LEIDSCH
DAGBLAD
92ste Jaargang
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 19S3
No. 28010
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal; f0,47 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro No 57056
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
NIEUWE KANS
WA
7* ANN EER de zaak, waarom het
hier gaat, niet van een zo immens
belang was voor de gehele mens
heid, dan zou men het bijna vermakelijk
kunnen noemen hoezeer de grote mo
fradheden, die tezamen de wereldpoli
tiek bepalen, zich als om strijd opwerpen
als kampioen voor de vrede.
En al zün wU gelukkig niet zo cynisch
om te beweren, dat deze strijd uitslui
tend wordt gevoerd uit propagandisti
sche motieven, toch valt helaas niet te
ontkennen, dat de diverse vredesoffen
sieven, ongeacht van welke zijde zij
komen, een sterke propagandistische
inslag en grondslag vertonen.
Vooral de Russen, diplomaten als zij
in de laatste jaren hebben bewezen te
zun. zijn ware grootmeesters in de kunst
n een dankbaar gebruik te maken van
de over de gehele wereld bestaande
hunkering naar een duurzame vrede.
Het vereist een voortdurende bezin
ning en realisatie van de uiteindelijke
communistische leerstellingen en bedoe
lingen teneinde niet onder de indruk
en invloed te komen van de schier
onuitputtelijke vredcsgeluiden. welke
Moskou in velerlei variaties en ver
scheidenheid laat horen.
De grote massa der goed- en vrede-
willenden over de gehele wereld wordt
onwillekeurig psychologisch beïnvloed
door de stroom van nobel-klinkende
intenties, welke het Kremlin vooral de
laatste maanden sedert de dood van
Stalin uitbazuint.
TOCH is het dienstig de aandacht te
vestigen op het verschil, dat er
blijkt tc bestaan tussen de Sovjet-
politiek in de theorie en in de practijk.
Ongetwijfeld met het oogmerk de Duitse
socialisten In het geviel te komen,
hebben de Sovjets zich bij herhaling
uitgesproken voor een herenigd Duits
land, met een centrale regering, ge
kozen op basis van „vrije" verkiezingen,
zowel in West- als in Oost-Duitsland.
Hoe de „vrije" verkiezingen aan gene
zijde van het IJzeren Gordijn zouden
verlopen, is vooralsnog aan gerechte
twijfel onderhevig, doch de wijze waarop
de Sovjets invloed trachten uit te
oefenen op de uitslag der werkelijk
vrije verkiezingen, die morgen in de
West-Duitse Bondsrepubliek worden
gehouden, kan die twijfel alleen maar
aanmerkelijk accentueren.
AAN de andere kant moet worden
geconstateerd, dat het jongste
voorstel der Westelijke mogend
heden om op 15 October in Lugano een
bespreking der „Grote Vier" te organi
se! en ter bespreking van zowel het
Duitse als het Oostenrijkse vraagstuk,
evenmin is vrij te pleiten van propa
gandistische tendenzen. Al was het
alleen maar ten aanzien van het tijd
stip der publicatie, n.l. zó kort voor de
West-Duitse verkiezingen, dat het
Moskou onmogelijk wordt gemaakt het
psychologisch effect ervan door een
diplomatieke tegenzet te doen vermin
deren.
Niettemin heeft o.i. dit voorstel reële
vaarde en betekenis. De termen, waar
in het is vervat, getuigen van een geest
van toenadering, waarover men zich
moet verheugen cn die hoopvolle
perspectieven opent voor een gunstige
ontwikkeling.
En al kunnen we ons momenteel nog
niet opwerken tot een zodanige graad
van optimisme, dat wij in gedachten op
15 October a s. de vier ministers van
buitenlandse zaken in Lugano bijeen
den, toch geloven wij, dat het een
mogelijkheid inhoudt voor de oplossing
van twee problemen, waarvan het voort
bestaan een onoverkomelijke hinderpaal
vormt voor de totstandkoming van een
gelukkiger en veiliger wereld. Terwille
dèarvan gaan wij zo nodig gaarne
«coord met enkele maanden uitstel I
Morgen gaat West-Duitsland
ter stembus
(Telefonisch van onze correspondent te Bonn)
Morgen gaan de West-Duitsers dan ter stembus. De kruitdamp van de ver
kiezingscampagne is nog niet helemaal opgetrokken, maar de teerling is ge
worpen. Zij zullen niet alleen een nieuwe Bondsdag kiezen, tevens zal blijken
of zü dan al niet een voortzetting van dc koers van Adenauer wensen.
Een nederlaag van Adenauer zou de gehele Westelijke politiek op losse
schroeven zetten. De spanning in het buitenland is dus begrijpelijk.
Sprong naar het beloofde
land
Voor twee Nederlandse scheepsbouwers
is hun droom het „beloofde land" te
bereiken, In vervulling gegaan.
De broers H. J. Coenders 28 en W.
Coenders 29begonnen op 1 September
1951 de lange Atlantische overtocht in
hun eigen gemaakt 40 voet lange stalen
boot Gramas a Dios", die 13 ton meet.
Donderdag werd te Youngstown het an
ker uitgeworpen.
De broers maakten plannen voor deze
tocht toen zü in 1947 in een Duits kamp
zaten. In 1950 begonen zij aan hun boot
te werken en spendeerden er al hun
spaarpenningen aan. Toen zij uit Am
sterdam vertrokken, was alles wat zij
bezaten 40 dollar en een vaste wil.
De eerste étappe van de reis bracht
hen naar Lissabon. Van Lissabon ging
het naar Tanger en vandaar naar de
Canarische eilanden. Tenslotte werd ln
23 dagen de grote sprong over de Atlan
tische Oceaan gemaakt. Nu zij in Ame
rika zijn. hopen de broers zich perma
nent in de Ver Staten te kunnen ves
tigen. Daartoe dienen zij echter nog de
horde van de immigratie-quota te
nemen. (U P i
Kolonel Michael McCoy van de Ame-
aiaanse luchtmacht heeft Vrijd3g met
«n straalbommenwerper ran het type
E 15 een nieuw transatlantisch record
Jevestigdhu vloog in 9 uur en 13 mi
jten van Fairford in Engeland naar
Tampa in de Amerikaanse staat Flo-
WEERBERICHT
Rustig weer
Bilt verwacht tot morgenavond
D:aog weer met perioden van zonne-
'■-r.i n Weinig wind Koude nacht. Mor-
t<n dezelfde miodagtemperaturen als
'indaag 0f iets hogere.
(Opgemaakt te 10 uur)
6 SEPTEMBER
Jon op. 5.59 uur; onder: 19.17 uur.
Jfoan op: 3.53 uur; onder: 18.26 uur.
Hoogwater te KatwUk te 2 14 en 14.39
™I- (7 9 te 2 53 en 15.13 uur).
DU nummei bestaat uit 10 pagina's
L en een Bijvoegsel.
Hoe er gestemd wordt
Dat het uitgerekend de Amerikaanse
minister van. buitenlandse zaken. John
Foster Dulles, moest zijn, die door die
spanning nog op het laatste moment
derailleerde en op weinig verstandige
wijze „Heil Adenauer" riep. behoort tot
een van de bijzonderheden van de ver
kiezingsstrijd, waarvoor het buitenland
bijna nog meer belangstelling heeft ge
had dan tie West-Duitsers zelf.
Met recht mag men zeggen dat na
de Italiaanse verkiezingen van 1948 geen
Europese verkiezingen zo zeer onder het
aspect van het Oost-West schema zijn
gezien als die van morsen, wat in zo
verre echter verkeerd is dat zelfs bij
een onwaarsohyniyke) overwinning
van de SPD eigenlijk nog helemaal geen
politieke catastrophe behoeft op te tre
den.
Voor de morgen te houden Bondsdag
verkiezingen in West-Duitsland zijn 33 2
millioen stemgerechtigden, mannen en
vrouwen, ingeschreven. Zeventien par
tijen en groepen hebben tezamen onge
veer 2800 candidaten gesteld.
Evenals vier jaar geleden wordt ook
nu een gedeelte der afgevaardigden
rechtstreeks gekozen in de districten,
volgens relatieve meerderheid, en de
rest komt via landslijsten. volgens even
redigheids-systeem. in het parlement.
Iets nieuws ten opzichte van het In
1949 gevolgde systeem is. dat elke kie
zer thans niet een maar twee stem
men heeft uit tc brengen.
Met de eerste stem kiest hij de dis-
tnctscandidaat zijner keuze persoonluk.
maar de tweede stem brengt hU uit op
de landslijst van een partij, die niet
identiek behoeft te zijn met de partij
van de rechtstreeks door hem gekozen
districtscandidaat.
De tweede-stemmen worden in elk
land,, naar de partijen verdeeld, opge
teld.
Volgens de aldus gebleken sterkte-ver
houding worden dan de Bondsdagzetels
procentscewijze over de partijen ver
deeld. De bij de rechtstreekse stem
ming aan een party toegevallen zetels
worden afgetrokken van het aantal, dat
de party op grond van het aantal ver
kregen tweede-stemmen zou toekomen.
De zogenaamde „sperclausule" bepaalt
dat een party minstens vijf procent van
het aantal stemmen ln het Bondsgebied
of een districtsmandaat moet behalen
om by de verdeling naar evenredigheid
ln aanmerking te komen.
Weerropporten
Van hedenmorgen 7 uur).
Zorgvuldig zijn de politieke tegen
standers van Adenauer aan het werk
geweest, met zwart potlood.
Zij gaven hem een flinke lok over
het voorhoofd en dat kleine, beken
de snorretje op de bovenlip, cn de
gelijkenis tussen dc bovenste drie
portretten en die van Hitter is
treffend.
Men vermoedt, dat dc Communisten
- die tijdens de verkiezingscam
pagne beweren, dat Adenauer's
Anti-Sovjet politiek gelijk is aan dit
van Hitier en het land naar dc oor
log zal voeren - verantwoordelijk
zijn voor deze verandering van ctS"
Kanselier. Dc tekst naast dc foto
luidt: ..deze eed leg ik af voor het
gehele Duitse volk: ..wij zulten niet
rusten totdat geheel Duitsland weer
verenigd is in Vrede cn Vrijheid".
Dc foto werd genomen in Frankfurt.
(Inge? Meil.-adv.)
■re» J^zz-S!aggitacrcursus
ES U leert spelenderwijs binnen 3
maanden de echte moderne
jazz-accoorden gebruiken!
«tnüZ'Pianocursus bbh
S Ook U kunt thans binnen 6
nind. Uw geliefde melodieën en
improvisaties feilloos spelen
door gebruik juiste accoorden!
Uiterst lage pryzen.
Inzage dankbet. geheel Nederl.
Gratis volledige service.
Geen notensehr. of klaaarscribo
Dansmuziek, Jazz Bebop.
Beginnelingen en gevord. vraagt
uitgebreid gratis prosp. gitaar of
piano: Nieuwe Rijn 43A. Lelden.
GENERAAL DEAN WERD 68 UUR
ACHTEREEN VERHOORD.
De Amerikaanse generaal Dean, de
hoogste geallieerde officier, die door de
comjnunisten in Korea gevangen werd
genomen, heeft Vrydag na zyn vrüla-
ting geziegd. dat hy dadelijk na zyn ge
vangenneming 68 uur achtereen was
ondervraagd. Daarna had hij mogen
rusten en vervolgens werd hij weer
vier uur lang ondervraagd.
HU zeide niet geslagen te zyn, maar
de communisten hadden er wel mee
gedreigd.
Na October 1951 werd hy niet meer
ondervraagd, aldus de generaal. In
Januari van vorig jaar werd hem toe
gestaan boeken te lezen.
Het grootste deel van de tyd had hU
doorgebracht met het uit het hoofd op
lossen van wiskundige problemen „om
niet krankzinnig te worden".
VERKIEZINGEN IN W-DUITSIAND
BBS Verkiezingen Bondsdag 1949
Verkiezingen voor parlementen
De ciifvrs geven de percentages uitgp -
braente stemmen aan
Een schemerlampje is liet nu niet
direct, waaraan deze arbeiders zo
druk werken. Deze op een galei
lijkende lampekap zal komen tc
hangen in de grote tentoonstctlings-
hal van ..Grand Palais" in Parijs,
waar dc veertigste autotentoonstet-
ling zal plaats vinden en waaraan
1300 exposanten van 14 nationali-
tciten zullen deelnemen. 6000 lam
pen zullen in deze lampekap worden
aangebracht, zodat er over gebrek
aan licht niet tc klagen zal zijn
De tentoonstelling wordt gehouden
van 1 tot 11 October.
Adeauer doet nieuwe voorstellen
O.o. met betrekking tot het militair evenwicht
De Westduitse bondskanselier, dr Adenauer, heeft Vrijdag de binnen- en
buitenlandse pers te Bonn in kennis gesteld van nieuwe vooorstellcn voor on
derhandelingen met de Sovjet-Unie. Hij heeft de gedachte geopperd, dat de
Europese Verdedigings Gemeenschap als regionaal verbohd in het kader van een
nieuw op te richten organisatie van de Verenigde Naties in een op een verdrag
gebaseerde verhouding gebracht zal worden met de regionale verbonden van het
Oosteiyk blok.
Verder strekken de voorstellen van Adenauer tot het tot stand brengen
van een veelomvattend economisch ruilsysteem tussen de gemeenschappelijke
Europese markt cn het economisch gebied van de Sovjet-Unie.
Aan de voorstellen van Adenauer wordt
in regeringskringen te Bonn grote be
tekenis gehecht.
De Westelyke mogendheden worden
van de voorstellen onverwuld op de
hoogte gebracht. De perschef Von
Eeckardt zeide te menen, dat deze voor
stellen een rol zullen spelen by even
tuele viermogendhedenbesprekingen in
de naaste toekomst, waarvoor Lugano
als plaats van samenkomst is voorge
steld.
Adenauer vat zyn gedachten aldus
samen: de Sovjet-regering zelf noemt
dc vrees voor een aanval op de Sovjet-
Unie en de zorg voor handhaving van
de vrede de drufveer voor haar hande
len. Het is niet aan te nemen, dat
I Sovjet-Rusland zich door de vorming
ran de Europese Verdedigines Gemeen
schap met inbegrip van twaalf Duitse
divisies werkeluk bedreigd voelt. Moge
lijk vreest de So\ jet-Unie de Verenigde
Staten en de wereldinvloed, welke zij
uitoefenen. Wanneer er echter werkeluk
om deze reden een subjectieve behoefte
aan veiligheidswaarborgen by de Sovjet-
Unie bestaat, dan is het Westen daar
gelaten de noodzaak om voor eigen vei
ligheid te waken bereid hieraan be
vrediging te schenken.
President Eisenhower heeft aldus op
16 April Jl. een systeem van algemene
ontwapening en veiligheid in het kader
van de Verenigde Naties voorgesteld.
Edinburgh
Londen
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Genève
Zürlch
Locarno
Berlijn
Frankfort
Munchen
Wenen
Inr.sbrück
De conferentie over Korea
GENÈVE, FRISCO OF HONOLOELOE?
De Zweedse regering heeft door mid
del van haar ambassade te Peking de
Chinese regering een Amerikaanse nota
doen toekomen aldus heeft het Zweedse
ministerie van buitenlandse zaken me
degedeeld.
De Amerikaanse regering vraagt ln
de nota aan de regering te Peking of
de communisten een vredesconferentie
over Korea, op 15 October te beginnen,
willen bijwonen en laat haar de keuze
tussen Genève. San Francisco cn Ho-
noloeloe als plaats van byeenkomst
Overigens verklaart de Amerikaanse
regering zioh bereid, communistische
voorstellen voor een, andere plaats van
bijeenkomst te overwegen zo geen der
iw 2 17 Ö5|drle genoemde plaatsen de
ndstn 16 0 3 ten zou schikken
onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
windstil 19 0 3
Zonnig en droog
Het K.N.M.I. deelt mede:
Er hebben zich de laatste dagen be
ta ngryke veranderingen in de luchtdruk
verdeling in onze omgeving voltrokken.
Terwijl Donderdag nog een aepressle.
wclke van Schotland naar Noorwegen
trok. harde winden veroorzaakte, kwam
er gistermiddag boven het Noordzeege
bied een rug van hoge luchtdruk tot
ontwikkeling.
Oud-Leiden
De nadering van de rug was oorzaak,
dat de wind gisteren voortdurend zwak
ker werd. De polaire luchtmassa s, welke
Donderdag naar ons land waren ge
stroomd. kwamen tot rust cn tijdens de
nagenoeg onbewolkte nacht kon de tem
peratuur snel dalen. Minimumtempera
turen van 6 tot 8 graden werden buna
overal in het binnenland gemeten.
Op het vliegveld Deelon daalde het
kwik zelfs tot 4 graden. Op ongeveer 1200
km. ten Zuid-Westen van IJsland, dus
nog op het Noordeiyk deel van de
Oceaan, bevindt zich het centrum van
een diepe depressie, deze stuurt op grote
hoogte enorme hoeveelheden warme
lucht naar de Britse eilanden. Dit heeft
o.a. tot gevolg, dat de rug van hoge
druk, die in onze omgeving is aanee-
komen, nog wordt versterkt. Op aanhou
den van het rustige weer tudens het
weekeinde mag daarom worden gere
kend. Overdag zullen flinke perioden
met zonneschun voorkomen en de tem
peratuur zal langzaam verder oplopen.
De nachten blyven echter koud.
met het eerste plaatje van dc Bree- Stecnschuur u-as ten tijde van deze opname ccri
straat, dat wij in deze serie brengen, maar wij apotheek gevestigd; er recht tegenover dc bekende
vonden dit beeld toch zó aardig, dat wij het de kunsthandel d'Hcrsicnv.
kunsthandel d'Hcrsigny.
talrijke minnaars van Oud-Leiden niet meenden Het huis met dc luifel ter linkerzijde is het voor-
te mogen onthouden. In het hoekhuis Brcestraal- matige cafc „Die Pfortc von Clevc",
