f
„groot in zijn nederlaag"
1
Innerlijke rust en geestkracht
Hij vond het Zuidland niet....
AL TE GOEDKOOP?
i Jaargang No. 9
Zaterdag 27 Februari 1954
Bewogen Leven LXI
ROGGEVEEN:
Beelden van
25 meter hoogte
op Paaseiland
Door alle avonturen van
hen, die vroeger eeuwen
wereld omzwalkten, op
zoek naar nieuw gebied,
waait een frisse wind! Maar
cok hoort men, boven het gol-
vengedruis uit, de klachten en
kreten van hen die bezvrij ken.
De wereld was vroeger ook zo
groot en de kennis van de
mens en zijn voedsel zo ge-
ring.
Jacob Roggeveen zou ook,
evenals zo vele voorgangers,
zijn route merken met zijn do
den. Bijna de helft van zijn
bemanning bezweek. Een en-
werd begraven op een
eenzaam eiland, de meesten
kregen hun zeemansgraf. Zij
zonken weg in het water, waar
uit volgens de Ouden eens alle
leven is ontstaan. Leefde vol-
I aens de Babyloniërs niet de
Mu-mi het levengevende,
scheppende woord, dat wij
soms logos noemen, in het
water? En lieten de Grieken
niet de godin der schoonheid
uit het water geboren worden?
Misschien hebt u ook
gelezen van die dwaze uit
verkoop in New York. Het
bericht hierover werd enkele
dagen geleden op de voorpagina
van dit Blad afgedrukt. De po
litie stond vrijwel machteloc«
tegen de 10.000 elkaar verdrin
gende kooplustigen. ..Hoewel een
aantal mensen onder de voet
gelopen werd. deden zich geen
ernstige ongevallen voor en de
verkoop kon vrij ordelijk plaats
vinden Een nieuwe auto van
oud model ging voor 99 cents
naar een gelukkige koper,
schrijfmachines en televisie
toestellen gingen voor kleingeld
van de hand
DIT verhaal geeft te denken.
Bewijst de stormaanval op
het warenhuis, dat de
gangbare prijzen te hoog zijn?
Moest het niet zo zjjn. dat wij
voor enkele guldens een geheel
Woord van
Bezinning
VANZELFSPREKEND valt
tegen deze simpele econo
mie van een nomadenstam,
eeuwen geleden, niets in te
brengen: in onze gecompliceer
de maatschappij is een derge
lijke toestand bij voorbaat on
mogelijk.
Goed. wij denken slechts in
de lijn van het bericht over de
dwaze uitzondering van een
verkoop, waarbij alle prijzen en
normen voor enkele uren moed
willig weiden afgeschaft.
Accoord onze maatschappij Is
Ingewikkeld. Of. hebben wij de
VRIJHEID, kunst, vrede, ge
zondheid. kennis zijn „kost
baar Zij laten zich niet
in geldswaarden uitdrukken. Zijn
de toegangsprijzen voor vele
concerten, bezienswaardige mu
seumschatten ontwikkelings
cursussen noem wat mij be
treft in deze nj ook het Kerke-
werk niet te laag? Moest de
hoge waarde van dergelijke
geestelijke goederen niet hoger
worden „geprijsd"? Wat vrijwel
niets kost, is nu eenmaal bij
het publiek weinig In tel H°t Is
al te goedkoop om aantrekke
lijk te zijn.
DIT ZIJN dwaze overpein
zingen.
In onze wereld gelden be
paalde prijzen Verandering is
voorlopig niet in zicht.
Ondertussen gaat de Bijbel
door met gratis-verkoop. Nog
V..
warenhuis konden leegkopen?
Wanneer dit altijd zo was. zou
de stormloop luwen. De concur
rentie. zelfs de gehele handel,
zoals wij die kennen, zou lam
gelegd worden
Fantaserende in de lijn van
de dwaze éen-dag-uitverkoop:
Ons gezamenlijk bezit is de
aarde. Maak een zichzelf regu
lerende en zichzelf corrigerende
goederenverdeling, onder het
motto: „Voor niemand te veel
en voor niemand te weinig
Wacht eens even. een derge
lijke „ideale" maatschappij had
den reeds de Israëlieten, tijdens
hun zwerftocht door de woestijn.
Het oude Bijbelverhaal meldt,
dat ieder dagelijks voldoende
brood (manna i kon vinden. Wie
meer verzamelde dan nodig
was. hield niet over. Wie min
der had. kwam niet te kort!
maatschappij, met elkaar, in-
gewikkeld gemaakt?
Houd alstublieft op! Hier zijn
te veel vragen om te beant
woorden.
EEN ANDERE kwestie is:
Maakt niet dikwijls de prijs
de artikelen waardevol?
Schuilt In het woord „kostbaar"
niet de tweeledige betekenis:
hoog te schatten, zorgvuldig te
bewaren èn duur. hoog in prijs?
Goederen, die bitna niets kos
ten of gratis verkrugbaar zijn,
tellen veelal niet mee, ook al
hebben zij een uitstekende kwa
liteit. Al te goedkoop heeft in
derdaad bezwaren. Gelijkscha
keling van waarden betekent ni
vellering. alles waardeloos ma
ken.
steeds trekken zulke dwazen,
als die profeet van 2500 jaar ge
leden, door winkelstraten, een
zame streken, werkplaatsen,
ziekenhuizen en Waar ook mensen
te vinden zijn. met de uitzon
derlijke aanbieding: „koop gees-
stelnk voedsel blijdschap,
rijkdom, brood, leven van GOD
zonder prijs en zonder geld".
Deze dagelijkse uitverkoop,
die reeds eeuwen duurt, ver
wekt geen stormloop.
Zijn wij doof „gepreekt"? Zijn
en blijven wii blind voor gees
telijke waarden of is deze
dwaze aanbieding ons al te
goedkoop?
P. L SCHOONHEIM.
Predikant voor Bijzonder
kerkew erk der Hei vormde
Gemeente te Leiden
(Hoge Rijndijk I4a)
Beeldengroep op het Paaseilana (met paard ter vergelijking)
0'
P de 17e Maart, 's morgen? om tien uur werden, onder
het zingen van liederen, de ankers gewonden Zou
men ooit land bereiken? De zee voor hen was zo
poot. en de kaarten waren zo onbetrouwbaar. Volgens
ce kaarten hadden ze reeds meer dan honderd mijl over
laad gevaren. Er woei een stevige bries toen ze het Noord-
Westen in koersten, de Afrikaense Galey voorop.
Weldra zonk het eiland van Robinson weg achter de
horizon en zagen ze niets dan water; dagen, weken.
Vccrtdurend werden de blikken naar de Africaense Galey
gericht, die ver vooruit voer. Werd nog niet de Prince-
t1=? gehesen, het teken dat er land in zicht was' In de
sacht luisterde men of men ook drie kanonschoten over
bet water hoorde dreunen. Niets van dat alles.
Eindelijk, de 5e April, zagen de matrozen van de Arend
ra de Tienhoven de Africaense Galey in de verte over h°t
titer scheren met de Prlncevlag In top! Zelfs zij wier
inrichten gezwollen waren van scheurbuik en wier tan-
een los zaten in hun kaken, kwamen uit hun kooien en
föompelden het dek op Land in zicht!
Maar donder en bliksem beletten Roggeveen en de
tijnen voorlopig op het Paaseiland. zo hadden ze het
tedoopt omdat ze het op Paasdag hadden ontdekt te
Iraden.
1 De 7e April kwam. terwijl de donder dreunde, de regen
Perstriemde en de zee zeer hoog ging. een Paaslander
S zijn plakjeskano aan pagaaien, alsof het het beste
'ter van de wereld was.
De matrozen hesen hem aan boord en toen hij zich-
?lf ontdekte in een spiegelruit, gi-goraelde hi| een kwar
to van schrik, verwondering en blijdschap. Hij was het
tof! Wat hij deed. deed die andere ook. Om zó iets te
r«en bezitten. Hij zou er een moord voor willen doen!
Hiikrece een spiegeltje zonder die moord..en nog wat
ïsuwf kralenen een schaartje waarmee hij knip-
raap kon doen!
DE volgende dag reeds krioelde het van bruine Paas-
landers om de schuiten, die. op blezen, zwemmende,
of in hun ranke bootjes, de schatten van hun land
i kwamen bieden: bananen levende kippen, gebraden
PPendie allen aan boord deden watertanden.
En twee dagen later, toen de zee wat rustiger was ge-
'wden. glneen er 34 schepelineen aan land ZIJ werden
®i'tuwd door honderden Paaslanders. die met open
i'oden van verbazing niet tot wijken te beweeen war»*n
ofclen moesten deze nieuwsgierigheid met de dood be-
vr»n want de onderstuurman van Bonman nervus ee
nden door de opdringende wilden, die „hen met blote
tolden bij menigten verwelkomden huppelende en sprin-
van blijdschap", loste plotseling een schot. Matro-
n zijn buurt, die dachten dat hii werd aaneevallen,
B'fn direct daarop de wilden de volle laae. wanrop de
""""venden met grote, verschikte ogen de bergen in
Df schepelingen verkenden het eiland, dat groter was
e hadden gedacht en dal onmogelijk het „kleine
ra tandlge eiland" van Davis kon zUn. In het binnen-
■rad ronden te hier en daar hoge steenkolossen, waar-
11 mensenkoppen waren gehouwen en die soms meer
dan vijf en twintig meter hoog waren: voorouderbecl-
'tn, door de inboorlingen als heilig vereerd.
Warmste zjj verder voeren, dieper door drongen ln
tynesiè bleken hun kaarten minder betrouwbaar en de
■Hens van Davis Dammer zelfs Schouten, bleken be-
,s*?e'Uk en waardeloos En terwijl de scheurbuik zich van
J? lol dag meet liet geinen, werden de gevaren der zee
voortdurend groter Men raakte verzeild tussen de
riten 0 Van de Klnc George-groep De branding der
te u1 at0,lfin was voortdurend vanaf de schepen te
3 Het varen by nacht maakte de matrozen zeer ner-
HEEL vroeg In de morgen van de 19e Mei vóór de zon
opkwam, liep de Africaense Galey. die voor de an
dere schepen voer. op een koraalrif De matrozen
buitelden over elkaar, het want kraakte, de scheepswant
scheurde op de harde bodem open. zodat het water naar
binnen kogelde en er geen repareren aan was. De sloepen
die uitgezonden werden om assistentie, konden door de
hoge branding het gestrande schip niet bereiken zodat
ze onverrichtërzake terug moesten keren: één leven be
treurende. dat van de matroos Pieter Jonas. die. toen
éen der sloepen omsloeg, door de zee werd meegevoerd.
De bemanning van de galey redde wat er nog te red
den was. Het koraalachtige strand waarop ze geworpen
waren was smal De volgende dag stak de wind op Ze
wisten dat er aan loefzijde van het eiland geen redding
mogelijk was en daarom werd een kanovaarder van de
Tienhoven meegedeeld dat men aan de lijzijde af moest
halpn Dit gebeurde en daarna probeerde men zo cauw
mogelnk uit dit gevaarlijke labyrinth te komen. Enige
dagen later was de Tienhoven bijna vergaan, en vond
Janmaat het welletjes. Een eigenaardige, geordende op
stand brak uit op de schepen die nu al maanden in de
grote verlaten ruimte zwalkten Men wilde de comman
deur niet overboord werpen en er met de schepen van
door gaan. Waarheen zou men trouwens moeten? Men
eiste alleen een schriftelijke verklaring van hem waarin
hij bevestigde dat de gage tot de laatste duit zou worden
uitbetaald, ook wanneer beide schepen mochten stran
den en het de manschappen gelukken mocht het vader
land te bereiken.
eigen waarde. Roggeveen stond, in de grote verla
tenheid van de onmetelijke oceaan, met meer dan vijftig
scheurbuiklijders in de kooien, tegenover ziin bemanning,
wier woordvoerders zijn officieren waien. Zij hadden uit
naam van de ganse bemanning het verzoek tot hem ge
richt.
Hu zwichtte niet. Met duidelijke, rustige stem. die tot
op het voordek te horen was. sprak hij zijn mening uit.
Elke matroos wist dat met het schip ook de gage ver
loren was. Dat wist elke matroos voor hij zich aan had
laten monsteren. Elke matroos wist ook dat de reis jaren
zou kunnen duren, dat deze reis niet te vcrgplijken was
met een reis door de Europese wateren Hadden ze dan
alleen maar van goudklompjes gedroomd?
Zo week hij niet voor een naar de schijn beleefd
verzoek, dat in werkelijkheid een gebod was. Maar wat
kan een commandeur beginnen als zelfs zijn kapiteins
het met de bemanning eens zijn? En wat moet hij doen
als hij diep in zijn hart die eis kan verstaan? Toen hij
duidelijk zag dat geen matroos nog een mijl naar het
Westen wilde, doch dat allen de steven wilden wen
den. in de hoop dan toch heelhuids thuis te komen,
opdat moeder de vrouw eens van haar schuldeisers ver
lost zou zün. gaf hij toe. zich beroepende op een mon
delinge mededeling der bewindhebbers die hem gevol
machtigd hadden in een noodtoestand naar eigen be
vinden te handelen, onder voonvaarde dat allen daar
na onmiddellijk op hun post zouden gaan.
Zo redde Jacob Roggeveen door innerlijke rust en
geestkracht, al zijn volgelingen uit een moeilijke en
gevaarlijke situatie. Er was geen oproer uitgebroken:
hij was niet tot een daad gedwongen, men kon verder
MET deze schepelingen? Die nauwelijks nog ln staat
waren de zeilen te bergen als de storm mocht ko
men'' Helder stond hem voor de geest dat zijn tocht
mislukt was. Het Zuidland lag niet daar waar anderen
het hadden vermoed en waar eens zijn vader het had
verwacht. Hij had nog één dure plicht: te proberen de
matrozen en de schepen behouden in het vaderland terug
te brengen. Meer dan een derde van zijn bemanning la?
op sterven toen hij het machtsgebied van de Verenigde
Oost-Indische Compagnie binnenvoer. In Nederlands ge
bied, hier zou toch redding zijn? Hier zou men hem toch
het proviand verstrekken dat zijn zieken nog terug zou
kunnen voeren van de voorportalen des doods?
Ze kregen slechts hitte, water en brandhout De diena
ren der Campagnie. doodsbenauwd als het 't helpen van
vreemde schepen betrof. de Heren Zeventien duldden
nu eenmaal geen potkijkers in hun wateren, en daarom
lieten de dienaren de vreemdelingen liever creperen dan
dan dat ze hun hulp aanboden zonden de Arend en
de Tienhoven naar Batavia, waar ze onmiddellijk na aan
komst in beslag werden eenomen.
Weldra was de bemanning, verdeeld over vele schepen
ener retourvloot, op weg naar het vaderland En daar zou
weldra een strijd uitbreken tussen de Hoogmogenden der
beide Compagnieën Ook zou men daar eens terdege na
gaan of Roggeveen, wiens tocht mislukt was hij had
het Zuidland niet gevonden, en was zelfs zonder schepen
in het vaderland teruggekeerd wel de Juiste man was
geweest op de juiste plaats. Men ma? toch van de juiste
man verwachten dat hU met goudklompen terug ln het
vaderland komt?
De Hoogmogenden der West-Indische Compagnie
wonnen, nadat er drie jaar was geprocedeerd, het pleit
en kregen een schadevergoeding van ruim een ton. plus
nog wat gage voor de schepelingen. Roggeveen won het
pleit ook. want alle pogingen die werden aangewend om
zijn beleid verdacht te maken, leden schipbreuk.
ZO WERD DUS ERKEND. DAT JACOB ROGGE
VEEN. EEN MAN. DIE EEN DER BESTE TRADITIES
VAN DIT VOLK HAD VOORTGEZET, GROOT WAS
GEWORDEN IN ZIJN NEDERLAAG.
REIN BROUWER.
Modenieuws
uit Parijs
Enkele zo juist openbaar gemaakte modeller, uit de
shows van vooraanstaande Franse huizen, vlnr:
een ontwerp van Balenciaga, een marineblauw, katoenen
pakje, gecombineerd met een blauwe strohoed, blauwe
pumps cn witte handschoenen wit en blauw geeli een
zeer dankbare combinatie tezamen een zeer modieus
geheel. Het jasje, dat wijd in de rug is en naar de heupen
smal toeloopt, is aan de voorzijde enigszins getailleerd.
Grote strikken verDergen de sluiting De Kraag staat van
de hals af Opmerkelijk is. dat het jasje geen mouwen
heeft Ook in de collecties van andere couturiers komen de
mouwloze mantels en jasjes voor. een nieuw snufje, dat,
gedragen met lange handschoenen, niet onflatteus is.
Deze korte avondjapon van Alex Maguy. uitgevoerd in
crèmekleurige kant. waarondereen ruisende taffetas petti
coat wordt gedragen, kreeg de naam „Rêve d une Nuit".
Het oescneioei. aecolieie nceit eei. muoie njn.
Dn sportieve pakje van zachtgele wollen jersey, over-
bloesend in de taille komt ook van de ateliers van
Balenciaga De mannequin draagt er een klein tambourin-
hoedje bij. in de kleur van de gestrikte ceintuur van het
pakje- zwart
Een hoogzomerjaponnetje van Dior. Een getailleerd lijfje
en een wijde plooirok, uitgevoerd in crèmekleurige katoen.
