LEIDSCH
DAGBLAD
ME
Blijmoedige
Troonrede
Troonrede met perspectieven
Koningin Juliana opende nieuwe zitting der
Staten Generaal
P.T.T. heeft eerste automatiselie
electronische rekenmachine
92ste Jaargang
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1953
No. 28018
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
16.— per kwartaal; f0,47 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
ONDER het uitroepen van Gods on
misbare zegen en met een beroep
op de eensgezinde medewerking
TJn onze volksvertegenwoordiging, heeft
H M. Koningin Juliana hedenmiddag
met het gebruikelijke ceremonieel het
nieuwe parlementaire zittingsjaar ge
opend.
In overeenstemming met de traditie
heeft Hare Majesteit daarbij de richt
lijnen aangegeven, welke de regering ten
tanzien van 's Lands beleid in het ko
mende jaar zal volgen.
Hoewel die richtlijnen krachtens hun
isrd in verschillend opzicht niet meer
dan een werkschema aangeven en dien
tengevolge. wat de détails betreft, ruimte
laren aan onduidelijkheid omtrent de
serkelijke bedoelingen van de regering,
mag toch met grote blijdschap worden
ffconstateerd. dat de algehele tendenz
nn dit staatsstuk een aanzienlijk posi
tievere geest weerspiegelt dan de laatste
jaren het geval is geweest.
In meer dan één paragraaf wordt ge-
rag gemaakt van "s Lands herstellende
«elvaart. waarvan de verdere ontwikke
ling terecht uitsluitend mogelijk wordt
(racht langs de weg van een voort-
ichrijdende Internationale samenwer
king. zowel wat betreft de militaire be-
rtiliging als de economische integratie.
Nu de staatsrechtelijke banden met
Indonesië in een zo geheel ander vlak
njn komen te liggen, wordt te dien op-
rchte slechts opgemerkt, dat de rege
ring bij voortduring streeft naar het
onderhouden en verbeteren der weder-
r.jdse betrekkingen. De verdere econo
mische ontsluiting van Nieuw-Gulnea en
it geestelijke en sociale verheffing der
yvolking zal geleidelijk voortgang
linden.
T voldoening wordt eveneens
vastgesteld, dat de verbeterde
economische weerstandskracht
tan ons volk op verrassende wijze is ge
bleken bij de ramp. welke Zuidwest-
Nederland op 1 Februari j.l. trof. Zij
komt ook tot uiting in onze aanmerke
lijk versterkte monetaire positie ten op-
rchte van het buitenland.
Vergroting van de export en verrui
ming van het vrije handelsverkeer blij-
ten evenwel geboden!
Het nagestreefde bouwprogramma om-
nt 65.000 woningen, waarbij de door de
«rloe en watersnood getroffen gebie-
ien speciale aandacht zullen genieten.
Aanzienlijk minder positief is de rege-
ng ten aanzien van het middenstands-
magstuk, waarover het parlement
.per nota" zal worden voorgelicht en
nr de loonpolitiek, waarvan het kabinet
*ii:ising „overweegt". Dat is een wel
dermate vage formulering, welke in
gen enkel opzicht houvast biedt, het-
wn trouwens evenzeer geldt voor de
maatregelen met betrekking tot de leni-
Pvan de nood van 'vele in Indonesië
nende Nederlanders. Het aangekon-
digde ..gecoördineerde beleid"biedthelaas
innig reëel uitzicht op daadwerkelijke
_telp. die toch zo dringend nodig is.
Hetzelfde kan worden gezegd van de
loading der regering wat betreft de
der Friese taal in het rechtsver
keer. Zij zal daarvoor „binnenkort" haar
fandpunt bepalen.
It Heitelkn" kann (noch nicht) ruhig
*ln!
E TROONREDE vertoont in
een ongebruikelijke psychologisch
effect, dat zij een opmerkelijke
öimax inhoudt.
Want ondanks het feit. dat de begro
ting 1954 sluit met een aanzienlijk te-
rt mede als gevolg van de storm-
mp wordt voor de lagere inkom-
mklassen en de middengroepen ver
ding der inkomsten- en loonbelasting
ungekondigd. Ook de gepenslonneerde
rheidsdlenaren hebben eindelijk!
- reden om met vreugde de geannon-
irde compensaties tegemoet te zien.
•snals de hoofden van grote gezinnen,
ét lijkt ons niettemin raadzaam om
rnaangaande vooralsnog geen al te
te verwachtingen te koesteren.
De Leidse universitaire wereld zal ten-
met grote instemming kennis
'men van het voornemen der regering
•krachtige steun te verlenen aan de
■nschap".
In academische kringen
•atste jaren veelvuldig geklaagd over
1 feit. dat de overheid huns Inziens
'tel de nadruk legde op het karakter
n universiteiten als opleidingsinstituut
intellectuelen en te weinig op dat
kweekplaatsen ter beoefening en
"ordering der zuivere wetenschap.
*anneer de hierboven laatstelijk geel
de zinsnede zó mag worden verstaan,
i'. de overheid metterdaad wil bewijzen
deze wens tegemoet te komen, dan
fat deze Troonrede ook voor Neerlands
'dste universiteit hoopvolle perspec-
«*ïen!
Resumerend past de conclusie,
dat de door Hare Majesteit zo
juist uitgesproken Troonrede in
B»nig opzicht 's Lands herstellende
In de Ridderzaal heeft H.M. Koningin Juliana heden
middag de nieuwe zittingsperiode van de Staten
Generaal geopend met het uitspreken van de Troonrede
Voor de volledige tekst van deze rede verwijzen wij naar
elders in dit blad. De voornaamste punten van dit
Staatsstuk zijn als volgt samen te vatten.
De Koningin releveerde de grote veranderingen die zich
op internationaal terrein hebben voorgedaan in het afge
lopen jaar, waarbij de vraag open blijft of zij tot werkelijke
ontspanning zullen leiden. Op Korea werd een wapenstil
stand bereikt, mede na vele. in eerbied herdachte offers
van Nederlandse vrijwilligers.
Het Nederlandse beleid blijft gericht op internationale
samenwerking en economische integratie ziet de Regering
als een van haar voornaamste doelstellingen.
Het Regeringsbeleid blijft voorts gericht op het onder
houden en verbeteren van de betrekkingen met Indonesië.
Er is grond voor do verwachting, dat de besprekingen
met Suriname en de Antillen inzake de nieuwe rechts
orde in het Koninkrijk spoedig kunnen aanvangen.
Voortdurend zal aandacht besteed worden aan de poli
tieke ontwikkeling ten aanzien van Nieuw Guinea, waar
zending en missie een belangrijke taak hebben op het
gebied van economische, geestelijke en sociale verheffing.
De Koningin sprak voorts in gevoelvolle woorden over
de watersnood, die ons land in Februari van dit Jaar trof
en bracht in enkele woorden dank voor het vele dat van
zovele zijden was gedaan om zo grote nood te lenigen.
De Regering vertrouwt, dat het wetsontwero inzake de
schaderegeling spoedig in behandeling zal komen bij de
Kamers der Staten Generaal. Met dankbaarheid kan
worden geconstateerd, dat er een goede hoop bestaat op
dichting van het laatste gat in de zeedijken voor de
najaarsstormen.
De wijze waarop deze ernstige ramp door ons volk is
tegemoet getreden getuigt van de herwonnen economische
kracht, waarover het thans beschikt.
De wijziging ten goede in het Internationaal betalings
verkeer heeft zich voortgezet, waardoor verzachting der
devlezenmaatregelen mogelijk was. Met kracht moet inmid
dels gestreefd worden naar het ontsluiten van nieuwe
welvaartsbronnen. Onmisbare voorwaarde voor een voort
zetting van de gunstige economische ontwikkeling is een
verdere begroting van de export en een zo ruim en vrij
mogelijk internationaal handels- en betalingsverkeer. Een
wetsontwerp betreffende regelingen omtrent de economi
sche mededinging wordt binnenkort Ingediend ter ver
vanging van het nog steeds geldende bezettingsrecht.
In komend zittingsjaar zal ook een nota over het mid-
denstandsvraagstuk de Staten Generaal bereiken.
Hopelijk zal ook op dit gebied de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie kunnen worden verwezenlijkt.
Het vraagstuk van de bezitsvorming en bezitsspreiding
is in studie.
Het streven van de Regering blijft gericht op een zo
gezond mogelijke economische sfeer voor landbouw en
visserij. Landbouwonderwijs, voorlichting .n onderzoek
hebben alle aandacht. Rekening moet echter worden ge
houden met een dalende tendenz van de markt voor land
bouw- en visserijproducten Maatregelen tot verbetering
in de toestand der zeevisserij zijn in voorbereiding.
De Regering beoogt de verwezenlijking van een bouw
programma van 65.000 woningen In komend jaar.
De uitvoering van de werkloosheidswet, de ziektewet en
de kinderbijslagwet verloopt in het algemeen bevredigend.
In overweging is om ook de land- en tuinbouwongevallen-
verzekering ter uitvoering aan de bedrijfsverenigingen over
te dragen, terwijl voorts een wetsontwerp kan worden
verwacht tot arbeldsverbod in industrieën voor meisjes
van 14 jaar.
In de Troonrede kondigde Koningin Juliana voorts de
volgende voornemens van de Regering aan: een meer
gecoördineerd beleid ten aanzien van de maatschappelijke
moeilijkheden voor een aantal Nederlanders in Indonesië,
begin van uitvoering van de in 1951 aangenomen vervoers-
wetten, de indiening van een ontwerp-polltiewet, stand
puntbepaling ten aanzien van de Friese taal in het rechts
verkeer. aanvulling van de ingediende belastingontwerpen
met een wetsontwerp betreffende de Inkomsten- en 1-on-
belasting waardoor een geleidelijker verloop van de
progressie wordt verkregen, compensatie voor de van
overheidswege gepensionneerden en ontvangers van sociale
uitkeringen, beëindiging van de relatieve achterstand van
grote gezinnen in de sociale voorzieningen, plannen om
trent het televisiebeleid (in de overgangsperiode zullen
de televisie-uitzendingen steun blijven ontvangen), en
verdere steun aan de geestelijke ontwikkeling en culturele
opbouw van ons volk afgezien van de reeds ingediende
wetsontwerpen ten aanzien van kleuters-, voorbereidend-
hoger en hoger-onderwijs. Daarbij zal ook aandacht wor
den besteed aan de geestelijke en lichamelijke vorming
van de jeugd buiten schoolverband.
Koningin Juliana sprak tot slot de wens uit, dat de
veelomvattende arbeid van de Volksvertegenwoordiging
geschraagd zou mogen worden door de gave van Gods
wijsheid en sterkte.
Rede Koningin
in Engels en Frans
VASTGELEGD OP GRAMOFOON-
PLATEN.
H.M. de Koningin heeft haar toe
spraak tot de jeugd ook in het Engels
en het Frans gehouden, voor de mi
crofoon van Radio Nederland Wereld
omroep. De opnamen zijn gisteren
gemaakt. Tot dit doel heeft de Ko
ningin de terugreis van Amsterdam
naar Soestdük gedurende enkele uren
onderbroken.
In de bescheiden .villa aan de Botha-
laan te Hilversum, waarin de studio van
de Wereldomroep is ondergebracht,
werd H M. ontvangen door de directeur
van R.N.W., de heer H. J. v. d. Broek
en de programmaleider de heer G.
Sluizer.
De toespraak in het Engels werd op
platen vastgelegd en werd gisteren enige
malen in de Engelse programma's van
de Wereldomroep naar verschillende
windstreken uitgezonden.
H M. sprak ook een verkorte tekst in
het Frans, die over de Hjn werd door
gegeven aan de Franse omroep en aan
Radio Luxemburg voor uitzending op
gisteravond.
Om halfeen zette de Koningin de reis
voort. Zij was tijdens het bezoek aan de
Wereldomroep vergezeld door haar par
ticuliere secretaris, baron W. J. van
Heeckeren van Molecaten.
Koninklijke dank
H M. de Koningin heeft aan de bur
gemeester van Amsterdam bi) haar ver
trek verzocht haar warme dank aan de
burgerij van Amsterdam over te willen
brengen voor de hartelijke ontvangst,
die Haar en Z.K H Prins Berrfhard bij
het bezoek aan de hoofdstad ten deel
is gevallen.
Antillen principieel accoord
Met Nederlandse
voorstellen
In antwoord op de jongste voorstellen
van Nederland, om een grondslag tc
vinden voor een voortzetting van dc
Ronde-Tafel -Conferentie met dc West,
hebben de Nederlandse Antillen in haar
antwoord, dat thans onderweg is
Nederland, unaniem verklaard, dat de
Nederlandse voorstellen principieel ai
vaardbaar zijn.
De Nederlandse Antillen dringen
in haar antwoord op aan. dat zo spoedig
mogelijk de kleine commissie bijeenkomt
en verklaren bovendien bereid te zijn
voor de komende conferentie als gast
vrouw op te treden.
Gistermiddag heeft de Directeur-
Generaal der P.T.T.. de lieer L. Nehcr.
de eerste automatische eleclronische
rekenmachine, die opgesteld staat in
het gebouw van de P.T.T. te Den Haag.
in dienst gesteld. Deze machine weril
gebouwd door dr ir L. Kosten en ir
W. L. van der Poel. beiden verbondin
aan het Staatsbedrijf der P.T.T. Het
apparaat heeft ongeveer f. 100.000 ge
kost.
Op een gistermorgen gehouden pers
conferentie vertelden de heren Kosten
en Van der Poel. dat met het met-auto
matische apparatuur (tafelrekenmachi
nes e d.) alleen enkelvoudige bewerkin
gen kunnen worden verricht, waarbij het
aaneenrijgen van de elementaire bewer
kingen tot een volledige berekening net
werk van de mens. de rekenaar, is. De
rekenautomaten bicden echter de mo
gelijkheid complete problemen automa
tisch tot oplossing te brengen. Ieder
bepaald soort probleem moet daartoe
vjelvaart weerspiegelt en dan ook de
blijmoedigste sinds jaren mag heten.
Moge de nadere realisatie der aan
gekondigde wetsontwerpen, voorstellen
Lost iiigeirikkeldste wiskundige
problemen op
„Mens wordt er niet door uitgeschakeld"
Wet tegen dragers van
Nazi-decoraties
(Van onze Brusselse correspondent)
Het Katholieke Waalse Tweede Ka
merlid Eugene Charpenlier heeft bij
het Belgische parlement een wets
voorstel aanhangig gemaakt. dat
strenge sancties bevat tegen Belgische
onderdanen, die decoraties dragen
„welke de vrucht zijn van hun lands-
verraad tegen het Belgisch vader
land."
Men heeft namelijk geconstateerd dat
op de Ijzerbedevaart te Diksmulde ex-
SS e rs en Oost-fronstrijders rondliepen
met hun Duitse decoraties. Maar geen
enkele wet kan momenteel worden Inge
roepen om deze slechte vaderlanders te
straffen. Charpentler stelt voor. dat op
het dragen van decoraties van een
staat, waarmede Belgie in oorlog was
op het ogenblik dat de decoratie werd
verleend, een gevangenisstraf van één
tot zes maanden zal worden gesteld, of
een boete van 4000 frs. tot 20.000 frs. In
dien deze straf het geweten van deze
heren met doet opschrikken, zal ze toch
hun geheugen opfrissen, aldus het Waal
se Kamerlid.
(Ingez. Med.-adv.)
aan de machine „geleerd" worden. Hier
uit volgt, dat het gebruik van een derge
lijke rekenautomaat slechts zin heeft
wanneer een groot aantal gelijksoortige
berekeningen moet worden verricht,
waarbij de voorbereidende werkzaam
heden om de machine het probleem te
leren slechts eenmaal behoeven te
worden verricht. De toepassingsmoge
lijkheden moeten voornamelijk gevonden
worden op het terrein van de techmsch-
wetenschappelijke berekingen, waarbij
het aantal rekenkundige bewerkingen
groot is in verhouding tot de hoeveelheid
gegevens en antwoorden. Met name voor
comptabel en statistisch werk is het ge
bruik van tafelrekenmachines en pons
kaartenmachines meer op zijn plaats.
De machine bezit een geheugen,
waarin niet alleen de te bewerken ge
tallen onthouden worden, maar ook de
in gecodeerde vorm gebrachte instruc
ties. Deze instructies vertellen de
en de volgende
belangrijke gebeurtenis..
Op Dinsdag 22 Sept.. om 2 uur.
begint op Hou trust bet grote
evenement van Den Haag: de
71ste Damesbeurs van de
Dameskroniek. Vele attrac
ties en demonstraties, waar
devolle geschenken. Entrée
slechts f 1.kinderen t 0.50.
Dit moogt C beslist niet
Na huur vertrek uit Amsterdam be
gaf H. M. dc Koningin zich gisteren
naar de studio van de Wereldom
roep in Hilversum, alwaar Zij voor
de microfoon in het Engels en in het
Frans Haar rede uitsprak, welke Zij
Zaterdagavond in dc Koormans-
beurs te Amsterdam hield voor de
jongeren van Nederland.
ITALIAANSE NOTA OVER TRIEST.
Italië heeft in note's aan Zuid-Slavië,
Engeland, Frankrijk en de V.S officieel
voorgesteld het vraagstuk Triest te re
gelen door het houden van een ple
bisciet, aldus is te Rome vernomen.
Noch Itabaanse noch Zuidslavlsche
troepen zouden tijdens het plebisciet in
het gebied aanwezig moeten zijn
Tevens wordt een spoedige bijeen
komst ln een neutraal gebied voorge
steld tussen vertegenwoordigers van "de
vijf landen om besluiten te nemen aan
gaande de bijzonderheden van het ple
bisciet.
Het officiële Russische persbureau
Tass heeft medegedeeld, dat de Opper
ste Sovjet twee nieuwe ministeries
heeft ingesteld' van voedselproductie
en van industriële consumptiegoederen.
In de bekendmaking wordt voorts
gezegd, dat het nieuwe ministerie un
productie van industriële consumptie
goederen onder meer belast is met de
sorg voor de productie van textiel le
derwaren. bont en glaswerk.
Het ministerie van voedselproductie
is ingesteld, aldus Tass. „met de bedce-
l:nc om de productie van levensmid
delen te vergroten en de kwaliteit te
verbeteren". Onder dit ministerie valt
de visserij, de slachterijen, de zuivel
industrie. de suikerfabrieken, de bak
kerijen. de conserven fabrieken, de p-o-
ductie van wijn. wodka, spiritus en b:er,
de tabaksindustrie en de parfumberei-
ding.
jan van Zutphcn. de bestrijder vanversum. door hemzelf gesticht,
de tuberculose, hoopt op 7 October ..Ome Jan" stelt nog steeds leven-
a.s. zijn 90ste verjaardag tc vieren, dig belang in het wel en wee var
m Deze strijder tegen de tuberculose \..zijn" patiënten, die hem van hun
maatregelen dal optimisme recht- "'tf/is/ slccltls cén geschenk, en dat wederwaardigheden op dc hoogte
tardigen en bevestigen. is een recreatieoord op Zonnestraal houden.
Ons land en volk ten zegen! \hct tubcrculoscsanatorium te Hll-
machine, welke bewerkingen achter
eenvolgens uitgevoerd moeten worden
voor een bepaald probleem.
Het aantal getallen (of instructiesi
dat gelijktijdig onthouden kan worden
is 2048. De nauwkeurigheid is 9 deci
malen. Het geheugen i magnetische
trommel) berust op het principe van
de magnetische bandrecorder.
De snelheid van de machine is 20 be
werkingen (de rekenkundige hoofdbe-
erkingen en enkele organisatorische be
werkingen) per seconde.
De gegevens getallen en instructies)
worden aan de machine toegevoegd in
de vorm van een geponste telexband. De
resultaten worden met een snelheid van
10 cijfers per seconde op een automa
tische schrijfmachine uitgetypt
Inuending werkt de machine in het
tweetallig stelsel. Het omrekenen van
het tientallige naar het tweetallig stel
sel en terug geschiedt automatisch.
De machine bevat 700 electrobuizen en
120 relais
De officiële naam van de machine
luidt: „Ptera (P.T.T. electronische re
kenautomaat)
Het programmeerwerk voor de Ptera
wordt o.a. verzorgd door dr J. van der
Mey uit Lisse. een blinde en dove
mathematicus.
Na afloop van deze technische uit
eenzetting werd gelegenheid gegeven de
Ptera aan de arbeid te zien. die de In
gewikkeldste wiskundige problemen in
een oogwenk oplost en die onmiddellijk
vertelt op welke dag bijvoorbeeld de 14de
September van het jaar 1998 valt
De machine zal binnen afzienbare
tijd naar Leidschendam worden overge
bracht. waar zij haar vaste standplaats
krijgt.
De heer Neher zei in zijn toespraak
o.m.. dat men. toen werd besloten deze
rekenmachine te bouwen, er van was
verzekerd, dat de machine economisch
verantwoord was „Er moest worden
voorkomen, dat wij „technocraten" wor
den". aldus spreker.
De vrees, die er soms bestaat dat
de mens tengevolge van de bouw en
het gebruik van robots zou worden
uitgeschakeld, is ongegrond, aldus
spreker. Een dergelijk apparaat kan
zelf nooit constructief denken, alleen
uitvoeren wat hem door de mens wordt
opgelegd". Spreker roemde liet gede
gen vakmanschap van hel PTT-perv.-
neel. dat thans weer is gebleken bij
de bouw van deze rekenmachine.
Groothartig Duitsland
groot als een menselijk hart, c"at
doorzichtig is en waarmee de wer
king van het hart tot in bijzon
derheden kan worden gedemon
streerd.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllll
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
HeLsInkl licht bew.
Stockholm licht bew.
Oslo geh bew-
Kopenhagen inbewolkt
Amsterdam zwaar bew.
Edinburgh zwaar bew
Londen ;waar bew.
Luxemburg licht bew.
Parijs Hcht bew.
Bordeaux regenbui
Grenoble
Nice
Zurich
Locarno
Berlijn
München
Wenen
snbewolkt
zwaar bew.
mist
?eh bew
onbewolkt
>n bewolkt
»n bewolkt
lebt bew.
windstil IS 0 6
windstil 20 0
WEERBERICHT
Enkele buien
De Bilt verwacht tot morgenavond
Overwegend zwaar bewolkt met op de
meeste plaatsen enkele regenbuien hier
en daar wellicht ve-gezeld van onweer.
Langs de Wad'denkust krachtige tot
matige Zu.d-Oostelljke wind. elders
matiige tot zwakke wind, ruimend van
Zuid-Oost naar Zuid of Zuid-West
Vrij warm voor de tijd V3n het jaar.
(Opgemaakt !e 10 uur).
16 SEPTEMBER
Zon op: 6:16 uur; onder: 18 53 uur.
Maan op: 15 19 uur: onder. 22.19 uur
Hoogwater te Katwijk 7 45 en 2012 u.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's