w
sop
ispf
malle
gevallen
Het laatste slachtoffer van
de Zonnegod der Inca's...
Het „gezicht" van Uw radio
THUIS BEST!
Ni
W;
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LEIDSCII DAGBLAD - ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1953 - Pagina 3
Na tweeduizend jaar deed
het geheimzinnige gif nog
zijn werking
.De Zonnegod der Inca's was de
wreedheid zelve. HU eiste alle mooie
meisjes op voor de tempeldiensten. In
dien ze zün geboden niet nakwamen
werden ze gedood en geofferd. Slechts
één persoon was zonder zonde: de
koning. Te pas en te onpas eiste de
wreedheid offers. De hogepriesters en
de priesteressen kozen de offers uit in
overleg met de koning. Hier. In dit
glazen kastje ziet u het vreselijke mes.
waarmee duizenden ter dood werden
gebracht. De ongelukkige slachtoffers
werden op het offer-altaar vastgebon
den en. terwijl de hogepriesters de
menigte tot gebed aanspoorden en de
priesteressen haar dansen uitvoerden,
werd met dit mes een prik in het
lichaam van het offer gegeven. De
punt van het mes was gedrenkt in een
geheimzinnig gif. dat onmiddellijk in
het bloed overging en het slachtoffer
binnen vijftien minuten doodde. De
doodsstrijd was vreselijk
De gids. ln het museum te Lima. de
hoofdstad van Peru, vertelde voor de
zoveelste maal zUn verhaaltje. Onder
de Indruk keek 't groepje Amerikaanse
toeristen naar het vreselyke wapen,
dit nochtans van ongekende schoon
heid was. Het lemmet was met kost
bare diamanten bezet. Eén man bleef
achter, een Amerikaan van ongeveer
veertig Jsren. Aandachtig bestudeerde
hij het mes der Inca's. De volgende
dag kwam hU terug en zo ging het
vier dagen achtereen. Verdwaasd
stond hu uren naar het mes te staren.
Het was de provoost al opgevallen, zo
dat het deze niet verwonderde, dat de
Amerikaan tegen sluitingstijd naar
hem toekwam om een praatje te
maken.
De Amerikaan zei kunstverzamelaar
te zijn. Het was hem een lief ding
waard, indien de bewaker hem drie
of vier nachten het beroemde mes zou
willen lenen, opdat hü er een duplicaat
van zou kunnen maken. Ontsteld weer
de de Peruaan af. „Dat was onmoge
lijk". Maar toen de toerist hem 500
dollar bood, begon hU er anders over
te denken. Men kwam tot overeen
stemming. De provoost kreeg 500 dol
lar en de Amerikaan kreeg vier nach
ten het mes. Iedere avond kwam de
provoost het hem brengen en iedere
ochtend, voor de bezoekers 't museum
weer betraden, lag het monster-werk
tuig weer op zUn oorspronkelUke
plaats.
Toen het mes gereed was. kon de
provoost nagenoeg geen onderscheid
meer zien tussen het museumstuk en
het duplicaat.
„Ik zal u nogmaals duizend dollar
geven indien ge toestaat, dat lk het
origineel houd. Als ge mUn mes in de
vitrine legt. zal niemand enig onder- 1
scheid zien". i
Wij zijn een lezend volk
Er zijn enquêtes gehouden die heb-
bon vastgesteld in welke mate een land v
leest. Volgens deze enquêtes blükt het
dat van de 100 Nederlanders er 55 re- f
gelmatig boeken lezen. WU staan met f
dit percentage büna bovenaan in de
wereld. Er is maar één land dat ons i
al lezend overtreft. Dat is Amerika, i*
Daar lezen 59 van de 100 inwoners re- V
gelmatig een boek en de meesten heb- V
ben nog het liefst een pittige detective. J
Wat dat betreft ls de belangstelling
bij ons wel wat anders. De grootste
voorkeur ls hier voor de z.g. lichte lec-
tuur.Volgens onze smaak zUn wU dus
een licht volk. België blijkt echter nog
lichter, want daar kiest 72% van de
lezers bjj voorkeur de lichte kost.
Wat ook nog opmerkelUk ls. is wel
dat 61% van onze lezende bevolking
in de steden woont. Dit zou er op wü-
HOE DE WERELD LEEST
FEITEN OVER HET BOEK
Afwerend schudde de provoost z'n
hoofd: ..Dat ls diefstal".
..Ik geef u 1500 dollar".
De Peruaan aarzelde: „OnmogelUk.
Ek riskeer te veel".
„MUn laatste bod: 2000 dollar. Nie
mand zal het ooit ontdekken'
In feite was de bewaker overwon
nen. Belde messen waren precies een
der. Niemand zou het bedrog ooit ont
dekken.
Maar hU wilde er toch eerst metzUn
vrouw over spreken. De Amerikaan
stond hem evenwel niet toe het dupli
caatmes mee te nemen. De verstan
dige helft van het echtpaar .vas er
evenwel niet voor te vinden. „Het Is
en blijft diefstal en op een goede dag
komt het uit en ga je de gevangenis
ln. Denk aan de kinderen. Zo iets kun
Je niet doen".
De bewaker verzette zich. argumen
teerde, vertelde wat ze zoal met 2000
dollar konden doen, doch zonder resul
taat. De vrouw bleef weigeren. Dat
Joeg hem het bloed naar het hoofd.
Wat had zij er eigenlUk mee te maken.
Tweeduizend dollar zonder enig risico
en zonder iemand te benadelen'
Hij liep op de tafel toe. waarop het
mes lag. doch zijn vrouw was hem
voor. Met geweld wilde hU haar ver
volgens het moordwapen ontrukken.
Daarbil kreeg de vtouw een nietszeg
gend schrammetje op haar linkerhand.
Er kwam één drupnel bloed uit het
kleine wondje.Vijftien minuten la
ter was de vrouw dood! De Zonnegod
had een nieuw slachtoffer geëist.
Tweeduizend jaren later had het vre-
selUke gif zUn werk nog gedaan
Meer dan de helft van alle
zendtijd is voor de muziek
In het grote geheel gezien zUn de
programma s van onze radio een weer
spiegeling van de algemene smaak.
Er Is dan haast ook geen Instelling
in Nederland die meer gewaardeerd
wordten ook meer becrltlseerd,
dan de radio.
Daarom zijn de opinies over de uit
zendingen dan ook zo verdeeld De
een vindt dat er weer te veel gespro
ken wordt. terwUl de ander veel meer
lichte muziek zou willen horen. Ach
ja. smaken verschillen nu eenmaal
Maar toch probeert de radio steeds
trSSregelmahg boeken
59 %van inzp'eze-de
bpvolking haalt zijn boe
ken uit een bibliotheek
Wktyvoor lichte lec
tor,22 %v detective's
In Amerika leest O °/o
vniezende bevolking bi|
voorkeur detectiiero-
6! Tod lezende Ned
679bvd lezende Engel -
sen woonrin de steden,
33 9b op het platteland
Bttye heeft liet hoogtte
lezersmeteen**»
•►jr>ocr de lichte iet-
fcheittvd wereidt*-
v.lkini) heeft nog nooit
«tn boek gelezen
Van delPOTransen le
zen er 3iregelmahig
Inflmerika haalt slechts
s.'itwr"'
bibliotheek RIpTvI
ER zijn heel wat dorpen aan
de kust, waar de oude huis
jes als ze konden spreken,
verhalen zouden van het wel en
wee der vissers, van bulderende
orkanen en torenhoge zeeën, maar
ook van stille dagen doortrokken
van w arme zonneschün
Oud. héél oud zijn onze dorpen
aan de kust.
Verweerd en ingevreten dikwUls
de lage woningen in de kronkelen
de steegjes, waar de doordringen
de vislucht hangt of die der ge
taande netten.
Sober zijn er de bedoeningen
der mannen
ZO. van deze gedachten ver
vuld. loop ik door deze
steegjes en zie het leven van
alle dag: de kinderen zUn school-
toe, de vrouwen verzorgen de was.
brengen de boel aan kant. maken
een buurpraatje over haar noden
of kleine vreugden
Maar do voornaamste, hU op
wie alle andoren steunen en die
zij niet misten kunnen en
willen, is op zee in de verwachting
een goede vangst te doen. Hij
komt en gaat en steeds is 't weer
de zee. die hem in beslag neemt,
waarmee hU één is en die hU in
zUn hart niet missen kan
kwestie: voor hem is 't een zaak
van leven en dood. van vrees voor
wat iedere nieuwe dag hem mate
rieel zal opleveren, soms van
grote angst, wanneer het water,
dat zo rustig en vriendeluk zijn
kin. tomeloos toornen gaat. omdat
zijn natuur nu eenmaal dyna
misch is.
Maar danals de visser veilig
terug is bij moeder en de kleintjes,
dan ls het toch wel heerlUk zich
beschut te weten ln het kleine
huisje waarin al zo veel generaties
hem vóór gingen en waarin hU
zich met de zünen vereend weet
in goede en.... kwade dagen.
Het dagelUks brood krügen zU
waarlijk niet cadeau!
Men leeft er in het besef dat
het leven wel hard is. maar tege-
Ujk is er toch óók de zonzUde.
Vooral wanneer de verdienste
eens is meegevallen!
Tnrr zo heel veel komt dat
voor. want heeft Heyermans
het niet gezegd: „De vis
wordt duur betaald?"
Maar daarnaast leeft hier toch
ook een sterk geloof, een geloof,
dat de stadsmens helaas dikwuls
ontberen moet. namelük, dat het
ééns wel allemaal goed zal wor
den. een geloof dat hoop en ver
trouwen biedt en dat de kracht
schenkt, om een hard leven dra
gelijk te maken en dat telkens
weer bevestiging vindt ln de woor
den. die de mensen tijdens de
wekelijkse kerkgang te horen
krUgen.
Niet. omdat zij hem geeft, wat
de vacantieganger er zo graag
van ontvangt: het prachtige ge
zicht op de golven of de rode
zonsondergang aan de einder,
maar omdat de zee voor hem het
grote reservoir is. waarvan en
waaruit hU leeft, om het onzekere
bestaan voor de zUnen als voor
zichzelf zo goed mogeluk te ma
ken.
tIE 7.al het hem kwalijk ne
en. dat hU dit alles niet
Idealistisch ziet. als wU.
die er maar zo een enkele maal
komen?
Hij. die de zee af en toe ziet.
zoekt er voornamelük aesthetische
bevrediging, zowel wanneer de
zon schunt als de golven spatten,
de wind loeit en de schuiten op en
neer geslagen worden.
Voor de visser ls 't een Andere
Foto W1U Elselln, Rijswijk.
DAN is er immers het „bakkie
koffie", dat een gelukkige
Moeder de Vrouw hem geeft,
dan zUn er de kinderen, die het
prettig vinden als Vader weer
thuis is en wier warme aanhan-
kelükheid hU rond zich weet. dan
is er zUn keeshond, die kwispel
staartend met hem een steegje
omgaat en dan ztin er de kamera
den. met wie hü nog eens zün
gevaarhjke avonturen bü de Dog-
gersbank onder het oog ziet.
Daarom hebben deze huisjes,
hóe oud en vervallen misschien
ook. hun waarde: zü zün de toe
vlucht voor de visser wanneer hü
aan de wal even tot rust mag
komen na al die inspanning daar
aan de verre horizon of soms nog
véél verder
En daarom zegt hü na zün om
zwervingen. hier en ginder, met
een zucht: „Oost West. thuis
best!"
FANTASIO
j'Q dat op het platteland minder ge-
«en wordt en in de steden meer. In
andere landen is het juist anders-
t®- Daar leest het platteland veel
:'tr dan de steden. Amerika staat na-
'Nilük weer aan de spits. Van de 100
««rs wonen daar liefst 79 op het plat-
'■«land.
.Wat het lezen uit bibliotheken be-
"dt, hierin staan wü bovenaan. 59%
de lezers haalt zün boeken uit de
oliotheek, terwyl de rest ze koopt,
^Jgt of leent. In Amerika worden de
^teste boeken gekocht. Liefst 91% van
lezers koopt daar zün boeken. Dit
'1"nt omdat in Amerika In vele stre-
geen leesbibliotheek bestaat en
'^d»t het boek in Amerika ln ver
zading goedkoper ls dan ln andere
«den.
Voor de Vrouw
Er Is nu volop verse Haring
Dit is de tüd van de prachtige, vette,
verse haring, die, zoals men „langs de
kant" zegt: „bakt ln haar eigen vet".
Dit is het goede en goedkoopste voed
sel. dat U thans volop kunt kopen.
Kookt of bakt U er de stevige hom of
kult bü. dan kunt U zeker zün. dat Uw
maaltüd een succes ls. De vlsrokerüen
zullen U verder van allerlei heerlüke
haringproducten voor bu de boterham
voorzien: gestoomde en gerookte bok
king met kop en staart, bokkingfilets
en uitgesneden bokking, die U voor
het gebruik niet eens behoeft schoon
te maken.
En dan moet U beslist dat vrü nieu
we product, de goudharing eens pro
beren: haring die in zün geheel, open
geslagen en zonder graten, ln de rook
wordt gehangen. Zü smaakt toch weer
anders dan de dicht verwerkte haring.
BU gebakken verse haring smaakt
de Voe- een frisse groente als bieten, rode kool
of tomaten en allerlei soorten slaatjes
goed, bij gekookte haring bovendien
worteltjes. Van een rest haring kan
büv. een lekkere sla worden gemaakt.
Recepten.
Gebakken haring.
De schoongemaakte haring in een
weinig hete olie. boter of margarine
vlug aan weerszüden bruin bakken.
Neem niet te veel vet (uit de haring
trekt ook nog vet) en bak hlet te hard.
Gestoofde haring.
4 haringen, een kleine ui. peterselie,
een schuf citroen of een scheutje
azün. zout
De haring schoonmaken en zouten. De
„elck wat wils" te geven Beziet U
maar eens bügaande tekening. Hier
in hebben wij op overzichtelüke wijze
eens In beeld gebracht hoe nu eigen
lUk het „gezicht'' van Uw radio is.
Deze percentages zijn verkregen
door de zendtüd van de 5 omroepver
enigingen als een Jaarlüks totaal te
nemen en daarvan zo nauwkeurig
mogelijk het aantal uren te bepalen
dat de diverse omroepverenigingen
aan de verschillende rubrieken beste
den. op deze manier krijgt men een
overzicht van het geheel en kan men
het percentage te weten komen over
het „gezicht" van onze radio
Doordat de omroepverenigingen niet
overal hetzelfde systeem blüken te
volgen, moest hier en daar wel een
schatting worden gemaakt In de gro
te lijn zijn de percentages echter ze
ker goed.
andersom krügen wü ook meer lichte
muziek te horen dan ernstige. Mu
ziek is er dus heus wel genoeg. Wat
dat betreft is Engeland veel spraak
zamer. want daar krijgt de muziek
nog niet eens de helft van alle zend
tijd. n.l. 47 Wat het begrip „sa3ie"
Britten betreft, volgens hun radio
lijkt het er met op. want de amuse
mentskunst icabaret e.d.i krügt in
Engeland 9% van de zendtüd, terwijl
wij in Nederland het met 3.95 af
moeten doen.
Ongeveer een derde deel van onze
zendtijd besteden wij om te spreken,
misschien fronst U nu Uw wenkbrau
wen, maar bedenk dat hier ook het
nieuws bü is en wat zouden wij moe
ten beginnen zonder het „Geldig van
vanavond tot morgenavond".
Nee. de radio is volgens ons. een
onvolprezen aanwezigheid ln het le
ven. En niet alleen in het onze. maar
ook ln dat van honderdduizenden an
deren. die allemaal weer hun eieen
mening over de piogramma's hebben.
Hoe denken nu de „luistervinken"
over de radio? Een groot onderzoek
over de gehele lijn. ls ln ons land nog
nooit gedaan Uit een proef-enquéte
van mr. v. DUk. leider van de Re
gionale Omroep-Noord. blukt dat de
mannen veel geregelder naar de lich-
HET "GEZIC.HT'VAN UW RADIO
JAARLIJKS AANTAL ZENDUREN VERDEELD NAAR RUBRIEKEN
Oh ja. die klachten dat er altüd zo
veel gesproken wordt over de radio.
De grafiek bewüst u dat wü toch
werkelük niet mogen klagen, wat de
muziek betreft. Liefst meer dan de
helft van alle zendtüd is aan deze
kunst gewijd. Mocht U overwegende
bezwaren hebben tegen de ernstige
muziek, bedenk dan dat er weer zo-
velen zün die geen „High Noon" of
..Rode rozen" kunnen zien. Aangezien
klaarblijkelük de meeste mensen toch
meer van de lichte muze houden, dan
te amusementsmuziek luisteren dan
de vrouwen <ca. 62 mannen, tegen
55 vrouwen". Bü de klassieke mu
ziek is het aantal geregelde luiste
raars bü de ouderen tweemaal zo
hoog als bu de jongeren.
De jongeren zouden de ouderen
dan weer verre overtreffen in hun
belangstelling voor de lichte muziek.
n.1. 6i Wat het nieuws betreft,
bleek liefst ruim 84 van de deel
nemers aan de proef-enquéte regel
matig naar het nieuws te luisteren.
Hoe vaak overkomt het ons niet. dat
we ons oordeel over mensen, die we
oppervlakkig kennen, bij nader in
zien moeten herzien? Dat ondervond
een winkelierster in Oostenrük laatst
ook. Zü is ongetrouwd, is 35 jaar en
woont helemaal alleen boven haar
winkel. Op een nacht werd zij wak
ker van een verdacht geluid, zij stond
op en zag tot haar grote schrik een
manspersoon door het openstaande
raam van haar slaapkamer naar
binnen klauteren. Voordat ze om
hulp kon roepen rende de man op
haar toe en hield zün hand voor
haar mond. De juffrouw deed net
alsof ze bezweek onder de smorende
hand. Daarom liet de onverlaat haar
los. Toen de Juffrouw weer wat bij
kwam vroeg ze de man waarom hij
haar wilde vermoorden. „Om je
geld", was het openhartige antwoord.
„Bezit je dan zelf geen geld", vroeg
de juffrouw weer. Nee. dat bezat hu
niet. geen cent meer. was het ant
woord. Hü was alles door een vrouw
kwijtgeraakt. De juffrouw, die een
goed hart heeft, betuigde de man
haar deelneming met zün moeilük-
heden en sprak hem wat moed in.
Het werd daar nog een gezellig ge
sprek en het eindigde ermee, dat de
insluiper vroeg of hü nog eens terug
mocht komen, gewoon op visite.
Voordat hü de slaapkamer weer
door het raam verliet, vroeg hü haar
ook nog ten huwelijk! Daar is de
Juffrouw maar niet op ingegaan. „Ik
kom gauw weer terug, wanneer ie
niet de politie waarschuwt", zei hij
nog. Ze deed het tóch maar! Flauw
vinden wü dat
Nog een inbreker, die men anders be
oordeelt. wanneer men weet wat hü
heeft gedaan. Het was een dief, die
het hiïis van de Amerikaanse diri
gent en violi6t Milton Katims bin
nensloop. Voor Juwelen, bont. zilver
en de kostbare viool, die er in huis
was. Interesseerde de man zich niet.
HU stal wel een verzameling gramo-
foonplaten met muziek van Hinde-
mith Strawinsky. Blükbaar een in
breker. die met zün tüd meegaat.
ui en peterselie schoonmaken en fün
snüden. De haring dubbelslaan met de
gehakte groenten ertussen. De vissen
in een pan of vuurvaste schotel leg
gen en een weinig water en wat ci
troensap of azun er over schenken. (De
citroen dun schillen en het gele deel
bü de vis leggen". De vis vlug aan de
kook brengen in de gesloten pan of
schaal en zachtjes gaar koken in 7 A
10 minuten.
Haringsla.
Een gekookte haring. 2 A 3 gekookte
aardappelen, een lichtzure appel.
een augurkje, olie en azün.
De haring van graten en staart ont
doen. en evenals de aardappelen ln
stukjes verdelen. De appel wassen, van
het klokhuis ontdoen en fijn snüden.
Al deze Ingrediënten dooreen mengen
en op smaak afmaken met olie en
azün.
De haringsla in een schaal overdoen
en garneren met de in plakjes gesne
den augurk.
U dacht zeker, dat die man. die een
kruidenierswinkel in de Amerikaan
se staat Oklahoma binnendrong met
zün hoed diep over de ogen getrok
ken en die tegen de kassier riep:
„Geef hier al het geld!", een dief
was? De mensen in de winkel dach
ten het in ieder geval wel. want die
staken, het zekere voor het onzekere
nemend, snel de handen omhoog en
de kassier opende direct de kassa
lade. Maar toch hebt u het mis.
want de indringer liet zien. dat hü
onbewapend was. Hü zei: „Ik ben
helemaal geen Inbreker, ik wilde al
leen maar eens kijken of het inder
daad zo gemakkelük Is een overval
te plegen, als de mensen zeggen
Een wondcrlük man.
Lawaaimakers komen ln Amerika óók
ln aanraking met de politie Van de
week werd er ergens één een poli
tiebureau binnengebracht. De man
ging een paar dagen het cachot in
om aan wat stilte te wennen. Zün
zakken werden leeggehaald, want de
politie is altüd secuur. Je kunt nooit
weten wat de mensen op zak heb
ben. Wü denken, dat de man in
kwestie het zelf ook niet wist. Uit
zün zakken kwamen: negentien pot
loden. drie vulpennen, een ballon,
vüf blikjes tabak, vijf portefeuilles,
tien kammen, drie brillen. 37 boekjes
lucifers (van die kleintjes", drie pii-
pen. een sigarenpüpje. een aanste
ker (voor als zün lucifers op waren')
negen sigarettenpeukjes, twee schroe
vendraaiers. drie oude horloges. 21
sleutels, tien pakjes sigaretten, een
stuk bandstaai. een rübewus. maar
dat was verlopen, dus dat had hü net
zo goed thuis kunnen laten, een
fluit, twee oude lappen, een nagel-
vültje (eentje maar), drie notitie
boekjes en een paar handschoenen.
Meer niet. Wü vermoeden, dat de
man een paar dagen op stap ging..
Tot slot vandaag een minder opwek
kend bericht voor de manneluke le
zers. Dat wordt afwassen geblazen
en matten kloppen, heren! Een con
gres van huisvrouwen ln Engeland
besliste, dat dit niet langer als het
werk van de vrouw beschouwd kan
worden, maar dat de mannen, dat
maar in het vervolg moeten op
knappen
Er zün van die mensen, die altüd pech
hebben, wanneer ze iets nieuws heb
ben. Zo kennen wij een jonge man.
die de eerste dag. dat hü een nieuw
costuum aan had, door een sterke
hond omver werd getrokken en twee
zielige gaten ln zün broek kreeg.
Dezelfde Jonge man ging een andere
keer toen hü een nieuw pak aan had,
per ongeluk tegen een kachel aan
zitten: brandgat.Hieraan moes
ten we denken bij het horen van de
trieste geschiedenis van Pierre Pa-
rant. Deze Fransman uit Verdun had
onlangs een nieuwe auto gekocht.
Trots als een pauw haalde hü de
glanzende wagen af van de dealer
en reed er mee heen. Jammer voor
de man was. dat hü vergeten had
een van de portieren te sluiten. Nau-
welüks was hü de straat uit of de
deur zwaaide een voetganger van
zun voeten. Nog steeds voortrijdend
sloot meneer Parant het bewuste
portier, maar hierdoor lette hü niet
erg op de weg en de auto schoot een
trottoir op Nóg drie andere mensen
werden door de auto omver gereden.
Toen stopte de man de auto maar.
hü vond er zeker niets meer aan Hü
stapte uit om de mensen te helpen,
maar vergat de handrem aan te
trekken Daardoor zette de auto zich
weer in beweging, en weldra had de
wagen een aardig gangetje Een po
litieagent kon zich maar ternauwer
nood uit de voeten maken, maar
toen was het gedaan met de wagen.
Met een geweldig gekraak en een
luide knal reed hü tegen een politie
auto op. Toen was hü stuk
