LEIDSCH
DAGBLAD
Gistingsproces achter het IJzeren
Gordijn
92ste Jaargang
MAANDAG 6 JULI 1953
No. 27957
Directeur: J. W. Benny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst e
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal; f0,47 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Als
gevolg van voedselschaarste
l'it Hongarije, Polen. Tsjecbo-Slo- nog vijf grensposten heeft opengesteld
wakije en Roemenië zijn In het afge- om We=t-Berlijners in de gelegenheid
lopen weekeinde wijzigingen en ge- t? .-tellen naar Oost-Berlun te gaan.
beurtenissen gemeld, die als gemeen- Tot nu toe konden zij de laatste tijd
schappelijke achtergrond moeiljjkhe- slechts op drie plaatsen de grens over-
den bij de levensmiddelenvoorziening schrijden
hebben. Men verwacht een spoedig geheel
Volgens gewoonlijk welingelichte j herstel van het verkeer,
bronnen te Stockholm hebben zich de
laatste dagen ongeregeldheden
gedaan in verscheidene steden in i'o-
icn, o.m. in Warschau, Gdansk en
Gdynia. In deze kringen is men ech
ter van mening, dat de berichten in
de West-Duitse pers, als zou het Pool
se volk in opstand zijn, overdreven
zün.
Wel zijn er maatregelen genomen
door de Poolse autoriteiten. Zo zijn
nieuwe gebieden langs de Oostzeekust
afgezet met prikkeldraad, en geldt voor
de streek langs de grens met Duitsland
van 21.00 uur af de avondklok.
In de Poolse pers wordt toegegeven,
dat er ontevredenheid heerst onder de
bevolking. Als voornaamste punten
hiervan worden genoemd de algemene
gedachte dat er geen voedsel genoeg is
in Polen, de Russu-che infiltratie in de
gelederen der politie, by het leger en
In de grote fabrieken, en de angst, dat
Rusland op zekere dag zou besluiten de
goede gezindheid van de Duitsers te ko
pen door de vroegere Duitse gebieden,
due na de oorlog aan Polen werden toe
gewezen, weer aan Duitsland terug te
geven.
Radio Warschau noemde gisteravond
berichten over ongeregeldheden en af
kondiging van de staat van beleg In
Poolse steden „leugens" van Westelijke
„neonazistisohe kranten".
Weense waarnemers aohten de moei
lijkheden in Polen eveneens te wijten
aan schaarste van levensmiddelen en
verbruiksgoederen.
Volgens de Noord-West-Duitse radio
heeft ae opperbevelhebber der Russi
sche strijdkrachten in Oost-Duitsland,
generaal Gretsjko. de order, dat Russi
sche militairen geei. verlof krijgen, voor
onbepaalde tijd verlengd. Het genoem
de radiostation deelde voorts mee. dat
de herstelbetalingsgoederen naar Szcze
cin iStettin) zuilen gaan en vandaar
per schip naar Leningrad zullen worden
overgebracht.
Uit Oost-Duitsland wordt gemeld,
dat talrijke arbeiders uit de onder com
munistische leiding staande vakorgani
saties treden. Volgens de „Neue Zei-
tung", het orgaan van de Amerikaanse
hoge commissie, hebben 30 000 arbeiders
reeds voor het lidmaatschap bedankt,
omdat zij de vakbeweging verwijten,
dat zij zich als „machtsinstrument"
heeft laten gebruiken door hen, die de
prestatienormen steeds willen opvoeren,
en dat zij de belangen der arbeiders
niet heeft beschermd.
Volgens de Noord-West-Duitse radio
bevinden 2000 Duitsers, die op 17 en 18
Juni werden aangehouden, zich nog
steed6 in een kamp bij Schwerin aan
de Baltische kust.
Dr Ernst Melsheimer, de Oost-Duitse
procureur-generaal, heeft medegedeeld,
dat tot dusver 7753 personen zijn vrij
gelaten op grond van de drie weken ge
leden door de regering afgekondigde
amnestie, die geldt voor degenen, ver
oordeeld van een tot 3 jaar gevangenis
straf. De vrijlating van gevangenen
was volgens Melsheimer vertraagd door
de .^ongeregeldheden in Juni". In som
mige districten, b.v. Maagdenburg, wa
ren dossiers vernietigd.
De West-Berliinse politie heeft me
degedeeld. dat de Oost-Duitse politie
Het officiële Roemeense persbureau
meldde dit weekeinde, dat de regering
heeft besloten de bevoorrading met
brood, groente, suiker en eetbare oliën
te vergroten. Na 1 Juli zal een rant
soen bloem beschikbaar worden ge
steld en uit voorraden meel zal wor
den geput om meer brood te kunnen
verschaffen.
Uit gezaghebbende bron is vernomen,
dat zelfs boeren naar Boekarest, de
Roemeense hoofdstad trekken, om
brood te kunnen kopen, waarvoor zjj in
de rij moeten staan.
Ook uit Tsjecho-Slowaküe wordt
broodschaarste gemeld. Het officicle
b!ad „Rudc Pravo" meldde, dat on
danks de recente geldhervorming
brood schaars blijft en werklieden in
het mijngebicd rond Most en de syn
thetische henxinefabr'ok te Horni Ji-
retin dikwijls zonder brood naar hun
werk moeten. Huisvrouwen lopen tien
kilometer naar de naastbjjgclegen ste
den om daar brood te kopen.
President Zapotocky heeft in een re
devoering te Brno verklaard, dat de
jongste regeringsmaatregelen en de
geldhervorming het land in staat heb
ben gesteld het materiele en culturele
le\en te verbeteren. Dit is echter niet
genoeg, zo zei hij. wij moeten meer, be
tere en goedkopere goederen produce
ren. „Wij moeten meer turbines, trac
tors en landbouwmachines produceren,
wij hebben meer landbouwproductie
nodig".
Radio-Moskou verklaarde in een com
mentaar over de toestand in de Oost-
Europese landen, dat de regeringen
daar zich wijden aan verbetering van
de levensstandaard.
„Steunend op de onbaatzuchtige hulp
van de Sovjet-unie en de nauwe samen
werking met alle landen \an het vre-
deskamp en socialisme, hebben de Euro
pese volksdemocratieën grote successen
behaald op alle gebieden van het poli
tieke, economische en culturele leven".
De bevolking in deze landen is in
staat meer goederen en voedsel voor
Zijn geld te kopen, aldus radio-Moskou
Hieraan werd toegevoegd, dat ..som
mige moeilijkheden" in Tsjecho-Slowa-
kiie door geldhervorming en afschaf
fing van rantsoeneringen waren over
wonnen.
BALTISCHE ZENDERS ZWIJGEN.
Het West-Duitse persbureau D.PA.
heeft gemeld, dat een eroot aantal Bal
tische radiostations gedurende de laat
ste dagen niet meer in de aether is ge
weest. Van de vier zenders in Letland
werkte er slechts een, en in Lithauen
hadden twee zenders hun uitzendingen
gestaakt Uit dit land werden nog
slechts berichten van raddo-Wllna ont
vangen.
ÊZ. i
Ook Hongarije gooit het roer om
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur).
Helsinki
Stockholm
Oslo
Kopenhagen
Amsterdam
Edinburgh
Londen
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Genève
Zurich
Locarno
Berlijn
Frankfort
Munchen
Wenen
Innsbruck
onbewolkt nnw 7 21 3
zwaar bcw. nno 3 22 0
regen waw 7 21 0
zwaar bcw. zzw 6 22 0
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
geheel bcw.
motregen
nevel
licht bew.
zwaar bew. z
nevel
half bew.
25?W
zw 6 27 0 1
nw 1 22 0
windstil 25 O
windstil 22 0
n 2 23 0.1
2 23 32
(Incez Mcd.-adv.»
WEERBERICHT
Veel bewolking
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk enige
regen, maar tijdelijk ook enkele opkla
ringen. Matige en morgen in de kust
provincies af en toe vrij krachtige wind
in hoofdzaak tussen West en Zuid-West.
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uur).
7 JULI
Zon op: 4.29 uur; onder 21 00 uur.
Maan op: 0.50 uur; onder: 18.14 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.01 uur.
Dit nummer bestaat alt acht pagina's
Nagy nieuwe premier
Mathyas Rakosi is in Hongarije als
premier vervangen door Imre Nagy, lid
van het Hongaarse communistische po
litieke bureau.
De minister van buitenlandse zaken.
Erik Molnar, is vervangen door de hui
dige ambassadeur in Praag. Baldocky.
Ook vele andere vv ijaigingen hadden
plaats
Rakosi's functie van secretaris-gene
raal der communistische partij werd af
geschaft en hij werd lid van een uit
drie man bestaand secretariaat met
Lajos Acs en Bela Veg.
Nagy werd in 1895 geboren. Hij stamt
uit een familie van arme boeren. Hij
werd leerling-slotenmaker en trad toe
tot de arbeidersbeweging. Bij de Octo-
ber-revolutie streed hij in Rusland te
gen de witten". Toen hi) in 1921 in
Hongarije terugkeerde, begon hij de
boeren te organiseren. Na uit de so
ciaal-democratische partij te zijn gesto
ten. werd hij lid van de verboden"com
munistische partij
In de tweede wereldoorlog bevond
Nagy zich te Moskou, waar hij sprak in
voor Hongaruc bestemde uitzendingen.
Hij keerde met het rode leger naar zijn
land terug, waar hij minister van land
bouw werd in de regering van Debre
cen. In deze functie had hij een be
langrijk aandeel In de voorbereiding en
de uitvoering van de agrarische hervor
mingen.
In 1945 werd hij benoemd tot minis
ter van binnenlandse zaken. Twee jaar
later werd hij voorzitter van de Kamer.
In 1949 kreeg hij een leerstoel in de po
litieke economie. Anderhalf jaar later
werd hij minister van bevoorrading en
vervolgens vice-premier in 1952. Een
week geleden werd Nagy tweede op de
ranglijst van de leden van het nieuwe
politieke bureau.
Nagy beloofde in een rede na zijn
verkiezing tot premier, de levensstan
daard te zullen verhogen Hij zei, dat
tot dusverre buitensporige voorrang
aan de zware industrie was gegeven,
doch dat de behoeften van deze in
dustrie thans ondergeschikt zullen wor
den gemaakt aan de landbouw en de
voortbrenging van levensmiddelen
Nagy verklaarde, dat de kleine boe
ien een belangrijke rol in de gemeen
schap spelen. De regering zal hen steu
nen en hun toestemming geven, de col
lectieve bedrijven te verlaten en op
nieuw een eigen boerderij te beginnen,
aldus de nieuwe premier.
Hjj kondigde voorts aan, dat de in
terneringskampen zullen worden opge
heven en dat de regering bij het parle
ment een wetsvoorstel inzake amnestie
zal indienen. Ook zullen personen, aan
wie een gedwongen verblijfplaats in be
paalde delen van het land was aange
wezen zich weer mogen vestigen, waar
zn willen. Op het gebied van de bui
tenland e poltiek zal de nieuwe rege
ring de volgende doelen nastreven:
handhaving van de vrede vriendschap
me*, de Sovjet-un.e en handelsbet rek
kingen met andere volksdemocratieën
en met kapitalistische landen, aldus de
legenrgsverklanng van Nagy.
Men ziet: hetzelfde streven als elders
na Stalin's dood!
Onbestendig en koeler
Het K.N.M.I. deelt mede:
In dc afgelopen dagen zijn belangrijke
•ïjzigingcn in de algemene luchtdruk-
verdeling gekomen.
Een rug van hoge druk. die zich van
een hogedrukgebied bij dc azoren naar
de Britse eilanden uitstrekte, is verdwe-
Tengevolge hiervan kunnen depres
sies v an de Oceaan via de Noordzee naar
het Oosten trekken.
Ons land bevindt zich bij deze situatie
Zuid-Westelijke winden, die koele
•inden van de Oceaan aanvoeren.
De fronten van dc depressies brengen
periodiek regen Vandaag bereikte het
eerste van deze fronten ons land. De
jicriode met koel en onbestendig weer,
die daarmede begonnen is, zal verschei
dene dagen aanhouden.
Ter herdenking aan dc kroning van
Koningin Elizabeth II van Engeland j
zijn Zaterdag 61 eiken geplant in
de tuin van het ..Windsor Castle". J
dc middeleeuwse Koninklijke Resi
dentie nabij Londen.
De Koningin en dc Hertog van
Edinburgh plantten eerst hun boom
pjes. vervolgens werden door ver
tegenwoordigers van de landen van
het Gemenebest en van de Britse
kolonies 59 boompjes geplant op i
afstanden van de door dc Koningin
geplante boom. die verhoudings
gewijze overeenkomen met de af
stand tussen hun land en Engeland.
De Koningin plant liaar eik.
Grootscheepse razzia
in Kenya
Meer dan duizend militairen, politie
mannen en inheemse burgerwachten
hebben, gesteund door pantserwagens,
een grote razzia uitgevoerd m Nakoeroe
in de Riitvallei van Kenya. Ongeveer
10 000 inheemsen werden ondervraagd
en ruim duizend van hen naar een spe
ciaal kamp nabij Nakoeroe overgebracht
voor nadere ondervraging door groepen
tolken. Ongeveer 300 mannelijke leden
van de Kikoejoestam zouden hebben be
kend onder bedreiging met de dood de
eed op de Mau Mau te hebben afgelegd.
De razzia werd uitgevoerd naar aan
leiding van berichten, volgens welke
Mau Mau-ojastandelmgen uit het geb.ed
van Aberdare gewoon waren gedurende
het weekeinde naar Nakoeroe op
twee na de grootste stad in Kenya
te komen om uit te rusten cn recruten
voor de benden op te halen.
Financiële maatregelen
in Frankrijk
De Franse ministerraad heeft de fi
nanciële voorstellen goedgekeurd, welke
onder meer inhouden nieuwe belastin
gen. welke per jaar een bedrag van 60
milliard francs moeten opleveren, voorts
het toekennen van speciale volmachten
aan de regering, de oprichting van een
fonds ten behoeve van verbeteringen
in de landbouw en voor economische
uitbreiding en tenslotte verhoging met
110 milliard francs van het bedrag der
voorschotten van de Banque de France
aan de staat.
Het diaxlmumbedr3g aan voorschot
ten der Banque de France aan de staat
zal door dc bovengenoemde 110 mil
liard francs worden gebracht op
milliard francs. De aflossing hiervan
zal moeten geschieden ln ongeveer 314
jaar.
Tenslotte is er van officiële zijde nog
op gewezen, dat al deze maatregelen
een onafscheidelijk geheel vormen en
dat, de minister-president gemachtigd Is
bij het indienen van deze plannen in
het jDarlement de vertrouwenskwestie te
stellen. Het parlement kan eventueel
dc voorgetelde belastingen wijzigen,
mits het totale bedrag aan nieuwe ont
vangsten ongewijzigd blijft.
De nieuwe belastingvoorstellen houden
in een verhoging met 301 van de be
lasting op alcohol, verhoging van de
heffing op benzine met 5 franc per li
ter en van 3.10 franc per liter gasolie.
De prijs voor benzine te Parijs zal hier
door 64.1 franc per liter gaan bedragen
Voorts zullen de zegelrechten worden
verhoogd en worden de kosten voor een
paspoort verdubbeld van 1.000 tot 2.000
francs.
WERVELSTORM OP FORMOSA
De wervelstorm, die Vrijdagavond For
mosa heeft geteisterd, heeft 71 slacht
offers geëist en 334 huizen in Hoea lien,
een havenstad aan de Oostkust, volko
men vernield De stroomvoorziening in
Hoea lien werd gestoord en de verbin
dingsmiddelen werden verbroken De
wervelstorm ging g;paard met hevige
regenval.
De wervelstorm heeft in Taipeh ze
ven doden g?ëlst. Ongeveer 100 perso
nen werden gewond.
De werv?lstorm heeft ook het Japan-
'e eiland Honsjoe getroffen, waarbij zes
personen om het leven zijn gekomen.
De wervelstorm heeft z-.ch voortgezet
naar het Ohinese vasteland en raast
over de provincie Toekien.
De voor-conferentie ven
Bermuda
De conferentie van ministers van bui
tenlandse zaken van de V. S., Groot-
Brittannië en Frankrijk, welke op 10
Juli te Washington begint, zal wellicht
een week duren, zo heeft een woordvoer
der van het Britse ministerie van bui
tenlandse zaken meegedeeld
Hij verklaarde dat de agenda, waar
ver de drie landen het thans eens zyn.
aarschijnlijk niet zal worden uitgebreid
met een g:dachtenwisseling over de
mogelijkheid van een viermogendheden-
bijeenkomst. Deze kwestie zal uitvoerig
bespreken worden op de conferentie van
president Eisenhower en de premiers
van Engeland en Frankrijk op Bermu
da, welke is uitgesteld.
De Bntse Labourafgevaardigde Ar
thur Lewis zal volgende week in het
Lagerhuis vragen, of de conferentie van
Bermuda .niet liet cog op de gewijzigde
omstandigheden'' wellicht te Londen
kan worden gehouden. Hij zal hierbij
als argument aanvoeren, dat de confe
rentie is uitgesteld, omdat sir Winston
Churchill op msdisoh advies rust moet
houden.
HARMON-PRIJZEN TOEGEKEND.
Mevrouw Jacqueline Auriol, de schoon
dochter van de president van Frankrijk,
heeft Zaterdag de .Harmon "-prijs ont
vangen voor haar buitengewone vlieg
prestaties. Zoals bekend, is mevrouw
Auriol houdster lan het wereldrecord
voor door dames bestuurde straalvlieg
tuigen.
Dezelfde prils werd toegekend aan de
Amerikaanse vliegenier kolonel Balchen,
die ieder Jaar bn de viering van de
Amerik. onafhankelijkheidsdag wordt
toegekend. Later in dit jaar zal presi
dent Eisenhower op het Witte Huis de
prijzen aan de winnaars overhandigen.
De prjjs werd in 1926 ingesteld door
Clifford Harmon, een Amerikaanse
luchtvaartpionier.
Zaterdag zijn op het Pikmeer te
Grouw. onder auspiciën van de
K.Z. Oostcrgoocn de Commis
sie Stamboek Friese Ronde schepen
dc admiraal zeilwedstrijden gehou
den.
Voor 20.000 dollar kunt U de eige
naar worden van deze geweldige
kop van Lincoln, die volgens zijn
eigenaar, dc filmproducer Don
McQuade wel niet dc grootste is
van Amerika, maar toch zelfs de af
metingen van de kop in liet Lincoln
Memorial verre overtreft. Don Mc
Quade. die deze kop in zijn bezit
kreeg, toen hij het gehele atelier
kocht van Alonzo Victor Lewis, een
Amerikaanse beeldhouwer, die in
1946 stierf beweert, dat slechts een
kop van Lincoln die van hem over
treft. en dat is degene, die is in
gehakt in de rotsen van Mount
Rushnwre. Hoewel het materiaal
waaruit Lincoln werd werd vervaar
digd slechts kalk is. denkt Don
McQuade. gezien de afmetingen,
dat 20.000 dollar voor dc kop. die
volgens Lewis zijn beste werk was.
niet overvraagd is
Voortzetting besprekingen
in Korea
De speciale afgezant van president
Eisenhower, Walter Robertson heeft
verklaard, dat zijn besprekingen met
president Syngman Rhee nog niet ge
ëindigd zijn Hij deelde dit Zaterdag
mee na een onderhoud van vijl kwartier
niet Rhee. dat hij .nuttig en bevredi
gend" noemde Heden had een nieuw
onderhoud plaats.
Naar het opperbevel der V. N. mee
deelt. zijn de afgelopen dagen alle over
gebleven Noord-Koreaanse krijgsgevan
genen in het geheim overgebracht naar
twee kampen resp. te Poesan en Non
san. waar zij thans onder krachtige
Amerikaanse bewaking staan. Het be
treft hier ongeveer 9.000 gevangenen,
die tot dusverre over acht kampen wa
len verdeeld, waar ruim 80.000 gevan
genen verbluven.
Een woordvoerder van de ambassade
van nationalistisch Chma in Zuid-Korea
heeft verklaard, dat de ambassade ver
zoeken van Ohinese krijgsgevangenen
ir» Zuid-Korea om naar Formosa ge
zonden te worden heeft ontvangen. De
woordvoerder zeide echter, dat zyn re
gering geen „onafhankelijke stappen" in
deze kwestie kon nemen. Het opperbe
vel der V N zou goedkeuring en mede
werking moeten verlenen. Öp 17 Juni
was een petitie van 14176 Chinese
krijgsgevangenen ontvangen.
Beveiligingsmaatregel
in de Y.St.
De gezagvoerders van lijntoestellen,
die van Engeland naar de Verenigde
Staten vliegen, moeten krachtens êen
nieuwe verdedigingsmaatregel van Ame
rika in het bezit zijn van een verzegelde
enveloppe, die door Amerikaanse auto
riteiten wordt verstrekt.
De enveloppe mag pas worden ge
opend. wanneer de vliegtuigen zich hal
verwege de Atlantische oceaan bevin
den Zij bevat instructies voor de ver
der te volgen route, en een wachtwoord
ter identificatie, wanneer de toestellen
Amerikaans gebied binnenvliegen. In
dien de instructies niet worden opge
volgd, zullen Amerkaanse jachtvliegtui
gen opstijgen om ln te grijpen.
Aangenomen wordt, dat deze jongste
maatregel, die operatie „Tomcis" v.ordt
genoemd, deel uitmaakt van een gigan-
t.sch systeem van radarstations en ba
ses voor jachtvliegtuigen, die dag en
nacht waakzaam zijn om „een tweede
Pearl Harbour" te voorkomen.
Een woordvoerder van de Amerikaan
se luchtvaartmaatschappij Pan-Ameri
can Airways verklaarde, dat de deelne
ming van luchtvaartmaatschappijen aan
deze operatie vrijwillig is. Het identifi
catiestelsel gaat uit van de Ameri
kaanse en de Canadese luchtmacht.
President Auriol van Frankrijk heeft
Zaterdag de stuwdam bij Tignes. de
grootste m Europa, in gebruik gesteld.
De installatie zal per jaar 770 millioen
kilowatt-uur produceren.
Door de dam. die ligt in de boven-
Isère tussen Val d'Isère en Bourgsaint-
Maurlce, Is een kunstmatig meer ge
vormd. dat 230 millioen kubieke meter
water bevat. Zoals bekend, ligt. onder
de oppervlakte van dit stuwmeer het
dorp Tignes, waarvan de 650 inwoners
indertijd tevergeefs geijverd hebben
voor het behoud van hun woonplaats,
maar dat elders weer zal herrijzen.
S AMENSTELLING S.E.R.
De regering heeft aan de S.ER ver
zocht vóór 1 November as. advies uit
te brengen inzake de vraag, welke or
ganisaties \an ondernemers en van
werknemers voor de komende zittings
periode zouden kunnen worden aange
wezen voor het doen van benoemingen
van leden en plaatsvervangende leden
van de Raad. alsmede omtrent het
aagtfal leden en plaatsvervangende le
den. dat elk dezer organisaties zou
kunnen benoemen Het ligt ln de be-
deel mg het aantal leden van de raad
op 45 te handhaven en van dit aantal
wederom 15 leden aan de Kroon ter
benoeming voor te dragen.
