LEIDSCH
DAGBLAD
Moskou stelt conferentie over
Duitsland voor
Sjah van Perzië ontvlucht zijn land
92ste Jaargang
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1953
No. 27993
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal: f0.47 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Te houden binnen ses maanden
Blijkbaar propaganda-stunt voor
Duitse verkiezingen
De Sovjet-Unie heeft een vredesconferentie over Duitsland, te houden binnen
ies maanden, voorgesteld.
In een nota aan de drie Westelijke mogendheden stelde zü gisteren voor, dat
alle betrokken partijen en ook Duitse vertegenwoordigers aan de conferentie
deelnemen.
De Sovjet-Unie stelt verder voor, dat intussen een voorlopige regering voor
geheel Duitsland wordt gevormd en vrije Duitse verkiezingen worden gehouden.
De regering voor geheel Duitsland zou moeten worden gevormd uit leden van
de parlementen van Oost- en West-Duitsland en de plaats van de thans bestaande
regeringen moeten
De Sovjet-Unie heeft een Oost-
Duitse regeringsdelegatie uitgenodigd 20
Augustus naar Moskou te komen voor
besprekingen over „belangrijke kwes
ties' die de beide landen aangaan.
De voorlopige regering voor Duits
land. aldus de nota, moet zich bezig
houden met de vertegenwoordiging van
Duisland bij 't voorbereidende werk aan
eer. viedesverdrag en in internationale
organisaties Zij moet er voor zorgen,
dat Duitsland niet deelneemt aan coali
ties er. militaire bondgenootschappen,
„gericht tegen staten die met hun
strijdkrachten hebben deelgenomen aan
de oorlog tegen het Duitsland van Hit-
Ier".
Verder moest de voorlopige regering
de vrije werkzaamheid van democrati
sche partijen en organisaties verzekeren
en toetreding tot „fascistische, militaris
tische en andere lichamen die de zaak
i de vrede vijandig gezind zijn", wei
geren.
De Sovjet-Unie acht het nodig de uit-
gaien wegens het legeren van troepen
van de vier grote mogendheden op
Duits gebied te beperken tot vijf pro
cent van het jaarlijks inkomen van
Oo-t- en West-Duitsland. De bezettings-
kosten zouden in geen geval het totale
bedrag voor 1949 mogen overschrijden.
Verder stelt de Sovjet-Unie voor de
schulden, die Duitsland sinds 1945 we
gens de bezetting voor de grote vier
builen Duitsland heeft gemaakt, verval
len te verklaren.
De Sovjet-Unie acht het noodzakelijk
Duitsland ingaande 1 Januari 1954 ge
heel vrij te stellen van herstelbetalin
gen, alsmede an de betaling van na
oorlogse schulden aan de grote vier,
met uitzondering van verplichtingen
krachtens handelsverdragen.
De voorlopige Duitse regering moest
cei. ontwerp kieswet opstellen die „het
waarlijk democratische karakter van
verkiezingen voor geheel Duitsland"
waarborgt, alsmede „de deelneming van
alle democratische organisaties aan de
verkiezingen en het weren van pressie
door grote monopolies", aldus de nota.
De nota veroordeelt het geallieerde
voorstel tot een internationaal onder
zoek om uit te maken of de omstandig
heden in beide delen van Duitsland
werkelijk vrjje verkiezingen mogelijk
maken en zegt dat dit geheel moet
worden overgelaten aan de voorlopige
regering voor geheel Duitsland.
..Niettemin acht de Sovjet-regering
het nodig dat de regeringen van Frank
rijk. de Verenigde Staten, Groot-Brit-
tannië en de Sovjet-Unie maatregelen
nemen voor de uitvoering van verkie
zingen voor geheel Duitsland in wer
kelijke vrijheid, onder uitsluiting van
de geringste druk van buitenlandse
staten, aldus de nota.
Nog wordt gezegd:
De Sovjet-Unie heeft reeds op 10
Maart 1952 Frankrijk, Groot-Brittannië
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur
2- v
2-2 §t
Kopenhagen
Awterdam
Wlnburgh
Luxemburg
PiTl'iS
Bordeaux
Grenoble
Slee
Geneve
Zurich
locarno
Berlijn
.frankfort
JJUnchen
Wenen
Lmbrüok
Rome
motregen
gch bew.
regen
licht bew.
half bew.
windstil 25 0
windstil 26
(Inrez. Med.-adr.)
WEERBERICHT
Plaatselijk enige regen
P* Bilt verwacht tot morgenavond:
'J tot zwaar bewolkt met plaatselijk
cige regen. Matige, in de Noordelijke
orincies tot vry krachtige wind, aan-
•hielijk Zuidelijk, later ruimend naar
uid-West. Iets lagere temperaturen dan
'Maag. iOpgemaakt te 10 uur).
18 AUGUSTUS
Zon op: 5.28 uur; onder: 19.58 uur.
op 15.30 uur: onder- 22 40 uur
."oogwater tc Katwijk tc 8 11 cn
hummer bestaat uit acht pagina's.
Prins Bcrnliard lussen mevr. M.
Polderman (links), mej. Belt ie Dek
en de Zwitserse gezant dc heer D.
Secrètan bij dc opening van een
Zwitsers barakkenkamp in Hans-
weert. Dit kamp is een onderdeel
van de hulp van Zwitserland, welks
vlag op dc achtergrond prijkt, aan
het Nederlandse rampgebied.
Volgens het gewoonlijk goed inge
lichte Amerikaanse tijdschrift ..Aviation
Age" heeft de sovjet-unie een keten van
bases voor het afschieten van geleide
projectielen aangelegd, welke van Fin
land tot de Zwarte Zee en van Ar
changel tot Noordoost-Siberlë reikt.
Van deze bases af kunnen projectie
len worden gelanceerd op doelen in
West-Europa. Alaska cn de Ver Staten.
De voornaamste bases liggen in het
gebied van Riga. aldus het tijdschrift.
Het blad voegde hieraan toe, dat in
de sovjet-unie de Duitse V-l en V-2
verder waren ontwikkeld en verbeterd
en dat men werkte aan een reusachtig
projectiel van 97 ton. dat een vliegbe
ïeik van 5600 kilometer zou hebben.
Toenemende regenkansen
Hot KNMI. meldt
Gisteren drong koele lucht, afkomstig
van de Atlantische Oceaan ons land
binnen, waardoor aan een reeks
dagen een einde kwam. Intussen breid
de" zich een uitloper van het Azoren-
hogedrukgebied naar West Europa uit.
die ons gisteren droog cn vrij zonnig
weer bezorgde. Het centrum van deze
uitloper bevond zich vanmorgen hoven
West-Frankrijk. Het goede vacantic-
vvcer wordt echter van het We
bedreigd. Een Oceaandepressic ten
Westen van Ierland trekt in ongev
Noord Oostelijke richting: een ern
samenhangend front veroorzaakt rep
op do Britse eilanden en verplaatst
zich regelmatig naar het Oosten zodat
er in de komende 24 uur ook in Neder
land enige regen verwacht moet wor
den Doordat de luchtdruk in Groenland
en op het midden van de Atlantische
Oceaan betrekkelijk hoog is geworden
lijkt een terugkeer van het warme
weer voorlopig niet waarschijnlijk.
en de Ver. Staten een ontwerp voor de
grondslag van een Duits vredesverdrag
ter bestudering doen toekomen, waarop
zij nog niet hebben geantwoord, aldus
de nota Ook hebben zij nog geen eigen
ontwerp-vredesverdrag voorgesteld.
Hieruit concludeert de Sovjet-Unie,
dat de Westelijke grote drie het belang
van deze kwestie onderschatten Voor
het voortdurende uitstel van behande
ling er van stelt zij dan ook voorname
lijk deze drie landen verantwoordelijk.
Frankrijk. Groot-Brittannië en de Ver.
Staten hebben een andere weg ingesla
gen, aldus de nota, duidend op de ge
allieerde verdragen met West-Duitsland
en het verdrag voor een Europese ver-
dedigingsgemecr. schap
Deze weg leidt volgens de nota tot
herleving van het Duitse militarisme en
tot steeds groeiende verscherping van
het gevaar voor een nieuwe oorlog in
Europa.
De nota wijst er op, dat in de acht
jaar, die zijn verlopen sedert het slui
ten van de overeenkomst van Potsdam,
niet te negeren veranderingen zich heb
ben voltrokken, waarmee bij de uitein
delijke regeling van de Duitse kwestie
rekening moet worden gehouden.
De gronddoelen van deze overeen
komst echter die schepping van een
vredelievend en democratische Duits
land eisen zijn, nu evenals in het
verleden, een uitdrukking van de be
langen van alle Europese volkeren. Zij
moeten worden gegarandeerd door het
sluiten van een vredesverdrag met
Duitsland.
„Zodra de regering van Bonn West-
Duitsland b(j het agressieve Noord-
Atlantische blok inlijft, wordt de een
making van West- en Oost-Duitsland
onmogelijk", zo wordt in de Russische
nota gezegd. „Uit wat gezegd is. blijkt
dat de politiek van Frankrijk, Ame
rika en Engeland, evenals die van de
regering-Adenauer. niet gericht is op
een eenmaking van Duitsland en de
vorming van een regering voor het
gehele land. maar op het langdurig
verdeeld houden van Duitsland".
Alle bezettingstroepen moeten uiter
lijk een jaar na het van kracht wor
den van het vredesverdrag het land
verlaten. Buitenlandse militaire bases
moeten worden opgeheven.
Zonder onderscheid van ras, geslacht,
taal of geloof moeten alle Duitsers de
mensenrechten en de grondvrijheden
genieten, met inbegrip van vrijheid van
meningsuiting, voorlichting, godsdienst,
politieke overtuiging en vergadering.
De grenzen van Duitsland zullen zijn
zoals die op de conferentie van Potsdam
zijn vastgesteld. Duitsland zou een
eigen leger voor de verdediging van het
land mogen hebben.
REACTIES
In diplomatieke kringen te Londen is
men van mening, dat uit de Russische
nota blijkt, dat dc Russische buiten
landse politiek, voor zover zij Europa
betreft, geen wijziging heeft ondergaan.
Met uitzondering van enkele punten
van minder belang, was het plan voor
Duitsland „dezelfde koek van vroeger
De toon van de nota achtte men hier
en daar beledigend voor het Westen cn
sommige passages waren woordelijk
overgenomen uit in 1952 gezonden nota's
Uit de Russische voorstellen blijkt
duidelijk, zo meent men te Londen, dat
volgens de Russen het vredesverdrag
met Duitsland een kwestie is. die in
hoofdzaak door de vier bezettingsmo-
gendheden moet worden geregeld, ter
wijl het Westen er steeds op heeft ge
staan. dat de regering voor geheel
Duitsland als gelijke aan de vredescon
ferentie deelneemt.
Ook Westelijke waarnemers te Moskou
hebben in de nota nog geen teken van
radicale wijziging van de Russische
politiek ten aanzien van Duitsland kun
nen ontdekken.
Eerste uitdeling van
levensmiddelen in Berlijn
geëindigd
De eerste levensmiddelenactie in Ber
lijn is gisteravond geëindigd. In het ge
heel zijn meer dan twee-cn-een-half
millioen pakketten uitgereikt aan Oost
Duitsers en Oost Berlijners De actie
was aanvankelijk bedoeld voor veertien
dagen, doch zij werd tweemaal verlengd.
Inmiddels wordt reeds een tweede ac
tie voorbereid.
Op deze laatste dag zyn tachtig Oost
Duitsers, die met levensmiddelenpak
ketten uit West Berlijn terugkeerden,
aan dc grens van de Amerikaanse sec
tor door de Oost Duitse volkspolitle
aangehouden. Toen de mensen weiger
den de pakketten af te geven, werden
zjj in vrachtauto's weggevoerd.
MCCARTHY WIL ONDERZOEK
NAAR OPTREDEN VAN DE
„WASHINGTON POST
Senator McCarthy heeft de vereni
ging van Amerikaanse uitgevers van
dagbladen verzocht, een onderzoek in te
stellen om uit te maken, of de ..Was
hington Post," een der Invloedrijkste
bladen in de V.S., de persvrijheid aan
tast.
De senator neemt het de hoofdredac
teur van dit blad kwalijk, dat deze hem
er in een hoofdartikel van heeft be
schuldigd, dat hy de hoofdredacteur van
de „New York Post". Wechsler, vragen
had gesteld over critiek. welke dit blad
op hem i McCarthy i had geleverd, ter-
wyi Wechsler m feite voor de senaats
commissie van onderzoek was gedaagd
om gehoord te worden over door hem
geschreven boeken
McCarthy verzoekt de vereniging van
Amerikaanse uitgevers van dagbladen,
te onderzoeken In welke mate de hoofd
redacteur van de „Washington Post
„door zitn voortdurende, gemene en v ij -
andige aanvallen op een ieder, die de
ondergronds werkende communisten aan i
I de kaak stelt, van de persvryheid mis-1
I bruik heeft gemaakt." I
In Franse diplomatieke kringen heeft
de nota geen verrassing geweki Men
had daar een of andere zet van Moskou
verwacht met het oog op de Duitse
verkiezingen van 6 September. De Rus
sische voorwaarden voor eenmaking van
Duitsland worden onaanvaardbaar voor
het Westen geacht.
Ook in gezaghebbende kringen te
Washington is men van oordeel, dat de
nota weinig
gezichtspunten op-
Sovjet-Unie zich opnieuw uit voor
een geneutraliseerd Duitsland, een
standpunt dat onaanvaardbaar voor de
V.S. is. Voorts is men van mening, dat
aan het Russische voorstel propaganda-
motieven met het oog op de komende
West-Duitse verkiezingen niet vreemd
zijn.
Een luchtopname van de door aard
bevingen zwaargetroffen hoofdstad
Argostoli van het Griekse eiland
Ccphalonia: een triest beeld van
ingestorte cn verwrongen huizen en
bergen puin die straten en tuinen
bedekken.
Na een mislukte staatsgreep
van het leger
Mossadeq dictator
Te Teheran is in een officieel com
muniqué bekendgemaakt, dat aanhan
gers van de sjah in het leger in de
nacht van Zaterdag op Zondag hebben
gepoogd, een militaire staatsgreep uit
te voeren.
Kort voor middernacht begaven leden
van de keizerlijke garde, die in het
zomerverblijf van de sjah te Sjemiran.
een voorstad van Teheran, waren gele
gerd, zieh naar de woning van de mi
nister van buitenlandse zaken, dr Fa-
tcml, die in dezelfde voorstad woont.
Zij namen de minister gevangen en na
men hem mee naar het paleis. Ook de
minister van arbeid. Alemi. cn de afge
vaardigde Zirak Zadeh. een lid van het
regeringsgezinde nationale front, wer
den aangehouden.
Vervolgens ging de leider van de op
standige beweging, kolonel Nassirl. met
vier vrachtauto's met militairen en twee
pantserwagens naar de hoofdstad om de
chef van de generale staf generaal
Riahi, te arresteren, Toen deze afwe
zig bleek te zijn, werd zijn plaatsver
vanger meegenomen.
Daarna begaf kolonel Nassiri. zo
wordt verder in het communiqué ge
zegd. zich naar de ambtswoning van
premier Mossadeq. die hij te spreken
vroeg, zogenaamd om deze een brief tc
overhandigen. De lijfgarde van de
eerste minister kreeg wantrouwen cn
nam de kolonel in hechtenis.
Hierdoor konden ook de overige op
standelingen, die zich met hun drie
gevangenen naar het palcis te Sjemi
ran hadden begeven, er op vertrouwend
dat alles volgens plan was verlopen,
worden aangehouden, waarop dc gevan
genen werden bevrijd.
Generaal-majoor Fazoella Zahedi, lei
der van dc mislukte poging om de rege-
ring-Mossadeq omver te werpen, houdt
zich schuil in het heuvelgehied ten
Noorden van Teheran. Tientallen zware
tanks patrouilleerden vanochtend door
de straten van Teheran, nadat 100 000
communisten en aanhangers van Mos
sadeq Zondagavond op het parlements-
plein de dood van de sjah en de beëin
diging van de dynastie hadden geëist
Er zijn verscheidene mannen gearres
teerd. die betrokken zouden zijn gi
weest bij dc mislukte staatsgreep va
Zaterdag.
Generaal Zahedi. tegen wiens broe
der Mozayani de vorige maand
doodstraf is geeist wegens zjjn a.
deel in dc moord op de Teheraanse
politiechef Assjartoes, heeft verklaard
dal dc sjah hem tot premier
stelde. „H'ü willen een regering, die
zich houdt aan de wetten en
grondwet van het land en aandacht
schenkt aan alle landgenoten. Op het
ogenblik bon ik dc wettige premier en
iedere stap, die Mossadeq durft te
doen in naam der wet is verkeerd"
j Dr _Fatemi heeft gistermiddag op een
persconferentie verklaard, dat niet ge
zegd kan worden, dat het hof geen deel
heeft gehad ln het complot. Fa temt
voegde er aan toe. dat het onverstan
dig was te geloven, dat alle officieren
en leden van de keizerlijke garde aan
het complot deelgenomen hebben zon
der dat de autoriteiten van het hof
hiervan afwisten. Op de vraag of hy
generaal Zahedi zou laten arresteren,
antwoordde Fatemi, dat Zahedi zich
schuil hield. De regering was met op
de hoogte gesteld van het kelzerUjke
decreet in zyn bezit. Tot dusver waren
zes of zeven personen, waai onder bur
gers, gearresteerd Gisterochtend wer
den twdee hofdlgnitarissen in arrest ge
steld.
het parlement officieel ontbonden is.
Hij ging hiertoe over. nadat de sjah
klaarblükelijk geweigerd had een
schriftelijk verzoek van dr Mossadeq
in te willigen om een keizerlijk de
creet tot ontbinding van het parle
ment op grond van het resultaat van
het jongste referendum.
Verder Is door radio-Teheran bekend
gemaakt, „dat de verkiezing van het
18e parlement overeenkomstig de wet
ral geschieden, nadat de kieswet is
verbeterd en een wetsontwerp, hou
dende de verdeling van het land in
districten, is aangenomen".
Volgens kringen, die in nauwe be
trekking staan tot generaal Zahedi zou
een radiorede gehouden worden zodra
dr Mossadeq zou zyn afgezet. Mossadeq
zou daarin beschuldigd worden van
het maken van vriendschappeiyke ge
baren tegenover het communisme.
Generaal Zahedi werd in Mei 1951
door Mossadeq tot minister van bin
nenlandse zaken gekozen. HU trad drie
maanden later af. nadat hy beschul
digd was van aanstichting tot ongere
geldheden ln Teheran en van pogingen
om de regering omver te werpen. Hij
werd in Februari 1953 gearresteerd en
in Maart op vrije voeten gesteld. La
ter werd hy beschuldigd van mede
plichtigheid aan de moord op Afsjar-
toes
Zahedi zou in het bezit zyn van een
tweede decreet van de sjah waarbij dr
Mossadeq als premier wordt ontslagen,
daar zijn referendum over de parle-
mentsontbinding onwettig was.
per vliegtuig te Bagdad aangeko-
Op zijn vlucht naar Bagdad werd de
sjah slechts vergezeld door koningin
Saroja en een aide-de-camp. Zij wa
ren, met de piloot, de enige inzitten
den van het vliegtuig, waarmee de
reis werd gemaakt. Hy heeft geen af
stand gedaan.
1 De sjah en zijn gemalin hadden slechts
twee volgepakte tassen by zich en kle-
i ren. die onverpakt op de lege stoelen
in het vliegtuig waren gelegd.
I Na aankomst op het vliegveld van
Bagdad moest de sjah s een kwartier
wachten voor de Iraakse minister van
buitenlandse zaken. Kenna, verscheen
om hem tc verwelkomen. De sjah vroeg
de minister verlof om enige dagen in
Irak te mogen blijven, alvorens naar
I Europa door te reizen
De sjah werd In 1941 door de gealli-
I eerde bezettingsmogendheden op de
I troon geplaatst, nadat zyn vader. Reza
sjah Pahlevi, tot aftreden was gedwon
gen.
Uit het eerste huwelyk van de sjah
met prinses Fawzia van Egypte- dat in
1948 werd ontbonden, is een dochter ge
boren zyn huidige gemalin huwde hij
in 1951 Uit dit huwelijk zyn geen kin
deren geboren.
De regering van Irak heeft de sjah
een speciale woning ter beschikking ge
steld.
De sjah
Perzië is gisteren
Naar uit goede bron te Teheran is
vernomen, is premier Mosadeq van
plan een regentschapsraad in te stellen,
waarin geen enkel lid van de koninkiyke
familie zitting zal hebben.
De Perzische minister van buitenland
se zaken. Fatemi. heeft in een hoofd
artikel in het blad „Baktar Emroez" fel
de sjah en het hof aangevallen. Hy be
schuldigde de sjah van intriges en dief
stal van staats- en particuliere eigen
dommen.
Schipper Klaas Tot hij Terschelling
verdronken
Evenwicht verloren en overboord geslagen
Duizendkoppige menigte wachtte zwijgend
Schipper Klaas Tot van de op Terschelling grstationncerde reddingboot
„Brandaris"' van dc Kon. Noord- en Zuid-Hollandse Reddingmaatschappü is
gistermiddag omstreeks half rijf bij een zeiltochtje in liet Schuitengat over
boord geslagen en wordt sindsdien vermist. Schipper Tot was gistermiddag
met een privé zeilboot, waarin zich ook twee badgasten uit Sncek bevonden,
uitgevaren voor een toehtje op de Wad denzec. Nadat hy overboord geslagen
was dreef Klaas Tot snel weg, maar schreeuwde de badgasten in zün boot
nog toe het zeil te strijken. Zij hebben hem een roeiriem toegeworpen, die in
zijn bezit moet zijn gekomen. De badgasten konden echter niet tc hulp ko
men. omdat zy niet met het scheepje overweg konden. Zu zijn ongeveer drie
kwartier later door een passerende motorboot opgepikt.
Onmiddeliyk daarna is het reddings
werk begonnen. De reddingboten „Bran
daris" en „Adrlaan de Bruine'. de
loodsboot van Terschelling en nog enige
particuliere vaartuigen zyn uitgevaren
om naar de vermiste schipp?r te zoeken,
maar toen de duisternis viel moesten zy
onverrichterzake terugkeren naar de ha
ven van Terschelling. Later is boven
dien een Mitchel van de Marine Lucht
vaartdienst onder commando van de
luitenant ter zee vlieger 2e klasse J.
Schwartz van de vliegbases Valkenburg
opgestegen. Het vliegtuig heeft tussen
Vlieland en Terschelling dc zee afga-
zocht tot 10 myi uit de kust. maar moest
ook wegens de duisternis de naspeurin
gen opgeven.
Het echtpaar uit Sneek, dat aan boord
■an de zeilboot van schtpprr Tot was.
heeft verteld, dat dc schipper bi) het
doorsnqden van een touw zyn evenwicht
heeft verloren en overboord is geslagen.
Gisteravond om tien uur is de „Bran
daris" als laatste schip in de haven
van Terschelling teruggekeerd, waar
een duizendkoppige menigte, die van
het havenhoofd de reddingswerkzaam
heden had gade geslagen, zwijgend
stond te wachten. Er wordt thans aan
genomen, dat schipper Klaas Tol door
verdrinking om het leven is gekomen.
Schipper Klaas Tot ls 39 jaar gewor
den en heeft op jeugdige leeftyd als ka
pitein op de sleepboten van de rederU
Doekfen gevaren. Reed, voor de oorlog
maakte hy als „opstapper" reddings
tochten met de „Brandaris" mee, waar
op zijn vader, Douw Tot. schipper was.
In 1940 werd Klaas Tot tweede stuur
man op de „Brandaris" en op 1 October
1950 volgde hy zyn vader als schipper op
