Medici en natuurkundigen
congresseren iu de Sleutelstad
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 8 APRIL
33ste Congres
Gisteren opening en plenaire
zitting, vandaag afdelings
bijeenkomsten
In het Groot Auditorium van dc Lcidsc Universiteit werd gistermiddag
het 33e natuur' en geneeskundig congres geopend door de algemeen
voorzitter, prof. dr S. T. Bok. die in zijn welkomstwoord o.m. begroette
de burgemeester van Leiden jhr mr F. H. van Kinschot, tevens curator
van de gastvrouwe. de Academie, dc rector magnificus van de Univer
siteit prof. dr J. J. L. Duyvendak. dc staatssecretaris voor de volks
gezondheid dr P. Muntendam benevens vertegenwoordigers van diverse
bij het werk van het congres geïnteresseerde organisaties. Herdacht
werden de sinds het vorig congres overleden leden, waaronder met name
werden genoemd prof. dr J. van der Hoeve, algemeen voorzitter van het
vorig congres, en prof. dr H. A. Kramers, indertijd gekozen als voor
zitter van de afdeling natuurkunde van liet huidig congres.
In zijn openingswoord wees prof. Bok er op. dat de chemie zich een
zeer belangrijke plaats heeft verworven in de medische wetenschap en
practijk. doch dat de even zo waardevolle natuurkunde tot dusverre in
die wetenschap en practijk ten onrechte een zeer geringe plaats inneemt.
Door intenser samenwerking en dieper onderling begrip tussen medische
en natuurkundige sfeer kan daarin tot heil van beide richtingen ver
beteringen komen. Mede met het oog op die noodzaak is als thema
van het congres gekozen de betekenis die dc natuurkunde voor dc
medische wetenschap hebben kan.
Betekenis van natuurkunde
voor medische wetenschap
Als tweede spreker ln de plenaire ver
gadering voerde prof. Hl. de Vries uit
Groningen het woord over de betekenis
vn de natuurkunde voor de medische
wetenschap.
Zouden we in de titel voor medische
wetenschap leaen geneeskunde. aldus
prof. de Vries, dan zou het onderwerp
wel heel u.tg?breid worden Nu kunnen
we ons beperken tot wat ook kan wor
den aangeduid met „natuurkunde en
biologie", en zelfs dan moeten we een
keus doen. een keus die is gevallen op
physische aspecten van zintuigorganen
en vooral op twee nieuwere onderwer
pen. de informatie-theorie en cyberne
tica.
De Informatietheorie is voortgeko
men uit de industrie van communicatie
middelen als telefoon, telegraaf, enz.
Het fundamentele van de theorie is
dat men een maat heeft ingevoerd
Norm en evenwicht
Na de openingsrede werd de eerste
plenaire zitting gehouden, waarin als
eerste spreker andermaal prof. dr. S. T.
Bok uit Naarden het woord voerde over
„Norm en evenwicht".
Hoewel het woord „norm" meer voor
de levende natuur gebruikt wordt en
„evenwicht" meer voor de dode. komt
ook het tegengestelde voor en juist deze
gevallen wijzen het duidciyicst het ver
schil in betekenis aan. Spr. betoogt dat
een norm een van nature begrensd ge
deelte van de schepping betreft, b.v.
een levend individu of een electron, zo
dat dit begrip in ruimte beperkt is. Een
bepaald evenwicht kan daarentegen
overal heersen maar schijnt meer in
tijd beperkt te zyn. n.l. zolang een be
paald samenstel van krachten werkt.
In de levende natuur wordt het lange
handhaven van de norm in hoge mate
bevorderd, doordat levende wezens een
actie van hun buitenwereld plegen te
beantwoorden met een reactie, die te-
Ouderdomsverschijnselen
van weefsels
De tweede congresdag, vandaag, kwa
men de deelnemers ln de ochtenduren
ln afdellngsbijeenkomsten samen in di
verse collegezalen van het Acad. Zie
kenhuis.
In een dier bijeenkomsten sprak prof
dr P. J. Galllard uit Lelden over de
ouderdomsverschljnselen van weefsels
In brede kringen, aldus spreker, ls
men van mening dat althans een deel
van de ouderdomsverschljnselen gepaard
gaat met structuur- en gedragsverande
ringen van cellen, doch de meningen
lopen uiteen over de vraag welk? ver
anderingen men ouderdomsverschljnse
len noemen moet. Een duidelijke be
grenzing van die verschijnselen ls uiterst
moeilijk.
Spreker was van mening, dat men al
leen zodanige veranderingen ln gedrag
en structuur van cellen ouderdomsver
schljnselen zou moeten noemen, die
principieel aan de cel. het weefsel of
het orgaan Inhaerent zijn, d.w.z. dat zij
ook zouden moeten optreden bij cellem
die in optimale omstandigheden een be
paalde leeftijd hebben bereikt.
In de cytologie beschouwt men vrij
algemeen twee verschijnselen als essen -
tlele ouderdomsverschljnselen, namelijk
de stijging van de plasma-kernverhou
ding cn de verlaging van het vochtge
halte van het protoplasma.
Proeven met gekweekte weefsels
zen er echter op, dat cellen van
bryonale cn van volwassen dieren In
staat zijn zichzelf te vrijwaren tegen
veranderingen van gedrag cn struc
tuur gedurende perioden, die zelfs de
normale levensduur van de betreffen
dr dieren ver overschrijden. Door mid
del van milieuveranderingen kan mei
daarin op elk gewenst ogenblik wijzi
ging in brengen en daardoor degene
ratie. groei of ontwikkelingsprocessen
veroorzaken. waaruit dus biykt dat
factoren van buitenaf nodig zijn om
die veranderingen te bewerkstelligen.
Gedurende het gehele leven ziet r/ien
een Ingewikkeld spel van acties, reacties
en inter-acties, die daardoor als regel
een duidelijke volgorde der veranderin
gen doen ontstaan. Zo gezien dient mer
bU het beoordelen van ouderdomsver-
sohijnselen steeds het oog gericht te
houden op de gehele gang van zaken,
niet op onderdelen en momentele om
standigheden.
tuurlijkc besmetting een viraemische
phase vooraf gaat aan de neurogene
invasie van het centrale zenuw
stelsel, zou men genoegen kunnen
nemen met een vaccine van gedood
virus, dat neutraliserende anti-lichamen
opwekt Dit is inderdaad mogelijk Wel
dient c-r rekening mede te worden ge
houden. dat er tenminste 3 immunolo
gisch verschillende typen van het polio-
myelitisvirus bekend zijn. zodat een
vaccine polyvalent moet zijn. De neu
traliserende anti-lichamen moeten in
staat w orden geacht, het virus tijdens dc
viraemische phase te binden zodat de
weg naar het centrale zenuwstelsel
wordt afgesneden.
Op dit principe berust ook de passieve
Immunisatie met menselijk gamma-
globulinc. Hiervan kan echter alleen
bescherming worden verwacht. Indien
het gamma-globuline niet langer dan
2 weken voor de besmetting en niet
later dan 3 dagen na de besmetting
wordt toegediend, dus kort voor de
viraemische phase.
Door deze omstandigheid wordt de
prophylactische toepassing van gam
ma-globuline in dc prartUk wel zeer
bemoeilijkt, daar zowel het tijdstip
van besmetting als het tijdstip van de
viraemie. dat in de incubatietijd valt.
dus klinisch niet te herkennen is, on
bekend zijn.
Voor passieve immunisatie bp grote
schaal is een zo grote hoeveelheid gam
ma-globuline nodig, dat deze nauwelijks
te verwezenlijken lijkt.
Psychologische problemen
van de student
Dr A H Fortanier uit Leiden sprak
over „psychologische problemen van dc
student".
Wanneer men tracht dc ervaringen
over de afgelopen jaren betreffende de
geestelijke gezondheidszorg van dc stu
denten samen te vatten, aldus dr For
tanier. dan is het niet anders mogelijk,
dan algemene indrukken weer te geven.
Op grond van onvoldoende fondsen be
perken dc bemoeienissen zich tot het
geven van adviserende steun voor kor
tere tijd Hieraan verbindt zich verder
de noodzakelijkheid te trachten, wat ten
dele ook gelukt, uitvoeriger curatieve
hulp te vinden binnen zodanige finan
ciële verhoudingen, dat deze door de
mensen zelf gedragen kunnen worden
Bij de moeilijkheden, die men op het
spreekuur ontmoet en waarvoor de hulp
wordt gevraagd, tekenen zich ten dele
verschuivingen in de studentenmaat
schappij op de achtergrond af.
De actuele problemen worden door
een feel van dc studenten, met name
spoor- en vooral ook werkstudenten,
in bijzondere mate gevoeld en de toe
name van deze belde groepen roept
een geheel eigen problematiek op.
Een van de meest veelvuldige aan
leidingen tot het inroepen van hulp
vormen moeilijkheden bij de studie,
conccntratiemoeilijkheden en dergelijke
meer. Hoewel het in een aantal dezer
gevallen moeilijk is binnen een kort
bestek een voldoende oplossing van de
problematiek tot stand te brengen,
blijkt meer cn meer dat toch achter deze
ogenschijnlijk eenvoudige en doorzich
tige neurotische problemen zich een
diepgaande karaklcdeformatie kan ver
bergen.
Opvallend is steeds weer, hoe naar
verhouding groot het percentage ern
stig gepsychopathiseerden ls, met de
meest verschillende klachten en moei
lijkheden, gestoorden in hun innerlijke
en veelal ook in hun uitwendige aan
passing.
Controverse in Herv. Gemeente
van Katwijk aan Zee
Moeilijkheden rond het jeugdwerk en
hel blad „Om de oude Kerk
Reeds geruime tUd heersen er ernstige moeilijkheden in de kring van de
Herv. Gemeente te Katwllk aan Zee. De Centrale Kerkeraad heeft van een en
ander thans officieel mededeling gedaan aan de gemeente. De moeilijkbeden zijn
gerezen ten aanzien van hel Jeugdwerk en het officieel orgaan der kerk „Om
de Oude Kerk" In September 1952 deelde ds P. P. J. Monster in het ministerie
mede. dat hij een nieuwe jrugdcentrale had opgericht tezamen met enkele vroe
gere jeugdleiders van de C.J.M.V. Deze slap deed hij zonder medeweten van de
centrale kerkeraad en ook van de kerkeraadseommissie voor het jeugdwerk,
waarvan hij zelf voorzitter was. Ook zijn collega's liét hij hier onkundig van.
Pogingen van hen om hem van zijn weg te doen terugkomen, (aaiden.
De wykkerkeraad N O., de centrale tot de kerkelijke gebouwen te wachten,
commissie voor het jeugdwerk en de tot met het bestuur van de vereniging
centrale kerkeraad maakten ernstig be- „Calvyn" zou zyn samengesproken
zwaar om het nieuwe jeugdwerk kerke-1
HJk te erkennen want zU oordeelden, dat
de bestaande eenheid niet verbroken
moest worden, zulks temeer omdat de
CJ.M.V. binnen haar verband volledige
bewegingsvrijheid aan dit nieuwe Jeugd
werk aangeboden had. De centrale ker
keraad verzocht daarom de kerkvoogdij
met toelating van het nieuwe jeugdwerk
Als tweede kwestie kwam daar bij het
feit, dat de redactie-commissie in het
wljkbericht van ds Monster enkele
prikkelende dingen had geschrapt, te
meer omdat zij dit in de week die aan
de viering van het H. A. Avondmaal
voorafging, niet verantwoord achtte.
DS Monster nam toen zijn gehele wljk
bericht terug en liet dit als pamflet
met een voor de redactie-commissie
onvriendelijke inleiding huis aan huis
bezorgen, terwijl hij verder weigerde
in de kerkbode te schrijven.
De centrale kerkeraad heeft met de
gengesteld gericht ls aan die actie en
veel sterker dan deze. Spreker ging er
uitvoerig op in hoe de structuur van
het zenuwstelsel er op wijst, dat dit or
gaan juist deze versterkte afweer be
vordert maar hoe deze ook buiten het
zenuwstelsel veelvuldig plaats vindt.
Zulke reacties komen ook ln de dode
natuur voor. in het bijzonder bij ma
chines. Zo houdt een thermostaat de
temperatuur des te beter constant naar
mate zij by een toevallig optredende
tempera!uurverhoging de verwamiings-
installaiie sterker remt. De „cyberneti
ca" of stuurkunde is een Jong? tak van
wetenschap, die zich bezighoudt met de
overeenkomsten tussen machines en le
vende wezens. Naast het hier genoemde
voorbeeld van de thermostaat, dat on
der de tegenkoppelingen gerekend wordt,
wees hij op meer zulke overeenkomstige
begrippen en met behulp daarvan wer
den de automatische piloten, rekenma-
ch.nes e.d. gebouwd:
Volgt hieruit, dat het leven mt-
cnaniMiscn moet worden opgevat.
Slechts ten dele in zover de machines
van dode stof gemaakt zjjn. Maar zU
werden door dc geesteswerking van de
men> ontworpen. Door een handige
rangschikking van de materie leidt de
mens dc steeds op éen gelegenheid
wachtende grote energie-omzettingen
zodanig, dat er allerlei voor de mens
nuttigs gaat gebeuren. En de stuur-
kundc bestudeert juist die bijzonder
heden. die door 's mensen geest in de
dode stof werden ingelegd, zoals de In
richtingen voor tegenkoppellng. Onbe
antwoord blijft dus de vraag, hoe de
merkwaardige rangschikkingen van
dr materie, die in de levende natuur
tot handhaving van de norm voeren
tot stand zijn gekomen, door toeval of
door ingrijpen van een in dc natuur
wetenschappen niet bekende invloed?
...3ïn.sJotiewees sPre5cer op de moge
lijkheid. dat ook by andere van nature
begrensde eenheden dan die van de le
vende natuur 'electronen, misschien ook
het heel8l> dergelijk? normhandhaven-
de constellaties zouden bestaan
Norm zou dan een bijzonder geval van
evenwicht kunnen zijn. n 1. een, dat
voorkomt bij van nature bearensde een
heden en waarbij het tijdelijk karakter
Verzwakt zou zlm juist door de daar be
staande normbewarende constellaties.
voor de hoeveelheid informatie. Daar
zintuigorganen ook communicatiemid
delen z\jn, zijn ze een geschikt object
voor de informatietheorie.
Als Interessant resultaat blijkt o.a. dat
de „transportcapaciteit" van de zenuw
bundels die van de zintuigorganen ko
men. nagenoeg even groot is als de op
namecapaciteit van het zlntuigorgaan.
De hersenen schynen echter ln het al
gemeen niet In staat te zUn alles teg?-
lijk te verwerken wat aan informatie
wordt aangevoerd.
De cybernetica houdt zich bezig met
de regelsystemen, en tot dusverre voor
al die waarbij het zenuwstelsel een rol
speelt. die de reacties van het levende
organisme coördineren. Door de ontwik-
kelin? van diverse regelsystemen ln de
techniek en de invoering van het woord
..cybernetica" door Wiener ls er een
nieuwe lmplus aan deze richting van
onderzoek gegeven.
Congres 1955 in Wageningen
Na de plenaire ritting vond een huis
houdelijke vergadering plaats, waar-
In de jaarverslagen werden goedge
keurd en als plaats voor het In 1955
te houden 34e congres Wageningen
werd aangewezen.
Tot nieuwe bestuursleden werden ge
kozen prof J. Smit uit Wageningen.
die waarschijnlijk piof. Bok als algemeen
voorzitter zal opvolgen, en prof dr. K.
C. Winkler uit Utrecht. De esrste secre
taris, dr N. R. Pekelharing uit Bussum
en de tweede secretaris dr J. F. Coster
uit Utrecht verwisselden van functie.
De burgemeester van Leiden ontving
de deelnemers en hun dames benevens
de genodigden van de openingszitting ln
het Stadhuis, waar door jhr. Van kin
schot en prof. Bok woorden van on
derlinge waardering, dank en achting
werden gewisseld voor wat Lelden voor
de wetenschap en de wetenschap voor
Lelden betekenen, terwijl beide streven
naar verjonging en verbetering Het ge
zelschap bezichtigde het Stadhuis, waar
na een gezamenlijk diner en een genoeg-
Ihk vrmenzijn in Het Gulden Vlies deze
eerste congresdag besloot.
Tijdens de ontvangst van de con
gressisten in dc hal van liet Stad
huis. ln liet midden de algemeen
voorzitter prof. dr S. T. Bok in ge
sprek met burgemeester jhr mr F.
H. van Mnscliot. rechts dc rector
magnificus van dc Universiteit
prof. dr J. L. Duyvendak cn
links dc gemeentesecretaris mr
Bool. Bij deze ontvangst cn bij dc
opening van hel congres waren ook
rnige Lcidse wethouders aanwezig.
(Fotp Leidsch Dagblad; v. Vliet)
Na Sultan Hamids veroordeling
Zal 3 jaar en 8 maanden gevangen blijven
Proces wederzijds waardig gevoerd
Gelijk op pagina I vermeld, it Sultan Hamid II veroordeeld tot een gevan
genisstraf van 10 jaar (met aftrek van preventief, 3 jaar)
Het Hooggerechtshof ontsloeg beklaagde van het primair ten laste gelegde,
aangezien het Hof de bewijzen daarvoor niet geleverd achtte. Het Hof bevond
beklaagde schuldig aan het misdrijf van voorbereiding van opstand, het over
halen van andere personen de opstand uit te voeren en wel toen het land zich
in staat van oorlog bevond.
De Sultan heeft 14 dagen gelegenheid verzoek tot gratie bij de president in
te dienen.
Na voorlezing van het vonnis, dat 25
minuten in beslag nam. verklaarde de
voorzitter van het Hof. mr Wirjono, als
particulier te willen spreken naar aan
leiding van het feit, dat Sultan Hamid
zyn (Wirjono'st persoon in zijn pleidooi
had betrokken door zyn zaak in ver
band te brengen met de 3 Juli affaire
ln Djokja, waarvan de aanstichters ver
oordeeld waren tot gevangenisstraffen
i variërend van 2 tot 4 Jaar. i Hamid vroeg
zich ln zyn pleidooi op 25 Maart j.l.
'naar annlririlne van rie eta tnt IR mr
In de toekomst is het een dringende
noodzakelijkheid, dat een meer syste
matische opbouw van dit gedeelte van
de universitaire gezondheidszorg tot ------
stand kan komen, waarbij niet alleen 'erklaard. dat uti ua
de curatieve kant belangrijk worde kr verboden Ls ln de kerk-
•erbeterd, waar waarbij eventueel ook schryven. Maar hij heeft niet
meer gewüd, hoeveel aandrang zyn ker
keraad ook bij hem heeft uitgeoefend.
Een jchryven van het Herv. Geref.
Jeuedverband, mede door d.s Monster
ondertekend, met verzoek te willen be
nch ten of de publicaties van dit verband
in de kerkbode zouden worden opgeno
men. bracht de zaak ln een acuut sta
dium. Want als dit niet zou gebeuren
per 1 AprU mct «n
eigen b-ad uitkomen.
Ook verlangde ds Monster opheffing
van de redactie-commissie, omdat de re
dactie uitsluitend bit predikanten moet
berusten. De centrale kerkeraad be
treurde dit ultimatieve optreden en
drong er bij ds Monster op aan de uit
gave van het blad od te schorten en ern
stig te oogen elkander te vinden. In die
?eest ging een schrilven uit naar het
Herv. Geref Jeugdverband.
Het antwoord behelsde, dat liet de
hoogste tijd werd, dat de Herv Geref.
Jongeren hun rechten ontvangen in
het grote geheel der Kmtwijkse ge
meente. Uitstel van een beslissing in
zake een eigen blad was slechts moge-
hik voor een week. gezien het sta
dium. waarin de zaak reeds verkeerde.
Aangezien steeds erkennlhg van het
Herv- Geref jeugdwerk ls geweigerd, zal
het bestuur alle verenigingen doen aan
sluiten by de landelijke organisaties, een
komt11 waarop het be5llst 'üet terug-
Samenspreking ls niet nodig. De ker
keraad kan ook zonder die beslissen, dat
het Herv. Geref. jeugdverband in de
centrale commissie voor het Jeugdwerk
kan worden opgenomen. De kerkeraad
besloot aan dit ultimatum niet te vol
doen. want h(j ziet hier een doelbewuste
stap op de weg van verscheuring der
gemeente. Hij constateert trouwens,
dat t met de Zondagsschool dezelfde
kant op gaat en wekt de gemeente
dringend op aan deze verbrokkeling
niet mee te doen maar de enigheid des
Geestes te bewaren door de band des
vredes.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen
dat ds J. J. vd. Krift en zijn wiikkerke-
raad de centrale kerkeraad hebben ge
adviseerd ds Monster wel gelegenheid te
geven de berichten van zijn jeugdwerk
in de kerkbode te plaatsen. Ook ds D.
Bonman ls van eenzelfde gevoelen en de
predikanten Bouman. v, d- Krift en
Monster hebben in de centrale kerke
raad een verklaring van gevoelen afge
legd. waarin zy er op wijzen dat d«
eenheid op het spel staat, verzoeken om
opname van de berichten van het Herv.
Geref. Jeugdverband en mededelen, dat
indien de kerkeraad anders besluit. zi|
daarvoor helaas de verantwoordelijkheid
niet kunnen dragen.
begin zou kunnen worden ge
maakt met de verzameling van gege
vens, die voor ten meer wetenschap-
pelijke bewerking van studenten
en studie-problematiek onontbeeriyk
dienen te worden geacht.
Tentoonstelling ook voor
de burgerij
Aan het congres zijn enige attractieve
tentoonstellingen verbonden, ingericht
in het Anatomisch Laboratorium van
het Academisch Ziekenhuis. Een expo
sitie van medische en physische appara
ten werd verzorgd door een groot aan
tal firma's, die hier de modernste
apparatuur bijeengebracht hebben. In
teressant zowel voor medicus als
physicus. Uiteraard omvat de tentoon
stelling hoofdzakelijk medisch gerichte
outillages
Voorts is er een expositie van instru
mentmakerswerkstukken, die voor het
eerst tijdens het vorige te Eindhoven
gehouden congres ingericht werd, doch
thans met ander materiaal andermaal
aandacht vestigt op het belang dat een
hoog peil van vakbekwaamheid van de
instrumentmakers voor ons land heeft
cn anderzijds een stimulerende invloed
op de prestaties van de Nederlandse in
strumentmakers wil uitoefenen.
Deze tentoonstellingen zijn niet alleen
voor de deelnemers aan het congres te
bezichtigen, tevens voor niet-leden
doch alleen maar geïnteresseerden uit
de burgerij, die hier zeker veel be
langwekkends kunnen bewonderen.
Nadat de tentoonstellingen gisteren
geopend zUn cn vandaag ook reeds
ruim bezoek trokken, zullen zij mor
gen van 9 tot 15 uur te bezichtigen
zijn.
Immunisatie tegen
poliomyelitis
Prof. dr J. D. Verllnde uit Leiden
hield beschouwingen over immunisatie
tegen poliomyelitis.
Poliomyelitis, aldus prof. Verlindc
wordt tegenwoordig veelvuldig be
schouwd als een infectieziekte, die zich
voornameiyk door onderling menselijk
contact verbreidt. Naar ruwe schatting
zou het besmettingspercentage gemid
deld 100 maal zo hoog zijn als het aan
tal gevallen van paralytische poliomye
litis.
Het aantal klinisch niet-herkenbare
virusdragers is dus zovele malen gro
ter dan het aantal paralytische ge
vallen. dat men van algemeen-hy
giënische maatregelen ter voorkoming
van besmetting vrUwel geen resultaat
zal kunnen verwachten. De bestriding
zal zich dan ook voornameiyk moeten
richten op verhoging van de indivi
duele weerstand.
Actieve immunisatie is in de dierproef
mogelijk gebleken. Hoewel het effect
van de immunisatie met levende smet
stof ver uitsteekt boven dat van de
vaccinatie met geïnactiveerd virus, komt
voor een toekomstige toepassing bij de
mens voorlopig slechts de tweede
methode in aanmerking.
Met geïnactiveerd virus kan slechts
na herhaalde inspuitingen een redelijke
graad van immuniteit van het centrale
zenuwstelsel worden beieikt Nu echter
inmiddels is aangetoond, dat na dc na-
naar aanleiding van de els tot 18 jaar
gevangenisstraf af, of zyn schuld groter
was dan die van de aanstichters van
de gebeurtenissen op 3 Juli 1946 te
Djokja, die gericht waren op de om
verwerping van de Republiek Indonesia,
die op dat ogenblik nog voor naar vrii-
heid streed. „Ik ben ervan overtuigd,
dat hun misdaden ernstiger waren,
doch zy kregen slechts vier war", aldus
Hamid op 25 Maart 1953. - Red. „L.D
Mr Wirjono zei. dat hy geen di*rl-
minatie toepaste in deze zaak. Hij had
als lid van het Hooggerechtshof deel
genomen aan de berechting van Yamin,
Soebardjo. Soedarsono en anderen, we
gens de 3 Juli-affaire in 1946.
„Om dc zaak Hamid tegen de Juli-
affalre zo objectief mogeiyk te kunnen
afwegen, moet men op de hoogte zijn
van de Juiste toedracht van zaken, het
geen voor hen, die beide gevallen niet
bestudeerd hebben, inderdaad moeilijk
is", zo zei mr Wirjono.
Hy herinnerde er aan. dat de procu
reur-generaal in de zaak van 3 Juli 12
jaren had geëist. Mr Wirjono noemde
het een toeval, dat ln beide gevallen
er 8 jaar verschil was tussen de els
en het vonnis. Mr Wirjono zei, dat het
vellen van een vonnis geen wiskundige
aangelegenheid ls. maar meer van een
aanvoelen door de rechter, die zulks
door ervaring verkrygt.
Na de zitting begaf Sultan Hamid
zich naar de kamer van de procureur-
generaal voor een onderhoud Om half-
elf werd hy overgebracht naar de gevan
genis Tjipinang.
Voor hü het gebouw van het Hoog
gerechtshof verliet, beantwoordde Ha
mid een aantal vragen van de pers.
Over het gratieverzoek zei hij: „Ik zal
overwegen of er inderdaad redenen
aanwezig zyn voor een gratieverzoek.
Hij voegde hieraan toe. dat gratie
iets ander; is dan vergiffenis en zei,
dat mocht hij besluiten geen gratie
verzoek in te dienen, dit gebaseerd
zal zyn op de overweging, dat \ol-
Do echtgenote van Sultan Hamid zei
op een vraag, of zij ln Indonesië zal
blijven, zolang haar echtgenoot zijn
stral uitzit,, dat zü eerst naar Neder
land zal terugkeren om daar regelingen
te treffen voor haar 2 zonen en dat zij
het voornemen heeft daarna weer naar
Indonesië terug te keren.
HET VONNIS
Hot Hof achtte Sultan Hamid schul
dig aan het subsidiair ten laste gelegde,
dat hij 24 Januari 1950. dus tijdens dc
staat van oorlog cn beleg, in hotel Des
Indcs met het oogmerk opstand voor te
bereiden of tc \ergemakkclykcn, ge
poogd heeft Westerling en of Najoan
over te halen of te beïnvloeden door
hun 6p te dragen een aanval te onder
nemen tegen de ministerraad, de minis
ters gevangen tc nemen, dc minister van
defensie etc. dood te schieten.
Het Hof bevond verdachte niet schul
dig aan het primair ten laste gelegde,
omdat blijkens getuigen etc. er voor 24
Januari 1950 nog geen organisatorisch
verband bestond tussen hem en Wester
ling. Verdachte kan dus niet verant
woordelijk worden gesteld voor de coup
in Bandoeng. Het Hof is voorts van me
ning. dat er na 24 Januari wel een or
ganisatorisch verband bestond.
Als bezwarende omstandigheden noemt
het Hof, dat de acties van verdachte
plaatsvonden in een periode, dat de vrij
heid van Indonesië in gevaar was, dat
hij zulks deed in zijn functie van lid
van de regering, dat hij by de acties ge
bruik heeft gemaakt van een vreemde
ling en dat hij de acties heeft gevoerd
ten eigen bate, namelyk met het doel de
functie van Minister van Defensie te
bekleden.
Als verzachtende omstandigheden
wordt o.a. aangemerkt, dat verdachte
door zyn bekentenissen het onderzoek
heeft vergemakkelykt. dat hij blijk
heeft gegeven berouw over zijn gedra
gingen te hebben, dat hy gedreven werd
door zijn ideaal van het Federalisme,
dat door verdachtes acties geen slacht
offers zijn gevallen en dat verdachte
teleurgesteld was over het feit, dat zijn
bevoegdheden niet in overeenstemming
waren met zijn functie van minister.
Verdachte, ontslagen van rechtsver
volging ten aanzien van het in art. 108
ten laste gelegde, wordt schuldig beoor
deeld aan het in art. 110 omschreven
misdryf.
„Hoe gevoelt U zich nu?" was de
eigenaardige vraag van een journalist
aan Sultan Hamid. dat persvertegen
woordigers met hem hadden nadat het
Hooggerechtshof het vonnis, had uitge
sproken
De Sultan antwoordde met éen glim
lach: „ALs een veroordeeldewaaruit
bleek dat hit zelfs in deze omstandighe
den zyn gevoel voor humor niet had
•crloren.
Het vonnis, waarvan de voorlezing een
klein half uur duurde, komt. na de eis
an 18 iaar, in het algemeen met de
•erwachtingen overeen.
Men moet daarbij rekening houden
met het feit dat een preventief van
3 jaar wordt afgetrokken en dat ook
de Indonewische wet de mogelijkheid
kent van strafvermindering met een
derde. Dit betekent dus dat de Sultan
nog ongeveer 3 jaar en 8 maanden in
gevangenschap zal hebben te vcrbiy-
Los van de vraag or het Hoogge
rechtshof de schuld van de Sultan met
juiste maatstaven heeft gemeten, mag
geconstateerd worden dat het proces
door alle partyen met waardigheid ls
gevoerd en door de president met grote
onpartydigheld ls geleld, waardoor het
hoogste Indonesische Rechtscollege ln
dit eerste belangryke Reding een goedo
reputatie heeft gevestigd.
Van politieke hartstochten was ln dit
specifiek politieke proces geen sprake.
Ook de houding van de Sultan heeft
eerbied afgedwongen.
600 TON ZWITSERSE
NATUURSTEEN.
Voor getroffen gebied.
-.9 ton natuursteen, geschonken door
de Zwitserse vereniging van natuur
steenproducten en bestemd voor het
herstel van de dijken ln de getroffen
gebieden, ls thans van Bazel naar Ne
derland onderweg. De Zwitserse spoor
wegen vervoerden de stenen gratis van
Tessln naar Bazel, waar de ladlne,
eveneens zonder berekening van kosten
door Zwitserse firma's werd overgela
den in het motorschip „Hendrik" van
de rederij Van Driel te Rotterdam, dat
I thans onderweg is met bestemm.ng
I ZUpe.
