T
REIS DOOR
HET LAND VAN
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LEIDSCU DAGBLAD - ZATERDAG 13 JUNI 1953 - Pagina 2
Je moet je hobby kénnen!
HET maakt waarachtig niet veel
uit wèt ge in Uw vrije :ijd
doet. als ge maar een „hobby"
hebt Dat is de hoofdzaak; het
houdt U Jong. fris en levend!
Ik ken er voor wie klaverjassen
alles is. een ander zweert bij de
totalisator, maar er zijn er ook.
die het hogerop zoeken en zich geen
postzegel laten ontgaan of hun
donkere kamer inkruipen om de
prachtigste foto s tot ontwikkeling te
Maar hij was dan ook iemand.
die z'n hobby verstond en nuttig
wist te maken.
NU BEN ik er ook eens op uit
getrokken om dit illustere
voorbeeld te volgen.
M'n hengel en dobber waren per
fect in orde dat heb ik me door
een expert laten vertellen het
water, schietend in pijlsnelle vaart
onder het groene kroos door: hele
gezinnen met vader en moeder en
slierten vrolijke kindertjes. Ze ver
maakten zich best onder de bran
dende zon. die steeds gloelender
werd. naarmate de dag vorderde.
Hoe het nu zo gekomen is weet
ik niet. maar ze wilden per sé niet
smullen van die kostelijke cake. Het
was me alsof ze 't allemaal in de
gaten' hadden, dat ik daar zat om
Vier dagen onderweg van Skopje naar Montenegro.
Nacht bij Lijsterveld
Dit Lijsterveld is nu een vriende
lijke landbouw-vlakte met een ge
denkteken. waar voor de ingewanden
van de gedode sultan Moerab een
plaats werd ingeruimd. En het er bij
gelegen overstap-station was voor mij
een verschrikking. De lentenacht bleek
vorstig koud en zo moest ik. omdat
Putnlks informaties niet klopten, van
•s avonds halftwaalf tot 's ochtends
zeven vertoeven in een boordevol café
lokaal. waar hoestende en spuwende
Serven en Albanezen een walm van
knoflook en andere stank om zich
heen verspreidden en waar walmende
oliepitjes 'de electrische verlichting
was defecti een luguber licht op de
lijdzaam wachtende massa wierpen Ik
dronk die nacht ter ontsmetting van
miin keel en ter bedwelming van mijn
morele ellende vele glazen schliwo-
wltza, maar toen 's ochtends de zon
oranjerood boven het Lijsterveld ver
rees. de prikkelende lucht me opfriste
en de treinconductier verklaarde, dat
de bus Pcc-Titograd inderdaad liep
Malle Gevallen
De mensheid wordt hoe langer hoe
knapper in technisoh opzicht, zó
knap zelfs, dat men er af en toe bane
van wordt. Er zijn mechanische her
senen en electrische rekenmachines,
die ware wonderen kunnen verrich
ten. Ze kunnen zelfs al zestien dui
zend optellingen af aftrekkingen per
seconde verrichten had u vroeger
op school moeten hebben ...V Maar
nu hebben de fabrikanten van die
griezelige apparaten in Amerika grote
moeilijkheden om mensen on te lei
den. die knap genoez ziln om met
die machines om te gaan. Dat koint
er van!!
maal eeen ernnie is. Daar stonden
de laatste examens weer voor de
deur van een bepaalde lcerzanc van
een universiteit. Er was maanden
lane door de studenten gezwoegd en
gestampt om ..alles er in te krijgen"
en de professoren eisten steeds maar
meer kennis cn waren nooit tevre
den. Toen het eindelijk zover was.
dat het examen gedaan moest wor
den. stelde een van de studenten
voor. 'dat ook de hoogleraren aan het
schriftelijk eedee.te dat door het mi
nisterie van Onderwies was opgesteld)
zouden meedoen. Dat vonden de
hoogleraren een prachtig idee en ook
in andere universiteiten voelde men
heel veel voor dat voorstel. Zo zaten
dus professoren en stud enten on zie
kere dag gebogen over dezelfde vraag
stukken. De professoren wilden wel
eens eventjes laten zien. dat zai
Enfin kort en goed: negentien stu
denten kregen het einddiploma en
alle professoren zakten als zware,
grote bakstenenToen maakten
U weet. dat een aantal Amerikaanse
lournalisten pas een tocht naar Rus
land heeft gemaakt en een bezoek
aan Moskou heeft gebracht. Een van
hen een zekere mevrouw Jane Mc-
Ilvalne ls hierdoor nog al beroemd
ccv. orden zij heeft in een aantal
bekende Engelse en Amerikaanse
kranten heel wat verhalen over de
tocht geschreven. Zii woont in een
heel klein stadie in Amerika. Toen
ze thuis kwam dacht ze. dat de
plaatselijke krant vast wel vol zou
staan over haar ervaringen in de
Soviet-Unle. Alles wat er echter in
slond. was een kort berichtje, dat
luidde: „Mevrouw Jane Mcllvaine.
wonende aan de East Lancaster-
straat heeft de Paasdagen in Moskou
(Rusland) doorgebracht
Marktplein in het typisch Oosterse
stadje Pec, met op de achtergrond
de moskee met minaret, op de
omloop waarvan vijfmaol per dag de
mueddzin verschijnt om de gelovigen
op te roepen tot het gebed.
„Positief?" „Ja. positief! Geen twij
fel'" - vergat ik spoedig het leed van
de nacht.
Pec lag schoon aan de voet der
Albanese Aloen en de sneeuw op
de tonpen flonkerde zn lokkend in
bet heldere zonnelicht, dat ik.
daardoor in verheven stemming
gebrarht. vrij rustig reageerde toen
een fiakerknetsier me de waarheid
zei. Hij brarlit me van het station
naar bet enige hotel en deelde m"
vriendelijk, doch boudweg mee. dal
de bus naar het 180 kilometer verd-r
gelegen Titograd pas half Mei In
actie zou komen om de eenvoudig"
reden, dat de sneeuw „daarboven"
onvermijdelijk was Het enig toilet bi-
vond zich in een op drie minuten af
stand gelegen tuin en bestond uit een
nagenoeg rond gat in de bevuilde vloer
van een wankel hok.
Ik moest vroeg op in verband met
de bus, richting Montenegro, welke
volgens een agent positief om zes uur
zou vertrekken. Anderen hadden wel
iswaar als juiste tijd resp. zeven uur,
half negen en half tien opgegeven,
maar een mens moet het zekere voor
het onzekere nemen, zelfs als de ,ne-
taalschelle stem van de achtste-rangs
Servische zangeres beneden in de ge
lagzaal hem tot diep in de nacht uit
zijn slaap heeft gehouden.
slavië ooit gehad heeft, kwam ons be
groeten en de internationaal Petro-
vitch en tientallen anderen deden dat.
En toen vertelden de luidsprekers
boven onze hoofden wat anders: Bo
ris Kidritsch, een der naaste mede
werkers van Tito, was onverwacht
gestorven Vier dagen nationale rouw
cn dus geen IvangradTitograd.
Franco Glazer zei Zondagochtend: i ij
maar met onze camion mee naar Tito
grad Ondanks de regen begon de rit
gunstig Ik zat in de cabine tussen
Romcevic. Glazer en de chauffeur
vastgekneld en de ex-keeper diepte
glanzende herinneringen op aan Hol
land, waar hij vaak geweest was....
„ahh die velden bjj Jullie, hadden wij
die maar
We hadden 15 van de 130 kilometer
richting West achter de rug. toen we
bij een bergbeekje kwamen, dat vla
een diepe geul de weg loodrecht kruis
te. Met de voorwielen ging het goed.
maar toen de achteras op het diepste
punt was. kraakte het in de versnel
lingsbak en de aftandse camion was
buiten gevecht gesteld.
„Zo reizen onze voetballers", zei
Glazer. „En dan noemen ze deze wed
strijd hier nog een „derby". Acht uur
rijden over een levensgevaarlijk berg
pad!"
Er kwam ten slotte een tegenllgg-r.
die het nieuws van de stranding we
reldkundig zou maken en na vier uur
wachten in regen en kou konden de
voetbalploeg van Titograd. plus de
arbiter, plus de „Hollandskih novlnar"
de lange reis over de wilde bergen van
Montenegro vervolgen Details ont
houd ik u. maar geloof me, het hart
klopte me vaak in de keel.
„Zo n reis heb ik in de zeventien
jaar, dat ik scheidsrechter ben. nog
niet vaak meegemaakt", zei ..Willy"
's avonds laat in Titograd.
De volgende ochtend kon hij van
daaruit per vliegtuig naar Belgrado
terugkeren 'in omgekeerde richting
was het lang tevoren „uitverkocht" i.
Vier dagen onderweg geweest en dan
nog niet eens gefloten, maar scheids
rechters krijgen in Joegoslavië ten
minste een geldelijke vergoeding, welke
de geleden smarten wat verzoet.
De wereld is klein
Twee weken later sloeg lk in de Bos
nische hoofdstad Sarajewo de uittocht
gade van een machtige mensenmassa,
welke Juist een belangrijke voetbal-
strijd had aanschouwd. De gezichten
stonden duister, want de thuisclub
Sarajewo had met 10 en onnodig
verloren. En ik hoorde hoe opgewon
den supporters zeiden, dat de scheids
rechter en ze schudden hun vuist
een fascist en niet anders was. Ik
ving vagelgk een naam op en toen ik
nader informeerde, bleek hij het te
zijn. In de kleedkamer schudden we
elkander hartelijk de hand en „Willy"
Romcevic en ik steldenvast. dat de
wereld toch kleiner is dan we twaalf
dagen tevoren in de „Balkan-Jungle"
hadden gedacht.
Te zijner ere moet ik nog aan dit
relaas toevoegen, dat Romcevic beslist
geen fascist Is en dat onpartijdige toe
schouwers me hebben verzekerd, dat
hij die middag opperbest had gefloten.
H. A.
In een camion met de voetbalploeg van Titograd
Ontmoeting met Romcevic
Om elf uur zat ik nog op mijn kof
fer op het marktplein van Novi Pasar
te wachten op de bus. Het gerucht
ging, dat de kar defect was. maar het
fijne wist niemand en daarom schraap
ten de andere dertig liefhebbers voor
de rit nog maar eens geducht hun keel
en snoven hun neuzen leeg in het stof
van Novi Pasar
Albanezen, Turken. Servische boeren
en in harembroeken gehulde en van
grote hoofddoeken voorziene vrouwen
Z(jn schilderachtig, maar ik verlangde
op dat moment toch sterker naar een
„heer", naar iemand, die niet spoog
en een zakdoek bij zich had. En toen
viel mijn blik op Veljko 'oftewel Willy)
Romcevic. die Duits sprak, een das en
een glcufhoed droeg en uit Belgrado
kwam. Bij het vernemen van het woord
Holland, noemde hij pardoes de
naam van Karei van der Meer. onze
internationale voetbalfluitist en even
later begrep ik dat Romcevic tot de
topklasse der Joegoslavische arbiters
behoort en op weg was naar Ivangrad.
In dat stadje zou om het kampioen
schap van Montenegro gpstreden wor
den tussen Ivangrad en Titograd. wat
niet veel goed voetbal, maar wel veel
gevaarlijke emoties beloofde, weshalve
een autoriteit uit Belgrado de teugels
in handen zou moeten houden.
Vier dagen nationale rouw
Ik ben. moreel gesterkt, bij Romcevic
gebleven. Om twaalf uur kwam de re
servebus. een museumstuk, dat ons na
vele achtbaan-sensaties op de onbe
schrijflijk slechte weg door de bergen
's avonds om half negen levend in
Ivangrad afleverde. Aan de vooravond
van de grote match heerste er een
opgewonden stemming en via de open
bare luidsprekers, welke ge in elk Ser
visch stadje vindt, werd de volke kond
gedaan van de aankomst van de be
kende scheidsrechter Romcevic uit
Beogiad in wiens gezelschap zich zo
waar een „Hollandskih novinareen
Hollands journalist, bevond Willy"
en ik liepen als gevierde lieden over
de corso, de stampvolle war.delstraat.
Franjo Glazer. trainer van Titograd en
de beroemdste doelman, die Jocgo-
(Van een bijzondere medewerker)
Dit verhoal over een reis van Macedonië naar Montenegro
en over de voetbalscheidsrechter Romcevic dient niet om
medeli/den-achteraf te verkrijgen. Het wil slechts tekenen
hoe ongelofeli/k treurig het nog met de verbindingen in een
groot deel von Tito's rijk gesteld is en welke waarde men
ginds aan goed bedoelde informaties moet hechten.
De historie begint in mijn vuil, doch geliefd Skopje van
waaruit ik naar het Noordwesten wilde trekken, naar het vlak
bij Albanië gelegen stadje Pee, dat niet op de Bos-otlas
staat, maar waor niettemin eeuwen geleden de patriarch der
Servisch-Orthodoxe Kerk zijn zetel had en woor dan ook in
nooste omgeving enige juwelen van middeleeuwse klooster
kerken zgn te vinden. Tevens zou ik vanuit dit Pec per autobus
naar Montenegro's nieuwe hoofdstad Titograd kunnen rijden.
DU had ik vernomen von Putnik, het genationaliseerde reis
bureau, dat in elk oord zijn vriendeli/ke afgezanten heeft.
Voor alle zekerheid ik weet, dot men bij zuidelijke volken
voorzichtig moet zijn vroeg ik bevestiging bij de informa
tiedienst van de Macedonische regering. Er werden mi/nent-
wille kostbore interlocole telefoongesprekken gevoerd en
alles bleek te kloppen. De trein zou me noor Pee brengen en
Putnik schreef voor, me op, dot ik in het overstap station
slechts drie nachteli/ke uren zou behoeven te wachten. Het
werden er zeven en een half en mijn argwaan groeide.
brengen, om daardoor de herinne
ring aan wat hun het leven biedt
vast te houden.
TOT DE hobbyjagers behoren
ook de hengelaars.
Heimelijk heb ik hen altijd be
nijd om de zootjes vis. die ze bu
bossen mee naar huis brachten,
waarna dan de verrukkelijkste geu
ren door de schoorsteen kwamen
strijken.
Ik denk aan een vriend, die in
de vistijd geen slagersrekening meer
had lopen: iedere dag was z'n
vangst zó groot, dat hij. noch z'n
hele gezin, de blieken, voorns en
baarzen ópkonden.
En de poes was dagenlang ziek
van het afval
Dat scheelde hem heel wat in
z'n huishoudbudget. Als hij dan
's winters somber over z'n schamele
salaris zat te piekeren, was die
hengeltijd met z'n verbazingwek
kende verrassingen een lichtpunt.
De zomer zou al z'n schulden wel
goed maken
was een van de stralendste dagen,
die we tot nu toe gehad hebben;
het was wat je noemt uitstekend
visweertje. zonnig en warm, écht
weertje dat je hebben moet om te
weten, dat de brasem los komt. het
deeg leek geen deeg meer, maar
cake en de vissen zouden er dus op
afvliegen: kortom het was allemaal
om van te watertanden!
Met het opgewekste humeur, de
wereld breed toelachend en vervuld
van de hoop om 's avonds een vis
maal te nuttigen, waar ze zelfs in
het chicste restaurant geen kaas
van gegeten hebben, zette lk me
dus op het bruggetje, dat onder
de schaduw lag van machtig om
hoog torende boomformatles.
Daar zat ik dus 's morgens
héél vroeg in spannende verwach
ting. Het was zó verwonderlijk
stil rond me, dat je de vissen kon
horen zwemmen en proesten
Het waren sierlijke. ranke beest
jes. snel flitsend ln het heldere
Foto Will Eiselin, Rijswijk.
ze de dood in te jagen op die ver
rukkelijke dag en dat ze d&érom
met een geweldige boogzwaai juist
om die dobber van me heenvlogcn.
En maar lachten!
IK HEB een hele dag genoten I
Van die paradijsachtige omge
ving bij dat rustieke bruggetje,
van de vrolijke vissen, de zingende
vogels, het licht en de schaduw en
de vrije dag in het bijzonder.
Maar géén bliek, geen voorn en
géén brasem heeft me de eer aan
gedaan z'n schaterende bek ln de
haak te steken en ik heb tenslotte
maar mistroostig m'n lege bunnctje
opgepakt.
Ik heb zelfs geen moeite meer
gedaan een zootje vis ln de winkel
te krijgen, want dat is een ouwe
mop.
Maar één ding heeft die mooie
dag me wel geleerd: je moet ten
slotte je hobby kénnen!
FANTASIO.
Moeilijkheden in de
„Balkan-jungle"
Lastige Servische namen zouden u
wellicht in verwarring brengen en
daarom vermeld ik slechts, dat het
cverstap-station bij het Lijsterveld
lag. welke naam ge wél in de atlas
vinden kunt. Een tientallen kilometers
lange vlakte door bergen geflankeerd,
waar in het voorjaar rode papavers
bloeien, die hun kleur danken, naar de
volkslegende zegt. aan het overdadig
vele bloed, dat hier de 28ste Juni 1389
vergoten werd. Nog zingen de Serven
in ontelbare liederen over deze slag
over moeder Joegovitsch. die negen
zonen verloor in de strijd, over de held
Milosch Obilitsch. die sultan Moerab
doodde maar de zangen zijn van
weemoed doordrenkt, want de Turken
bleven meester van het slagveld en de
ondergang van het grote middel
eeuwse Servische rijk was ln feite be
gonnen.
op sommige plaatsen nog acht meter
hoog lag.
Nacht in Novi Pasar.
Ik moest een omweg van 300 km ma
ken om in de volksrepubliek Montene
gro te kunnen komen. Dat betekende
drie dagen intensief reizen. De eerste
avond na mijn afscheid van Pee be
landde ik na een lange treinreis ln het
stadje Novi Pasar me Bos-atlasi. Dat
bleek de ware Balkan-jungle. Mijn ho
telkamer moest ik delen met drie an
deren. Goede mensen waarschijnlijk,
maar ze stonken en zagen er Turks uit.
Gevieren hadden wy één karaf water
als wasmatcriaal. maar die werd mij
van harte en volledig gegund. In de
muur naast mijn bed was een gat van
een vierkante meter groot, waardoor
direct contact met de kamer ernaast
