Begroting voor 1954 „sluit" op een
bedrag van ruim 28 millioen
De Leidse „millioenennota
roor f 918.455 moet nog
dekking worden gevonden
en W. rekenen op verhoogde uitkering
uit Gemeentefonds
isselende bewolking - buiïg -
zelfde temperatuur
Begroting van 1953
niet goedgekeurd
nog
steeds
te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 17 September 1953
Derde Blad No. 28020
Nog voor dat de minister van Financiën zijn mil-
nennota aan de Staten Generaal overhandigde,
de „Leidse minister van Financiën de heer
van der Kwaak het Gemeentebestuur de zijne aan-
iboden. Zulks geschiedde j.l. Zaterdagmiddag, het-
ide moment dat ook de pers daarin een blik mocht
Ook ditmaal is het een lijvig boekwerk van niet
ider dan 310 pagina's en vele bijlagen geworden.
'ij ons niet, dan heeft Leiden voor 1954
primeur met een Gemeentebegroting voor dat
te zijn uitgekomen. Waarvoor hulde „aan de
■en van Financiën"!
een meer nauwkeurige beschouwing van dit
Ise „staatsstuk", blijkt daaruit, .dat de begroting
954, zoals in het kort reeds gemeld, sluit op
bedrag van f. 28.528.099. „Sluit", want voor een
drag van f. 918.455 moet nog dekking worden
B. en W. hebben dit tekort weliswaar wegge-
:t door onder volgnummer 461a van de begroting
igina 244) een „verhoging van de algemene uitke-
t het Gemeentefonds ad f. 1.050.000" (vermin-
rd met de bij circulaire van 31 Augustus j.l. gedane
iteriele mededeling van verhoging der uitkering
een bedrag van f. 131.545) in de inkomsten van de
one dienst te calculeren, doch afgewacht moet
worden of dit bedrag inderdaad wordt gehono-
d. Laten wij er voor Leiden het beste van hopen,
'/ethouder Van der Kwaak, die deze begroting
de pers van „een memorie van toelichting" voor-
betreurde het, dat nog steeds geen definitieve
elijke regeling van de financiële verhouding tus-
het Rijk en de gemeenten was tot stand gekomen,
lals in 1953, weten wij ook thans nog niet waaraan
ice zijn.
orde gemeenten betekent dit een grote handicap.
In dit opzicht, aldus de wethouder, leven wij in
Hn financieel klimaat van wisselende bewolking,
zelfde temperatuur.
■(•wijl de meevallers in de laatste jaren zeer gering
tomen er vrij regelmatig van hogerhand bepa-
l;«n af, (denk aan loonsverhogingen, burgelijke
Voor subsidies weer veel
uitgetrokken
WIE ER O.A. IN DELEN.
Voor subsidies is dit jaar wederom een
groot bedrag uitgetrokken. Doen wij een
greep uit de lange lijst, dan komen daar
om. voor: Leidse Sportraad f.3.400,
Maatschappij voor Toonkunst f 6.200.
K. en O. f.22 000, Leidse Volkshuls
f 4.000, Leids Studiefonds f. 5.000, Me
disch Kleuterdagverblijf Margriet
f. 20.000, Militaire Tehuizen f. 1.000. Ver.
voor Vreemdelingen Verkeer f. 9.000. voor
jeugdbeweging en jeugdzorg f. 25.700.
verdediging, ziektenkostenregeling), welke aan de
gemeente tonnen kosten. Gemeenten, welke nauwe-
lijks een begroting sluitend kunnen krijgen, draaien
voor deze kosten op. Ofschoon de huidige financiële
regeling voor een bepaalde groep van gemeenten vrij g
goed is, heeft een andere zeer grote groep,
waaronder ook Leiden, bijna dagelijks met de onbil-
lijkheden van de huidige regeling te maken.
In hoge mate betreurt de heer Van der Kwaak het, ff
dat de gemeenten nog steeds in het duister tasten
omtrent de inhoud van de regeling, welke de finan- E
ciële verhouding tussen Rijk en gemeenten regelt, ff
waardoor een toestand van onzekerheid ontstaat, g
Mede als gevolg daarvan, hebben Ged. Staten nog
steeds hun goedkeuring onthouden aan de begroting
van het jaar 1953.
Aan het thans aan de Tweede Kamer aangeboden
ontwerp van wet, dat deze materie regelt, kleven
volgens de heer Van der Kwaak ernstige onbillijk-
heden. Zo worden b.v. de bestaande uitkeringen
gehandhaafd, m.a.w. fouten of onbillijkheden, in 1948 j|
begaan of in de volgende jaren ontstaan, worden niet
hersteld. In het wetsontwerp maakt men verder
wederom gebruik van uitgaven, die de gemeenten in 5
1939, 1940 en 1941 voor onderwijs en armenzorg ff
heeft gedaan, van cijfers dus, die totaal verouderd
zijn.
Hoewel ook de heer Van der Kwaak nog niet weet
wat er uiteindelijk uit de bus komt „het kan alles E
nog meevallen" heeft hij althans voor het ogenblik
niet veel verwachting voor Leiden van de nieuwe wet-
telijke regeling.
„Laten wij ons", aldus de heer Van der Kwaak, j§
„echter voor het ogenblik niet te veel door de zorgen
laten intimideren en met vertrouwen de toekomst S
tegemoet gaan. De ervaring van de achterliggende
7 jaar heeft ons sterk gemaakt om de moeilijkheden
te overwinnen".
Elders op deze pagina maken wij een ruim gebruik
van de bij deze begroting gevoegde geleidebrief, M
waarin uitvoerig de stand van zaken van dit moment 1
en die voor de toekomst wordt uiteengezet.
Voorzieningen van culturele
aard
thouder van der Kwaak:
Financiële verhouding tussen rijk en
gemeentèn nog steeds niet definitief
Ook in het komende jaar hopen B.
en W. weer grote aandacht te besteden
aan de vakopleiding. Dat dit streven
niet zonder succes is gebleven, blijkt
uit het feit. dat het aantal leerlingen ln
onze gemeente met meer dan 100 Tc, is
gestegen welk percentage sterk uitsteekt
boven 't algemeen landelijk gemiddelde.
Dit resultaat kon niet worden verkrij
gen zonder een aanzienlijke stijging
van de kosten van het nijverheidson
derwijs in onze gemeente. De vruchten
van deze maatregelen zullen evenwel
zonder twijfel op de lange duur worden
geplukt.
SANERING VAN STADSWIJKEN.
Indien de grote problemen van de
huisvesting zich daartegen nfet ver
zetten, zou beter geen dag meer kun
nen worden gewacht met de sanering
van bepaalde stadswijken. De omstan
digheden maken het evenwel onmo
gelijk di werk reeds terstond ter
hand te nemen. Eerlang zal het even
wel grondig moeten worden aange
pakt. De voorbereiding daarvan, dóe
veel tijd zal vergen, is reeds aange
vangen.
Ook zijn B en W. er van overtuigd,
dat het bedrag, dat geraamd ls voor
het speeltuinwerk, zeer nuttig is be
steed.
Teneinde een bescheiden bijdrase te
leveren tot verfraaiing van het stads
beeld. hebben B en W. gemeend een
bedrag van f5.000— te moeten voor
stellen voor het plaatsen van beeld
houwwerken op daarvoor m
king komende plaatsen in de stad
Wethouder D. van der Kwaak:
buiig wisselende bewolking
(Foto Leidsch Dagblad - Van Vliet)
Na 10 maanden....
Hal armlastigen stijgt
en W. vorig Jaar al vreesden,
ten van de dienst voor sociale
■pnleuw gestegen, doordat het
adersteunde gezinnen van arm-
zich nog steeds in een sty-
beweegt Zo bedroeg het aan-
Uge gezinnen op:
i
Juli 1948
1949
1950
1951
1952
1953
ls de toeneming I11 het
i)r wat minder dan in de vier
'oorafgaande jaren het geval
ls toch nog bijzonder groot
zeer sterk uit boven die,
op grond van de stijging
untal Inwoners zou mogen
Kl Bij de beoordeling van dit
j*t In aanmerking worden ge-
van het hiervoor genoemde
fcjeveer 550 gevallen betrek
en op het verlenen van een
df uitkering op die, welke
ithtens de Noodwet Ouder-
iening wordt genoten. Deze
d zou eenvoudig door de
tinnen worden beëindigd, ln-
'Itkerlngen krachtens de ge-
zouden worden verhoogd.
BESTRIJDING T.B.C.
"tens kosten van bestrijding
tuberculose moesten opnieuw
dragen worden uitgetrokken.
moet worden, dat deze, als
n de stijging van de ver-
'n en de verscherpinr van
'"reien, welke ter bestrijding
dekte worden genomen. In
toekomst nog zullen alügen.
e moesten de kotten van
t »an krankzinnigen en die
"aeenlelyke werkplaats even
zo* hoger worden geraamd.
wijziging in gastarief
I 'hindering wlnst
Ytriciteitsfabriek.
f' tarieven voor het verbruik
""k afhankelijk zijn van de
Waar komen meerdere kosten
vandaan?
Voortschrijdende uitbreiding van de stad
Hoewel bij de samenstelling van de
begroting wederom ernstig gestreefd
is naar een beperking van de uitga
ven tot het niveau van 1953, kon niet
worden voorkomen, dat de financiële
gevolgen van de sedert de vorige be
groting genomen besluiten, cn die van
de voortschrijdende uitbreiding van de
stad, zich doen gevoelen.
Een globale vergelijking van de be
grotingen voor 1953 en 1954 toont aan,
dat. Indien men de nagekomen verho
ging van de algemene uitkering Uit het
gemeentefonds ad f. 131.545.even bul
ten beschouwing laat. de stijging van
het nog ongedekte saldo van de begro
ting met een bedrag van f. 400.000.
wordt veroorzaakt door de volgende om
standigheden:
a. de kosten van maatschappe
lijke steun en voorzorg moesten
hoger worden geraamd f 128.272
kolenprijzen en er omtrent het verloop
van deze prijzen moeilijk voorspellingen
kunnen worden gedaan, hebben B. en
\V. goede hoop. dat deze tarieven, zoals
z(j thans luiden, voor afzienbare tijd als
de maximale mogen worden beschouwd
Voorts ls er goede grond voor de
verwachting, dat de gasfabriek binnen
enkele Jaren zonder nadelig saldo zal
sluiten.
De vooruitzichten ten aanzien van de
winstuitkeringen van de electriclteits-
fabrlek zijn minder gunstig Een en an
der is het gevolg van de geleidelijke
algehele vernieuwing van het productie
apparaat van de bij de N V. Electrlcl-
teitsbedrijf Zuid-Holland aangesloten fa
brieken. waartoe ook de Leidse behoort.
Indien men aanneemt, dat de kosten
factoren geen wijziging zullen onder
gaan, moet worden verwacht, dat do
winst tot 1958. het laatste jaar. waar
omtrent nog een aan redelijke eisen
voldoende calculatie ter beschikking
staat, geleidelijk zal verminderen.
b. wegens kosten van herzie
ning van de salarissen en lo
nen van het gemeentepersoneel
moest meer worden geraamd 125.000
c. wegens een ziektekostenvoor
ziening voor het gemeenteper-
soneel wordt geraamd 50.000
d. wegens wijziging van de re
geling omtrent het toekennen
van vacantletoelagen aan het
gemecntcpersoneel, moest meer
worden geraamd 25.000
e. wegens kosten van de open
bare werken, waaronder begre
pen een belangrijke stijging van
de rente- en afschrijvingslast.
moest meer worden geraamd 74.223
f. wegens verschillende ge
raamde uitgaven, moest meer
worden geraamd 74 576
Totaal f477 071
terwijl wegens dekkingsmidde
len van algemene aard. voor
namelijk als gevolg van de
voorgestelde wijziging in de re
geling omtrent de financiële
verhouding tussen het Rijk en
de gemeenten, meer kan wor
den geiaamd 119.638
Verschil
en het restant ad
het saldo uitmaakt van de
voor- en nadelige verschillen
van de andere hoofdstukken
der gemeentebegroting
Getl. Staten wensen, dat tekort van
650.000 eerst wordt weggewerkt
B.cn JF. nemen invoering huisvuilbelasting
Terwijl de leden van de Raad reeds In het bezit zijn van de begroting voor
jaar 1954. is de het vorig jaar November behandelde en ook goedgekeurde begro-
ting-1953 nog niet door het College van Ged. Staten van Zuid-Holland goed
gekeurd. Ged. Staten hebben hun goedkeuring aan deze begroting onthouden
op grond van het feit, dat zij een tekort vertoont van f. 650.000.
Gedeputeerde Staten merken op, dati door de gemeentelijke reini-incs-
het onderzoek van die begroting en die dienst,
van de bedrijven der gemeente voor het
laar 1953 tot de conclusie had geleid. Hoewel deze belasting reeds verschll-
dat het mogelijk moest worden geacht lende malen in de vergadering ran het
bedoeld tekort, door verlaging, respectie- College een punt van overweging Heeft
velijk verhoging, van bepaalde uitgaaf- uitgemaakt, mede omdat Ged Staten
en ontvangstposten, zodanig te vermin- i reeds eerder op de invoering van 'deze
deren. dat. zo nodig, zonder oveiwegend belasting hebben aangedrongen hebben
bezwaar tot het dan nog resterende be- B. en w. tot nu toe gemeend, daartoe
drag zou kunnen worden beschikt over nog geen voorstellen te moeten doen.
n? fllt V.7^rifvW r^rVS'-W«,1,15.e' i D',arb" llebbe" Z'J overwogen, dat deze
na volledige afschrijving tan de oude belasting, krachtens de regeling omtrent
tekorten, naar raming per 1, J'nuir' I de financiële verhouding tussen het
nief werd geeist
t Leiden vergelijk-
i andere r
f357.433
f 400.000
Als men ln aanmerking neemt, dat in
het bedrag van f. 400.000 niet minder
dan f. 200.000.— ls begrepen wegens stij
ging van de personeelslasten, dan kan
men niet zeggen, dat het uiteindelijke
begrotingsbeeid voor 1954 van beteke
nis zou hebben afgeweken van dat voor
1953. Indien het bedrag van f. 200.000.—
niet zou behoeven te worden uitge
trokken.
aan het College moesten overlaten, welke bareVemeen rën hi"z.n„'a
maatregelen dienden te worden getrof- ?arz"lriTH°and tot
tol tol overbtugeln, v.n Ito bo,ro-
tingstekort. meenden ztf de aandacht te
vestigen op verschillende mo- rüksbelastfng{
gelijkheden
In de eerste plaats werd door G S. be
pleit een verhoging van de schoolgelden
voor het openbaar voorbereidend lager
onderwijs.
Het komt B. en W. voor, dat. nu de
Regering de afschaffing van schoolgel
den ln studie heeft genomen, het thans
geen geschikt ogenblik is verhoging van
schoolgelden te bevorderen. Overigens
zou een verhoging van schoolgelden met
hijvoorbeeld 50'slechts een hogere in
komst van circa f. 2.760,— opleveren.
GS. hebben voorts als hun mening
kenbaar gemaakt, dat de storingen in de
vernieuwingsfondsen van de Lichtfa
brieken. welke thans lri- van de aan
schaffingswaarde van de vaste bezittin
gen bedragen, kunnen worden vermin
derd tot l'. van de boekwaarde.
Wanneer dez.e fondsen, aldus het
standpunt van B. en W., door de ge
meente zouden worden gebruikt als een
Instrument om tot een ongemotiveerde
reservering van winsten te komen, zou
dit standpunt te verdedigen zijn. Zulks
is evenwel geenszins het geval.
Vervolgens hebben Ged. Staten, als
een middel om liet nadelig saldo van de
begroting voor 1953 te verminderen.
gegaan B en W hebben in dit verband
ogen, dat de bestaande
.en voor grote groepen der
bevolking reeds een hoogte hebben be
reikt. die het uiterst moeilijk maakte de
belasting druk nog te verzwaren
Indien het College geen rekening had
te houden met de toekomst in het
bijzonder met de regeling van de finan
ciële verhouding tussen het Rijk en de
gemeenten, zoals B en W vrezen, dat
deze zal gaan luiden docli alleen acht
zou hebben te slaan op de financiële
positie van de gemeente van het huidige
moment dan geloven zij niet. dat aan de
discussie veel woorden zouden zijn ge
wijd. Het is immers in de geschiedenis
van de gemeenten in het geheel geen
onbekende figuur, dat over een saldire-
serve gedeeltelijk wordt beschikt.
B. en W. menen evenwel, dat een
nieuwe regeling van de financiële ver
houding voor de gemeente niet aan
vaardbaar ls. Indien zij reeds liet eerste
jaar. waarvoor zij geldt, er toe leidt, dat
de gemeente de geringe reserve, waar
over zij beschikt, gedeeltelijk zal moeten
aanwenden. Het aantasten van deze re
serve betekent ln dit geval in feite, dat
haar bepaalde baten, die zij kinchtens
een wettelnke regeling In het verleden
kon verwerven en die haar ontstaan
danken aan een verstandig en solide
aangewezen het bijschrijven van
verlies van het grondbedrijf op de boek- financieel beleid, worden ontnomen,
waarde van de gronden B en W. ach
ten deze maatregel ln de huidige om
standigheden zo bedenkelijk, dat zij
hem zelfs niet als een mogelijkheid
kunnen erkennen.
HUISVUILBELASTING
Tenslotte hebben Ged. Staten aan
gedrongen op de invoering van rech
ten voor het ophalen van huisvuil
Hebben B. en \V. er dus in begin
sel geen bezwaar tegen een reserve
aan te spreken, indien dc omstandig
heden zulks noodzakelijk maken, zij
verschillen met Ged. Staten van me
ning omtrent de vraag, of hiertoe voor
1953 reeds moet worden overgegaan.
De gemeenten hebben in het verleden
reeds zo vaak ondervonden, nat het
wil zeggen reserves te moeten aan
wenden, dat het niet alleen liaar goed
recht is deze zolang mogelijk in stand
te houden, doch zelfs haar eerste
plicht te trachten, deze zoveel moge
lijk te verstevigen.
In een uitvoerig gedocumenteerd
schrijven heeft het College van B. en W.
Ged Staten er op gewezen, dat het niet
verantwoord was de gemeentebegroting
van 1953 overeenkomstig de wensen van
G S. te wijzigen en dat er voor het Col
lege geen andere weg openstond dan de
begroting opnieuw ter goedkeuring aan
te bieden.
Tevens werd door B. en w. de mening
uitgesproken, dat. indien Ged. Staten
hun standpunt zouden handhaven, dat
de begroting niet voor goedkeuring vat
baar is. de behandeling daarvan door
hen diende te worden aangehouden,
totdat de wet regelende de financiële
verhouding tussen het Ruk cn dc ee-
I meenten, geldende voor het jaar 1953,
zou zijn tot stand gekomen.
Naar aanleiding van dit verweer
hebben f.ed. Staten het College van
B. en W. laten weten, dat zü blijven
aandringen op een invoering 'van een
huisvuilbelasting. Ook op andere pun
ten zijn zü niet overtuigd.
Ged Staten achten het evenwel, han
gende de beslissing op het Inmiddels ge
dane verzoek tot herziening van de al
gemene uitkering, niet opportuun ter
zake thans verder met B en W. in cor
respondentie te treden ..Zou uiteindelijk
blijken aldus Ged. Staten, dat de door
U verwachte toepassing van artikel 4
derde lid. van het meer genoemde wets
ontwerp dc gemeente Lelden minder in
komsten oplevert dan U daarvan thans
vermoedelijk verwacht, dan behouden
wij ons voor. op de door ons in onze
brief van 20 Januari gesignaleerde mo
gelijkheden tot verbetering van de. bud-
getaire positie van de gemeente, terug
te komen Ook afgezien van de daardoor
eventueel te Verkrijgen* verlichting- van
de budgetalre lasten zón wij van oor
deel. dal het mogelijk en wenselijk ls de
begroting voorshands sluitend te maken
door te beschikken over een gedeelte
van de saldi-reservc. Wi) mogen U zulks
opnieuw ln overweging geven.
Het sluitend maken van de begroting
door te beschikken over een niet. on
belangrijk deel van de saldi-rescr'-e
beschouwen wij trouwens uitdrukkelijk
als een voorlopige maatregel, die slechts
oirbaar ls in afwachting, hetzij van een
grotere uitkering uit het gemeente
fonds. hetzij van andere maatregelen
ter vermindering van het feitelijke te
kort op de begroting^'.
Het is naar aanlcidng van dit schrij
ven. dat B. en IV. er geen bezwaar in
zien om de begroting voor 1953 slui
tend te maken door voorlopig te be-
MiuinSrvtWrivfnfn gedeelte van de
voorstel zal de Raad binnenkort be
reiken. Bovendien zal dc invoering
van een huisvuilbelasting in nadere
overweging genomen worden.
