51152 Leidenaars
togen ter stembus
DE UITSLAG TE LEIDEN
Uitslag der Stemming voor de Provinciale Staten
van
Zuid-Holland te Leiden
1
1
2
1
2
1
1
1
1
Partij v. d. Arbeid
18056
18763
17796
15468
Kath. Volkspartij
10445
10470
9547
9837
Anti-Rev. Partij
3802
1 12231
4671
4356
Chr. Hist. Unie
7048
6547
7482
V. V. D.
4429
4500
4295
3787
Comm. Partij Ned.
3581
3517
4129
4247
Staatk. Ger. Partij
080
651
571
Kath. Nat. Partij
506
1229
447
Ger. Pol. Verbond
127
139
146
Soc. Unie
104
160
Overige partijen
431
35
Totiisai
40.558
49481
49595
46376
Bijna drie duizend lieten
verstek gaan
1586 stemmen van onwaarde
Toen gistermiddag klokslag vijf uur - in de 5G Leidse stembureaux
de stembus dicht klapte, hadden 51152 stemgerechtigde kiezers in de
Sleutelstad aan hun stemplicht voldaan. Bijna drie duizend - om precies
te zijn 2998 - ingezetenen van Leiden hebben deze dag verstek laten
gaan. want in totaal waren 54148 personen opgeroepen om de gang
naar de stembus te maken. Een aantal, dat in vergelijking met de
kleinere plaatsen uit de omgeving vrij hoog ligt.
Ondanks het feit, dat de keuze dit jaar zeer groot was - in Leiden
waren tien lijsten ingediend was er nog een behoorlijk aantal blanco
stemmers. Met die van onwaarde, maken deze een totaal van 1586
stemmen uit.
In tegenstelling met de verkiezing
voor de leden van d? Tweede Kamer en
die van de Gemeenteraad bestond er
dit Jaar voor de uitslag geen daverende
belangstelling. De politieke partijen,
welke gisteravond een bijeenkomst had
den belegd, moesten zich tevredenstel
len met enkele tientallen geestverwan
ten. terwijl de belangstelling, welke zich
voor de publlcatleborden van ons Blad
in de avonduren concentreerde, op
slechts enkele honderden moet worden
geschat. Een beeld, dat zich in vrijwel
alle steden van ons land voordeed. De
Statenverkiezingen, dit bleek ook uit de
opkomst op de vele propaganda-blieen-
komsten, ziin nu eenmaal niet popu
lair. Ondanks dit verschijnsel moet een
verkiezingsdienst en uiteraard ook
de on'e na de ..finish" der stembus
op volle toeren werken. Het eigenlijke
werk begint reeds op de diverse stem
bureaux het groeperen der partijen en
het tellen der stemmen. Op zulke mo
menten is de rust. welke van "s ochtends
acht uur tot 's middags vijf uur in deze
bureaux heerst, doorbroken en ziin
voorzitter en leden druk in de weer. En
o wee als dan de einduitslag niet klopt
met het totaal aantal uitgebrachte
stemmen. Eén stem verschil, maakt
een nieuwe telline noodzakelijk, het
geen uiteraard uitloopt op een vertra
ging in de uiteindelijke uitslag voor
Lelden.
In de overigens zeer vreedzame kamp
welke van de 56 stembureaux ditmaal
het record op zijn naam zou brengen,
werd naar achteraf bleek een „nek-aan
-nekrace" gehouden tussen stembureau
9 (de Openbare Opleidingsschool aan
de Kernstraat) en stembureau 32 (Chr.
Kweekschool), terwijl bureau 56 (Chr.
school Pasteurstraat) ook van aanpak
ken wist. No. 9 kwam met één minuut
voorsprong op no 32 letterlijk en figuur
lijk als nummer één uit de bus. óp de
voet gevolgd dooi stembureau 56. Pre
cies 5.46 uur ..stormde" onze koerier uit
de Kernstraat met de eerste Leidse
verkiezingsuitslag ons bureau binnen
In ruim een half uur had men het in
dit stembureau gepresteerd om 927
stemmen te tellen!
Tussen eerste en laatste uitslag
ligt 5 kwartier
Terwijl wii om omstreeks kwart vóór
zeven de uitslag van 33 stembureaux
binnen hadden, duurde het wachten op
de laatste drie stembureaux nog blina
een kwartier. Even voor zeven uur ging
het nog om het bureau 33 (Openbare
school Schuttersveld) en no. 53 (Open
bare school Mareslngel). 18.58 uur was
de eerste binnen, terwijl om één mi
nuut over zeven no. 53 de verkiezings
keten volmaakte. Hier moesten 862
stemmen worden geteld. Men had er
doch dit kan aan vele omstandighe
den liggen precies vijf kwartier lan
ger werk over dan het bureau, dat In
deze verkiezingsronde met de ere-palm
ging striiken.
Was even zeven uur de uitslag bin
nen rekenmachines en een handig,
doch bovenal secuur gemanoeuvreer
met cijfers deden de rest. In een mi
nimum van tijd was de officieuze uit
slag, welke slechts één enkele stem af
week van de uitslag, welke ons kort
daarna van het Stadhuis bereikte, be
kend. „De kaarten lagen op tafel
Hoe deze liggen vindt men elders ln
dit Blad
Reeds enkele minuten nadat deze
uitslag intern bekend was. rolden onze
bulletins bij honderdtallen van de pers
Fen eerste dat de totaaluitslag, met
vergelijkend materiaal, weergaf, spoedig
daarop gevolgd door een tweede, waar
op men kon aflezen hoe het zou zijn
geweest als deze verkiezing betrekking
had cphad op de samenstelling van de
Leidse Raad.
Uiteraard vonden deze bulletins op
straat grote aftrek, na lezing waarvan
men veelal ean het d's-ussléren sloeg
Ook on de divers. nol'tleVe vergaderin
gen vormden deze bulletins onderwerp
van uiteenlopende discussies.
Bl.f DE POLITIEKE PARTIJEN.
Terwijl de afdeling Lelden van de P.
v d A. volstond met de publicaties van
de uitslagen od een bord aan de Kaas
markt waarbij partijfunctionarissen
een toelichting gaven, hield de AR-
nartii een biieenkomst in het wiikge-
bouw Rehoboth. waar de lijstaanvoer
der van deze pa-tii .mr dr P. G Knibbe
een analvse gaf. De VVD. had haar
geestverwanten ongeroepen naar „Het
Gulden Vlies" waar de voorzit'er en
de secretaris van de Leidse afdeling,
resp. prof dr C. de Boer pn mr J. Drii-
ber. het ciifermateriaal aan een nadere
bpsehouwine onderwierpen. Tn het ge
bouw .Predker". deze avond centrum
van de r H -kiezers, waren het de lijst
aanvoerder mr J J. P Pchmal en de
heer D. van ripr Kwaak, die verlies 'In
'eident en winst (in andere delen van
het land) tegenover elkaar afwogen
Zondpr onderscheid overheerste bij alle
partijen de mening: tevreden, doch
niet voldaan.
AANTAL
VERK1
REG
H
2
ST
EM
MET
Staatk.
Kath.
Geref.
v d
Volksp.
Partij
Hist.
VVD.
Partij
Geref
Nat.
Politiek
5oc. Unie
Arbeid
Ln.e
Ned
Partij
Partij
Verbond
198
217
83
121
196
26
15
27
-
6
80
2. Gemeentehuis
242
162
68
107
222
23
18
5
87!
3. Byz. School Noordeinde 40
305
162
73
132
110
77
9
815
4. H.B.S. voor Meisjes
218
295
80
131
80
41
23
15
857
5. R.K. Meisjes U.L.O. Levendsal 54
360
218
68
147
102
71
957
6. Openb. School Haverstraat 73
297
285
60
127
93
87
11
2
9SI
7. H.B.S. Burggravenlaan 2
366
129
84
157
60
56
15
9
871
222
171
104
153
168
15
8
8
87i
9. Openb. Opl. School Kemstraat 2
438
150
85
124
38
52
16
10. Gymnasium Fruinlaan 15
149
138
160
127
233
7
3
19
811
11. Chr. School Vollenhovenkade
180
165
105
108
158
13
14
21
12. Büz. Finse School Lorentzkade 15a
197
282
66
104
144
11
16
85!
13. Openb. Opl. School Lorentzkade 61
365
234
76
129
83
26
14
15
6
911
14. BUz. School Franchimontlaan 20
331
247
80
124
74
30
10
9«l
15. Bijz. School Stadhouderslaan lb
451
259
97
141
108
46
15
12
ua
16. Ver.gebouw Tulnstadwyk Hyacinthenstr. 18
432
168
61
174
28
50
16
9.1
17. Bijz. Kleuterschool Herenstraat 64
410
157
59
181
29
68
11
3
T'
18. Openb. School 3 Octoberstraat 27
339
166
62
166
47
50
4
7
811
19. Openb. School Duivcnbode6traat 11
374
143
92
127
64
59
13
8
8R
259
119
78
132
187
19
16
18
811
21. Bijz. School Noordeinde 1
183
148
110
136
191
17
9
19
81!
328
164
54
100
53
117
4
23. Ambachtsschool Haagweg 4
457
156
37
77
44
71
13
24. Openbare Opl. School Da Costastraat
539
255
77
157
57
76
35
25. Büz. Kleuterschool Mcrsweg 114
330
201
88
149
54
SO
4
26. Herv. School Hoge Morsweg 12
434
172
93
151
40
33
16
1
9»
27. Herv. School Hoge Morsweg 12
429
177
79
149
50
65
16
22
997
28. Openb. School Paul Krugerstraat 37
419
105
48
84
5
166
4
29. Montessorl School Rijnsburgse Singel 22
246
204
54
114
90
44
12
10
771
30. Chr. H.B.S. Kagerstraat 1
129
108
98
79
258
10
12
27
31. R.K. Lyceum Marlënpoelstraat 4
138
159
81
102
239
8
2G
757
32. Chr. Kweekschool Paulus Buysstraat 1
243
114
82
90
112
17
13
W
33. Openb. School Schuttersveld
411
196
72
150
66
54
11
11
971
34. Gebouw G.G.D. Mare
259
268
49
82
108
36
9
21
85
392
212
34
99
12
124
22
5
90
36. Büz. School Oude Vest 35
259
172
59
152
82
106
11
'J
85
352
171
47
174
43
92
2
38. Büz. School Vrouwenkerkhof 1
151
298
57
92
185
19
18
5
81!
39. Geref. U.L.O. Hoogl. Kerkgracht 20a
276
271
98
116
89
57
15
91
40. Büz. Kleuterschool Middelstegracht 5
183
292
118
109
113
23
13
41. Chr. School Middelstegracht 119
343
116
67
92
49
114
4
42. Gemcent. Werkplaats Groenestceg 97
420
112
29
89
8
43. Openb. Opl. School A Zuidsingel 8
336
84
50
142
25
15
44. Bijz. School Munnikenstraat 1
379
142
94
248
27
402
122
88
257
24
53
4
46. Openb. School Medusastraat 24
421
172
79
118
24
90
20
3
9a
4". Kooiparkschool Driftstraat 49
505
152
31
117
10
48. Openb. Kleuterschool Atjehstraat 32
487
141
48
129
T
49. Openb. School Driftstraat 77
547
115
34
125
5
3
50. Büz. School Lusthoflaan 4
380
150
33
115
9
158
51. Büz. School Os- cn Paardenlaan 2
299
339
42
87
23
5
6
52. Büz. Meisjesschool Lusthoflaan 2
514
158
28
70
13
3
53. Openb. Opl. School Mareslngel 54
315
325
43
76
8i
54. Openb. Opl. School Marnixstraat
417
201
45
118
55. Bijz. School Pasteurstraat 2
320
211
48
112
43
56. Büz. School Pasteurstraat 2
280
192
57
79
15
58
18656
10445
3892
7048
4429
3581 j C80
396
127
104
49551
Aantal stemmen
Aantal stemmen
Aantal stemmen
Aantal stemmen
PARTIJEN
1954
1953
1952
1950
Als hel Gemeen'eraads-
verk'ezing was geweest
Als het Leidse Gemeenteraadsverkie
zing ware geweest, dan zou de verde
ling der 37 Raadszetels als volgt zijn:
THANS
Partij van de Arbeid 14 15
Katholieke Volkspartij8 8
Prot. Chr. Partij 8 9
(A.R. en C.H.)
V. V. D4 3
Comm. Partij Ned. 3 2
Staatk. Geref. Partij
Kath. Nat. Partij
Ger. Pol. Verbond
Soc. Unie
Het aantal uitgebrachte stemmen was
49.558. De kiesdeler derhalve 1359.
B»j de eerste verdeling kreeg de P v.
d A. 13 zetels, de KVP 7. de Prot. Chr.
Partij (te zamen gerekend) 7. de VVD
3 en de CPN 2
In totaal waren dus direct 32 zetels
toegewezen. De 5 resterende werden
over alle 5 partijen verdeeld.
De k'elne partllen hebben voor ver-
rossingen gezorgd. Had de P. v. d. A.
de stemmen gekregen van de Soc. Unie.
dan zou zij 1 zetel meer hebben gehad
En als de Prot. Chr. Party de stem
men van St. Geref. Partij en Geref.
Pol. Verbond verwerft, verovert ook zij
nog een zetel.
De verdeling was dan geweest: P. v.
d. A. 15. KVP 8. Prot. Chr. Partij 9.
WD 3 en CPN 2.
De KVP komt met de stemmen der
Welterianen niet verder. Er zou dan ln
totaal niets zijn gewijzigd.
De percentage» zijn in verhouding:
P. v. d. A.
K.V.P.
A.R.
C.H.
V. V. D.
C.P.N.
S.G.P.
K.N.P.
1954 1953
37.7 37.9
21.0
7.9 1
14.2
8.9
7.2
1.4
1.2
Ger. Pel. Verb. 0.3
Soc. Unie 0.2
1952
35.9
19.2
9.4
13.2
8.7
8.4
1.3
2.5
0.3
0.3
Wat dit betekent
Vergeleken bi) de landelijke resultaten
is de P. v. d. A. ln Leiden sterker ge
stegen dan gemiddeld (met 1.8 procent
tegen 0.4 procent) voor zover vergeleken
by de vorige enigszins overeenkomstige
verkiezing, die voor de Kamer ln 1952
In de overige grote gemeenten des lands
bedroeg de stijging voor de P. v. d. A.
over deze periode slechts 1,1 procent.
De KVP herstelde zich vrijwel van de
in 1952 ontvangen klap door 21.0 procent
te bereiken 'in 1950 21.2. ln 1952 19.2)
Dit is iets meer dan het percentage van
1948. doch iets minder dan bij de Sta
tenverkiezing van 1950 (21,2).
„Heitjes" voor
verkiezingskarweitjes
.JE MOET HET ZELF MAAI
r ZIEN!
Op een stembureau aan dc ra
r van utrecht meldde zich gistei
C een 12-jarige padvinder, die ze
Ete willen stemmen voor een bu
man. die veekoopman Is en die
veemarkt moest bezoeken. Ge)
pend met de oproepkaart en
een kwartje in zijn zak verschi
de knaap daadwerkelijk op
stembureau, waar hem echter 6
deiyk werd gemaakt, dat de Ned
landse wetgever hierin niet lx
r voorzien. Toen omstanders dc j<
Z gen vroegen, waarop hij had m
Z ten stemmen, antwoordde deze:
Z weet het niet. ik moest zelf m:
zien
r Overigens biykt. dat in tnl i
r plaatsen de originele padvinde
actie in het teken van de verkiez
gen heeft gestaan. In Amsterd
hebben padvindstersen gidsen op
kinderen gepast, terwijl de h)
r moeders naar het stemlokaal
Z ren. In Eindhoven voorzag een v
Z kennerspatrouille de leden van i
stembureau van belegde brood
en een kop soep. Bij stemloka
r verrezen fietsenstallingen en
C waarplaatsen voor kinderwagens
Z werden transporten voor zieken
ouden van dagen georganlsei
zoals bijvoorbeeld in Rotterdam
gen he't einde van de dag zag c
Z op verschillende plaatsen In
Z land de jongens reeds verklezlr
borden verwyderen, terwijl sten
kalen klokslag vijf uur wen
schoongeveegd en opgeruimd.
De A-R maakte ook in Leiden i
die landelijk viel waar te nemen, r
liik met anderhalf procent sinds
(landelijk 0.6 procent, ln de grote s
eenzelfde percentage). De achterin
was hier dus Iets sterker dan geml
elders.
Een meer dan gemiddelde winst
te de CHU, die met een volle pi
sinds 1952 steeg van 13.2 tot 14,2
wUl de stijging over deze periode I
gehele land slechts 0,8 procent bé(
Ook de WD boekte ln Lelden
winst dan gemiddeld, namelijk
1952 0.2 procent, tegen landelijk
gelijkblijvend percentage. In de
sleden werd over het algemeen zeil
verlies van 0.1 procent geboekt
9,6 op 9,5). Vermoedelijk is dit vers
sel te wijten aan het feit, dat de
vooral steunpunten heeft In de rn
meenten der grote steden. Vooml
werd bv. ln sterke mate ln Wass
geboekt. Lelden ls. zo gezien, blii
een randgemeente van ..Randstad
land", Den Haag. Amsterdam, R
dam.
De CPN kreeg ten opzichte vat
een verheugende teruggang te in
ren. nameliik van 84 tot 7.2 pr
d.w.z. 1,2 procent, terwiil de lanr
achteruitgang 0.9 procent bedroe
De overige partyen werd ln Leid«
landeiyk lot beschoren: sterke
gang van de KNP. stabiliteit op
niveau van het Geref. Pol. Verboi
een onbetekenende rol van de Soc.
