Na één jaar: liet gebit van alle (1494)
onderzochte schoolkinderen
vertoonde afwijkingen
Hoe U met 24-
ADR. VAN 00Y Jr
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 9 SEPTEMBER
Leidse schoollandverzorging:
Eind 1953 hebben plm. 3400
schoolkinderen een gesaneerd
gebit
Bij meisjes nas aantal vullingen hel hoogst
Toen in Mei 1952 de tandarts via de Stichting Schooltandverzorging zijn intrede
in de Leidse lagere schooi deed, was er aanvankelijk enige tegenstand te over
winnen. Sómmige ouders stelden zich op het standpunt, dat op deze wijze
inbreuk werd gedaan op hun verantwoordelijkheid jegens hun kinderen, terwijl
het bestuur van de Geref. Schoolvereniging zich op principiële gronden tegen
deze inmenging verzette. Thans is hierin een merkbare verandering ingetreden
en hebben alle inrichtingen van lager onderwijs, ongeacht haar godsdienstige in
slag, het nut van deze schooltandverzorging ingezien. Openbaar en bijzonder
onderwijs werken momenteel op dit terrein samen, terwijl ook het merendeel der
ouders hun kinderen vrijwillig aan een dergelijk onderzoek laat deelnemen. Een
en ander behoeft overigens weinig te verwonderen, vooral nu juist kortgeleden
het resultaat van één jaar schooltandverzorging is bekend geworden. In Mei 1952
met 250 kinderen van de eerste klasse van de Aprilscholen begonnen, waren dit
er in September van het vorig jaar reeds 1194, waarvan 803 jongens en 691 meis
jes. Het onderzoek leidde tot een verbijsterende ontdekking: het gebit van alle
onderzochte kinderen bleek in meerdere of mindere slechte toestand te verkeren.
Bij allen vertoonde het gebit een afwijking. Toen de behandeling had plaats ge
vonden, waren in totaal 2017 vullingen aangebracht. Opvallend is, dat het hoogst
aantal vullingen (1077) bij meisjes werd toegepast.
GEBREK AAN COÖRDINATIE
Het was deze opening, die ons in con
tact bracht met de secretaris en pen
ningmeester van de Stichting School
tandverzorging, de heren A. J. Hiestand
en J J. Regeer, die in deze Stichting
resp. zitting hebben als vertegenwoor
diger van het onderwijs en de Leidse
Ziekenfondsen. Hoewel beiden de over
tuiging zijn toegedaan, dal de tandheel
kundige jeugdzorg op de scholen zegen
rijk werk verricht en dat alles in het
werk moet worden gesteld om deze ver
zorging verder tot ontwikkeling te
brengen, beslaat er volgens hen gebrek
aan samenwerking tussen schooltand
artsendienst. tandartsen en ouders. Ge
brek aan coördinatie tussen tandheel
kundige hulp in schoolverband en bui
ten de school, gaat volgens hen ten
koste van de moeizaam verkregen po
pulariteit der schooltandverzorging.
Een ongezonde toestand achten zij het
voorts, dat sommige ouders de school
tandverzorging zien als een middel om
het gebit van hun kinderen nog eens
extra te laten controleren, zonder hier
over eerst de schooltandarts te raadple
gen. Voorzover dit ziekenfondspatiënten
betreft, leidt dit tot dubbele kosten van
de ziekenfondsen, hetgeen niet gewenst
wordt geacht.
12 Nieuwe KLM Convairs
SCHILDERS- EN EILANDNAMEN.
Na de Super Constellations en de
nieuwe viermotorige „Liftmaster" zal
zoals gemeld, binnenkort ook een aan
tal Convairs 340 aan de vloot van de
K.L.M. worden toegevoegd, gedeeltelijk
ter vervanging van bestaand materieel,
gedeeltelijk ook voor de uitbreiding van
de luchtvloot. De eerste van de 12 be
stelde Convairs 340 wordt in de loop
Foto Leldsch Dagblad-Van Vliet
Thans ook onderzoekcentrum
in Roodenburgerstraat
Uit een en ander blijkt, dat per kind
gemiddeld 1.7 vulling werd gelegd. Voor
Leiden is dit hoog, aangezien het lande
lijk gemiddelde varieert van 0.7 tot 1.2
per kind.
WAT ONDER SCHOOLTAND
VERZORGING VALT
Zoals reeds direct bij de oprichting
van de Stichting Schooltandverzorging
voor ogen heeft gestaan, valt alleen de
conserverende hulp van het blijvend
gebit onder deze verzorging. Een ze-
nuwbchandeling b v. valt buiten de
therapie van de schooltandarts, terwijl
ook geen extracties van elementen van
het blijvend gebit worden verricht.
Voor deze verrichtingen geeft de
schooltandarts een z.g.n. verwijsbriefje
af voor de gezinsarts
Ieder kind, dat deelneemt aan de
schooltandverzorging wordt twee maal
per jaar onderzocht en behandeld. Voor
ieder, die bij één der Leidse Zieken
fondsen is verzekerd, worden de kosten
van deze behandeling voor rekening van
het fonds genomen. Zij, die niet bij een
fonds zijn aangesloten, moeten f. 3.50
Der jaar betalen.
THANS RUIM 3400 KINDEREN-
ONDER CONTROLE
Terwijl in April van dit jaar, mede
door de toetreding van de Geref.
Schoolvereniging, reeds 1944 kinderen
in het onderzoek waren betrokken, Is
dit aantal door toevloeiing van de
kinderen van de Septembercursus mo
menteel gestegen tot ruim 3400. Mede
dank zij de verhoogde activiteit der
drie Leidse schoolartsen, ligt het in de
lijn der verwachtingen, dat al deze
kinderen aan het einde van het jaar
een gesaneerd gebit zullen hebben.
PLM. 850 KINDEREN NEMEN
GEEN DEEL AAN ONDERZOEK
Rekening houdende met de schoolbe
volking van het eerste en tweede leer
jaar, moet het aantal kinderen, dat
thans nog niet aan dit onderzoek deel
neemt, op plm. 850 worden geschat.
Had men tot gisteren de beschikking
over twee onderzoekcentra, t.
gebouw van de G G en G.D. aan de
Mare en in de school aan de Medusa-
straat. thans is daar nog een derde
bijgekomen, dat is ondergebracht
van deze maand op Schiphol verwacht, i
Zes van deze nieuwe vliegtuigen zullen
op het Europese luchtnet worden in-
gezet; de zes andere zullen dienst gaan
doen in West-Indië.
De Convalr 340 is een grotere en i
nieuwe uitvoering van de Convalr 240. j
waarvan de K.L.M. sinds 1<J48 er 11 op
haar Europese luchtnet in dienst heeft. I
De zes Convairs voor Europa, worden
genoemd naar bekende Nederlandse j
schilders.
Het zijn de Pieter Breughel, Jeroen I
Bosch, Willem van der Velde, Nicolaas
Maes, Ferdinand Bol en Vincent van
Gogh.
De zes Convairs 340. die in West-In-
dië dienst zullen doen, ontvangen de
naam van de 6 Nederlandse West-Indi
sche eilanden, t.w. Aruba, Bonaire, Cu
racao, St Eustatius, St Maarten en
Saba.
Toenemende luchtvaart-
drukte
331.500 K.L.M. passagiers
in 7 maanden
Over de eerste 7 maanden van 1953
is het passagiersvervoer bij de K.L.M.
met 15f<- toegenomen in vergelijking
met 1952. In deze maanden vervoerde
de K.L.M. n.l. 331.500 passagiers tegen
288.000 in dezelfde periode van 1952.
De drukte in de luchtvaart neemt
zienderogen toe. Op 28 Juli J.1. werden
op de Amsterdamse luchthaven Schip
hol -2307 passagiers geregistreerd, het
hooeste aantal tot dan toe. Sindsdien
ls dit record weer tweemaal gebroken
met 2876 passagiers op 29 en 2399 op
30 Augustus. IlPt ziet er naar uit, dat
deze records binnenkort weer zullen
worden overtroffen.
Ook op London Airport wordt het da
gelijks drukker. In Augustus vervoerde
de KLM bijna 6500 passagiers uit Lon
den, het hoogste tot op heden behaalde
aantal Dit betekent, dat de KLM. in
Augustus elke dag met vijf volbezette
convairs uit Londen is vertrokken. Ook
het vervoer van Amsterdam naar New
York neemt toe. Zondag 30 Augustus
bijv. vertrokken vijf grote viermotorige
vliegtuigen met passagiers en vracht
naar New York. Onder deze vliegtuigen
bevond zich de nieuwe Supcrconstella-
tion met 80 zitplaatsen.
(Ingez. Mcd.-ndv.)
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
EERSTGEBOORTERECHT
IN LOPPERSUM?
Niet in Bussum, ook niet in Ca-
pelle a.d. IJsselmaar in Lop-
persum zou de eerste electrische
mandoline hebben getokkeld.
Uit deze plaats bereikt ons name
lijk nu het bericht, dat de heer T.
v. d. Molen aldaar reeds drie Jaar
geleden zulk een instrument heeft
gebouwd. Een lid van een muziek
gezelschap te Appingedam moet
dat instrument reeds verscheidene
malen, ook in het openbaar, heb
ben bespeeld.
Het is een even bekend als erkend
verschijnsel, dat steeds enige per
sonen in uiteenliggende streken,
betrekkelijk kort na en geheel on
afhankelijk van elkaar, dè uitvin
ding of ontdekking doen, die de
mensheid behoeft!
Zat de wereld gedurende de laat
ste jaren nu werkelijk op die elec
trische mandoline te wachten?...
(Ingez. Mcd.-adv.)
OOK UW OUDERS
KWAMEN AL IN
„DE TURK"
DE TANDARTS NAAR DE
SCHOOL
Moeten de kinderen bij de thans toe
gepaste methode als het ware nog „op
het spreekuur van de tandarts komen",
een meer wenselijke vorm acht men in
de kring van de Stichting, dat de tand
arts in. althans bij de school komt.
waardoor verzuim van lesuren zo goed
als wordt opgeheven. In de regel kan
dit verzuim op 3/4 tot 114 uur worden
gesteld. Hierin zou kunnen worden
voorzien door de aanschaffing van een I
z.g. „Dental-car", een tandartsenwagen. I
welke dan in de omgeving van de
school kan worden gestationneerd. In
tal van plaatsen van ons land is een
dergelijke wagen in gebruik.
Tenslotte: bijzondere dank is de
Stichting verschuldigd aan de oudste
leerlingen van de beide vakscholen, die
in opleiding zijn voor kinderverzorgster
en die de orde en rust handhaven in
de diverse wachtkamers van een tand
heelkundig centrum, waarvoor zij een
aantekening krijgen.
SCHOOLTANDVERZORGING EEN-
VOLKSBELANG
Gelet op de ervaring van ruim één
Jaar Leidse schooltandverzorging en
afgaande op statistisch matcriaab
waaruit valt af te leiden, dat nauwe
lijks 5% der volwassenen vrij blijft
van tandbederf en dat de meeste ge
bitten al tijdens de leerplichtige leef
tijd worden aangetast, kunnen wij het
werk der Stichting ongetwijfeld zien
als een volksbelang van grote beteke
nis. Het Stichtingsbestuur is van
mening, dat bij een goed georgani
seerde schooltandverzorging er voor
kan worden gezorgd, dat ruim 9Ö9é
der kinderen de school verlaat met
een gezond gebit.
Bij de schooltandarts... In liet ge-
houw van liet voormalige Isr. W'ees-
huis aan de Roodenburgerstraat
werd gisteren liet derde centrum
van de Stichting Schooltandverzor
ging in gebruik genomen.
in het bezit kunt komen van een
één of twéé persoons
VEREND INTERIEUR MATRAS
laten wij zien en bespreken wij met
U op de „LEIDATO" van 11—16
September in de Stadsgehoorzaal.
BREESTRAAT - TEL. 20890
Eeriicumse boerderij
uitgebrand
ECHTPAAR TIJDIG GEVLUCHT.
Te Beihcum (N.Br.) ls gisteravond
omstreeks 11 uur brand ontstaan in de
boerderij van de landbouwer van Kils-
denk. Doordat de boerderij van de bui
tenwereld practisch is geïsoleerd, kon
de brandweer niet tijdiig worden ge
waarschuwd De boerderij brandde
practisch geheel uit. Slechts de muien
staan nog. Huisraad en de landbouw
werktuigen gingen verloren. Het vee
kon worden gered. Omtrent de oorzaak
van de brand tast men in het duister.
Verzekering dekit slechts een gedeelte
van de schade.
Het echtpaar van Kilsdonk dat reeds
naar bed was gegaan, vluchtte na het
ontdekken van de brand in allerijl in
nachtgewaad uit de boerderij, waaruit
het vuur hoog oplaaide. Het rieten dak
werd spoedig door het vuur verslonden,
waarna gevaar ontstond voor een dicht
bij de boerderij gelegen kippenhok, dat
tijdelijk als woongelegenheid diende.
De brandweer slaagde erin het kippen
hok te behouden.
voormalig Isr. Weeshuis aan de Rooden- telt van de Londense 1:
/r ij 1 i De algemene vergadering
Met een enkel woord sSS.ïï $j?u'E
riwtvi iv.. October In de foyer van de garnlzoens-
BINNENLAM» i cantlnc te Assen. Mr J. D Schepers, getie-
Van 13 tot 16 September a.s. wordt raat-majoor van de Generale Staf, zal een
ln het conferentieoord „De Drakenburgh" voordracht houden over „Internationale
bij Hilversum e.cn Internationaal congres samenwerking".
gehouden, gewijd aan de wetenschap der De nigemene vergadering van het
huidverzorging en de daarmee samen-I Verbond voor Veilig Verkeer zal worden
hangende lichaamscultuur. Dit congres gehouden op 16 September as. m de
v£ir ,n Bultensocletelt te Zwolle. Op 15 September
M ig w zich in deze zullen oe deelnemers aan deze vergadering
met h« Ned Genootschap voor huid- en 0 n, {Inor B en w Zwolle worden
haar hygiene heeft geassocieerd. ontvangen.
In een bijeenkomst van de Ned
het I Kamer van Koophandel te Londen, welke 'n ^en aan de Raad van Ministers
Hp i i andaag ln Esplanade te Utrecht ls ge- gericht uitvoerig adres wijst de K NAC.
.houden heeft Burggraaf Waverlev, voor- froP da' ]}ct "aar haar mening onbillijk
zltter van de Londense haven autoriteit, j |_st dat het militaire vervoer niet rpecr
een redevoering gehouden over het Britse i bijdraagt ln de kosten voor het aanleggen
economische herstel, vrucht van de actlvl- van 'lc' Nederland;
Kerk en zending danken
dr K. J. Brouwer
Had groot aandeel in nieuwe vormgeving
tan zendingswerk
In verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd heeft de
bekende zendingsdirecteur, dr K. J. Brouwer, wiens naam nauw verbonden ls
met het zendingswerk der Ned. Herv. Kerk en die vele jaren de Raad voor
de Zending der N. H. Kerk als secretaris heeft gediend, gistermiddag afscheid
genomen van zün werkkring en van allen met wie hü heeft samengewerkt. Niet
minder dan 28 jaar heeft dr Brouwer aan het zendingswerk richting en lei
ding gegeven, waartoe hü meerdere malcn een bezoek bracht aan de zendings-
velden in Indonesië. Grote voldoening moet het hem ongetwyfeld geschonken
hebben, dat tgdens zün directoraat de zendingspredikant zün volwaardige
plaats in de Kerk heeft verkregen en dat ook de Prot. Kerken in Indonesië
zelfstandig zün geworden.
eersten dr Brouwer als predikant in al
gemene dienst ziet vertrekken. Spreker
bracht hem de dank van de gehele kerk
over voor de taak, welke hü zovele ja
ren nauwgezet heeft vervuld.
Ds G. Koerselman, zendingspredikant
met verlof, sprak uit naam van alle
medewerkers hier en in Indonesië, in
clusief de staf van het bureau te Oegst-
geest en wees er o.m. op, dat dr Brou
wer niet alleen oog had voor de zaak
als zodanig, doch ook hartelijk mede
leefde met het wel en wee van alle zen
dingsarbeiders in de meest ruime zin
des woords. Trouw was hij aan het
werk. doch ook aan de mensen op de
verste posten in het zendlngsland. Na
mens alle medewerkers (sters) bood ds
Koerselman dr Brouwer een radio-toe
stel en een polshorloge aan. terwijl aan
mevr. Brouwer bloemen werden over
handigd.
Met een kort woord dankte dr Brou
wer voor de wijze waarop dit afscheid
was geschied. Wel is, aldus dr Brouwer,
de zending hier verkerkelijkt en daar
ben ik dankbaar voor, meer nog echter
voor de verkerkelijking van de positie
van de zendeling, die thans als zen-
Zonder enig officieel ver
toon is dit gebouw gisterochtend in ge
bruik genomen.
In Schevenlngcn Is gisteren op 72-
Jarlge leeftijd overleden generaal-majoor
tit. b.d. van het K.N.IL. F. Kroon.
916-917 - De wagentjes werden met 'n zetje van de helling geduwd.
Oepoetie en Bunkie pakten stevig het stuur en daar schoten ze in volle
vaart naar beneden... Wat ging dat lekker hard!
Eerst wist men niet. wie eigenlijk de voorste was. De karretjes reden in
'n groepje bij elkaar. Maar later gingen er enkele de andere vooruit.
- Kijk eens! riep oom Tripje opeens. Daar gaat warempel Bunkie hele
maal vooraan!
Ja. dat ifos zo... Bunkie zat voorover gebogen achter z'n stuur en hij
hield de wagen goed op de baan. En langzaamaan liet hij alle andere
wagentjes achter zicli... Hij u-as de voorste!
- Goed zo. goed zo. Bunkie!... Houd 'm zo! riepen $e. zo hard z
konden.
Maar Bunkie hoorde dat niet. want hij ivas al ver weg en bovendien
maakten de wagentjes te veel leven. Maar hij zag. dat hij de anderen j het instorten
vooruit kwam en hij hield stevig vol... komen7
En jawel... even later reed hij als eerste over de eindstreep. De man
zwaaide met z'n vlag. ten teken, dat Bunkie deze rit gewonnen hadl
wegennet.
BUITENLAND
De Bulgaarse regering heeft de Zuld-
slavlsche regering toestemming gevraAgd
voor de benoeming van een ambassadeur
te Belgrado.
Het optreden tegen de Toedeh-partlj
In Perzlë wordt overal voortgezet Te
Babol zijn Dinsdag 50 arrestaties verricht,
In de afgelopen 24 uur ls te Teheran een
zestigtal personen door de politie en
militairen opgepakt.
Volgens het Wcstbcrlljnse „Inéch-
tlngenbureau-West" zijn ln totaal'270
studenten wegens deelneming aan de
Junl-opstand van universiteiten ln ^ost-
I weggestuurd.
Dultslai
De Egyptische autoriteiten hébben
beslag gelegd op 35 Amerikaanse auto's
aan boord van een Grieks schip, dat op
weg was naar een Israëlische haven. De 1
auto's worden als oorlogscontrabande be-
- De Belgische ministerpresident. Jean
Houtte, heeft Dinsdag te Antwerpen
nieuwe olieraffinaderij geopend, welke
producfle-capacltelt heeft van 114
toen benzine per Jaar. De haven der
afflnaderlj kan Oceaan-tankschepen tot
30.000 I
Men meende te Teheran uit betrouw
bare bron te weten, dat dr Mossadeq ln
de nacht van Dinsdag op Woensdag naar
de gevangenis vai) Socltanabad Is over
gebracht. Soeltanabad ligt negen kilometer
van Teheran.
De Verenigde Naties hebben de com
munisten Inlichtingen verzocht over de
veiblljfplaats van 999 krijgsgevangenen van
de V.N. en' 2410 Koreaanse gevangenen,
„van wie bekend ls dat zij ln communis
tische handen zijn".
Volgens een verslag van de Wereld
gezondheidsorganisatie sterven er jaarlijks
in India 200.000 personen aan cholera
220 000 aan dyphterltls en 3.300.000 aan
typhus cn aanverwante ziekten.
Te Kowloon ln het gebied van de
Britse kroonkolonie Hongkong zijn door
van een bijna voltooid flat-
arbeiders om het leven ge-
twaalf gewond Drie andere
die door het puin werden In
gesloten, waren hedenochtend nog niet uit
hun benarde positie bevrijd.
Voor dit afscheid, clat plaats vond in
de Ned, Zendingshogeschool te Oegst-
geest. bestond met name uit de kringen
van kerk en zending grote belangstel
ling. Onder de aanwezigen merkten wij
o.m. op dr H. J. F Wesseldljk en dr E.
Emmen' namens het moderamen van de
Generale Synode der N H. Kerk, een
deputatie van het Geref. Zendingscen
trum te Baarn. de directeur van de
Geref. Zendingsbond. de oud-zendings
consul, dr F L. Bakker, ds F. J. Pop,
lid van het directorium van ,Kerk en
Wereld" te Driebergen, enkele leden
van het College van visitatoren-gene
raal der Ned. Herv. Kerk, dr J. Biauw,
secretaris van de Ned, Zendingsraad,
vele zendingspredikanten en medewer
kers met verlof hier te lande, oud-zen-
lingen en het directorium en het perso
neel van de Ned. Zendingshogeschool te
Oegstgecst.
NIET GEWICHTIG
De bijeenkomst werd geopend door dr
j H. Stelrna. voorzitter van de Raad
voor de Zending, die de aanwezigen ver
welkomde. Mr S. C, Graaf van Rand-
wijck, secretaris van deze Raad, herin
nerde er vervolgens aan, dat dr Brou
wer de voorloper is geweest van de hui
dige zending.
In de nieuwe vormgeving van het
zendingswerk na 1945 heeft hü een
zeer groot aandeel gehad cn daarbij,
aldus spreker, is dr Brouwer steeds
Iemand gebleven, die zichzelf nooit
bclangrük vond ondanks het vele be
langrijke werk, dat hü heeft verricht.
Op de zendiugslerreincn in Indonesië,
was het zün bijzonder charisma, dat
hem als een getuigenis van allen die
hem ontmoetten, volgde: dr Brou
wer was niet gewichtig.
Nooit heb ik pcrsoonlük. aldus spre
ker, een medemens mijn levenspad
zien kruisen, die onbaatzuchligcr was
dan dr Brouwer.
DANK VAN DE KERK
Namens de Generale Synode der N.
H. Kerk voerde de praeses, dr H. J. F.
Wesseldljk het woord. Hü merkte op,
dat het zendingswerk, sedert enkele ja
ren geheel kerkewerk, nu als écn der
Kerk en Zending. Het moderamen
van de Generale Synode der Ned.
Herv. Kerk in gesprek met de
scheidende zendingsdirecfor. VJ-h-h
dr H. F. Wesseldijk, praeses ï'fl"
de Generale Synode, mevr. cn dr K.
Brouwer en dr E. Emmen. sccrc'
taris van de Generale Synode.
(Foto Leldsch Dagblad - Van Vliet) I
dingspredikant zijn volwaardige plaats
in de kerk heeft verkregen. Ik kan rus
tig en zonder weemoed gaan. nu ik
werk in veilige handen mag achterlaten.
Moge God het werk blüven zegenen, e>P
dat het rijke vruchten kan dragen, aldus I
besloot dr Brouwer zün woord van dank l
en afscheid.
Hierna was er gelegenheid om v,n
mevr. en dr Brouwer afscheid te ne*
