LEIDSCH 301 DAGBLAD
Heftige beroering in Britse Lagerhuis
91ste Jaargang
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1953
No. 27843
Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wme s.ngei Leiden ctro no 57055
Hoofdredactie: B W Menkhorst /n J Brouwer f6— per kwartaal; f 0 47 per weck Telefoon Dir. en Adm 25041; Red 21507
Inzake de toekomst van de Soedan
(Van onze Londense correspondent per telefoon).
liet Lagerhuis was gisteravond in heftige beroering over de nieuwe ver
trouwenscrisis tussen Engeland en Egypte inzake de Soedan. Enkele dagen
na het tot stand komen van de overeenkomst over de Soedan blijkt he,t
touwtrekken tussen Engeland en Egypte reeds te zün begonnen. Egypte hoopt
natuurlek de Soedan als zij over drie jaar vrij over haar lot kan be
schikken aan haar zijde te krijgen. Engeland hoopt het tegenovergestelde.
In Londen beseft men overigens zeer goed dat de kans daarop vrij gering is.
Soedan en Egypte vormen geogra
fisch, economisch en psychologisch im
mers een rijk. waarvan alleen de door
negers bevolkte Zuid-Soedan een uit
zonderlijke positie inneemt. Edens ver
klaring dat de Soedan vrij zal zijn zich
a) of niet bij het Britse Gemenebest aan
te sluiten, was eigenlijk meer bedoeld
als een soort fopspeen om de tegenstan
ders onder de conservatieven zoet te
houden. Deze immers beschouwen de
regeling over de Soedan als een feite
lijke capitulatie omdat de Soedan zich
practisch moeilijk aan de door Egypte
uit te oefenen druk zal kunnen onttrek
ken De kwestie van aansluiting van de
Soedan bij het Britse Gemenebest is dus
allerminst realistisch, al zijn er stro
mingen, zoals de nieuwe Soedanese-so-
ciaiistische republikeinse party, die
Egypte wantrouwen en opneming In het
Gemenebest propageren
De Britse ambassadeur in Egypte
heeft generaal Naguib van te voien
duidelijk te kennen gegeven hoe Enge
land de interpretatie van het begrip
„volledige onafhankelijkheid' opvat.
Eden zelde gisteren dat Naguib. even
min als vele anderen, in het buitenland,
niet beseft, dat het Britse Gemenebest
een deelgenootschap ls van volkomen
souvereine landen, zodat een eventueel
lidmaatschap van dit Gemenebest niet
in strijd is met de Soedanese onafhan
kelijkheid.
Achteraf beschouwd was het mis
schien beter geweest als de oorspronke
lijk voorgestelde formule was gehand
haafd, namelijk dat de Soedan o:>af-
hankeiyk zou zijn, zowel van Egypte en
Engeland als van enig ander land, zo
kan men opmerken Dan zou immers
de crisis, welke thans is ontstaan nacat
Engeland en Egypte elkaar hun liefde
hadden verklaard. Eden vond dat
beide landen elkaar daarom moeten
ontzien waarschijnlijk vermeden zijn.
Theoretisch zou dat echter Soedan's
souvereinitelt beperken!
WAT IS „VOLLEDIGE"
ONAFHANKELIJKHEID?
In het Lagerhuis werd er op aange
drongen dat het geschil dient te wor
den opgelost voordat het verdrag wordt
geratificeerd-
Oud-minister Hector MacNeill «La
beur i wilde dat Eden niet verder zou
onderhandelen met Egypte, voordat de
Engelse interpretatie inzake „volledige
onafhankelijkheid" was aanvaard.
Eden zal vasthouden aan zijn oor
spronkelijke formulering.
Op de banken der regeringspartij
voelde men zich verre van behaaglijk
tijdens dit debat. Een conservatieve af
gevaardigde vroeg of de herhaalde ver
klaringen van generaal Naguib het net
onmogeiyk maken het woord af de
handtekening van Egypte te accepteren
Ir. Londen wordt nog opgemerkt da:
generaal Naguib binnenskamers de in
schikkelijkheid zelf is. maar dat hij in
het publiek anders reageert omdat hij
onder extremistische druk staat.
Gistermorgen landden 16 lief-
schroefvliegtuigen in de tuin en op
liet voetbalveld van Paleis Soesldijk
De voltallige bemanningen werden
ten palcize door H.M. de Koningin
en door Z.K.H. Prins Bernhard
ontvangen.
Na liet onderhoud, poseerde de
Prins met de bemanningen in de
Mn van het Paleis Soestdijk voor
de fotografen.
BRUIDEGOM VERGAT ZIJN
BRUILOFT
Te Saint Tricat In Frankrijk was alles
ln orde gebracht voor het huwelijk tus
sen de 26-jarige spoorman Michel Le-
doux en zijn uitverkoren. Burgemees
ter en pastoor stonden gereed, als ook
de wederzijndse familieleden en natuur
lijk ook de bruidmaar de tijd ver
streek zonder dat de bruidegom ver
scheen. Tenslotte trok de bruid, in tra
nen. zich terug. De politie ging er op uit
niet een hond en vond de bruidegom, d'e
in alle rust en genoegen over een land
weg fietste en zich niets van een plan
tot trouwen te binnen bleek tc kunnen
brengen Ledoux heeft namelijk een
auto-ongeluk gehad en sedertdien lijdt
hij aan geheugenstoornissen.
Weerrapporten
5 s I w
C Cl
Helsinki geheel bew. windstil -3 -
Oslo zwaarbew ono 1 -2 0
Stockholm .zwaarbew. nnw 3-2 0
Kopenhagen onbewolkt w 5 0 0
Londen regen wnw 2 8 0.2
Amsterdam motregen w 2 4 1
Brussel motregen wzw 2 3 3
Parus motregen wzw 3 4 0 4
Bordeaux geheel bew. windstil -1 0
N ce onbewolkt n 4 3 0
Warschau sneeuw nw 3 O 02
Berlijn nevel wnw 4 2 1
Frankfort motregen zw 8 1 0 5
Mü nellen sneeuw w 8-2 1
Flinch nevel windstil -5 0
Wenen driftsneeuw w 12 -1 2
WEERBERICHT
Iets meer wind
De Bilt verwacht tot morgenavond
Matige, later tUdelijk krachtige Wes
telijke wind. Aanvankelijk nog mistig of
nevelig weer, later overwegend zwaar
bewolkt, Af en toe enige regen of mot
regen en weinig verandering In tempe
ratuur. (Opgemaakt te 10 uur)
19 Februari
Zon op: 7 48 uur onder; 18 01 uur.
Maan op: 9.25 uur; onder: 047 uur.
Hoogwater tc Katwijk te 7.02 en 19-23
Dit nummer bestaat uit acht pagina's.
Het Oradour-proces in de
Franse Kamer
(Telefonisch van onze Parijse correspondent».
De felle en alarmerende reacties, welke door dc veroordeling van de 13
Elzassers in het Oradour-proces in hun gewest teweeg zijn gebracht, hehben dc
Franse regering aanleiding gegeven deze trieste zaak zonder verder verwijl nu
het Parlement ter behandeling voor te leggen.
Zeven dagen in plaats van
zeven jaren?
In de Elzas was sinds enkele dagen
een staking onder het overheidsperso
neel uitgebroken waartoe de burge
meesters meestal zelf hadden opgewekt
en verder hadden de Elzasser parle
mentsleden in Parijs op de regering dan
nog de nodige pressie uitgeoefend.
En zo is dan, na een overleg van ver
schillende uren, gisteren besloten de
mogelijkheid te openen voor een alge
mene en volledige amnestie er is zelfs
even van een rehabilitatie sprake ge
weest voor alle zogenaamde „malgré
nous" (ondanks ons).
Dat zUn dus de bewoners van de in
dertijd geannexeerde gebieden, die tij
dens de oorlog met geweld in dc Duitse
legers waren ingeiyfd en waartoe dus
ook de 13 veroordeelde SS'ers behoor
den.
Orthodox kan men van democra
tisch standpunt bezien deze pro
cedure. waarbij dus enkele dagen na
een juridische uitspraak de uitvoeren
de cn de wetgevende macht rege
ring en parlement eensgezind die
uitspraak weer trachten uit tc wis-
Westelijke winden
Het KNMI deelt mede:
In de afgelopen 24 uur trok het hoge-
cirukgebicd op de Oceaan ten Zuid-Wes-
lon van de Britse eilanden zich veider
in de lichting van de Azoren terug.
Langs IJsland trok een nieuwe depressie
in de richting van Midden Nooi wegen.
Tussen deze beide druksystemen staai
een brede Westelijke luchtstroming wel
ke zachte en vochtige lucht over de
Britse eilanden cn de Noordzee naar on
ze omgeving transporteert. Deze zachte
en vochtige lucht, waarin in Ierland en
Schotland op vele plaatsen max mum
temperaturen van ongeveer 12 graden
voorkwamen, werd bij het stromen over
het betrekkelijk koude water van de
Noordzee en het koude landoppervlak zo
ver afgekoeld dat zich op uitgebreide
schaal nevel en mist vormde.
De temperatuien konden daardoor in
or.s land niet tot zulke hose waarden
oplopen als in Ierland en Schotland.
Ten Westen van de Britse eilanden
nadert een storingsfront. dat vergezeld
caat van enige regen, maar waar achter
minder vochtige lucht van polaire oor
sprong wordt aangevoerd Dit front zal
West Europa morgen in de loop van de
dag bereiken vvaarbU de wind wat aan
wakkert.
sen, weliswaar moeilijk
zo merkt men hier op. het hele pro
ces van Bordeaux is nu eenmaal geen
toonbeeld van smetteloze rechtsprac-
tijk geweest.
Om de schijn nog enigszins op te hou
den, zijn het parlementsleden, die zelf
niet uit de Elzas afkomstig zijn. ge
weest. die het ontwerp voor de speciale
amnestie-wet op het bureau van de Ka
mer deponeerden
Vanavond om negen uur zullen de dis
cussies er over beginnen, maar gisteren
heeft premier Mayer in een bewogen
toespraak de bevolking van de Elzas van
het medeleven en het begrip van de le
gering proberen te overtuigen.
Er was geen enkele reden zo ver
klaarde de minister-president waar
om de Elzas zich door het proces in
Bordeaux verraden zou behoeven te ge
voelen. al kon h(j er dan ook. menseiy-
kerwijs goed inkomen, dat de Elzassers
zich het lot hadden aangetrokken van
hun dertien streekgenoten, die zich on
der bedreiging evenals honderddui
zend anderen onder het gehate Ha
kenkruis hadden moeten stellen.
En daarom had de regering, zo zeide
Mayer, dan ook het verzoek van enkele
parlementsleden ingewilligd.
CHURCHILL ZEI „NEEN".
Mayer ging met een enkel woord ook
nog ln op de vraag waarom de hoofd-
schuldigen de officieren en de bevclvoe-
I rende generaal, niet in Bordeaux ver-
I schenen waren De premier bevestigde
daarbij het geiucht. dat hü vorige weck
persoonlijk nogmaals bij Churchill om
uitlevering van de SS-generaal Lanv-
j merdlng had aangedrongen. Mayer was
overigens nogal discreet over de resul
taten van zijn démarche bij zijn En
gelse collega-premier, en de conclusie
I ligt daarom wel voor de hand, dat
Frankrijk ook ditmaal weer nul op het
request heeft gekregen.
1 De mogelijke redenen van die her-
haalde weigering zullen zeer vermoece-
lijk m de komende Kamer-debatten nog
wel worden aangeroerd.
De regering hoopt nu het amnestie-
noodwetje met gezwinde spoed door
beide Kamers te kunnen jagen.
Wanneer de debatten in de Natio
nale Vergadering vannacht nog beslo
ten kunnen worden, en morgen mo
gelijk in de Senaat, dan zouden deze
week alle veroordeelde Elzassers
met uitzondering van de vrijwilliger
Bos. die de kogel krijgt weer op
vrije voeten kunnen worden gesteld
In plaats van gemiddeld zeven jaren,
zullen ze dan slcehts zeven dagen
hebben vastgezeten.
Dc Brits-Franse besprekingenI
te Londen
In gezaghebbende Parijse kringen wei
gert men nadere bijzonderheden mede
te delen over het te Londen door Mayer
en Bidault, premiei en minister van
buitenlandse zaken /an Frankruk, met
Britse regeringsleiders besprokene. Wel
heeft men nog eens verklaard, dat de
Franse regering e Britse bewindheb
bers heeft verzocht een waarborg ie
geven, dat Britse strijdkrachten in Euro
pa zullen blijven en dat Groot-Brittan- j
nie is gevraagd zich volledig in de
politieke organen der in te stellen i
Europese Verdediglngsgemeenschap te
doen vertegenwoordigen
Voorts wordt vernomen dat Frankrijk
Groot-Biittanrhè heeft gevraagd, dat
tenminste twee Britse divisies in West-
Duitsla nd gelegerd zullen blijven Hier
aan wordt toegevoegd, dat Frankrijk
Groot-Brittannie .«iet heeft gevraagd de
termijn van twin.tg jaar. voor welke het
Noordatlantische erirag is gesloten, tot
vijftig te verlengen.
VLIEGTUIGONGELUK IN BERLIJN
In de Franse sector van Berlijn is
gisteravond een tweemotorig Frans mi
litair vliegtuig neergestort, waarbij ze
ven personen om het leven kwamen.
Er waren geen overlevenden. Het on
geluk gebeurde kort na de start. Uit de
sporen, welke het vliegtuig bij het neer
komen maakte meende men te kunnen
opmaken dat het naar het vliegveld
wilde terugkeren.
Het toestel werd volkomen vernieid.
EXECUTIE VAN DE ROSENBERGS
UITGESTELD
Het Amerikaanse Hof van Appèl heeft
de tenaitvoerlegging van het doodvon
nis t.cgen Ethel en Julius Rosenberg op
geschort tot 30 Maart teneinde hen in
staat te stellen het Hooggerechtshof
herziening van hun zaak te verzoeken.
49.5 millioen voor
Rampenfonds
De stand van het Rampenfonds
bedroeg gisteravond 49.5 millioen
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Onze voorraad mindert
hard
De vraag naar ons fotonummer
van de Watersnoodramp bluft on
verminderd aanhouden, zodat reeds
meer dan 60 van onze oplage is
verkocht.
Een niet onbelangrijk deel daar
van heeft zijn weg gevonden naar
oud-landgenoten en relaties in het
buitenland, die daardoor in staat
zijn zich een beeld te vormen van
de omvang der verwoestingen en
van de hulpverlening.
Wij herhalen ons verzoek om bij
schrifteluke bestelling 55 cents in
postzegels in te sluiten en niet op
de enveloppe te plakken.
Afgehaald aan ons Bureau of bij
bestelling bij onze agenten of be
zorgers is de prijs 50 cents.
De baten van deze verkoop ko
men, zoals gemeld, ten goede aan
hel Nationaal Rampenfonds.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Vergadering Nationaal
Rampenfonds
Het volledige bestuur van het Natio
naal Rampenfonds heeft gisteren onder
voorzitterschap van Prins Bernhard
vergaderd met de Commissarissen der
Koningin in de provincies Zeeland, N -
Brabant, Zuid-Holland. Noord-Holland
en Friesland, die het bestuur hebben
voorgelicht over de toestand in hun
provincies.
I Ook Prinses Margriet wilde graag
eens een tochtje per helicopter e
maken. Het Prinsesje voor hel op
stijgen.
Dagorder van
H.M. de Koningin
Dank aan militairen in
binnen- en buitenland
H M. de Koningin heeft de volgende
I dagorder uitgevaardigd, bestemd \oor
het personeel van Zee- Land- en Lucht-
I macht en tevens gericht tot de militai-
ren uit het buitenland, die hulp in de
o\erstroomde gebieden hebben verleend:
Nu liet reddingswerk in de over
stroomde gebieden en het voorlopig
dichten der dijken, voor zover dit mo-
gelijk is. toelaten dat de militaire
hulpverlening grotendeels beëindigd
wordt, wens ik mijn bijzondere waar
dering te uiten voor de offervaardig
heid. ijver en bekwaamheid, waarmede
deze zware taak door de Koninklijke
Marine, de Koninklijke Landmacht en
de Luchtstrijdkrachten is uitgevoerd.
Gij hebt daarbij de uitnemende
hulp gehad van de Leger-, Marine- en
Luchtmachtcontingenten van verschil
lende mogendheden.
Gezamenlijk hebt gij. in samenwer
king met de niet-militaire organisa
ties. personen en groepen van perso
nen. die met en naast u hun offer
vaardigheid en arbeidskracht aan de
eerste leniging van de nood gaven, de
burgerlijke autoriteiten, die de
leiding en de verantwoordelijkheid
voor de noodmaatregelen hadden, de
onmiddellijke eerste hulp gegeven, die
zij bij de moeilijke taak, waarvoor zij
gesteld waren, nodig hadden".
ARABIEREN PROTESTEREN BIJ
DE V.S.
De diplomatieke vertegenwoordigers
van Egypte. Syrië. Libanon. Jordanië
Irak. Saocdl-Arabié en Yemen hebben
bij de V.S. geprotensteerd tegen het
verlenen van „verdere hulp van welke
aard ook" aan Israël, „opdat de veilig
heid in het Midden-Oosten niet i.i ge
vaar wordt gebracht".
Israel heeft de vorige weck. nadat de
Sovjct-Unle de diplomatieke betrekLin-
gen had verbroken, nraagd om morele
ên materiele hulp van de VS.
I Tevens heeft H.M. de Koningin het
volgende schrijven gericht aan de Mi
nister-President:
„De bijzondere waardering die ik in
bijgaande dagorder uit voor de bij
drage die de militairen brachten voor
de eerste leniging van de watersnood,
geldt uiteraard in dezelfde mate voor
de talrijke niet-militaire autoriteiten,
organisaties en personen, die mrde
gearbeid hebben aan het reddings
werk in de watersnoodgebieden".
Oud-Leiden
i-'.n deze foto. vervaardigd in April 1894. toont ons
dc toentertijd provinciale Grote Havenbrug in dc
allerlaatste dagen van haar toenmalige staal.
Korte tijd daarna <wcrd ze vervangen door cm
ophaalbrug cn een 25 jaar geleden door een elec-
trisch bediende klapbrug.
Dc drie personen in liet midden van dc brug zijn
de toenmalige gemeentesecretaris, de heer dc
Vries van Heyst. burgemeester Was. naar de cis
van die tijd getooid met hoge hoed cn dc aan
nemer Dc Ruytcr.
Dc foto werd ons welwillend ter beschikking ge
steld door dc heer C. O. Rackó. Kalvermarkt 9.
