Leidsch Dagblad | 1953 | 9 december 1953 | pagina 1

LEIDSCH

DAGBLAD

Eisenhower: internationaal
orgaan voor atoomenergie

Vrees der wereld dient
terzijde gesteld

92ste Jaargang

WOENSDAG 9 DECEMBER 1953

No. 28090

Directeur: J W Hennj

Hoofdredaotle: B W Menkhorst en J. Brouwei

DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN

f6.— per kwartaal; f0 47 per week

Witte Singel 1, Lelden - Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507

Kudde schapen vermist

Sedert Dondeiaa< worden door de
'«houder P B-ikW-- Bznwonende aan
Kr»opnveg 33 schapen ei. een r»m
•erniist Men "e»mt aan dat de Kudde
'"en de avond dooi een hond ls opge-
|3a:d Toen peei B Vrlldagochter.d
de welde tnm zae hit nog slechts
;'ipn van ztln <*0 schapen Men is er tot
toe nog niet In geslaagd de dieren
®i> te sporen.

Eisenhower
beheerste Bermuda

Bermuda ls geëindigd!

Is het mee- of tegengevallen? Het ant-
sonrd luidt: Ja en neen.

Voor dc aanvang was al bekend ge-
r.oec. dat Frankrijk een stuk wit papier
jou blijken te zijn, omdat de Franse
uitegenwoordigers aan handen en voe
ten gebonden waren aanmets! Een
voudig omdat er geen Franse politiek
bestaat!

Was dat al erg genoeg, nog erger
«erd het. toen de Franse premier La
mel plotseling ziek werd en niet aan
c besprekingen met Eisenhower en
Churchill kon deelnemen. Mede gelet op
de uiterst gezellige reis van de Franse
uitegenwoordlging Bidault schijnt
volkomen stommetje te hebben gespeeld,
omdat hij zpn boosheid over de hou
ding van zijn premier tijdens het
debat in de Franse Tweede Kamer nog
niet te boven was leek het er al bij-
jonder veel op. dat men hier te doen
had met een politieke ziekte, doch dit
«as toch mis. Laniel was inderdaad
met in staat om de besprekingen bij te
nonen en werd vervangen door Bidault.
die zodoende een dubbele functie ver-
vilde: als minister van buitenlandse
•aken was hg bu de onderhandelingen
met Eden en Foster Dulles en tevens
verving hij Laniel bij de op hoger ni-
Teau plaats vindende besprekingen tus
sen de drie leiders van het Westen.

Eigenaardig is bij deze toevallige
samenloop wel. dat Laniels kansen op j
het Franse presidentschap eerder zullen
zin gestegen dan gedaald, omdat hij
natuurlijk alle verantwoordelijkheid kan
sla ijzen

Maar bijzonder groot ls die verant
woordelijkheid nu niet bepaald, want
het aantal concrete besluiten is op de
vingers van eén hand gemakkelijk te
lellen al heeft men natuurlek het
uiterste gedaan om dit te verdoezelen.

Naar buiten treedt als het feit van
d'ze conferentie, dat het laatste aan
bod van Moskou tot een vier-mogend-
heden-conferentie te Berltin is aan
vaard. Maar op een moment, n 1. de
eerste week van Januari, dat er in
«ezen nog geen Franse regering be
rust. die namens Frankriik kan op
treden. omdat de nieuwe president en
dus een nieuwe regering pas na 17
Januari In functie treden Het schijnt
president Eisenhower te zijn. die dit
heeft doorgezet

Op zichzelf ls dit al een weerklank
van de positie, waarin Frankriik zich
heeft geplaatst Vooral wanneer men
daarnevens bedenkt, hoe Adenauer vol
ledie werd gekend, al was hil niet aan
wezig Direct na diens goedkeuring
werd het antwoord van het Westen te
IJoskoii overhandigd!

Maar Parijs kan in dit opzicht dc hand
In pieen bopzem steken en zichzelf be-
R-huldigen een leidersrol te hebben ver
speeld.

Ehsenhower blijft twijfelen aan de
cede bedoelingen van Moskou en wil
o.irom zo spoedig mogelijk haring of
nu daaromtrent hebben Hoe eerder
d.arom met de Rus wordt gesproken.
d«s te beter Dat bevordert tevens het
vrdcr gaan op de weg van het Westen,
c.c onveranderd bliift- vasthouden aan
l°t Noord-Atlantisch pact en de ED.G!
Ook Churchill heeft de Amerikaanse lijn
ra°f kunnen ombuigen

D' eerste reacties van achter het
IJzeren Gordiin schijnen het Eiscnho-
"T5e pessimisme te wettigen, want men
beluistert daarin slechts de oude be
kende slogans, n 1 dat pas een vijf-
nogendheden-conferentie ontspanning
kan brengen en dat de EDG niet mag
doorgaan Hoezeer trouwens op dit
laatste alle aandacht wordt gelegd, be
wijst nog eens het schrijven van de
Oost-Duitse regering aan Frankriik!
Dat dit geschiedt zonder goedkeuring
ran het Kremlin is natuurlijk te dwaas,
raar het typeert juist wel al te door
zichtig. welke bedoelingen Moskou
voorst ut Moskou tracht Frankriik los
«eken uit de Westliike kracht en zo
c«e te breken. Het beste bewiis wat er
'an de Franse politiek is terecht ge
komen!

Is wellicht daaraan ook te danken,
dit Amerika en Engeland hebben nfge-
°n van directe druk op Pariis om de
EDG te ratificeren, van oordeel, dat
Frankrijk ook zonder die druk voor
het alternatief van een keuze wordt
geplaatst?

Het eind-communiqué van de Ber
muda-conferentie geeft Immers duide
lijk aan, dat de versterking van het
Westelijk afweer-front onveranderd zal
'orden voortgezet Dwz met of zonder
Frankrijk

Hoezeer Washington te Bermuda he"ft
r domlneerd. wordt verder wel scherp
t'demonstreerd met het feit. dat ge
roemd eind-communiqué zelfs melding
mzakt van het verlangen om de Russi-
'nc vazal-staten de vrijheid te herge
ven al wordt er aan toegevoegd, dat
hei niet de bedoeling Is. om dit langs
de «e; van geweld te bewerkstelligen
Ff! ophem®n van deze clausyle doet
ol «p| met nadruk uitkomen, hoez-er
kef Eisenhower ls geweest die te Ber
muda de toon heeft aangegeven

Overigens wordt net uiterste gepres-
!'frd om eenheid van het Westen te
h oereren, ook al leest men tussen de
rtR°ls van het communiqué door het
l^»ndee| Speciaal ten aanzien van het
J'frre Oosten blijft alles even vaag als
hp' was Goed beschouwd heeft men te
"'"-n opzichte totaal geoi houvast en
r'"1pn slechts algemeenheden gedebl-
tfrd

On* eindoordeel over Bermuda kan
J'rhalve slechts lulden Amerika geeft
'oon aan en Europa zal in eigen be-
"ng moeten volgen, of het wil of niet;
yfo* Europa heeft nagel-ten. speciaal
<hor de verwarring ln Frankriik. dat
f«n politiek meer hepft. een eigen
•Onrtpunt tn te nemen Zelfs een
Churchill kan daartegen niet optornen!

Gebruik voor vredes-doeleinden

Gisteravond heeit president Eisenhower zijn rede getiteld ..de
gevaren waarvoor de wereld zich in het atoomtijdperk ziet geplaatst,
gehouden.

De president, die onmiddellijk na aankomst uit Bermuda naar het
hoofdkwartier van de Ver. Naties was gereden om zijn rede uit te
spreken, verklaarde, dat reeds nu bepaalde stappen kunnen worden
genomen om de dag naderbij te brengen, waarop vrees voor het
atoom uit de gedachten van volken en regeringen in Oost en West zal
beginnen te verdwijnen.

Daarom stelde hij voor, dat de „voornamelijk hiervoor in aanmerking
komende regeringen, voor zover elementaire voorzichtigheid dit toe
laat", nu reeds zullen beginnen bij te dragen uit haar voorraad nor
maal uranium en splijtbaar materiaal af te staan aan een internatio
naal orgaan voor atoomenergie, dat onder auspiciën van de Ver.
Naties zou staan.

De Ver. Staten zijn bereid deze verkennende stappen in goed ver
trouwen te nemen, zo zei Eisenhower. Elke partner van de Ver. Staten,
die evenzo in goed vertrouwen handelt zal in de Ver. Staten een niet
onredelijke en niet-schriele metgezel vinden.

Dit voorstel had volgens de president
het grote voordeel, dst men er aan zou
kunnen beginnen .zonder irritaties en
wederzijds wantrouwen, dat samengaat
met elke poging om een geheel aan
vaardbaar stelsel op te zetten voor in
spectie en contróle in de gehele wereld"
Eisenhower meende, dat het orgaan
voor atoomenergie verantwoordeliik ge
maakt zou kunnen worden voor „be
scherming en opslag van de bitgedragen
splijtbare en andeie materialen" „Het
vernuft van onze geleerden zal speciale
veilige voorwaarden verschaffen, waar
onder een dergelijke voorraad splijtbare
materialen in wezen immuun gemaakt
zou kunnen worden voor overrompeling"
Een belangrijker taalt van het orgaan
zou zijn h»t zoeken naar middelen
om het splijtbare materiaal toe tc wij
zen voor vredesgebruik.

„De Ver Staten zouden meer dan be
reid zij zouden er trots op zijn om
met anderen versnelling van de ont
wikkeling van plannen voor vreedzaam
gebruik van atoomenergie ter hand te
nemen"

Van deze „anderen" moet de Sovjet
unie er uiteraard een zün". zo ver
klaarde dc president.

EEN PLAN VOOR HET CONGRES

De president zeide voorts, dat hr be
reid zou zpn aan het Amerikaanse
congres „met alle hoop op goedkeuring"
elk plan voor tc leggen:

1 dat een onderzoek in de gehele
wereld naar het dneim-tgste gebruik In
vredestijd van splijtbaar materiaal zou
aanmoedigen:

2 dat een aanvang zou maken met
vermindering van de potentiële vernieti
gende kracht van de w -reldvoorraad
atoomwapens:

3 dat alle volken van alle landen zou
laten zien. dat grote mogendheden, in
het Oosten zowel als in 't Westen mepr
belang stellen in heuselijke asDiraties
dan in h-f opbouwen van bewapening:

4 dat een n'puwe weg zou openen voor
vreedzame b=spreklneen tenminste
een nieuwe benader-ng zou betek-nen
van de vele moeilijke vraagstukken
welke moeten worden opgelost, wil de
wereld de door oorlog on-el-gde traag
heid afschudden en werkelijk vorderin
gen maken naar vrede

DUURZAME VREDE

President Elsenhower zei, dat de Ver.
Staten de Ver Naties zouden blijven
steunen met de overtuiging, dat de or
ganisatie het geloof zou vei schaffen,
dat de wereld duurzame vredp en geluk
en welznn voor alle mensen zal kunnen
geven Volgens hem was de algemene

vergadering het orgaan bij uitstek om
elk voorstel, dat bedoeld is om. zelfs ln
de Ecringste mate de spanning in de
wereld te verminderen, aan te horen.

CIJFERS

In een Illustratie van de gevaren van
atomische wapens verklaarde de pre
sident. zich beperke d tot cijfers aan
de hand van Amerikaanse ervaringen,
dat sedert 16 luli 1945 door de Ver
enigde Staten 43 atnmirehe ontplof
fingen ziin veroorzaakt. Atoombommen
zijn op dit ogenblik '?5 maal zo krach
tig als de eerste atoomwapens en de
krarht van waterstofbommen mort
worden vergeleken ro-t millioenen
tonnen trotvl. De Amerikaanse voor
raad atoomwapens verleceiiwoordl-l
een ontnloffing'waard®. welke ve'e
malen groter is dan alle hommen en
alle eranaten tezamen, welke over de
gehe'e wereld in de iaren van de
tweede wereldoorlog d-or v'ieetoieen
ziin uit—worpen of door kanonnen
afgevuurd zo zei hij.

GEEN VOORSPRONG MF.ER
Eisenhower reide, dat als de Verenlede
Staten ooit het mn-»onolie van atoom
kracht bereten hebben, zulk een mn-
nopo'ie «inds een naar jaren heeft
ongphonden te he«D>an. zodat de
a'omisoh" werkelijkheid van vandaag
twee feiten var grole betekenis om
vat: dat de kenn's, die nu vier naties
bo7'ltcn. mettertijd door anderer ge-
dee'd zal worden en vervolgens dat
zelfs een grote sunerioriteit in het
aantal wanens en daardoor ln mn-r-
liikheid tot wraakoefpninv on zichzelf
geen afweer vormt teren de vrees.
wekkende schade en verlies aan men
senlevens. die door een verrassende
aanval zou worden veroorzaakt.
Elsenhower waarschuwdp tegen de ge- j
clachte dat de oplossing alleen zou moe
ten worden gezocht in zorgvuldig vonr-
bereinde verdedieinsstelspls' „Een
aanvaller ln het bezit van het vereiste
aantal atnomhnmmen voor een verras
singsaanval zou vermoedelijk eeti vol
doende aantal bommen no de gpcMde
doelen kunnen doen vallen om afschu
welijke schade aan te richten"
Hij verzekerde dal de tegenmaatrege
len van de Ver. S'aten indien aanee- i
vatlen. „sn >1 en doortastend" zouden
zijn, doch dit was niet het doel en dr
hoop van de Ver. Staten.

„Mijn land wenst constructief te zijn,
niet destructief Het wenst overeenkom- I
sten, geen oorlogen tussen naties. Het
wenst zelf te leven in vrijheid er. in het
vertrouwen dat de volkeren van alle
andere landen evenzeer genieten van

het recht hun eigen levenswijze te be
palen"

Eisenhower zeide, dat om een uitweg
te vinden vele maanden zouden moeten
verlopen „voor een nieuw klimaat van
wederkerig vreedzaam vertrouwen" ls
geschapen.

„Maar voor alles besef ik, dat wij deze
slappen n u moeten nemen. De Ver.
Staten en zijn bondgenoten. Engeland
en Frankrijk hebben gedurende de
afgelopen maanden getracht enige
van die stappen te nemen. Dat nie
mand be were da' wij de conferentie
tafel schuwen".

DE VIER-MOGENDHEDEN-
CONFERENTIE
Eisenhower zeide dat de regering van
de Ver. Staten de vier-mogendheden-
conferentie benadert „met hoopvolle
oprechtheid".

„Wij zullen ons alle geestelijke Inspan
ningen getroosten voor het ene doel van
die conferentie- terug te komen met
tastbare resultaten voor de vrede, de
enige ware manier om internationale
spanningen te verminderen".

„WIJ hebben nooit en zullen nooit
voorstellen of suggereren dat de Sovjet
Unie moet afstaan, wat rechtens van
haar is."

,.Wy zullen nooit beweren dat dt vol
keren van Rusland een vijand zijn,
waarmee wij niet te maken willen heb
ben m vriendelijke en vruchtbare be
trekkingen".

Hij hoopte dat het resultaat van de
conferentie zou zijn een vrij verkeer
tussen de volkeren van het Oosten en
van het Westen

„Tegen de sombere achtergrond van
de atoombom, wensen de Ver Staten
niet alleen kracht te stellen maar ook
het verlangen naar en de hoop op vre
de". vervolgde Eisenhower

„De volgende maanden zullen vol zijn
van verstrekkende beslissingen In deze
vergadering, in de hoofdleden en mili
taire hoofdkwartieren van de wereld en
in de harten van alle menden, waar zij
zich ook bev.nden. en of zij regeren of
geregeerd worden Mogen het beslissin
gen zijn. die deze wereld van vrees tot
vrede leiden"

„Voor het treffen van deze verstrek
kende beslissingen beloven de Ver
enigde Staten plechtig hier voor u en
derhalve voor de wereld, dat zij vast
besloten zullen zijn te helpen het
vrees wekkende atoom-dilemma tot

een oplossing te brengen: geheel hun
hart en geest te zullen wijden aan het
vinden van de manier waardoor de
wonderbaarlijke vindingrijkheid van
de mens niet zal strekken tot zijn
dood, maar gewijd aan zijn leven"

Eisenhower had in zijn voorbereide
tekst nog een toevoeging aangebracht,
wsann hij zeide. dat hot mogelijk zou
zijn voor een enkele eenheid van de
luchtmacht om een destructieve lading
te vervoeren die in kracht a'.le bommen
die tijdens de oorlog op Engeland geval
len zyn. overtreft.

In het gebouw van de Verenigde Na-
fes te New York waren uitgebreide vei
ligheidsmaatregelen getroffen ter be
scherming van president Eisenhower

Honderden New Yorkse politiemannen
had-den de weg afgezet van het vlieg
veld naar het gebouw De wachten in
het gebouw waren versterkt door Ame
rikaanse agenten van de geheime dienst.

Het verschijnen van de president in
de algemene vergadering had de groot
je vraag naar kaartjes veroorzaakt die
men bij de V N ooit heeft medegemaakt.
Alle plaatsen waren gereserveerd

REACTIES

And-rej Wysjinsky. Sovjet-gedelegeer-
oe bij de V N heeft op vragen van ver
slaggevers over zijn indruk van de rede
ian president Eisenhower verklaard ik
kan geen reactie geven, ik moet de rede
zorgvuldig bestuderen"

De Indische afgevaardigde Krusjna
Menon zeide' „de rede van de Ameri
kaanse president beantwoord? aan de
mening, d-:e ik reed^ had namelijk c!at
het ogenblik geschikt is dat de secre-
tans-gene-raal der VN dc gevaren van
de atoomenergie ter kennis van de we
reld brengt".

Wiiitersportvacantie Koninklijke Familie
in Grindelwald

De Koninklijke iamilie zal dit jaar de wintersporlvacantie door
brengen in het Zwitserse dorpje Grindelwald. De Koningin en de vier
Prinsessen maken de reis per trein en zullen waarschijnlijk op 28
December aankomen. Prins Bernhard. die, zoals bekend, zich moet
onthouden van beoefening van de ski-sport, zal per auto naar Grindel
wald reizen en 5 Januari in Nederland terugkeren om zijn werkzaam
heden te hervatten.

Post „kernreactor" afgevoerd

Thans afzonderlijk
wetsontwerp?

(Van onze parlementaire redacteur)

Op het laatste moment heeft minis
ter ('als hij de Tweede Kamer een be-
grotingsu ijsiging ingediend, inhou
dende een post van 81 j millioen gul
den ten behoeve van de bouw van een
kernreactor. Dc vaste commissie van
OKU' was echter van oordeel dat
haar te weinig gelegenheid werd ge
laten deze begrotingswijziging op haar
mérites te beoordelen en zij verzorht
in haar gistermiddag opgesteld ver
slag de minister de post terug te ne
men. Aan dit verzoek heeft de minis
ter voldaan en de heer Tilanus heeft
gisteravond ln overweging gegeven de
hPcrot">«s" iizieing in de vorm van
een afzonderlijk wetsontwerp bij de
Kamer in te dienen.

WEERBERICHT

Rustig weer

Te midden van buitenlandse cor
respondenten leest de Iraanse Mi
nister van Fostcrijcn en Telegrafie.
Generaal Farzanegan (links) de of

ficiële bekendmaking van de her
vatting van dc betrekkingen tussen
zijn land cn Engeland voor.

■er-

De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met verspreide opkla
ringen en plaatselijk mist. Weinig
andering in temperatuur Zwakke wint
Opgemaakt te 10 uur

10 December

Zon op- 8.37 uur; onder: 16.29 uur.
Maan op: 11.36 uur; onder- 20 53 uur
Hoogwater te Katwijk te 5.35 en 18.10
uur.

KON PAAR NAAR GRINDELWALD
fOORDJjC

Grindelwald. eigenlijk Gydisdorf
geheten, is de lioofdplaats van lui
prachtige dal van dezelfde naam ;n
hel Berner Oberland en ligt temid-
1 den van de hoogste bergreuzen d< r
lerncr Alpen. Het ligt op 1017 "i
boven de zeespiegel. Het dorp telt
ongeveer drie duizend inwoners.
Door zi/n beschutte ligging tussi n
de bergen liceft Grindelwald e< n
mild klimaat met een gemiddelde
temperatuur van 9 graden Celsius.
Het is een der belangrijkste winter-
sportplaatsen van Zwitserland. Hit
is per electrische trein verbond' n
met Interlaken. Een electrische
tandradbaan - dc H' enger nat pbahn
- verbindt Grindelwald met I an-
terbrunnen over de kleine Srliei-
degg (2064 meter). Van de kleine
Sclieidegg gaat een plrctrischr tana-
-adspoorwegde Inngfraubalin het
hoogste bergspoor van Europa,
naar liet lungfraujoch.

Weinig verandering

Het KNMI deelt mede:
„Het overwegend zachte weer duurt
voort en de eerste paar dagen wordt
geen regen van betekenis verwacht

Boven Frankrijk en Engeland stugt
de luchtdruk langzaam, maar het hoge
drtikgebied boven Oost-Europa neemt
geleidelik ln betekenis af Daarmede
samenhangend blijft de wind in onze
ungeving zwak De zachte lucht, die
vanuit Frankriik naar ons land Is ge
stroomd. is vrij vochtig, zodat de ko
mende nacht bij opklaringen weer mist
kan ontstaan.

De afgelopen dagen Is het weer op de
Oceaan zeer onrustig geweest Diepe de
pressies trokken van Amerika in dc
richting van IJsland Vanmorgen werd
ten Zuiden van Groenland een diepe
storing waargenomen. Het frontensy-
bcstaat uit acht paglna'asteem van deze depressie kan echter

Weerropporlen

Helsinki i

Oslo i

Stockholm i
Knprnhacen
Londen

Amsterdam i

Ztlrtch
Loearno

brw windstil

wzw 4 10

vlndstl) 3 0

maar moeilijk naar het Oosten op
gen, omdat de vorming van een
we rug van hoge -iMrir.ik hover
Britse eilanden de doortocht
West-Europa verspert.