een paar uur later belde de dok ter uit het ziekenhuis hem op dat er een juweel van een dochter op hem lag te wachten. We konden onze vreug de niet op, want we hadden héél erg op een dochter gehoopt. We noemden haar: Juliana Elisabeth. JULIANA ELISABETH. Juliana, naar onze Koningin en op dat ze vooral niet zal vergeten, dat ze van Hollandse afkomst is. Elisa beth, omdat die juist die week in Melbourne was Maar voorlopig is ze zich nog niet bewust van haar ko ninklijke namen Ze is alleen nog /naar ons Juultje. Ze slaapt wordt wakker en geeft te kennen, dat ze gevoed wil worden. Kijkt dan oer-vergenoegd met grote, heldere ogen de wereld ln en slaapt weer. De Vader is zó verrukt over dit Juultje. dat hij, als ze s mor gens 41 te vroeg alarm slaat, uit bed springt en allerlei vriendelijke woord jes prevelend met het wichtje rond loopt. Ik herinner me. dat hij vroeger de mening toegedaan was. dat kinde ren wel gezien, maar niet gehoord moesten worden. Ik herinner me dat hü m'n oudste zoon. toen hl) 2 maan den was. eens midden ln de nacht woedend toeriep, dat hij z'n verslind moest gebruiken NAAR BFPROEFD OUD HOLLANDS RECEPT.... Woensdag Ik heb het ziekenhuis leven dan eens van nabil meegemaakt. Het was een heerlijke vacantie voor me en Ik heb er erg van genoten. Het gaat hier wel een beetle anders dan in Holland. Men werkt hier véél met narcose ln een public hospital 'ce- meente-ziekenhuis) bijna altijd. Maar lk had m'n dokter Ingefluisterd dat ik er graag met al m'n positieven ..bij" wou zijn Dat vond ze best. bovendien werd er. In dit particuliere ziekenhuis, waar ik naar toe ging altijd eerst ge vraagd of de moeder een narcose wenste of niet. Dus zette lk m'n doch ter op de beproefde Hollandse manier op de wereld. Ik herinner me dat we in Holland nogal vertroeteld werden de eerste paar dagen en dat we plat moesten blijven liggen. Maar hier werd me een paar uur na de bevalling een kom water voor m'n neus geschoven en ik snapte daaruit dat het de be doeling was dat ik me waste Dat deed lk toen maar en het ging best. Twee d-gen later zat lk naast m'n bed en na vier dagen wandelde ik vrolijk naar de badkamer! De 10de dag kwam de man en vader ons halen en reden we triomfantelijk met z'n drieën naar huis. M'n vriend de oppertulnman 'U weet wel van de tuinen tecenover ons» had het huls vol met bloemen gezet. D» kinderen, die we gauw even van school haalden, waren wild van en thousiasme over het zusje, dat ze nog niet gezien hadden, want in de zieken huizen mogen geen kinderen onder 16 jaar komen. Erg ongezellig! SCHOOLKINDEREN IN UNIFORM. Donderdag We zün hier in Australië, waar we ln sommige op zichten Engelse; ziin dan de Engelsen zelf. dol op uniformen Toen ik hier pas was, keek ik miin ogen uit naar de schoolkinderen, die. als ze op een ..private school' gaan. allemaal een uniform dragen Soms is het regel recht afschuwellik sommige scholen hebben hun uniformen beslist in geen 50 jaar gewijzigd Meisies vooral kun nen er monsterltlk uitzien met hun veel te lange rokken, strooien of vil ten schoolhoeden en vormloze blazers. Ik ben er nu wel aangewend - en- gelukkig heeft de school van mün kinderen wel een aardige uniform. Tenminste voor de winter Zomers krijg lk het al warm van het kijken alleen naar al dat donkerblauw, als die arme schapen de deur uitgaan. Denk dan met weemoed terug aan de Zoeterwoudse Singel, die er s zomers zo fleurig uitzag als al die gymnasium meisjes er in hun zomerjurken langs naar school gingen! Gelukkig heeft mün oudste doch tertje iJa, ik kan nu van een oudste en jongste dochter spreken» zon klein hoofd, dat geen ene winkel de passende maat schoolhoed heeft 's Kiiken hoe lang we dat vol kunnen houden! De jongens probeer ik wel eens stle- kum op te stoken „Doe je blouse toch open als het zo heet is - of doe sokken aan lnplaats van die donkerblauwe kniekousen. Maar ze kijken me dan ontzet aan - en loochenen de stellinz. dat Hollanders zulke individualisten zijn. Ze lopen zoet en enthousiast mee ln het geuniformde leger. Maar wie schetst m'n verbazing toen lk in m'n ziekenhuis de ver pleegsters in de beeldigste pastel kleuren jurken rond zag lopen. Grijs - groen - wit - blauw - geel - lila - rose - enfin, te veel om op te noe men. De jurken waren wel al lemaal van dezelfde makelij maar het kon me er niet mee ver zoenen. M|jn conservatieve Hollandse aard zei. dat zusters een uniform moesten dragen - met een glanzend witte schort. Hier dragen ze hele maal geen schorten. Ze gaan met de zelfde Jurk waarmee ze patiënten geholpen hebben aan tafel. En dat in een land waar ze het dag en nacht over de „germs" (bacteriën» hebben! In de gemeente-ziekenhuizen dragen ze echter wèl een uniform. LUI BIJ DE LUIERMAND! Vrijdag Omdat de vrienden von den dat ik er nog een beetje pips uit zag en het werk ineens weer als een lawine op me afkwam, werd er een samenzwering gesmeed de kin deren bleven nog een week bij vrien den gelogeerd en ik werd. onder pro testen. waaraan niemand zich stoorde, met baby. wieg en luiers in de auto gezet en haar vrienden in Geelong gereden. Toen lk er eenmaal was en me er bi) neer moest leggen, vond lk het eigenlijk wel fijn nog een week alleen maar voor Juultje te hoeven zorgen. De Zondag daarop kwam mün man. die 's morgens in Geelong preken moeet. me halen met de Jongens en we gingen met elkaar naar de kerk. Geelong ls een grote stad. waar bü de Shell en Werkspoor heel veel Hollan ders werken. Twee keer ln de maand ls er Hollandse dienst de ene keer tn de stad zelf. de andere keer ln Nor- lane. een dorp tegen Geelong aan. Ik genoot ervan, toen we naar de kerk reden, al die Hollanders naar de kerk te zien gaan ik had weer eens het gevoel van een „gemeente", iets wat Je in Melbourne mist. Het was maar een eenvoudig, houten kerkje, alles heel schamel. Maar het was vrijwel vol - en het was een fiine kerkdienst. Het Hollandse werk in Geelong heeft zich in die paar jaar zó uitgebreid, dat Geelong weldra een eigen Hol landse dominee zal beroepen. Dat zal voor mijn man een grote verlichting zUn, want Geelong kost hem. vooral door de grote afstand, veel tijd. En natuurlijk zal het hem ook weer een beetje aan z'n hart gaan. om zo'n gemeente, waarin ..groei' zit. weer aan een ander over te doen. Maar dat Is nu eenmaal zijn werk hier - zodra een centrum zo sterk is dat het een eigen dominee kan beroepen, gaat hij weer ergens anders aan het werk. En het ls fün als een gemeente zover komt. 19 BABYPAKJES 4- DE EEST Zaterdag De blijken van belang stelling voor onze spruit zijn overwel digend. Ik ruimde vanmorgen de kast op en telde dat het lieve kind maar even 19 babypakjes gekregen had! het een al mooier dan het ander. Plus jurkjes voor aals ze groter ls - speel goed - eetgerei - er ligt zelfs al een beer net zo groot als züzelf op haar te wachten. En zoveel hartelijke brie- van als we gehad hebben! Neen één ding ls zeker, eenzaam hoeven we ons hier ln Australië niet meer te voelen! J. GEURSEN—BORST. Waar de Nobelprijs wordt toegekej Een van de kleinste academies, belast met een eenzijdig ir.;» richte taak, doch niettemin telkenjare weer middelpunt van ej- der befaamste wetenschappelijke plechtigheden, is de Zweed Academie. Een bolwerk van traditie, ondanks de betrekkelijk nog „)>■- dige" leeitijd van ruim anderhalve eeuw, bestaande uit „achttien onsterfehjken", die jaarlijks de Nobelprijzen, hoogste wetenschappelijke onderscheidingen, toekennen. Hoe Parijs door zijn schilders wordt bekeken (Van onze Parljse coi espondei ..uana le métro - Simon Si gat Onder alle salons en schildcrten- toonstelüngen. die bijna dagelijks in Parijs geopend worden, neemt de jaarlijkse expositie van de groep ..peinlres témoins de leur temps" - de schilders die van hun tijd getui gen - toch wel een speciale plaats in. Niet dat men hier nu niets dan gegarandeerde meesterwerken krijgt voorgezet, wat ook eigenlijk hele maal niet zo nodig hoeft te helen. Het aantrekkelijke van deze ten toonstelling is eerder dat alle expo santen zich hier met één b?paald on derwerp hebben beziggehouden, dat hun tevoren werd opgegeven. Zo'n thema kiest men dan altüd wei zo uit. dat er ruimte blüft voor ieders eigen fantasie, terwijl de expositie aldus toch een soort bindende of leidende draad wordt verzek?rd. Zo werd vorig Jaar het thema opgegeven „Zondag" en zag men hier dus aanschouwelijk gemaakt hoe de Fransen hun vrije rustdag plegen te besteden. Dit Jaar luidde het motief: „de mens en zijn stad", een noz wat vager onderwerp misschien dat echter niettemin aan leiding tot een breiende tentoonstel ling is geworden. De groep heeft bü deze gelegenheid ook een voortreffe lijk verzorgde catalogus uitgegeven. waarvoor een tiental schrijvers, onder wie Colette, hun gedachten ook eens over datzelfde onderwerp de vrije loop hebben galaten. Talloos zUn natuurlijk de aspecten van het leven van de mens in de stad - en Parijs uiteraard in het bü- zonder - die hier door deze schilders onder wie beroemde kunstenaars als Picasso. Dufy. Van Dongen, Leger, worden uitgebeeld. De een zond een voudig één gracieus danseresje ln dat haar schoentje aanbindt en de ander een vette slager, die zich met voldaan gezicht wijdbeens tussen zün ham men en zün worsten heeft opgesteld. Paul Colin, de vermaarde affiche- tekenaar voor wie de métrogangen fungeren als permanente expositie- wanden, vatte het onderwerp eerder lichtelük surrealistisch op. Op een lage muur met wat huizen op de ach tergrond plaatste hij het hoofd van een jonge man wiens ogen gevoelens van angsf en beklemming verraden. De beklemming van hem, die voor het eerst van zijn leven met de stad en haar razend geweld en vijandige een zaamheid geconfronteerd wordt. Leger, een vroegere Fauve. moest bij het begrip .stad" blijkbaar vooral aan de arbeiders denken, arbeiders uit het bouwbedrijf Hü schilderde een figuratie van balken, ladders, steen en staal, waartussen gespierde kerels lussen steigers hun zware werk ver richten. Picasso dacht bü hetzelfde woord weer aan iets heel anders. Van hrm hangt hier tenminste een <oudi por tret van een zittende heer met een opgedraaide zwarte puntsnor en een satanisch, bijna sadistisch trekje rond de lippen, die als „de kunstcriticus" wordt voorgesteld. Simon Segal, e?n der jongeren onder de Franse schil ders van vandaag, stuurde een groep metroreizigers in Drie mannen van verschillende leeft üden en uit verse .lil lende milieu's afkomstig, drie vrou wen waaronder een dame en een Jon getje plaatste hü - enigszins 4 la Charley Toorop - naast en achter el kaar met een verticale métrostang ln Bolwerk van tradities De Zweedse Academie. Toonaange vend behoedster van de Zweedse taal. belast met de samenstelling van het officiële Zweedse woordenboek van niet minder dan veertig delen, bescherm ster van de Zweedse dichters en schrü- vers. leeft en werkt in een sfeer van traditie. Iedere Donderdag gedurende zeven maanden van het Jaar komen de beschikbare leden in besloten zit ting büeen In de voor dit doel bestem de zaal boven de Stockholmse Effec tenbeurs Eenmaal per Jaar. steeds op de 20ste December wordt een openbare bijeenkomst van de Academie gehou den in de grote feestzaal van de Effectenbeurs. Tydens deze byeen- komst worden wetenschappelijke voor drachten gehouden en indien nodig nieuwe leden geïnstalleerd. Het ritueel van deze büeenkomst is nog steeds in onderdelen gelük aan de regels, die de koninklüke stichter van de Academie in 1786 vaststelde. In tegenwoordigheid van een uitgelezen gezelschap in avondkleding en in groot ornaat, de Koninklüke Familie, vertegenwoordi gers van het Hof. politici en staats lieden benevens de leidende figuren van de nationale wetenschap en cul tuur nemen de leden van de Academie hun plaatsen in op genummerde stoe len rond een tafel met een blauw damasten kleed op een podium ln hét midden van de zaal. Voor iedere zetel staat op tafel een brandende kaars en een glas zoete witte wijn. Vorig Jaar werden tijdens deze tra ditionele büeenkomst twee nieuwe leden geïnaugureerd, de 52-Jarlge dich ter. botanicus en toneelcriticus Sten Selander en de 64-jarige dichter en toneelschrijver Bertil Malmberg. Zü werden geïnstalleerd ln de zetels num mer zes en achttien, die leeggevallen waren door het overlüden van de ontdekkingsreiziger Sven Hedin en de schrijver Gustaf Hellstrom. Thans is nog slechts zetel nummer zeventien leeg tengevolge van het overlüden van HJalmar Hammerskjöld de vroegere eerste minister van Zweden en vader van de tegenwoordige secretaris-gene raal van de Ver. Naties Dag Ham- marskjöld. het centrum. En achter zeven vale maskers gaan hier zeven levens met hun klamme noden, tragiek en ge heimenissen schuil. Het merendeel der schilders heeft zich echter wel tot het vertellen van een of andere anecdote bepaald. Straat tafereeltjes uit Montmartre bü een bistrot of een publieke bank met verliefde paartjes met veel lokale kleuren. Het aardigste voorbeeld onder deze categorie vond lk nog wel dat Parüse binnenhuisje van de jeugd'.g? Baboulene. die de laatste tijd veel wordt genoemd als adspirant-winnaar van een der grootste Parü»e schilder- prüzen. Voor hem was de mens in zün stad: een mannetje dat de krant leest in zü'n keuken nadat hü zün voeten gelukzalig heeft gestoken in een teil met warm water. Madame schrobt de vloer nog wat bü en om het beeld van volmaakte huiselüke veiligheid te voltooien zit rechts een poes te spin nen op een stoel. Het is wel heel kenn?lük Zaterdag avond. want een Parüzenaar vindt het een prettig idee des Zondagsmor gens met schoongewassen voeten uit zijn bed te stappen. ONLANGS, toen ik uit het coupé raampje keek van een trein, die bij 'n onveilig sela moest wach ten. viel me op. dat aan de overkant van een sloot wat gescharrel was van kleine dieren tussen de rommel van een slordige hoek van e?n boerenerf. Iedereen kent dat wel. zo'n weinig opgeruimd spul van hokken en hout- ODslag. een oude mesthoop en uit ei kaar gevallen bossen stro Daarbü een stinksloot en een rioolbui." waaruit wat water druppelt. Er wandelen wat kippen rond. eenden flodderen op de oeverrand en verder ls er vooral in deze tüd van 't jaar al allerlei gezel lig gedoe van zangvogels Maar deze genoeglüke dierenwereld bedoel ik nu niet. Ik wil het hebbm over de kleine viervoeters me' een lange staart. d-.e ik. op enie« afstand we! maar toch heel duidelijk, zag rondtlppelen. U raadt het al: ratten! ■rA, ratten, maar niet de algemeen I bekend.- gruze of bruine scnunners J van ae boerenerven, ae staheii en konynennokken. maar een ander soort, die ik meende te zien daar op dat slor dige ter rein t je. Het waren name.ijk donker gek.eurde dieren, ik kan ze wel zwart noemen. O. waterratten, denkt U. want cue heboen zo'n doneer velletje. Neen. waterratten heboen een Koite staart en deze heertjes nad- den een opmerke-yk lange staart en bovendien opvallend grote oren. Ik begrüp het trouwens helemaal niet, dat ik de zwarte tat zou hebben kunnen zien, want als er éen ratten- sooit ls. d.e honkvast is en gehecht aan een b:sloten ruimte, dan is het wel de zwarte ral In tegenstelling tot de grijze veldrat, die oo*: wel in hui» wil komen, maar zich toch het liefst op het erf en aan de waterkant op houdt. Kijkjes in de Natuur j-ANDAAG dus iets over de zwarte Om hem goed te bestuderen, heb lk gezorgd een opgezet exem plaar tegenover me te htobcn. omdat lk allereerst wilde weten, met wat voor individu lk te maken heb. Wel. de kennismaking viel niet tegen. Voor ratten heb ik nooit veel gevoeld Voor muizen wel Dal vind ik aardige ke reltjes iwitte muizen! ;n c.n speciaa. ingericht mu'zenverb'.iifMaar ratten niét. Mooi zijn ze n.et, ze doen niet sympathiek en er wordt een vracht kwaad van ze verteld. Ratten? Weg er is fün gevormd, hij heeft grote don ken- ogen en opmeikeiijk grot?, door schijn-n:e oorschelpen, zijn pootjes heboen ianke vingers en tenen en zün lichaam ls niet zo vormloos en plomp als dat van de grauwe veldrat Dus nu denkt U, dat ik een plei dooi ga houden voor de zwarte rat? Ik zal wel wüzer wezen. Ik ga zelfs al het kwaad van hem vertellen, dat ik w?ct. Bü voorbeeld dit: hü draagt de bfjnaam van pestrat. Dat is nogal wat! De pest ls een ziekte, die door rattenvloolen van de ene rat op de andere wordt overgebracht en vaD de rattenvlo op de mens Het zijn de zwarte ratten vooral, die de gasthe ren van deze vlooien zijn. ZU komen veel voor op de schepen, waar ze aan boord weten te komen langs de ka bels en trossen van de wal naar het sch.p. Het moeten buitengewone klim mers zijn, deze zwarte heren Zelfs le gen een ruwe muur komen ze zonder moeite naar boven. WAT ze op de schepen moeten, is niet moeilük te raden. Vooral graanschepen zün zeer gezocht en de -chade. die ze daar en ook ln de graanpakhuizen aanrichten door vraat aan levensmiddelen en verpakkingen en door verontreiniging van de voorra den is wel van dien aard. dat er een nimmer aflatende strijd tegen deze vernielzuchtige knaagdieren moet worden eestreden. Een strijd die nooit mag verslappen, ook niet in oen streek die ratvrü is gemaakt. Want een ont volkt ratiengebled wordt al gauw ln bezit genomen door emigrerende rat ten uit andere streken, waar overbe volking is. Nemen we aan. dat een rattenpaar zich in een Jaar tüd heeft vermeer derd tot een familie van een goede 200 nakomelingen, dan kan ledereen be- gi'üpen. dat men nooit mag inslapen over het rattenvraagstuk. ALS ik zou moeten antwoorden op de vraag: „Hoe moeten we de zwarte rat bestrüden?" dan zou ik zeggen: Laten de mensen allereerst eens ophouden met het verdelgen, het doodschieten, het verjagen, vergiftigen van de natuurlüke vüanden van de rat. Dat zijn bunzings, hermelijnen, we zels en uilen. Ik weet van een boer. die een takkenbos opruimde, omdat er een bunzingfamilie onder huisde. De bun zings werden een voor een gevangen en de boerderij werd na enige tüd ge plaagd door de ratten als nog nooit was voorgekomen. Een Jaar later bleek opnieuw een bunzing te huizen onder een takkenbos. De boer het het dier met rust en kon duide'.yk constateren, dat de ratten in zün stallen en op z'n erf binnen de perken bleven. Dit is nu eens geen verzinsel uit de mooie boekjes, maar een eenvoudig verhaal van de man zelf. VAN verhalen gesproken, er be staat over de zwarte rat een oud vertelsel en wel. dat hü ver drongen zou zün door de bruine of grauwe rat Er bestaan zelfs boeken met plaatjes van vechtende ratten, een bruine en een zwarte, de laatste natuurlük onderliggend Ernstig we- tenschappelük onderzoek heeft uit gemaakt. dat het hele verhaal over d.e verdringerü van de zwarte rat door de bruine een sprookje is. Jammer voor het verhaaltje, jammer voor het mooie plaatje van die bakkeleiende ratten. Als Iemand mij nu zou vragen: „Ik heb geen bunzings en geen uilen, maar wel zwarte ratten op mün hooi zolder en ln mijn pakhuis wat moet i!: doen?", dan zou ik antwoorden: Schryf even naar de Plantenziekten- kundige Dienst te Wagenlngen of te lefoneer. en U krijgt alle gewenste inlichtingen over de methoden van verdelging, over soorten lokaas, over vergiften in poedervorm of wat dan ook. U zult de ernstige waarschuwing er- bU krijgen, dat U te werk moet gaan met grote voorzichtigheid en met een sterk gevoel van verantwoordelykheld ten opzichte van de andere levende wezens, voor wie dc vergiften niet zUn bedoeld. S. VAN DER ZEE Correspondentie: de heer B. te L De door U waargenomen vogel houd ik ook voor een ontsnapt exemplaar uit een dierentuin. Een vogel ter groot te van een spreeuw met oranjerode borst en bulk en met hemelsblauwe rug is mü inheems onbekend. v. d. Z. Een andere aan traditie geV büeenkomst is de vergaderir.z over de toekenning van de Nofc. zen wordt beslist. De stemmig schiedt door het deponeren v ballen in een grote Japanse i lid. dat de vergadering verlaat van de secretaris, dr Anders o-ui een klein zilveren medaillon, ar ene zijde gesierd met de bceltenb de stichter der Academie, t- Gustaf III en aan de andere 1 vermeldende het devies van de ,y mie „Snille och smak" (Talen smaak». Bü de deurwachter wisselen del- dit medaillon ln voor vijf kronen en aan de overzyde van Stortorgetpletn, in de eigen acaö sche bierkelder „Gyldene Freden" zü dineren na volbrachte ua hoogste wetenschappelijke o.ndcv ding toekennen aan een interna: vermaard figuur. De Zweedse Academie werd t: richt ln 1786 door de grote kunst: naar en kenner van cultuur wetenschap koning Gustaf in het voorbeeld van de Franse Acacs waarvan hü een groot bewonx was. stelde de oprichter zelf den en conventies van de Academie oj ook thans nog strikt in ere w gehouden. Het verhaal wil. dat b: Gustaf het aantal leden op 18 sa alleen maar omdat hü de uitdruii „an av de aderton" teen van der tien» aardig vond klinken. Zelf hü ook het devies ..snille och g vast en hü benoemde de eerste de leden, staatslieden en letterkur.ï) De keuze van de overige vüf leder.' het eerste achttiental vol moa maken, liet hü aan de academie over welke sindsdien telkenmi; eigen kring tot 18 heeft aangt; wanneer een van de zetels lees Hoewel de koning volgens de regej recht van veto heeft ten aanziet de benoeming van nieuwe leden.: hü nimmer van dit recht gebruik maakt. REINHEID. KRACHT! WAARDIGHEID DEI TAAL De doelstellingen van de Ars:: zijn het beschermen van de reit? kracht en waardigheid van de Z«-r taal. de samenstelling van een Z«: woordenboek en grammatica, er. door publicaties bevorderen en vest? van goede smaak in het gebruik' de Zweedse spraak. Büeenkomstc horen informeel en democratisch zijn. waarbij van het gebruik van titels wordt afgezien. Voor leder b ieder ander lid, ongeacht rang of 9 slechts „münheer" of „mevrouw" De Academie beschikt, teneinde financiële onafhankelijkheid te n borgen, over eigen inkomstenbron zoals het alleenrecht tot publicatie het officiële regeringsblad „Pos: inrikes tidning", dat als het o; dagblad ter wereld.wordt beecho; en dat de bünaam „Postgums kreeg, zoiets als bij ons het be „Tante Post". Voorts werd air. Academie het recht toegekend be: de inkomsten te innen uit zalm,, rijen. Deze laatste inkomsten tegenwoordig echter vervanger, een vaste jaarlijkse overheidssite Ook zijn er andere inkomstenbron zoals de winsten van de verkoop alle alcoholische dranken van der klanten van het restaurant „Oyü Freden". Deze laatste inkomsten den omgezet in een jaarlijkse prijs' een dichter of balladeschrijver, prijs genoemd is naar de tefc Zweedse balladeschrijver Bellmar, trouwe bezoeker van deze taveerr 149 LEDEN. TWEE VR0D EN EEN BUITENBEENTJE Koning Gustaf heeft in de van de Academie niet bepaald cl leden mannen of vrouwen rr- zijn Niettemin waren er onder de leden die in de meer dan andert eeuw van haar bestaan lid van Academie zijn geweest slechts vrouwen, namelijk de wereldberce schryfster en Nobelprijswinnares S1 Lagerlof, en de grote Zweedse nlste en schrijfster Elin WSgnc Slechts éénmaal ln de geschiet van de Academie is een lid uit waardigheid gezet Dit was een hovelingen van Gustaf III. G: Mauritz Armfelt. Hü moest zun nummer veertien opgeven nadat beschermer ln 1792 werd vermoor de Stockholmse opera en hij ré ongenade viel bü de volgende rege w aardoor hü het land moest ont» ten. Later keerde het getij wra werd hij opnieuw benoemd en m installeerd in zetel nummer 17 Hij de enige, die er zich op kon ber« -qaq aj jazaq sjajaz apuainqasja.i ben. Over hPt algemeen heeft teders ziin eigen tradities, maar ten a»: van de bezetting ziin geen vasts opgesteld. Het jongste lid Academie is de huidige bezet!" zetel veertien, de 49-jarlge dit Harry Martinson, eens zwerve' zeeman, die zich geheel door zch-1 tot zün huidige positie heeft opge* D" eerste keer dat hii avond»'* droeg, was bit zijn Inauguratie op 20 December 1949. HET WOORDEN® De samenstelling van de Z«' dictionnaire is een vnn de belt»"* ste taken van de Academie. Nadat heleboel aanvangsmoeilijkheden 1 overwonnen, waarbij financiële blemen een belangrijke rol «P« werd onder leiding van een f?e commissie eerst in 1896 met dea beid begonnen Onder leiding v»o Pelle Holm werken thans twaalt pertw In een reeks kamers tn de versiteitsbibliotheek van Lund deze gigantische taak Tot dur zijn twintig delen tot en met <k P voltooid. „Als alles goed gas' prof. Holm, die sinds 1913 met taak belast is. „zal het laatste dt 1973 voltooid ziin en danBt we waarschunlijk weer van vote aan beginnen omdat dan de delen weer verouderd zün". PHILIP L. LORRAJ?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 14