College van Herv. Diaconie-
collectanten bestaat een eeuw
Leids gas stroomt door Alphen
30 jaar geleden kwam eerste trans- Korte maar bela»f yke plechtigheid i„
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 30 DECEMBER
In dienst der Kerk
Men beschouwt „Dienst der
offerande" als wezenlijk onderdeel
van ere-dienst
A.s. Dinsdag zal het een eeuw geleden zijn, dat zes lidmaten der Leidse
Hervormde Gemeente, voor wie de gang van zaken bij het collecteren tijdens
de kerkdienst „een doorn in het oog was", geheel vrijwillig hun diensten aan
diakenen aanboden. Hoewel hen in die tijd ongetwijfeld de activering der
gemeente nog niet voor ogen stond, hebben zij zij het onbewust door
hun voorbeeld al gestalte gegeven aan hetgeen de laatste jaren zo sterk het
streven is van de Generale Synode der Ned. Herv. Kerk, dat ook in de onlangs
ingevoerde Nieuwe Kerkorde tot uitdrukking komt en dat kort samengevat
kan luiden: schakel zo veel mogelijk gemeenteleden in bij het werk der Kerk.
Werden zij toen reeds gedreven door de gedachte, dat ook de „Dienst
der offerande" zo eerbiedig en stijlvol mogelijk dient te geschieden, thans is
allerwegen bij predikanten, ouderlingen, diakenen en collectanten en langzaam
aan ook bij de gemeente in haar geheel, het besef doorgedrongen, dat de
inzameling der gaven een wezenlijk bestanddeel van de ere-dienst uitmaakt.
Kooikapel) en het Morsweglokaal, wor
den uitgebreid. Thans bestaat het Col
lege uit 26 leden Werd het voorzitter
schap eerst lange tijd bekleed door de
heer Van Zwijk, thans berust het pre
sidium al weer vele jaren in handen
van de heer K. Chr. Kuiper, die in deze
functie trouw terzijde wordt gestaan
door de heren H. J. de Jong, secretaris,
A. v. d. Vlist, penningmeester. D.
Abspoel, vice-voorzitter en J. van Wee-
ren. alg. adjunct.
Vele collectanten wo de heren D.
Stigter, Jac. Fles. M. Jansen en M
Roos maken reeds een groot aantal i
Jaren lid van dit College uit. waarvan
de huidige voorzitter met ruim 40 dienst
jaren de kroon spant
HECHTE VRIENDSCHAPSBAND
Een hechte vriendschapsband en liefde
lot het werk verbindt de leden zeer
sterk aan elkander. Mede hierdoor is
het te verklaren, dat ondanks vele
verzoeken tot deze leden gericht om
zich beschikbaar te stellen voor het
ambt van ouderling of diaken, deze
meestal te vergeefs waren. Zij zijn van
mening, dat ook in het collecteren
een taak ligt, welke kan worden ge
zien als een ambt in de kerk, dat kan
strekken tot Gods eer.
DINSDAGAVOND RECEPTIE
Hoewel men van een grootscheepse
eeuwfeestviering heeft afgezien, was men
van mening, aan dit jubileum door het
houden van een receptie toch enigszins j
relief te moeten geven. Deze receptie i
zal plaats vinden a s. Dinsdagavond van
7 30 tot 9 uur in het wijkgebouw I
Rehoboth aan het Rapenburg.
Verjaardag prinses Beatrix
op Zondag 31 Januari gevierd
Ingevolge een beslissing van de mi
nisterraad zal. gelet op de landelijke
herdenking op 1 Februari a s van de op
1 Februari 1953 plaats gehad hebbende
watersnoodramp, de verjaardag van
prinses Beatrix op Zondag 31 Januari
a s gevierd worden inplaats van op
Maandag 1 Februari 1954, zodat de
rijksgebouwen op 31 Januari zullen vlag
gen
Nader vernemen wij. dat het niet in
het voornemen van de regcnr.g ligt een
landelijke herdenking van de Februari-
ramp te organiseren Het is echter
waarschijnlijk dat de ramp in diverse
plaatsen zal worden herdacht. Daarom
leek het niet wenselijk de officiële vie
ring van de verjaardag van prinses
Beatrix te laten samenvallen met deze
herdenkingen.
ARRESTATIES IN ALBANIË
Het Albanese ministerie van binnen
landse zaken heeft verklaard, dat een
..aanzienlijke groep'' agenter. van do
Amerikaanse inlichtingendienst gear
resteerd is. Sommige agenten waren
„geliquideerd." Een vroegere kapitein
van ex-koning Zog stond aan het hoofd
van de groep.
ALPHEN
AUTO OVER DE KOP
Vanochtend omstreeks kwart over ne
gen slipte een auto. bestuurd door een
Amsterdamse chauffeur op de oprit van
de Rijnbrug over het Aarkanaai b:J
Gouwsluis. De wagen bleef op z:jn kant
Utreen. De bestuurder werd met een dib-
bele polsbreuk naar een Leids ziekenhuis
vervoerd.
Vóór 100 jaar duurde
collecteren te lang
De Ned. Herv. Kerk kent vele vrijwil
ligers en daarvan maken de collectan
ten de Leidse Hervormde Gemeente
kent een College van Kerk- en van
Diaconiecollectanten, waarvan het laat
ste thans jubileert een belangrijk deel
uit. Zondag aan Zondag vindt men hen
op hun post, waar zij zich weten te
staan in dienst der Kerk.
GREPEN UIT DE HISTORIE
horen zou worden verricht. Ook de
kleding was model voorgeschreven,
n.l. zwart costuum, witte das en hoge
hoed. Bovendien waren alle collectan
ten aan het College contributie ver
schuldigd. Al deze en andere bepalin
gen zijn tijdens deze honderd jaar
slechts weinig veranderd. Echter is
de witte das vervangen door een
zwarte, terwijl het dragen van een
hoge „zije" alleen nog verplicht Is
indien de collectanten dienst doen bij
srhaalcollecten aan de uitgang der
kerken.
Doen wij thans een greep uit de histo
rie van dit jubilerend College. Het was
in December 1853, dat enige leden der
Ned Herv Kerk een samenspreking
hielden met het doel de diakenen be
hulpzaam te zijn bij de inzameling der
gaven De directe aanleiding hiertoe
staat niet vermeld in de notulen der
oprichtingsvergadering, doch door over
levering is bewaard gebleven, dat het
collecteren in die tijden lang duurde
door gebrek aan goede hulp Een zestal
heren. t.w. M. J. P. F. van Ewijk. J
Duiverman, J. A. Alenson. J Engels, J
la Bree en H van der Kaaij, besloten
diakenen hun diensten, zoals gemeld,
geheel vrijwillig aan te bieden. Een aan
bod. dat in grote dank werd aanvaard.
Als gevolg hiervan werd op 5 Januari
1854 het College van Collectanten der
Ned. Herv Huiszitten en Diaconie-
armen dat in later jaren is gewijzigd
in College van Collectanten der Ned.
H"1"vormde Diaconie, opgericht. Een
reglement werd vastgesteld en een wet
voorgelezen, waarin ieder lid verplicht
werd deze te houden en de collecten
naar deze regelen te doen. Maandelijks
werd er vergaderd in de zaal van het
Huiszittenhuis aan de Oude Rijn. welke
vereadergelegenheid door diakenen be
schikbaar was gesteld. In deze tot een
hiriorische zaal uitgegroeide gelegen
heid. waar tot vóór plm. 25 jaar de
collectanten hun Goudse pijp rookten,
wordt ook thans nog geregeld vergaderd.
ZWART COSTUUM. WITTE
DAS EN HOGE HOED
In de zo juist genoemde wet kwamen
verschillende boete-bepalingen voor,
welke er op gericht waren, dat het
collecteren stipt op tyd en naar be-
KLOPPERS OF BELLEMAN
In Augustus 1862 kwam bij het College
een verzoek binnen van Diakenen om
ook de collecten buiten de kerk te ver
zorgen Dit buiten de kerk doelt vermoe
delijk nog op de huis-aan-huiscollecten.
welke indertijd met assistentie van ver
pleegden uit het Minnehuis, die als klop
pers of belleman fungeerden, werden
verricht Een functie, waarvan men in
later jaren is ontheven.
Interessant is het de verschillende
notulen, welke gedurende deze 100 jaar
zijn bijgehouden, en waarin meer en
minder gewichtige zaken zijn opgete
kend. te lezen. De aandachtige „notulcn-
vorser" valt het op. dat dit College,
ondanks zijn ouderdom, steeds gevoelig
was voor veranderingen of verbeterin
gen, welke door predikanten, ouderlin
gen ot diakenen werden voorgesteld en
ingevoerd. Uit alles blijkt, dat men een
open oog had voor datgene wat strek
ken kon tot een eerbiedige en stijlvolle
„Dienst der offerande".
Een grote belangrijke verandering in
het collecteren was de invoering van
de „korte middelen", waardoor bij
goed bezochte diensten het „gchengel"
met de aan een lange «tok bevestigde
collectezak kwam te vervallen. Uiter
aard gaf deze invoering (het collecte
zakje kan nu worden doorgegeven)
een belangrijke tijdsbesparing, hetgeen
in vele gevallen het verloop van een
kerkdienst (en goede komt.
Meerdere malen moest het ledental
van het College, mede door de ingebruik
neming van het Java-lckaal (thans
Gemeenschap van Leids streek-
bedrijf breidt levering met 20
proeent uit
atlantische radioverbinding tot
stand
Kantonrechter feliciteerde
overtredende stadgenoot
Het is nu niets bijzonders meer, maar
dertig jaar geleden, toen ook de KLM
nog pionierde, was het wereldnieuws: in
de nacht van 28 December kwam de
eerste transatlantische tweeweg radio
verbinding tussen Nederland en Enge
land enerzijds en de Ver. Staten en
Canada anderzijds met behulp van
radiozenders en -ontvangers tot stand.
Wel had men voordien elkanders sei
nen op kunnen vangen. Wel was het de
Franse radio-amateur Leon Deloy vlak
daarvoor gelukt enig contact met Ame
rikaanse amateurs te krijgen, waarvoor
h|j een gouden regeringsmedaille kreeg
Het doorslaande succes echter van de
Engelsman John Patridge. die bij Wim
bledon (Londen* werkte en onze stad
genoot H. J. JesSe Jr., die van Leiden
uit opereerde, bewees zonneklaar dat
een tweezijdige radioverbinding in de
praktijk mogelijk was. De telegraafkabel
zou een nieuwe concurrent krijgen
Zo vierden de 18-Jarige blonde Leide-
naar Henk Jesse en diens Engelse vriend
John Patridge dan ook een vrolijk
Oudejaarsfeest 1923 Zij hadden uitge
leend. dat zjj alleen succes zouden
kunnen hebben in de (toenmalige»
lira-kortegoif-kanalen en opereerden
caarom in de. 100-mcterband. Vier
andere Nederlandse radio-amateurs en
o-'k de proefzender van de Technische
Hogeschool tc Delft, werkten aan het
'\neriment mede. De proefneming was
toor enthousiasten aan beide z|)den van
c> A'lantische Oceaan voorbereid
Tn de geschiedboeken zijn de zenders
\an Patridge <2kf als roeDteken» en
Je*s» (Pclii dan ook als pionieiappata-
ti'r»n (van 300 Watt overigensi opge
tekend.
DE STERKE ARM GREEP IN
De heer Jesse, thans directeur van
een apparatenfab'iek hier ter stede kan
f nu om lachen Maar begin 1924 schrok
h'j heel erg. toen, na publicatie van zijn
succes in Januari, de sterke arm zijn
zcnd- en ontvangmstallaties in beslas
kwam nemen en hem verbaliseerde
v.egens ovei treding van het PTT-tcle-
p-aaf monopolie
De 18-jarige jongeman moest voot
het Leidse Kantongerecht komen en
fond daar wat bedremmeld en beouusd
Tot zijn grote verrassing begon de toen
malige ambtenaar van het Openbare
Ministerie, mr Van der Eist. zijn
requisitoir met een felicitatie. De eis
was naar verhouding" vilf gulden boete
en teruggave van de apparaten H?t
vonnis van de Kantonrechter, mr Klein,
was nog milder: schuldig verklaring
zonder strafoplegging
Opgelucht keerde de amateur huis
waarts. Maar ai zie, de Nederlandse
Vereniging voor radio-telegrafie was het
met dit vonnis niet eens Op verzoek
ging het OM in beroep. In 1925 ver
wierp echter de Hoge Raad het beroep
in cassatie- de amateur tastte dus het
PTT-monopolte aan.
Maar er kwam een commissie en er
werd gestudeerd. Enige jaren later wer
den de zendvergunningen voor amateurs
ingesteld en daarmede werden tal van
juridische zorgen begraven.
De tijd voor het echte radio-pioniers
werk was toen eigenlijk al voorbij. Het
mooiste ogenblik voor de heer Jesse is
geweest toen h|i op zijn zolderkamer
aan de Rtlnsburgcrweg Amerikaanse en
Canadese antwoorden op zfin zwervende
Pcii roep door de aether kreeg!
Hel Lcidseli Daglilail
De krant voor iedereen
Alphen
MARKTBERICHTEN
LEIDEN. 30 Dec. Aangevoerd" sti-
melkkoeien 30. vette koelen 70. vare en
idere koelen graskalvcrcn 1. vette
kalveren 6. nuchtere kalveren 48. geiten 3.
schapen öO. lammeren 678. varkens
zeugen 0. schrammen 126. biggen 383. Tc-
taal 1411
Notering, melkkoeien 7501100. vette
koelen 7751000. vette koelen schoon 2.10 I
2 80 .vare koeien 525750. vette lamme
ren 80102. schrammen 6090. biggen
3545
Overzicht Melkkoeien tamelijk, vette
koelen stil vare koelen: tamelijk, vette
lammeren goed varkens vrij goed. tbc-
vr|je aanvoer vrij goede aanvoer.
LEIDEN 30 Dec Kaasmarkt Aange
voerd 11 partijen Goudse Notering Goud
se ie srt 2 10—2.14. De handel was kalm
WOERDEN. 30 Dec Kaasmarkt Aan- i
gc'oerd werden 17 partijen le srt 210i
215. 2c srt 205 —209 extra kwaliteit tot
255 Hal
Hedenochtend even voor twaalf uur opende burgemeester Ed. C. Witschey
van Alphen een kraan in het Alphense gasbedrijf.
Een simpele handeling met grote consequenties zowel voor Alphen als voor
Leiden. De Leidse gasfabriek heeft hierdoor de leverantie van gas aan Alphen
overgenomen van het plaatselijke gasbedrijf, dat met ingang van vandaag de
productie stopte en overging tot de toestand van distributiebedrijf. Deze han
deling, en een soortgelijke, zij het minder officiële handeling in Lisse en Hille-
gom omstreeks de jaarwisseling betekenen, dat het Leidse gasbedrijf de afzet
van lichtgas met ongeveer twintig procent vermeerdert.
In de Alphense gasfabriek kwam een
klein gezelschap bijeen, waaronder zich
o.m. de burgemeester Ed. C. Witschey
van Alphen. de Alphense wethouder van
de bedrijven de heer C. M Deerenberg.
verschillende Alphense raadsleden, de
directeur der Alphense bedrijven de
heer J. Heemskerk, en voorts van Leid
se zijde wethouder D v d. Kwaak, an
dere leden van de commissie van bij
stand van de gas- en electrlcitletsbedrij-
ven, cn ir Y Ykema als directeur en ïr
F. Stokhuyzen als adjunctdirecteur van
de gas- cn lichtfabrieken
De heer Heemskerk heette de aanwe
zigen welkom, waarna ir Ykema het be
lang van deze dag voor de Leidse bedrij
ven schetste door er op te wuzen. dat
het gasbedrijf er thans een belangrijke
afnemer cn klant bij krijgt. Leiden
hoopt een goede Alphense «voorzie
ning te kunnen handhaven. Er ls veel
gedokterd voor het zover was. maar het
resultaat kan thans in vertrouwen wor
den afgewacht We ervaring met andere
buitengemeenten rechtvaardigt deze
verwachting.
Wethouder Deerenberg herinnerde er
als voorzitter van de Alphense ca'com
missie aan. dat Alphen indertiid het
voortvarende beslu t heeft genomen de
gas\oorz:entng in eigen hand te nemen
Dat was een eoed besluit, maar ook het
huidige besluit om de enen productie
stop te. zetten en ga? uit Le den te be
trekken was een wijs besluit ;n de ver
anderde omstandigheden Spreker wilde
echter de positie van Alphen ten op- i
zichte van hot Leidse bedrijf niet ::i de i
eerste p!3at; zien als die van klant
maar veeleer als die van medewerker in
een grote belangengemeenschap, waar
in ook de andere gemeenten rond Leiden I
hun aandeel hebben.
Burgemeester Witschey onderstreep
te die zienswijze cn wees op het be
lang van een goede harmonieuze sa-
menweking tussen Leiden en Alphen.
die zowel de Rijnstreekgemeente als
het Leidse bedrijf ten goede kan ko
men. Men kan niet zeggen of dit een
goede of een kwade dag voor Alphen
is. Het is een realistische dag wanneer
wij zien naar de gasnola tan April j.l.
waarin liet gehele probleem van de
landelijke gasvoorziening geplaatst
werd op een niveau dat boven de ge
meentelijke belangen uit gaat. De
groei is nu eenmaal noodzakelijkerwijs
naar grotere eenheden, en Alphen is
reéek genoeg, om de noodzaak dier ont-
nikkeling in te zien en de consequen
ties daarvan te aanvaarden. In het be
lang van de gehele gemeenschap hoop
te spreker, dat deze omschakeling een
periode van goede samenwerking
mocht inluiden.
Burgemeester Witschey opende daar
na de kraan, die het Leidse gas toe
gang tol de Alpheuse gashouder ver
schafte.
Wethouder Van der Kwaak herinner
de aan de lange jaren van onderhande
lingen die aan dit moment vooraf waren
gegaan, aan het landelijke beleid ten
aanzien van de gasvoorziening en aan
de indertijd uitgesproken wens. dat vele
gemeenten In vrijwilligheid tot samen
werking op dit gebied .zouden mogen
komen. Speker bracht dank aan het
Leidse personeel, dat deze aansluiting
reeds voor de Jaarwisseling tot stand
heeft gebracht
Burgemeester Witschey sloot de bijeen
komst met een opwekkend woord tot
het personeel van het Alphense produc
tiebedrijf, dat niet zonder meer de laan
uitgestuurd zal worden Besprekingen
met de organisaties hebben leeds een
bevredigend verloop gehad, en het per
soneel mocht deze g?beurtenis dan ook
niet zien al? een zorgelijk uitziende
Na de plechtigheid in de gasfabriek
vond in hotel Toor nog een genoeglijk
samenzijn plaats, waarbU nog korte
woorden gesproken werden door burge
meester Witschey en wethouder Dee
renberg.
Het College van Collectanten der
Ncd. Herv. Diaconie. Deze opname
is gemaakt in de Pieterskerk, tvaar
de oprichters van dit College reeds
vóór honderd jaar dienst deden
(Foto Leldsch DagbladVan Vliet)
Leiden krijgt wéér een nieuwe
industrie
N.V. HOLLANDSE LOONBEITSERIJ
De N.V. Amsterdamsche Droogdok
Maatschappij te Amsterdam en de N V.
Maiom, Maatschappij voor Oppervlak
en Metaaltechniek te Leiden hebben
tezamen een nieuwe vennootschap op
gericht onder de naam N V. Hollandse
Loonbeitserij, gevestigd te Leiden.
Deze vennootschap zal, in bedrijfs
ruimten daartoe af te staan door de N.V.
Mavom (gehuisvest in de gebouwen van
de voormalige Leidse Zoutkeet aan ae
Oude Singel) en onder de technische
leiding van de Mavom, zich toeleggen
op het m loon voor anderen ontvetten,
reinigen, beitsen, fosfateren, enz enz.
van metaaloppervlakken, hoofdzakelijk
ter betere bescherming tegen corrosie
Ook het nadien verven en lakken of
op andere wijze verfraaien van het
oppervlak zal tot haar doelstelling
behoren.
De nieuwe vennootschap is opgericht
met een maatschappelijk kapitaal van
1 millioen gulder. waarvan bij de op
richting 300 000 gulden volgestort is
Tot commissarissen zijn benoemd de
heren A M Versluys. ir A J van Dcinsc.
ir J W. R. Thomson en ine A. Thomas
sen Sr en tot directeur de heer ing. A.
Thomassen Jr
Met de complete inrichting van de
fabriek zullen 4 t 5 maanden gemoeid
zijn.
(Foto Leldsch Dagblad—Van Vliet)
f
Bijzonder veetransport naar
Israël
I Vanmiddag zullen aan de Merwehaven
te Rotterdam 75 drachtige stamboek-
koelen worden ingeladen aan boord van
het m s „Madar" van een rederij te
Haifa (Israeli.
1 De dieren, die geexporteerd worden
l door de gebr. Leezer Ie Assen, zijn be
stemd voor het Israëlische stamboek en
in ons land aangekocht door de secre
taris van die organisatie, tezamen met
een commissie De koeien waren alle ln-
i geschreven deels bij het „Friese Stam-
I boek" en deels bij het „Nederlandse
I Rundvee Stamboek".
I In totaal werden 110 koeien aange
kocht en op 3 November J.l. werden reeds
31 koeien verscheept Dit was het eerst?
veetransport naar Israël sinds 1951.
daar toen de Nederlandse grenzen wei
den gesloten als gevolg van de heersende
mond- en klauwzeer
Naar wij van de exporteur vernamen
kan dit transport als zeer bijzonder wor
den beschouwd, omdat hier een groot j
aantal stamboekkoelen bijeen ls cc- I
bracht, dat van hoge afstamming ls. D:t
wil zeggen, dat deze koelen als eerste
kalf 14 liter melk per dag moesten ge
ven met meer dan vier procent vet Ook
de zusters van de dieren, de zusters van
de moeder en de dochters van de vader
moesten aan deze eisen voldoen Dc die
ren stammen af van stamboekkoelen.
waaronder vele zfjn, die 8000 liter per I
320 dagen gaven met meer dan vier pro- i
cent vet. 11
Burgemeester Witschey (derde Geheel luiks wethouder Van dtr,
an links) draait de kraan opcn.lKwaak, daarnaast ir Ykema. Twce-\
le van rechts ir Stokhuyzen. derde
•an rechts wethouder Deerenberg,
