NEDERLANDSE UNIVERSITAIRE
FILM BOEKTE REEDS GROTE SUCCESSEN
Zuigeling ontgroeide luiers
en kan nu
getoond worden
Een halve eeuw geleden
in Boskoop
IEDER 'T ZIJNE
- WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LEIDSCll DAGBLAD - ZATERDAG 2 MEI 1953 - Pagina 2
Oud-Leids student-cineast De Vogel
lid van kleine technische staf
Sedert Januari 1950 bestaat te Utrecht het ..Nederlands Universitair
Instituut voor de Productie van Wetenschappelijke Films", kortweg,
genoemd ..Universitaire Film" of nog korter ,,Unfi". Dit instituut stelt
zich ten doel. films ten behoeve van universitair onderzoek en onderwijs
op strikt wetenschappelijk peil en universitair niveau te vervaardigen.
Het is niet eenvoudig geweest om dit instituut zijn plaats te doen
veroveren, maar men mag aannemen, dat dit op het ogenblik volledig
geschied is. Het ogenblik is gekomen om wat meer bekendheid aan het
werk van dit merkwaardige instituut te geven.
Prof. dr H. W. Julius, hoogleraar-directeur van het Hygiënisch
Laboratorium van de Ri|ksuniversiteit te Utrecht, die tegelijkertijd met
de leiding van het Unfi belast is, vertelde ons over deze nieuwe
instelling met genoegen maar tevens met een zekere terughoudendheid.
Hij heeft aan de wieg van deze nieuwe spruit in de universitaire ge
meenschap gestaan en hij heeft van de aanvang af begrepen, dat deze
alleen tot behoorlijke ontwikkeling zou kunnen komen, indien de eerste
jaren rustig zouden verlopen. Daarom heeft hij publiciteit geschuwd,
voelend, dat de |onggeborene eerst dan in het volle leven geplaatst
mocht worden, als de gevaarlijke kinderziekten achter de rug waren.
Vrij goed toegerust
Wat apparatuur en tech
niek betreft is het Unfi al
vrij goed toegerust Het
kostte veel tijd. moeite en
geld om de goede apparatuur
bijeen te brengen Technisch
en artistiek heeft men nu
echter de mogelijkheden on
der da knie Dit kon alleen,
omdat het Unfi klein opgezet
en voorlopig ook klein ge
houden werd. Men had ge
makkelijk voor de verleiding
kunnen zwichten meteen
breed de vleugels uit te
slaan, maar de voorkeur
werd gegeven aan het op
doen van een goede reputa
tie. Het Unfi mocht onder
geen beding een amateu
ristische inslag hebben of
krijgen, en dan hield prof.
Julius rekening met de er
varing. dat het ..moeilijker is
fouten af te wennen dan iets
goeds meteen aan te leren".
De bedoeling \an het Unfi
is al zijn filmische werk uit
te voeren op universitair
Medische sector
uitgangspunt
Uitgangspunt is eigenlijk
geweest de medische sector,
omdat deze zo sterk visuele
facetten heeft, maar de an
dere faculteiten zijn aller
minst uitgesloten. Een com
missie uit de faculteit van
geneeskunde van de Utrecht
se Universiteit heeft dan ook
de stoot gegeven tot het op
richten van het instituut,
maar het is de bedoeling ten
dienste te staan van alle
Rijksuniversiteiten in Neder
land.
Het Unfi wil in geen enkel
opzicht een „leekachtige"
instelling zijn. „Popularisa-
tie" is ten enenmale vreemd
aan zijn opzet. Ook wordt,
elk commercieel aspect ver
meden. Daarom kunnen de
opdrachtgevers uitsluitend de
wetenschappelijke werkers
in universitair verhand zijn.
Alleen uit de universitaire
wereld worden dus opdrach
ten aanvaard en de objecten
moeten op universitair ni
veau staan.
Daar door deze opzet de
opdrachtgevers en Unfi zelf
staan binnen het kader van
het Departement van On
derwijs. Kunsten en Weten
schappen. kunnen alle facili
teiten worden verleend, die
dit Departement kan geven,
hetgeen betekent, dat de op
drachtgevers geen andere
kosten berekend zullen wor
den dan die van het mate
riaal en enkele bijkomende
kosten voor elders af te wer
ken productie.
Voor de naastliggende toe
komst is het streven van het
Unfi erop gericht de staf uit
te breiden op zodanige wijze,
dat deze in alle opzichten
blijft beantwoorden aan de
bijzondere eisen van de uni
versitaire films.
Vroeger
amateuristische
basis
In de Nederlandse Univer
sitaire wereld is ook reeds
vóór 1950 wel gefilmd, maar
dan m het klem en op ama
teuristische basis. Deson
danks bleek toen al. dat de
film grote mogelijkheden
opende, vooral op didactisch
terrein Voor prof. Julius
was het toen reeds bereikte
effect weinig minder dan
een openbaring. Maar tege
lijk werd hem duidelijk, dat
dit amateurisme wel heel
aardig en ook zonder twijfel
nuttig was. maar dat het in
wezen toch geen peil had.
Hier moest vakwerk voor in
de plaats komen.
En juist toen de commissie
van voorbereiding tot deze
conclusie gekomen was,
kwam contact tot stand met
de heren J. \V. Varossieau en
IV. de Vogel, die beiden uit
het Nederlands universitaire
milieu voortkomen (biologie
cn geneeskunde) en die bei
den de filmcamera wisten te
hanteren op professioneel
peil. De heer De Vogel heeft
zich tijdens zjjn studietijd te
Leiden en daarna zeer ver
dienstelijk gemaakt als een
der prominenten van de
Leidse Studenten Filmliga,
de filmafdeling van het
Leids Academisch Kunstcen
trum en andere organisaties
op filmgebied. Hij heeft zich
daarbij doen kennen als uit
stekend cineast, filmcriticus,
en organisator. Het is van
fundamentcel belang, dat de
ze beide filmers „de univer
sitaire taal" verstaan. Zij
zijn niet. zoals veelal, alléén
maar vaktechnici. Bij het op
nemen van de onderwerpen
weten zij door hun universi
taire instelling, waar het om
gaat.
Het nut
Prof. Julius gaf een voor
beeld, welk nut de instruc
tiefilm kan hebben Wanneer
vroeger de studenten de be
ginselen van het bacteriolo
gisch enten moesten worden
bijgebracht, geschiedde dat
met 75 en 80 leergierigen
tegelijk. Voor de hoogleraar
en de assistenten was het
toelichten en helpen zo'n
eerste dag buitengewoon in
spannend. Toen echter het
eerste amateuristische en
primitieve insti uctiefilmpje
gemaakt en vertoond kon
worden, kon men elke stu
dent reeds direct goed cn
rustig zien werken Deels
komt dit ook doordat de film
de werkwijze toont, gezien
van de zijde van hem, die de
bewerking uitvoert, terwyl
in het andere geval de toe
schouwer tegenover hem zit.
Er is nadien een tweede
film over dit onderwerp ge
maakt en thans is er reeds
een derde en veel verbeterde
oefenobject geweest.
En dan neemt de heer De
Vogel het gesprek even over.
Hij vertelt, dat men bij het
maken van wetenschappelij
ke films van verschillende
punten uit kan gaan. Men
kan een instructie film ma
ken, een documentaire, een
onderzoek-film en een ver-
gclijkmgsfilm. Een vergelij-
kingsfilm kan b v. in snel
opvolgend tempo de toestand
van een patient in verschil
lende stadia van zijn ziekte
vertonen. Onderzoekings-
films kunnen verschijnselen
zichtbaar maken, die anders
niet met het oog te volgen
zijn, omdat de ontwikkeling
óf te langzaam óf te snel
gaat Zo heeft men een film
w eten te maken van het rat-
tenhart, waardoor met be
hulp van de z g. „slow mo
tion" (vertraagde film) de
samentrekkingen gemeten
konden worden, hetgeen ge
schiedde door prof Bijlsma.
Ook tekenfilms
Voor prof. Van Lennep te
Utrecht werd 'n vertraagde
film gemaakt over hand
schrift-analyse, die van gro
te betekenis bleek bij diens'
onderzoekingen. Al deze
films cn nog enkele andeie
izes in totaal) werden reeds
in 1950 afgeleverd. In 1951
volgden er zeven. Hieronder
bevonden zich ook teken
films. Deze worden gemaakt
op voorstel van prof. Mus-
berg en zij betreffen „de
gang van zaken van de men
selijke eicel Een tekenaar
van het laboratorium van
prof. Mijsberg verzorgde de
tekeningen en het Unfi
maakte de opnamen. De
tweede film op dit gebied
werd in kleuren uitgevoerd.
Verder wei den er practieum-
films gemaakt en chirurgi
sche films.
Van heel veel belang zijn
natuurlijk films, zo zeide de
heer De Vogel, die een bij
zondere operatie vast leggen.
Maar in ander opzicht even
belangrijk zijn de opnamen
van routine-operaties (blin
dedarm. galblaas e.d.).
In opdracht van de Leidse
Universiteit zal een aantal
van deze films gemaakt wor
den. Deze operaties zjjn nog
nimmer verfilmd en toch
zijn zjj zeer nuttig voor het
onderwijs. De operateurs
blijven anoniem en de opna
men geschieden alle volgens
een bepaalde werkw ijze. Vijf
van deze films zijn al gereed.
Men zal de film Engelse
titels geven, want er blijkt
internationale belangstelling
voor te bestaan, waardoor
ook wijdere bekendheid zal
worden gegeven aan de
Nederlandse chirurgische
school. Het ligt dan ook in
het voornemen van de Rege-
rings Voorlichtings Dienst
deze soort films in de diver
se ambassades en gezant
schappen beschikbaar te
houden.
Natuurlijk werd ook iets
verteld over de International
Scientific Film Association,
waarvan 15 landen lid zijn
en die jaarluks congressen
houdt. Er kunnen hierdoor
vruchtbare internationale
contacten worden gelegd.
Bijzondere films en
bekroning
Er ls een bijzondere film
in Leiden gemaakt. In Lei
den was n.l. een patiënt, die
een oog met de gehele oog
kas mist. Hierdoor kon men
op diens zachte verhemelte
zien. Van deze zeldzame ge
legenheid is gebruik ge
maakt om de beweging van
dit zachte verhemelte bij het
spreken deels vertraagd te
verfilmen. Deze film Is van
betekenis voor de logopaedle.
Sinds kort is het Unfi aan
gevangen met het in kleuren
opnemen van films binnen
in lichaamsholten. Dit is ech
ter zeer moeilijk werk, ook
met het oog op het welzijn
van de patiënten, maar aan
de „endoscopischc" film zal
juist op het komende inter
nationale congres te Londen
centrale aandacht worden
besteed.
Het is voor de staf van het
Unfi een voldoening geweest
dat de film van een hart
operatie bij een 19-jarige
jongen welke film op
verzoek van het Departe
ment van O.. K. en W. me
dedong in de Biënnale te Ve.
netlë in de afdeling wf.
tenschappelijke documental,
res de eerste prijs verwierf
in mededinging niet inzen.
dingen uit 96 landen. iii>
heer Varossieau toonde ons
met begrijpelijke trots de
hiervoor verleende zilveren
plaquette.
Uitbreiding
Prof. Julius gewaagde er
terloops van. dat men nu
uitstekende cineasten heelt
en dat het tijdstip gekomen
is om de technische staf
langzamerhand wat uit te
breiden. Er is een apparatuur
waarmede men in alle op
zichten zeer tevreden iS
Maar de behuizing is nog on-
voldoende. Het Hygiënisch
Laboratorium biedt geen
ruimte meer voor de huis
vesting van het Unfi. Maar
uit een enkele uitlating van
de hoogleraar werd het wel
duidelijk, dat er gerecht
vaardigd vertrouwen be-
staat, dat ook dit leed spoe
dig als geleden kan worden
beschouwd. Spoedig zal dé
voormalige concierge-vo-
ning van het Hygiënisch La
boratorium tot een eigen
Unfi-onderdak met studio,
donkere kamer enz. kunnen
worden verbouwd. Het ligt
trouwens wel voor de hand,
dat zulks ook voor het spelen
van een rol op internationaal
gebied zeer gewenst is. En
de waardering, die het Unfi
nu reeds ondervindt, wettigt
de verwachting, dat het ook
op het terrein van de inter
nationale wetenschappelijke
samenwerking zeker nog
herhaaldelijk van zich zal
doen spreken.
Gemeentereiniging kende
óók romantiek
ZIEHIER het materiaal, waarmee
de Boskoonse GemeentereLniglngs-
dienst omstreeks 1905 ziin onvol
prezen arbeid besron. Wii laten enkele
technische blizonderheden van het
voertuig voleen.
Let od de solide, zuiver ronde wie
len de strakke eenvoud van de ceheel
metalen aiiwanden de Dractische af
neembare zitDlaats voor de wazen-
voerder 'een van liohte houtsoorten
vervaardigd sinaasappelkistje) en de
twee stillen aan de voorzijde een
eeniale oplossing om onder alle om
standigheden een nagenoeg: horizon
tale stand te waarborgen. Voor de
aandritvlnz behoeft eeen kostbare
benzine of dieselolie te worden geïm
porteerd: haver van eigen bodem
vormt de brandstof, waaraan slechts
water behoeft te worden toegevoegd.
De besturing is ook uiterst eenvoudig
gehouden en kan niemand moeililkhe-
den bezorgen. Met „Hu" schakelt men
in op vooruit, voor linksaf trekt men
aan het Imker, voor rechtsaf aan het
rechter, en om te stoppen aan beide
touwen.
Geen wonder, dat wtilen Gerrlt Halm
vroliik keek. toen het Boskoonse ge
meentebestuur hem met de leiding
van de reinigingsdienst belastte. Ti-ots
staat hii hier aan de Achterkade
thans Burg Collmstraat) naast zlln
mooie voertuig, omringd door enkele
bewonderende ingeaetenen en de teugd
die bil grote evenementen nu eenmaal
nooit ontbreekt.
Op den duur bleek bovenomschre
ven organisatie en omvang van c»
reinigingsdienst toch niet toerei
kend. Vooral in de schoonmaakt! rf
verdween er heel wat huisvuil in ce
sloten en de Gouwe, zodat het ee-
meentebestuur van Boskoop geleidelijk
het materieel uitbreidde en verbeter
de. Een afdoende oplossing kwam ech
ter vorig laar. toen een vuilnisauto
werd aangeschaft en de inwoners uni
forme emmers ontvingen.
Desondanks zullen de oudere Bos
kopers bil het zien van deze foto met
enige weemoed terugdenken aan de
ti1d. dat het ophalen van huisvuil niet
met claxongetoeter, maar met ezel-
tiesgebalk en het ratelen van tizerea
wielbanden op de straatkeien gepaard
King....
I oor ile Vrouw
Voorjaarsgroenten
Het Voorlichtingsbureau van de Voe
dingsraad meldt:
Welke huisvrouw heeft in de afge
lopen weken niet verlangend uitgezien
naai de tijd, dat zij weer eens iets anders
aan kool en hutspot op tafel kon zet
ten? Nu is het dan zover, dat de jonge
voorjaarsgroenten weer in ons bereik
komen' Wie de groenten mooi van kleur
en goed van smaak wil houden, kookt
ze kort en dient ze op. Zodia ze gaai-
zón. met wat melk of in een melksaus
of met een klontje boter of margarine
er door
Een geliefd voorjaarsgerecht is altijd
de stamppot met rauwe groente. By het
klaarmaken hiervan raden we U aan.
de groente goed fijn te snijden tegen de
tijd, dat de aardappelen gaar zijn. Dan
maakt U een vrij stijve aardappel-purée
met wat melk en roert de groente hier
door. tot op de bodem. Nu moet de
stamppot nog heel even verwarmd wor
den. zodat dc groente warm is en toch
rauw blijft. Wanneer U het gerecht dan
meteen op tafel zet. is het heerlijk
en kunnen we met overtuiging zeggen
eet smakelijk!
SPINAZIESLA.
100 gr. spinazie, een stukje prei.
een bosje grote radijzen, een ge
kookte aardappel, olie, azijn,
zout (of aroma i.
De groenten schoonmaken en wassen.
Olie. azijn en zout of aroma dooreen-
roeren. De prei snipperen, de radijzen
op een paar na grof hakken en de aard
appel in blokjes snijden. Deze ingre
diënten met het sausje vermengen en
dit er enige tijd in laten trekken. De
spinazie goéd laten uitlekken, fijnsnijden
en met de overige ingrediënten vermen
gen. De sla garneren met halve ra
dijsjes.
RABARBER MET YOGHURT.
1 kg rabarber, een kopje water,
een paar eetlepels krenten, onge-
ver 100 gr suiker, aardappelmeel,
M 1. yoghurt, rode Jam.
Van de rabarberstelen het blad en
het stukje aan de onderkant afsnijden.
De stelen wassen en klein snijden De
krenten wassen en in een weinig water
weken. De rabarber en de krenten met
het water opzetten, zachtjes gaar koken
en zonodig nog fijnroeren Het moes met
suiker op smaak afmaken en koud laten
worden Wanneer het moes te dun is.
het bijbinden met wat aangemengd
aardappelmeel.
De yoghurt uit de fles in een schaal
schudden, even gladroeren cn er suiker
naar smaak aan toevoegen Het rabar-
bermoes op de yoghurt uitstrijken en ln
het midden ervan een lepeltje jam
leggen.
DE VOOR-KAAG staat van
daag op het jaarlijkse zeil-
programma.
De doorgewinterde waterlief
hebber wéét, dat zij een voor
teken is van de naderende
zomer.
De zomer, die de een naar
bergen trekt, een tweede naar
hei en bossen, een derde naar
het meer. waarvan de Leide-
naars het privilege bezitten.
Wie éénmaal daarvan de geur
te pakken heeft, .laat haar niet
los zij is als een bedwelmend
parfum met alle zoete verlei
ding
IK KEN van die mannen, wier
hartstocht zich op dat meer
concentreert: nauwelijks is
het eerste lente-briesje voel
baar, of ze zijn voor de stad
verloren.
De stad. waarin ze véél te
lang vastgehokt zaten.
Het zeiltuig was al nagekeken,
de boot gebreeuwd of geverld,
de motor gecontroleerd en ge
smeerd. kortom alle duizender
lei noodzakelijke en kopzorg-be
rokkende-klusjes waren gedaan,
die gedaan móeten worden, wil
de zeil- of motorboot startklaar
komen.
Denk niet. dat dit zó maar
gaat ge moet er een speciale
knobbel voor hebben.
Ge moet ingenieur, schilder,
dekzwabber. machinist, tulge
nist en nog heel wat meer zón,
om frank en vrij het water op
te kunnen schieten en niet na
enkele minuten een panne te
krijgen, die alle illusies van een
paar rustige uren op liet water,
subiet de nek omdraait.
IK KÉN ze. die mannen met
de blauwe joppers aan!
Ze zaten maanden te wach
ten. om weer hun longen vol te
kunnen zuigen met frisse bui
tenlucht en te vllegen-voor-dt-
wind!
ze elkaar hun fascinerende
avonturen.
Ze zouden beslist nummer één
geweest zijn. als die andere niet
nét voor geweest wac'
I K KEN de mannen, die niet
I van het meer af te slaan zyn.
-L van het moment, dat de boot
zeilree is.
Ik heb die hartstocht nooit
góed begrepen, want ben zélf
meer op de hoogvlakte georiën
teerd.
Wat voor mij een Sennhütte
of een sneeuwpiek is, is voor
hén een boei of een startschot.
Maar beiden hebben we een
ding gemeen: de liefde voor 't
buiten-zijn cn voor t-lets-pres-
teren, dat niet tot de grauwe
sleur van iedere dag behoort.
Beiden voelen we de drang de
longen te bevrijden van het
groezelige stadsvuil, willen we
genieten van wind en zon. ver
ruimen we graag de geest met
een blik in de verte.
AIS U ME nu eens zielig
met de handen in de zak
ken naast een boot ziet
hangen, waar ik letterlijk en fi
guurlijk geen touw aan vast kan
knopen, denk dan niet „wAt een
sul".
Maar loop een eindje met me
mee op 3000 Meter hoogte: dAAr
stA ik m'n mannetje wel!
En als U me. gelijk ook deze
dame op dit plaatje, gezapig in
een motorboot ziet zitten, vit
dan niet „Wat een akelige
nietsnut".
Ik kijk dan vol grenzeloze be
wondering naar die fikse Jon
gens van de brede vlakte, die
op de Voor-Kaag alweer zo hevig
ln touw zijn.
WAcht maar: mijn tjjd komt
óók!
Maar dAn boven de sneeuw
grens!
Ieder 't zijne!
FANTASIO.
Voor de Vrouw
POSTELEIN IN EEN
MELKSAUS.
1'4 kg postelein, 2 dl melk, 30 gr.
bloem of maïzena, zout. (boter
of margarine, een snede oude
brood).
De postelein van de worteltjes ont
doen en in ruim water een paar maal
wassen. De groente laten uitlekken cn
grof snijden. De groente zonder water
in een gesloten pan aan de kook bren
gen. Na een paar minuten de massa om
leggen. Wanneer de inhoud van de pan
kookt het vuur temperen. De groente
gaar koken in ongeveer 15 minuten, en
uit de pan nemen.
De bloem of maïzena met een weinig
koude melk aanmengen, de rest van de
melk aan de kook brengen en onder
roeren het papje er ln schenken. De saus
even zachtjes laten doorkoken en de
postelein er door roeren. De groente op
smaak afmaken met zout. Desgewenst
reepjes brood in boter of margarine
bakken en in de postelein staken.
STAMPOT VAN RAUWE SPINAZIE
MET GEBAKKEN UIEN EN
BOTERHAMWORST.
l's A 2 kg aardappelen, 300
gr. spinazie (hoe meer aardap
pelen. hoe meer groenteeen
paar uien. ongeveer 3 dl melis,
zout. boter, margarine of vet
(azóm. 200 gr. boterhamworst
ln dikke plakken gesneden
De aardappelen schillen, pitten en
wassen. Ze opzetten met wat kokend
water en met zout cn gaar koken Zo
nodig het kooknat afgieten. De aardap
pelen fijn stampen en met de melk en
boter, margarine of vet er een vrij stijve
purée van maken. Terwijl de aardappe
len koken, de uien schillen, snipperen en
in heet vet lichtbruin bakken. De spi
nazie een paar maal wassen ln ruim
water, goed laten uitlekken en dan zeer
fijn snijden. De spinazie door de purée
roeren. De stamppot even flink verwar-
wen en zonodig nog wat aardappelmt
of gekookte melk toevoegen. Deze stamp
pot Is zowel met als zonder een scheutje
azijn zeer smakelijk.
We doen U hierbij twee manieren van
opdienen aan de hand
1. De worst in blokjes snijden en met
de uien door de stamppot roeren.
2. De plakken worst (met de velletjes
erom) kort bakken en dan de uien in
de koekenpan bakken De uien in de zo
ontstane „worstbakjes" leggen en deze
apart bij de stamppot geven
RABARBERPRANK.
Gekookte rabarber laten uitlekken.
Het kooknat vermengen met karnemelk
of yoghurt en zoeten met witte basterd
suiker. De rabarber naar verkeizing tot
moes roeren, met suiker vermengen en
als nagerecht geven.
Het is een aparte hartstocht,
die ge van jongsaf in het bloed
moet hebben, anders is 't te
laat.
Ge moet er U héél wat opof-
ferincen. lichamelijk zowel als
geestelijk, voor getroosten.
Ik kén de mannen, die het
meer omarmen als hun heilig
dom. zich altijd spitsend op het
komende weekeinde.
Na een dag van w ater en wind,
gebruind en gesterkt door drop
pelen écht Kaag water, vertellen
„Water. Lucht en Zon"
