K HCHTER DE WOLKEN SCHEEN DE ZON r ,en Zoeklicht VOOR DE VROUW Flatteus, jeugdig en... practisch! W Hoe het gezin Fieldburg ontheemd werd en toch weer een eigen tehuis kreeg WEKELIJKS BIJVOEGSEL van liel LEIDSCI1 DAGBLAD - ZATERDAG 23 MEI 1953 Pagina 3 ^OP DE BOEKENMARKT Johan van der Woude: „Schandaal om dokter Knox" Het Wereldvenster. Baarn 1952. rwe historische roman van .'"o'er Wonde - wij vermeldde Johan M u«—- - meldden on- "F een jaar geleden zijn uitste- roman „Marianne Biron" - be fit het merkwaardige proces te- de lukenschenners en moorde- -5 Barke en Hare in Edinburgh U38. Dit boek is leeds in 1941 ver- ^n onder de titel „Anatomie" en a om ae bekende redenen niet her- 'j Het is echter goed dat het niet oorlogsslachtoffer" verdwenen is. ••j en de behandelde kwestie niet senhine met de grote opvlucht in '-,êdlsche wetenschap, ioen men c: ontdekking kwam hoe belang- ae kennis van de anatomie van menselijk lichaam voor de genees- ie wis. zou deze griezelhistorie hsciiijnlijk reeds lang in het ver- cboek zijn geraakt. De keten van gebeurtenissen, die in In tijd zulk een beroering heeft te Acbracht, dat de bewoners van inc'ourgh nauwelijks meer In het rk,-r overstraat durfden en hun "eren tot gehooraaamheid dwon- niet de bedreiging de „resurrec tie" (lijkendieven), vond zijn irang in het wetenschappelijke dat de anatomen, wilden zij hun ,j!s ran de structuur van het men- i lichaam algemeen verspreiden r hun studenten, het dode men- e lichaam nodig hadden om te nstreren Daar het in bezit krg- an lijken voor dit doel in Sehot- öe grootste moeilijkheden ople- en de terechtgestelden bestemd i voor de officiële onderwysln- jgen, waren de particuliere scho- aangewezen op lijken, die hun te o aangeboden werden door louche ■jen, bij wie zfj om der wille van letensehap maar niet informeer- aaar de herkomst. öt deze individuen zich vergrepen levenden, toen de kerkhoven te „ic bewaakt en getralied werden jsklozen. idioten en meisjes van zeden tot hun slachtoffers n, is een uitwas, die men ••5 beoordelen kan in verband c* sociale toestanden in die da- Vast staat, dat de medische we- sclup de anatoom Robert Knox in udt om zijn bijdragen tot de car.g van de geneeskunde. dit onverkwikkelijke leven in Edingbuighse onderwereld, van de vpsnaijver van Knox's collega's, olkswoede, die 2ich keerde in het oog van de menigte. ,-r.r.gwekkende eeheimzinnigheid he: werk der anatomen, heeft n van der Woude een boeiende >;k samengesteld. t boek is merkwaardig als beeld n-de moeilijkheden waarmee een tenschap - in casu dc medische - kampen kan hebben om te ko- tn tot resultaten, die een heil or de mensheid zullen blijken te n en evenzeer als beeld van de iminalogie van anderhalve eeuw leden. Samuel Goudsmit: .D» gouden kroon van Beleren" j)» Arbeiderspers. Amsterdam 1962. B moet bekennen, dat ik de twee a die aan de „Gouden kroon van ■:en" vooraf gegaan zijn, niet ge- heb, maar Indien die delen ln instemming zijn met dit derde L dan is het niet overdreven van tpos van het Joodse volk te spre ken. En hoewel deze roman in de veertienae eeuw speelt, is de analogie met deze tijd en eigenlijk met alle tij den. duidelijk. Met wonderbaarlijke luciditeit be schrijft Samuel Goudsmit het inge wikkelde denk- en h.indelgcstel van de orthodoxe Jood Het gaat in dit bock niet om het eenvoudige gegeven zoals het op de omslag van dit boek beschreven is: om een Joods meisje en haar oom. die half vluchtend, half bemiddelend rondtrekken, maar om het wezen, om de mentaliteit \an een ras, dat overal zijn vertakkingen heeft en door de wortelstok van geloof en stam wordt samengehouden Daar Goudsmit een schrijver van formaat is. oordeelt hij niet in zover re. dat hij de ene mensensoort niet als roetzwart en dc andere als engel rein voorstelt, doch allen als mense lijk. met licht cn schaduw. Voortref felijk is het organische vorband be houden ln dc eigenlijke intrige van het boek; de grote Joodse lening op de gouden kroon van Beieren, die hun aller ondergang zal zijn. Bruggen en ondanks de soms bijna barokke overdaad van gegevens en karakters - die anderzijds wijst op een uitzonderlijke rijkdom - spreken van een groot boek. Jan Overduin. „Het Paradijs". J. H. Kok N.V. Kampen z. J. Wat is het toch jammer, dat auteurs die het verhaal van een bekering wil len geven, zo simpel en onpsycholo gisch te werk gaan. Deze Jan Over duin kan ongetwijfeld schrijven. De aanvang van zijn boek is goed. Maar dan Wanneer het op de conflicten aankomt, die de oorzaak zijn V3n het lijden van zijn hoofdfiguur, zwijgt hij in alle toonaarden. Wat zei het meisje in de klas. waardoor hij zo geschokt werd' Waaruit bestond de wraak op De-Vrouw in het algemeen? Waarom sterft zijn echtgenote, met wie hü diep gelukkig was. aan een zo geheimzin nige ziekte en zijn dochtertje een week later aan bloedvergiftiging, omdat hij haar in zijn ellende een tik gegeven hoeft? Ei-allerlei Het Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad meldt: We eten vandaag weer eieren! Dit zal welkom zijn, want de meesten van ons versmaden een eitje niet. Boven dien is er zo n grote verscheidenheid van ciergerechten, dat een ieder, zo- wèl de liefhebber van zoete lekker nijen als die van hartige hapjes, wel iets van zijn gading zal kunnen vin den. Eeicrcn zijn rijk aan voedingsstof fen en verdienen daarom een vaste plaats ln het weekmenu. Worden zij bij warme maaltijden gebruikt, dan zal dit meestal naast de aardappelen en groenten zijn. Voor de verandering kunnen wij de eieren echter ook wel eens vóór cn n4 het hoofdgerecht ge ven. Men kan deze naast het werk va: •oman plaatsen bijv. Carry van Spiegeltje, spiegeltje aan de wand Wfj willen gaarne de weg van het lijden de weg naar de genade is. maar wanneer dit lij den zo tra-ctaatjesachtig bedacht is, dan gelooft de lezer er niet in en dat is de eerste vereiste van een roman: de gebeurtenissen waar te makken. CLARA EGG-INK. Pittige elerragoüt. 2 of 4 eieren, 3 li dl (2 kopjes) melk, 35 gr. (2'4 eetlepel) boter of margarine, 35 gr. (314 eetle pel) bloem, een theelepel .kerrie of mosterd of een bouillonblokje, zout. Kippeneieren 8 minuten, eenden eieren 10 minuten koken. Ze dan met koud water afspoelen ett pellen. De eieren in stukjes snijden. De boter of margarine smelten, de kerrie of het bouillonblokje en de bloem er door roeren en daarna de melk toevoegen Wanneer de saus goed van dikte ls. de stukjes ei voorzichtig er door scheppen en zo nodig met zout op smaak afmaken Het gerecht een paar minuten zachtjes verwarmen. Bij gebruik van mosterd deze met een weinig water aanmengen en op het laatst door de saus roeren. Omelet met gebakken brood. 2 dunne sneetjes brood, 3 4 4 eieren, 3 4 4 eetlepels nielk. bo ter of margarine, zout (óf sui ker) Het brood ln blokjes snijden. Deze ln boter of margaine aan weerszijden lichtbruin bakken. De eieren met een weinig zout en de melk losroeren tot dat wit en dooier goed gemengd zijn Zo nodig extra boter of margarine in de pan smelten. De elmassa over de broodblokjes schenken en vlug gaar bakken. Wan neer de onderkant van de omelet ge stold is. deze aan de zijkant oplich ten en de nog vloeibare eimassa er onder laten lopen. Zodra de omelet geheel gestold ls. hem op een warme schaal overbrengen. Het is niet nodig de omelet aan twee kanten te bakken De omelet kan desgewenst met sui ker bestrooid, als toespijs worden ge geven. Gebakken el met tomaat. 4 eieren, 2 grote tomaten, een paar sjalotjes, boter of margari ne. zout (peper). De tomaten in plakken snijden, de sjalotjes smpperen. Deze ingrediën ten bestrooien met zout (en pepert en in hete boter of marganne geduren de enkele minuten zachtjes bakken in de koekenpan. Een paar plakken to maat uit de pan nemen. Zo nodig ex tra boter of margarine in de koeken pan doen. Deze lichtbruin laten wor den De eieren boven de koekenpan breken en aan één of twee kanten lichtbruin bakken. Voor het opdienen de eieren op de plakken tomaat leggen. Wit van 2 eieren. 2 dl bessensap, 75 4 90 gr. (5 4 6 eetlepels) wit te basterdsuiker (chocolade-kor rels). Dit gerecht kort voor het gehruik bereiden. De eiwitten met hst bessen sap en dé basterdsuiker stijf slaan, totdat de massa in punten bUjft staan. De vla overdoen ln een grote schaal of in eenpersoonsschaaltjes. Er des gewenst chocoladekorrels over strooien en droge koekjes erbij geven. De eidooiers kunnen in de rest van de warme maaltijd of bij de brood maaltijd gegeven worden, bijv. in de vorpi van roerei of omelet. Een „schattig" hoedje PARIJS, 19 Mel '53. Eigenlijk popelde ze toen ze aan belde en met moeite onderdrukte ze een verwachtingsvolle glimlach. Ze werd overigens niet lang op de proef gesteld, want. zoals zc daar in het zon licht op de stoep stond, met haar blin kend witte muts-hoedje op. moest ze wel met een enthousiast „wat heb jij een enig ding op!" worden begroet. Niet direct echter gaf ze zich gewon nen en met een quasi bedaagd „ook hallo!" stapte ze de drempel over. We kenden Syrië en wisten, dat de be wonderende en welgemeende opmer king in goede aarde was gevallen. Ze liet zich dan ook geen tweede keer nodigen en voordat er over koetjes en kalfjes werd gesproken, werd. nog op de voordeurmat. de nieuwe aanwinst van alle kanten bekeken. „Leuk. hè? En zo handig! Past bij mijn mantelpak en bü al mijn zomer jurken. En Je kunt het wassen!" „Katoen piqué, hè?" informeerden waarop ze een hoedepen (waarvan het kopje met witte piqué was overtrok ken i uit het mutsje trok. en voordat we wisten wat er gebeurde en wat de twee (drukknoop)klikjes betekenden, had ze in haar handen niets dan een vreemdsoortige lap piqué. „Kijk. zo is hij zonder moeite te wassen en te strijken enmijn hoed past zo plat in de koffer. Geen hoedendoos meer nodig!" Het was waarlijk om versteld te staan. Ze was handig, die Syrle. iedereen wist het. maar dat ze zo in genieus was Nog grondiger dus bekeken we de nieuwe creatie. Het hoedje had twee houdt dan weliswaar èn rood èn wit over, waarvan je gemakkelijk nog een bijpassend tasje of een paar moderne handschoentjes kunt maken Zoals Syrië het had gemaakt was het Inderdaad een handig kapje, wei nig kostbaar en al heel gemakkelijk te maken uit 80 centimeter katoenen piqué van 80 (Of 90) centimeter breedte. Samen met.Syrië hebben we-voor u het patroon uitgewerkt, dat hierbij verkleind is weergegeven (figuur 1). Wie zich tot dit werkje voor één avond laat overhalen, brengt allereerst het patroon op ware grootte op stevig papier over, en knipt het dan uit gaas 'zonder enige toevoeging voor na den) na. WE GAAN HET ZELF MAKEN. „Neem de stof schuin", zei Syrië, „dan valt ze beter, ofschoon je bij rechte stofverwerking natuurlijk min der materiaal nodig hebt" Knip dit is gemakkelijker het papieren pa troon op de lijn A B door. nadat het uit het witte gaas is nageknipt. Vouw nu de stof op de diagonaal dubbel 'dus zo dat één zelfkant op de breedtekant van de stof ligt en speldt de beide delen van het. papieren patroon zó op de stof. dat de lijn AB precies op de stojbteedtt 8o we ten enenmale overbodig. „Ja, en moet je zien, hoe handig, voor als ik straks met vacantie ga! losse plooien aan weerskanten en ln de nek werd het met twee banden dichtgeknoopt. En Syrië legde uit hoe ze. inplaats van de banden te strikken of te knopen, ook wel zon moderne dubbele sjaalring kon gebruiken, van metaal, gekleurd been of ander mate riaal. Het hoedje was dubbel, gevoerd met hetzelfde piqué, „maar", zei de maakster-van het geval, „denk je eens ln wat een aardig effect Je krijgt nisje het bijvoorbeeld met rood piqué voert, niet alleen zie je tian langs de rand even iets van dat rood. maar boven dien kun je het kapje dan ook bin- nenste-buiten dragen, zodat je twee ln cén hebt. Alleen wordt het dan vrij kostbaar, tenzij je het uit restjes maakt, want je hebt dan van iedere kleur net zoveel stof nodig als anders alleen van het witte materiaal; je stofvouw ligt (zie figuur 2). Knip nu de beide delen uit de stof nu met toevoeging van ',4 centimeter voor de naden. Nu wordt de gaasvorm op de ver keerde kant van een der uitgevouwen stof delen gelegd en langs de kant rondom vastgehecht, waarna het tweede stoffen deel met de goede kant op het eerste stuk stof wordt gelegd «dus niet op het gewas); ondom, pre cies langs de kan t van het ca as wor den belde delen stof nu op elkaar ge stikt (het gaas wordt niet mee ge stikt!). Bij B wordt een gedeelte open gelaten, opdat de stoffen „zak" bin nenste buiten kan worden gekeerd, en wanneer dat gedaan is, wordt het b.i B opengelaten gedeelte met de hand keurig dichtgenaaid. Allereerst wordt het werk nu ge streken. eerst daarna worden de tri plooien van het hoedje aangebracht 'deze worden niet Ingestreken!) ln figuur 1 is de plaats van de plooien gearceerd aangegeven. De plooien c en d. die het eerst worden aangebracht, zijn ongeveer vier centimeter diep. z: liggen aan de onderkant 11 centimeter van de middenlijn AB af en zyn c - richt naar een punt. dat 3 centimeter van de middenlijn in het midden tus sen voor- en achterkant van het hoedie ligt. De plooien worden met de hand ingevouwen en de drukknopen worden op de juiste plaats aangebracht. (De plooien kunnen. Indien gewenst ook meer naar voren worden gelegd en zelfs kan de ruimte tussen c en E. respectievelijk d en Ei worden Inge- rimpeld). De banden worden nu. bij het passen op de Juiste maat gestrikt of geknoopt en de voorplooien. die vrij wel vanzelf ln de punten E en F ont springen. worden met de hand even bijgeperst. Het simpele. Jeugdige hoed je (waarvan de strik op het achter hoofd bij het op- of afzetten niet hoeft te worden ontknoopt) js nu klaarop de hoedespeld na. een doodgewone speld uit een bazar, waar een stukje piqué Hiervoor is een mi niem vierkant stukje stof nodig, waar de speld precies in het midden door heen wordt gestoken; elk der vier kan ten van het lapje wordt even naar binnen cevouwen en de vier hoeken worden dan met. één steek aan elkaar gehecht. Klaar ls Kees! Wie het hoedie met stof van contrasterende kleur heeft gevoerd, make zich één speld in de kleur van de buitenkant van het mutsje en één die met de voeringstof overtrokken is. PRESTATIES VAM ONS LICHAAM ioó-'cirdi^épUüu' ie'. „.-S 5.. o.- c- m»n. OI-UK'C» IUCM m.l va" 15.000 J- Kg!! 2 p '-cf." Dloeccelien 'V&L H 2» .e' D'antJinq C"» 1/3 na m>f JP- H-u'k p-oelt mpn ppr :our pas Has' ichartmg krijgt rapiïi - Of mens worpi ?fOorp" n-p r 270 Pe*naprpn fis «IJ iierfr zi|n np» er nog maar 206 ïïraVïnoJ'l^tl'okkïi," wdt'mrt courant heeft uitga- rekend, dat de huisvrouwen in de Ver. Staten gemiddeld tachtig uur per week werken. Dat ls wat!! Maar als u nu dacht, dat die Amerikaanse collega van ons daaraan de opwekking had toegevoegd, dat de heren der schep ping hun waardering voor die presta tie in een of andere lieve attentie tot uiting behoorden te brengen, dan hebt u het mis! Het is dus een fabeltje, schrijft die cynische grapjas, dat het werk van een vrouw nóóit klaar komt Leuk, hè! Even lachen, mannen, maar ook die attentie niet vergeten! DE GESCHIEDENIS VAN EEN PP •fr-ür-fr-fr-fr-ür-fr-frfr Een Amerikaanse schild wacht zei eerst „NEEN", Kg toen een huilend en «rkleumd kleutertje en wij- p-gde zijn „NEEN" in „JA". Hel lot van een gezin werd dit simpele woordje kpaaldin goede zin. leeft het tevreden in Canada. ïViSïif.if.if.if.'v (Van een bijzondere medewerker) -9 vlasharige, acht-|arige Guta Fieldburgs met ;"oolkameraadjes in Arvida speelt, onderscheidt n niet van de andere meisjes. En toch werd zij jaar geleden als baby van een jaar honderden "Iers door haar ouders op de arm door Europa a9er). Want twee maanden lang dwaalden haar Fricis en Emilija Fieldburgs met vele ■re ontheemden langs de wegen en door de velden. "O van Letland naar het Westen, tot ze eindelijk het;e rust vonden in de door de Amerikanen !"a zona van Duitsland. Guta sliep met haar ouders Appels en hooibergen, in verlaten en verwoeste Soms ging een harer ouders er op uit om eten reien voor het kind. Dan bleef de ander doodsbang •erom over Guta te waken. Fieldburgs waren Letten en toen de Russen de rg achteruit dreven en Letland bezetten, moesten -reburgs vluchten Zij hadden ijdens de Duitse ira i l'Jn 'iun land de ''prk bezocht en een radio- ,,;at Eohad Het vooruitzicht om naar Siberië te jj Sëbracht, beviel hen niet. Trouwens, Emilija's er was door de Russen gefusilleerd. En de vlucht zou nog niet gelukt zijn, als niet een Amerikaans schild wacht zich had laten vermurwen door de hulpeloosheid \an de kleine Guta. Eerst weigerde hij om het gezin tot de Amerikaanse zone toe te laten, maar toen hij eens goed naar Guta keek en zag. hoe armelijk de kleine was gekleedtoen haalde hij een paar stukken cho colade uit zun zak, gaf die aan Guta's ouders, keek de papieren nog eens naen toen klonk het verlossende „ALL RIGHT". De Fieldburgs mochten West-Duitsland betreden. Nog waren ijj ver van het doel van hun tocht: Canada, waar zij hoopten, een nieuw leven te kunnen begin nen. Drie jaar lang zwierven de Fieldburgs van kamp tol kamp. Zü leerden de ellende van het kampleven kennen. Bijna wanhoopten zij. toen het bericht kwam: Fricis is een der 76 mannen, die direct naar Arvida mochten komen. In April 1948 arriveerde Fricis In Ca nada. Korte tyd nadien volgden zijn vrouw cn kind. De Fieldburgs behoorden tot een vrü talrijke groep „Nieuw-Canadczen", die zich in Arvida vestigden. LEVENSROMAN ZOWEL Fricis Fieldburgs (38 jaar oud) als zijr. vrouw Emilija (32 jaar oudi werden in de Letlandse ha ven't..d Liepaji aan de kust der Oostzee geboren. Licpajl is Letland s voornaamste haven en tevens aan- voerhaven voor de hoofdstad Riga. De jongelui trouwden twee weken vóór de Duitsc-rs Letland bezetten bij het begin van de oorlog tegen Rusland. In 1940 hadden de Russen Letland geannexeerd. De Fieldburgs vielen dus wel van dc ene bezetting in de andere, maar zij behiel den niettemin - of juist daardoor! - veel liefde voor hun vaderland. Maar het zou hun niet beschoren zijn om ge lukkig en ten-eden in Letland te wonen. Nog vóór de Duitsers ln Letland kwamen, werd Fricis van zijn vrouw gescheiden. Hij werkte ergens op kantoor en pas na twee jaar kwam er een hereniging op de boerderij van haar vader, waar zij op hem gewacht had. Toen ln Maart 1945 de Duitsers plaats moesten knaken voor de Russen, hadden de Fieldburgs genoeg van al die vreemde heer sten ze besloten, de weg naar de vrhheid in te slaan. Fricis wist, wat reizen was. want tijdens het begin van de Duits-Russische oorlog had hij dc kantoorkruk ver wisseld voor een baantje op een schip en zo bevoer hij twee jaar lang de Oostzee. Pas toen hij voorgaf ziek te zijn. kreeg hij toestemming, naar Letland terug te keren. Maar hij had één goede herinnering aan die gedwongen DU is geen taf reel van Hol landse huiselijkheid, maar een plaatje van twee Letlandse D.P.'s, die rust hebben gevon den in Canada. vaardoril: HIJ had de vrijheid gezien en de vrije lucht Ingeademd. De tocht te voet van Letland naar West-Dultsland - we vertelden het reeds - gelukte, maar pas drie jaar nadat de Fieldburgs voor het eerst in een kamp voor ontheemden werden opgenomen, werd Fricis voor een commissie van onderzoek ontboden, die hem het hemd van het lijf vroegen toen begon de wachttijd op nieuw. Deze laatste wachtperiode duurde my het langst, vertelt Fricis nog steeds. Maar nu ben Ik gelukkig ln Canadaen texreden Nee. die Russen, daar heb ik het niet op.'... tp.eel meegemaakt, weet U! EINDELIJK TOT RUST SEDERT de aankomst in Canada ls het ledental van hei gezin Fieldburgs vergroot. In het najaar van 1951 weid namelyk een tweede dochtertje geboren. Aija. Een lief peutertje en de oogappel van haar moe der, vader, grootmoeder en zuster. De ouders proberen nu te vergeten, welke ellende achter hen ligt. en alles te doen om te zorg.en, dat hun kinderen een gelukkige, on bezorgde jèugd hebben. Zij willen Guta zelfs laten stu derenen het meisje brengt uitstekende cijfers mee van school, waar zy tot de zeer goede leerlingen behoort. Trouwens, hoe jong ze ook is, toch spr ekt ze drie talen goed: Letlands. Engels en Frans. Frans ook, want haar vriendinnetjes zgn zowel van Frans-Canadese huize als Engels-sprekend, zodat ze met het gemak van een acro baat overgaat van het Frans in het Engels en omge keerd. Dit ls geen uitzondering in Arvida! Thuis spreken de Fieldburgs Letlands en Guta hoort van haar ouders veel over hun vaderland, maar toch zijn Fricis en Emiiya ook wel een beetje trots, dat Guta zon echt Canadees meisje wordt en, bijvoorbeeld, dol is op baseball. Trouwens, zo goed als in Arvida hadden de Fielburgs het nooit ln Letland, zelfs niet vóór de oorlog. In April 1949 kwam Emiiya's moeder eveneens naar Canada, zy is trots op haar kinderen en kleinkinderen, zy houdt van Canada, maar heeft geen lust meer om Engels te leren. Fricis en Emiiya kunnen echter al heel aardig overweg met die taal. Trouwens, Fricis. die een behooriyk betaalde betrekking heeft by de Aluminum Company of Canada, moet natuuriyk Engels spreken en doet het ook graag. Eén ding is er. waarover de Fieldburgs zich aanvan- kelgk verbaasden: De lauwe instelling der mensen in hun nieuwe land, tegenover het communisme, zy toch hadden de praciyk Ieren- kennen ?as toen zij het land en de welstand gingen overzien, •egrepen zü. dat het voor de Canadezen heel moeiiyk is. zich voor te stellen, welke toestanden er elders kunnen bestaan. En zg prgzen zich gelukkig, thans zelf Canadezen te zgn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 9