LEIDSCH
DAGBLAD
Churchill
hoogste
voor bespreking op
niveau
">'.m
analen
half bew.
zwaar bew.
onbewolkt
ball bew.
onbewolkt
onbewolkt
-waar bew.
windstil
windstil
windstil
windstil
kjwrabuTe
fc-dtaux
t-tr.oblc
eeh. bew.
nevel
eeh. bew.
zwaar bew.
eeh. bew.
zwaar bew.
nevel
zwaar bew.
windstil
IdKch
mju
tfüin
PrankJort
Mdan
*eatn
windstil
••indstil
92ste Jaargang DINSDAG 12 MEI 1953 No. 27912
Dlreetcor: J. W Benny
gnnfdredactle: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.— per kwartaal; f 0.47 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No 67053
Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie 21507
Grootste matiging behalve
Egypte
ten
aanzien van
(Telefonisch van onze Londense correspondent)
Churchill, zeldzaam energiek voor iemand van 78, heeft gisternamiddag in
•d rede van groot formaat in het Lagerhuis aangedrongen op een zo spoedig
nojelijk te houden conferentie tussen Eisenhower, Malenkof en hemzelf en
doen uitkomen dat hy op deze conferentie een nieuw soort Locarno-verdrag
.tellen naar het model van 1925, het beste, aldus Churchill, dat in
de jaren na de eerste wereldoorlog ooit tot stand gebracht werd.
Churchill zinspeelde blijkbaar op garanties door Engeland zowel aan Dults-
nd als aan de Sovjet Unie om hen tegen wederzijdse agressie te behoeden.
risico met zich meebrengt, want aan
het slot wekte Churchill op tot eenheid
en waakzaamheid.
Churchill legde de grootste matiging
aan de dag, behalve toen hy over
Egypte sprak.
Het Locarno-verdrag was. zoals men
neet, een wederzijdse garantie van En
geland aan Frankrijk en Duitsland.
Churchill wilde, naar uit zijn rede
overduidelijk bleek, alles doen om de
Russen gerust te stellen, wat de bedoe-
ne van het Westen betreft.
Uit zijn betoog sprak een gans andere
geestgesteldheid dan uit het de laat
ste tijd vaak gepropageerde onvrucht
bare denkbeeld van terugdringing van
de Russen en bevrijding van de satel
lieten. Niet alleen in dit opzicht werd
Churchills rede gekenmerkt door het
jeeentueren van verschillen in opvat-
ii2 en vooral van methoden, wat de
efeldproblemen betreft, tussen Enge-
ïnd en de Ver. Staten.
Aan het eind van zijn toegejuichte
rede zeide Churchill:
„Ik hoop dat ik enkele gedachten
beb bijgedragen, welke tot vrede zullen
leiden en een zachtere wind zullen doen
tuien over deze vermoeide aarde".
Philip Noel-Baker verwelkomde na
rees de oppositie de algemene toon
in Churchills rede en vele dingen die
bi? had gezegd.
Clement Davies. de leider van de li
beralen. zeide: „Ik beschouw dit als
rn van de grootste redevoeringen, die
Chu'chill ooit heeft gehouden, en dat
*J heel wat zeggen".
Het merkwaardige is dat Churchills
•ae beter is ontvangen door de oppo-
::e, voor wie het belangrijkste was
i bereidheid dat hy de Russen aan
■in woord wil houden, dan door zijn
een partijgenoten, die argwanend
lijven staan tegenover de Sovjet-mo-
Churchill wilde daar in zyn rede van
sieren bewust geen blijk van geven.
Na het gunstige gebaar van Malen-
_:>f wilde Churchill kennelijk een even
junstig gebaar maken, dat geen enkel
Hoofdpunten
Verdere hoofdpunten van Churchills
rustig en vaak met humor voorgedra
gen betoog waren:
Korea Op het ogenblik moeten wy
tevreden zun met een wapenstilstand.
Als de communisten oprecht zyn is
een oplossing mogelyk. nu er inzake
de repartrlering van krygsgevange-
nen geen verschil meer bestaat van
principe, maar nog slechts van
methode.
Indo-China De toestand is minder
ernstig dan aanvankeluk gevreesd,
mede door het weer. De nieuwe actie
van Viet-minh rechtvaardigt geens
zins de conclusie, dat deze door de
Sovjets zou zijn geinspireerd.
Egypte WU zijn niet van plan onze
troepenmacht van 80.000 man welke
jaarlyks vyftig milhoen pond vergt
voor onbepaalde tijd aan het Suez-
Kanaal te houden, doch wij willen
de basis in technisch opzicht hand
haven. zonder de minste inbreuk op
de Egyptische souvereiniteit.
Door de dreigende taal van Naguib
laat Engeland zich echter niet inti
mideren. Het is beieid en volkomen
in staat de Kanaal-zone tegen een
Egyptische actie te verdedigen, zon
der de hulp van de Ver. Staten of
van wie ook.
Weerrapporten
[Van lieden morgen 7 uur)
WEERBERICHT
Koud weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
w.f tot zwaar bewolkt met plaatselijk
?e regen voornamelijk in het Oosten
net land. Matige tot vry krachtige
Je»wiussen Noord en West- Overdag
wilde temperaturen als vandaag of
lagere (Opgemaakt te 10 uur)
op: 4.50 uur; onder: 20 24 uur.
«Jan op: 4.19 uur: onder: 21.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.01 en 15 28
De stand van dc Nederlandse kaas
trok bij liet publiek tijdens de
opening van dc jaarbeurs te Parits
veel belangstelling. Deze belang
stelling betrof niet alleen de kaas.
maar ook dc aardige Franse jonge
dames. gekleed in een ..Volcndams"
costuumpjc. die dc Nederlandse
waar goed wisten aan tc prijzen.
sinds Bismarck. Als hy deze week ln
Londen komt. zal hij hem opnieuw
de verzekering geven dal West-Dutts-
land in geen ènkcl opzicht zal worden
opgeofferd.
Frankrük Churchill herhaalde het
thema van zyn beroemde rede. zeven
jaar geleden in Ziirich gehouden, na
melijk dat Frankryk Duitsland bij de
hand zal moeten nemen en teruglei
den in de gemeenschap der Europese
volkeren. Frankryk, dat hulp in In
do-China afwyst. kon zelf zyn mili
taire positie aanzienlyk versterken
door overneming van het Blitse sys
teem van de twee-Jarige dienstplicht
en het zenden van dienstplichtigen
Europese eenheid In gloedvolle be
woordingen prees Churchill opnieuw
het principe van de Europese eenheid,
waar Engeland echter krachtens zyn
positie buiten zou bUjven, hoewel het
echter ten nauwste met het vaste
land zal samenwerken. De Britse
troepenmacht ls de grootste tussen
Elbe en Rijn. Geen land loopt zulk
een risico als Engeland en geen land
is ondankbaarder bejegend.
Het verdrag tussen Joego-Slavië,
Griekenland en Turkye betekent een
belangryke versterking van de rech
terflank van het Europese front.
op nan komt de zijde van het Westen
zullen kiezen. Dit is kenneiyk een
antwoord op de recente verklaring
van de Arabische liga, dat deze een
eigen defensie-systeem zal opbouwen.
Israel Op treffende wijze uitte
Churchill zyn bewondering voor de
Zionisten. Hij bracht hulde aan de
figuur van wyicn Weiszmann en ook
aan wylen koning Abdoellah van Jor
danië Wat de vliegtuigleverantles
aan het Midden-Oosten betreft, zal
niets worden gedaan dat Israel zou
kunnen benadelen. Hij hoopte dat de
vrede tussen de Arabische landen en
Israel spoedig een feit zal worden.
Rusland Het is een fout te menen,
zei Churchill, bedekte crltiek uitoe
fenend op Eisenhowers verklaring,
dat alle viaagstukken in een hand
omdraai kunnen worden opgelost. Be
ter is het stukje by beetje te doen.
Oost en West sluiten eikaars veilig
heid allerminst uit. Polen zal een
vriendschappeiyke bufferstaat dienen
te worden.
Churchill drong, zoals gezegd, aar op
ccn onmiddellijke conferentie op het
hoogste niveau tussen de leidende
landen met de kleinst mogeiyke
agenda en het kleinst mogelijke aan
tal personen en achter gesloten deu-
Kant en klare besluiten zijn onnodig.
Hoofdzaak is, dat de besprekingen
leiden tol een verbetering van de
atmosfeer. Er is geen enkele reden
om het niet te proberen. Het lot van
de mensheid staat op het spel.
(Van onze Londense correspondent
per telefoon)
Een groot leider geeft zijn visie aankomt het beslissende woord te spre-
1 1 ken op de doordringende en suggestieve
wijze, zoals hy dat alleen vermag en met
de vleug van universaliteit, die hem doet
ultstygen boven de begrenzingen. waar-
Het Lagerhuis, met de geheel gevulde m dc meeste politici gevangen blijven,
diploma ten-zalery, was eigenlijk blu.Churchill gaf ook gisteren weer blyk
dat Churchill als Edens plaatsvervanger yan zyn acteurs-talent. Het is moeiiy-
het woord voerde. Eden is weliswaar des- £er ls £r wel eer,s ?<?zegd om voor
kundig als weinigen, maar is vaak te veelhet Lagerhuis op te treden dan een Sha-
diplomaat. teveel gepolyst en te weinig I kespaere-rol te vervullen. Churchill kent
robuust. Óp dramatische momenten in alle knepen Gisteren liet hy de rheto-
de geschiedenis wendt de wereld zich in- - nsc'lc /ra"Je echter achterwege. Juist
stinctief tot Churchill, wiens suggestieve 'omdat hu de dramatische passages over
woorden het allergrootste gezag hebben, de Sovjet-Unie en over Israël zakelijk
Gisteren voelde men het weer dat Chur- voordroeg, maakten zy des te meer ïn-
chill. ondanks zijn jaren, en ondanks En- i druk.
gelands verzwakte positie, nog altud de
hoofdrolspeler is op het wereldtoneel.
Het is steeds een evenement om Chur-
chil's optreden bij gelegenheden als deze
gade te slaan. Soms gaat het hem moei- i
lijk af. stottert hij en vergist hy zich
vaak. Dan zegt men meewarend „dat hy
oud wordt", maar gisteren was hij in Vrees, dat Frankrijk DUltCn de
top-v**wW1" -
Deze luchtfoto van dc kruiser ..Dc
Ruyter" toont liet schip tijdens een
proefvaart in de Schotse wateren.
Parijs over Churchill's rede
TAFT OVER NATO-VERDRAGEN
Senator Taft verklaarde dat de Ame
rikaanse senaat „voor onbepaalde tijd"
de behandeling van bepaalde Nato-
verdragen welke betrekking hebben op
bestuursvraagstukken. zal uitstellen.
Deze verdragen zouden oorspronkelyk
in het begin van deze week door de Se
naat zyn besproken. Taft verklaarde,
dat hy een nieuwe bestudering dezer
overeenkomsten wenst.
Een dezer verdragen, welke door de
republikeinse senator John Bricker
werd beschreven als „een der slecht
ste. die ik ooit gezien heb", maakt het
mogelijk, dat leden van in Nato-landen
gelegerde Amerikaanse strijdkrachten
voor niet-militaire, in hun gastlanden
begane overtredingen, door buitenland
se burger gerechtshoven kunnen worden
berecht.
Bk b„ geste zijn, weuce
nn®mer bestaat uit acht pagina's ernst der situatie".
Het te Cairo in de Engelse taal ver-
schynende Egyptische dagblad „The
Egyptian Gazette" schrijft, dat sir Win
ston Churchill er goed aan zou doen
Egypte per vliegtuig voor enkele dagen
te bezoeken.
Uit een dergeiyk bezoek zou niets dan
goeds kunnen voortvloeienêê, meent het
blad. „Wij stellen voor, dat de Britse
minister-president twee dagen in Egyp
te doorbrengt, zich in verbinding stelt
met premier Naguib cn zich zelf van
de stand van zaken hier op de hoogte
stelt. Dit zou een uitnemend vriend
schapsgebaar zyn en het zou vooral een gelopen,
geste zijn, welke beantwoord aan de i Een gedeelte
■- I brandde uit.
Daar stond weer de Churchill,
kunstenaar als hy is dc ge-,
schiedenis helpt boetseren. Hij tooadr
ongebroken kracht, sprak helder en op'
gewekt, zonder een zweem van aarze
ling. zonder verbetendheid ook. Hy was
slechts sarcastisch toen hy op Naguib
doelende, sprak over „die officier van
het Egyptische leger". Hij deed het huis
schaterlachen toen hy niet op de naam
van koning Abdullah kon komen, zich
omwendde naar zyn collega's en met
luide stem vroeg: „Hoe heet die oude
kerel ook weer?" (what was the name
that old fellow?!
Churchill's grote elan is vooral ver
klaarbaar omdat hy blijkbaar het gevoel
heeft dat hij de climax van zijn loop
baan gaat naderen. Want als de grote
bekroning van zyn uniek staatsmans-
bcstaan beschouwt Churchill het ogen
blik, dat hij met dc hoogste Sovjet-lei
ders een gesprek zal kunnen voeren om
de vrede tuscn Oost en West te verze
keren.
Met taal geduld wacht hij noc steeds
op dat grote moment, zeker sinds hy
tijdens de laatste verkiezingen van La-
bour-zyde als oorlogsaanstoker werd ge
brandmerkt.
Het overheersende gevoel is in Enge
land al de jaren geweest dat Churchill
onovertrefbaar is als oorlogsleidpr, maar
dat hij niet deugt in tyd van vrede. Deze
impuls was het, welke leidde tot zijn
grote verkiezingsnederlaag in 1945
Churchill herstelde zich ook van dit
„Duinkerken
Waarschiinlyk is het waar. dat Chur
chill eigenlyk niet de figuur is voor de
huis-, tuin- en keukenpohtiek van de
vrede, maar zolang de werkelykc vrede
er niet is, lykt Churchill nog altyd dc
aangewezen persoon om, als het er op
deur wordt gehouden
t' (Telefonisch van onze Parijse
correspondent)
De grote rede, die Churchill gisteren
in het Lagerhuis gehouden heeft, ls ln
Parys zoals dat heet met ge
mengde gevoelens ontvangen. De meeste
passages, die aan Frankrijk waren ge-
wyd. hebben een nogal pynlyke Indruk
gewekt, en zy zouden zeker tot. een di
plomatieke verkoeling leiden indien een
ander dan sir Winston ze had uitge
sproken. Van hem kan men hier echter
wel wat verdragen, omdat zyn vriend
schappelijke gevoelens jegens Frankryk
niet in twijfel kunnen worden getrok
ken.
Dat de Britse premier zich adviezen
veroorloofde betreffende de dienstplicht
en de strategie in Indo-China. adviezen,
die in de mond van een buitenlandse
regeringschef ten minste weinig proto
colair moesten klinken, dat wil men hem
hier dus wel vergeven.
Men ziet die adviezen in het licht
van de man, die een vriend zijn feilen
toont. Een punt, dat men echter be
slist gauw opgehelderd zou willen zien,
is of in Churchills geest ook Frank
rijk van de partij zou mogen zijn, in
dien het tot een ontmoeting met Mos
kou 7.ou komen. Churchill sprak na
melijk van een conferentie tussen zo
weinig mogelijk deelnemers. Betekent
dit, dat de Fransen aan de deur zou
den moeten blijven staan?
Een terugkeer dus naar Potsdam en
Yalta?
Dat zou wel in aperte strijd zyn
met alle vriendeiykheden, die tussen
Londen en Parijs de laatste maanden
zijn gewisseld om over de entente cor
diale maar helemaal te zwjjgen.
Een oude strijd beslecht
Een pluimvee- en bonbonsbombarde
ment heeft een einde gemaakt aan een
stryd van vijf eeuwen om het bezit
van een stenen beeldje Van een kat
tussen de Italiaanse steden Treviglio cn
Caravaggio. Het beeldje was in dc mid
deleeuwen naby deze steden gevonden
en volgens overlevering zyn bU deze
strijd in de loop der jaren meer dan
vyftig personen om het leven gekomen.
In het begin van dit jaar was Cara
vaggio er in geslaagd het beeldje in han
den te krijgen- Aan een ultimatum, dat
Caravaggio door de luchtvloot gebombar
deerd zou worden indien het beeldje niet
werd uitgeleverd, werd geen gehoor ge
geven. Treviglio heeft daarop zyn drei
gement uitgevoerd en Caravaggio laten
bombarderen.
Honderden levende kippen, een varken
flessen wyn en dozen bonbons daalden
aan kleine parachutes op het weerloze
Caravaggio neer. dat nu. diep onder de
indruk, heeft beloofd het beeldje te zul
len teruggeven.
BRAND VEROORZAAKT PANIEK
IN STOCKHOLMS RESTAURANT.
Door het ontploffen van een spiritus
brander is brand uitgebroken in het res
taurant Trianon op een eiland in het
centrum van Stockholm, de Zweedse
hoofdstad. De brand greep zeer snel om
zich heen en er ontstond een paniek on
der de talryke bezoekers. Deze drongen
naar de uitgang of sprongen door de ra
men in het water.
Aanvankeiyk vreesde men. dat er veel
slachtoffers waren gevallen, doch na
verloop van tyd bleek dnt twee personen
niet-ernstlge brandwonden hadden op-
van het restaurant
probleem zou kunnen aansnijden zonder
de aanwezigheid van enig land van het
Europese continent, dat continent waar
mee Churchül, zoals hij nogmaals opge
merkt heeft, wel intieme banden onder
houden wil, maar nooit een fusie wil
aangaan.
Afgezien van deze duisterheden, die
dus zo gauw mogelyk moeten worden
opgeklaard in een geest, die voor Frank
ryk aanvaardbaar is, beschouwt men
hier Churchills stellingname als een
moedige daad. die getuigt van het ver
langen Engelands onafhankeiykheid te
genover Amerika te onderstrepen, een
verlangen waaraan overigens wel teleur
stelling ten grondslag zal liggen. Het is
waarschijniyk. dat Londen zich teleur
gesteld voelt ln Washington, waar het
op diverse voorstellen, vooral inzake de
vrye convertibiliteit van het pond. nul
op het request heeft gekregen.
In zover kan men zeker ook zeggen,
dat Engeland zich nu voorbereidt om
Europa wat dichter te benaderen en
misschien is dat nog wel het meest ver
heugende aspect van deze rede. waaruit
in elk geval de visie en vooral de be
wogenheid van een zeer groot staats
man heeft gesproken.
Men kan tenslotte aannemen, dat ook
zes ministers van de Schuman-lan-
den. die vandaag aan de Quai d'Orsay
vergaderen, over Churchills voorstellen
nog wel het een en ander te zeggen
zullen hebben.
27 MEI OOSTENRIJK WEER AAN
DE ORDE
Selwyn L'oyd. Engelse minister van
staat, heeft in het Lagerhuis medege
deeld dat Engeland de plaatsvervangers
voor het Oostenrijkse vredesverdrag uit
genodigd heeft 27 Mei te Londen byeen
te komen
De Britse plaatsvervanger ls thans
voorzitter en kan daarom een vergade
ring uitschrijven.
Dij dc bevrijding van dc stad Gro-1 van hun Markt weerkeren,
nmgen. die duurde van 13 - 10 I De bouw van de Studenten Socie-
April 1945. werd de aloude Marktlied ..Mutua Fides", van liet Gro-
aan dc voet van de Martinitoren I ningse Studenten Corps Vindieat
zwaar beschadigd. Thans is men Atque Polit" vordert. Deze Sociè-
bczig met dc herbouw, en met trotstcit werd tijdens de bevri/dings-
zicn de Groningers de oude glorie dagen verwoest.
Twee Amerikaanse steden
door wervelstorm geteisterd
75 DODEN EN RUIM 500 GEWONDEN
De steden Waco en San Angelo, ln het
Westen van de Amerikaanse staat Texas,
zyn door een wervelstorm getroffen. Men
heeft tot nu toe 75 ïyken geborgen. Er
zyn ruim 500 gewonden. In Waco zyn 67
personen gedood en meer dan vierhon
derd gewond. Het aantal slachtoffers ln
San Angelo bedraagt tot nu toe acht
doden en ruim honderd gewonden.
De wervelstorm, die gepaard ging met
een verblindende regenstorm. trok twee
maar over Waco; meestaJ gaat aan een
dergelyke tornado een bulderend geluid
vooraf. Dat was echter deze maal niet
zo De slachtoffers werden zonder enige
waarschuwing omver geworpen en door
de storm m de lucht meegevoerd.
Een gebouw van zes verdiepingen ls
in Waco als een kaartenhuis ingestort,
waardoor acht personen om het leven
kwamen.
In de zakenwijk van Waco is de staat
van beleg afgekondigd. Twee jongeman
nen en vier automobilisten zyn te Waco
door rondvliegende stukken puin om het
leven gekomen. Op grote schaal worde
hulp verleend.
Het blykt. dat 25 tot 30 jongemannen
opgesloten zyn in de puinhopen van
een gebouw te Waco, dat als ontspan
ningscentrum dienst deed. Men weet,
dat hieronder nog ten minste vyf over
levenden zijn. Honderden redders wer
ken als razenden om de tonnen puin,
waaronder de opgeslotenen zyn bedol
ven. te verwijderen.
Dokters kruipen door nauwe, in het
puin gemaakte gangen, om te pogen
de slachtoffers morfine- en zuurstofin
jecties toe te dienen.
In verband met zijn tweede huwelijk
met mej. Baels, de tegenwoordige prin
ses van R^thy, legde koning Leopold
van België in December 1951 schnftelyk
de verklaring af. dat de kinderen, die uit
dit huwelijk zouden voortkomen, geen
recht op de troon zouden kunnen doen
gelden en zun echtgenote ook nimmer
koningin der Belgen zou kunnen worden.
By deze gelegenheid gaf hy de prinses
van Rethy wel de titel van „koninklijke
prinses". Het was eveneens de wens van
koning Leopold, dat de wetgever deze
wilsbeschikking kracht van wet zou ge
ven. De jaren sedert de troonsafstand
van de vorst gingen echter voorbij zon
der dat aan deze wens gevolg werd ge
geven. waarbij een van de voornaamste
redenen waarschijnlijk wel is geweest,
dat het initiatief tot het indienen van
betreffend wetsontwerp bezwaarlijk
de regering kon uitgaan, omdat dit
getekend had moeten worden door ko
ning Boudewyn.
Thans hebben echter afgevaardigden
van de katholieke, socialistische en h-
beiale partyfracties besloten een wets
voorstel in te dienen, dat de positie der
kinderen van koning Leopold en de pun-
ses van Rethy. de 10-jarige prins Alex
ander en de 4-jarige prinses Maria-
Chrlstina. wettelijk moet regelen.
Boudewijn en de regering zouden ln
principe reeds hun goedkeuring gehecht
hebben aan dit wetsvoorstel Het zou niet
nodig zijn een statuut voor de prinses
van Rethy vast te stellen, aangezien zy
door het aftreden van koning Leopold
toch geen koningin meer kan worden.
Twee hoge functionarissen van het
Pakistaanse ministerie van buitenlandse
zaken zijn te Nieuw Delhi aangekomen.
Zij zullen aldaar besprekingen voeren,
welke als Inleiding tot een byeenkomst
der Indische en Pakistaanse minister
presidenten zyn bedoeld.
De nieuwe Sovjetrussische ambas
sadeur aan het hof van St. James,
Jacob Malik, is heden per boottrein uit
Parys te Londen aangekomen.