LEIDSCH mDAGBLAD
VOLKSEENHEID VINDT WEERSPIEGELING
IN HET PARLEMENT
BEHEERST WATERSNOOD - DEBAT IN TWEEDE KAMER
Houdbaarheid dijken onder de loupe
91ste Jaargang WOENSDAG 11 FEBRUARI 1953 N°- 27837
Directeur: J W Herar DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN «Me siusel l. Lelden - Giro No. 57055
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer f6 - per kwartaal; f 0 47 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
Afsluiting zeegaten komt in studie
parlementaire rcdactet
De Tweede Kamer, die gisteren heeft beraadslaagd over de rege
ringsnota met betrekking tot de overstromingsramp, heeft zich in dit
debat een grote mate van beheerstheid en soberheid opgelegd.
Dit is geen tijd voor grote woorden en zeker niet voor critiek op
het verloop der organisatie, waar regering en volk zich geplaatst zagen
tegenover een catastrophe, welke in omvang en gevolg bij geen moge
lijkheid was te voorzien.
Natuurlijk - en daar heeft bij dit Kamer-debat niemand twijfel over
laten bestaan, evenmin als ook de regering dat in haar nota heeft
gedaan - zijn er fouten gemaakt, maar het is volkomen juist wat prof.
Oud gisteravond opmerkte: het is geen kunst de fouten breed uit te
meten, maar dat is in het licht van feiten en omstandigheden in hoge
mate onbillijk en onrechtvaardig
En daarmede is de van communistische zijde geoefende critiek de
uitsluitende waardering gegeven, welke haar toekomt. Wat met name
de communist Gortzak de regering meende te moeten toevoegen, op
grond van een critiek, welke iedere vorm van waardering bij voorbaat
uitsloot» ging de grenzen van billijkheid en rechtvaardigheid verre te
buiten
De eenheid, welke zich in de achter
liggende dagen zo verkwikkend en
spontaan in ons volk heeft geopen
baard, zü vond haar weerspiegeling in
de Kamer. Pit was bepaald geen poli
tiek debat in de geijkte zin van het
woord mr Burgers herinnering aan
Troelstra's woord uit de Augustus
dagen van 1914, ook door mr Oud met
Instemming aangehaald: „Ik acht het
ogenblik van critiek niet gekomen, om
dat in deze ernstige omstandigheden
de nationale gedachte de nationale ge
schillen overheerst'' kon als ka
rakteristiek voor dit gesprek tussen
regering en volksvertegenwoordiging
worden aangemerkt.
De leden van het kabinet waren met
intondering van de ministers Van de
Kief t en Beyen gedurende het grootste
ceel van de beraadslagingen aanwezig.
Eeschlkte men de vorige week slechts
oier een kaart, waarop de vermoede
lijke omvang van de ramp stond aange
geven. thans gaven detailkaarten, die
achter de regeringstafel stonden opge
steld, een veel uitvoeriger overzicht. Bo
vendien hebben vele Kamerleden zich
in de afgelopen week in het rampgebied
zelf op de hoogte kunnen stellen. Daar
door kreeg het debat, zij het ook dat
men deze discussie ook in haar oordeel
vellingen algemeen als zee voorlopig
kenschetste, de vereiste diepgang.
Het behoeft nauwelijks vermelding, dat
de sprekers, die aan het debat deelna
men en het gevoelen hunner fracties
vertolkten, in vaak bewogen bewoordin
gen uiting hebben gegeven aan de ge
voelens van deelneming en medeleven,
v elkc in geheel ons volk leven Hoezeer
men ook in het buitenland meeleeft,
bleek wel uit de opsomming van de vele
telegrammen van Parlementen van be
vriende naties, bij het Nederlandse Par
lement binnengekomen.
Dankbaarheid voor hulp
en offervaardigheid
Iloezeer getroffen door wat er in
de rampnacht is gebeurd, de dank
baarheid heeft overheerst voor de be
wijzen van medeleven, voor het krach
tje en snelle handelen van de zijde
der regering, voor de grote besluit
vaardigheid van burgerlijke en mili
taire autoriteiten,, voor het doortas
tende en offervaardige optreden van
duizenden militairen en burgers.
Dankbaarheid voor de van het buiten
land ondervonden hulp.
Weerrapporten
van hedenmorgen 7 uur
fe 1 s Is
l S S SS
Amerikaanse inmenging in onze bin
nenlandse aangelegenheden, zo sprak
de communist Gortzak, die bovendien
dit als treffend staal van communisti
sche helderziendheid! zeide: „Het
Atlantisch Pact heeft ons deze ramp
gebracht."
„De beste vorm van internationale
menwerking zo karakteriseerde prof.
Oud de hulp.
Een voorbeeld, zo werd van K.V.P.-
zijde getuigd: „De integratie van Europa
op het terrein der hulpverlening!"
Dankbaarheid vooral voor de wijze,
aarop het Koninkliik Huis zich het lot
der getroffenen heeft aangetrokken. De
Koningin heeft, ook door haar Indruk
wekkende radiotoespraak, de traditie van
het vorstelijk medeleven voortgezet.
Geen detailcritiek
Het was het algemeen gevoelen in de
Kamer: het ogenblik voor detailcritiek is
niet gekomen. De regeringsnota zelf
maakt het uitdrukkelnk voorbehoud van
oorlopigheid. zowel in haar samenvat
ting van feiten, als in de formulering
conclusies en de opsomming van te
nemen maatregelen.
„Geen detailcritiek nu", zo zeide de
heer Burger en ook geen ter verant
woording roepen. Het is nu de tijd van
handelen en wij ziin bereid, de regering
daarin te volgen. Hij adviseerde tot de
instelling van een Kamer-commissie,
welke de regering daarin terzijde kan
staan De regering wete ook. dat zij
vergezeld is door een critisch parlement.
De heer Tilanus. die eveneens zich
van detailcritiek distancieerde. gelijk
ook prof. Oud in scherpe bewoordingen
deed, drong er toch wel op aan. dat
t.z.t. de verantwoordelijkheden scherp
worden gesteld en in dat verband gaf
hij uiting aan de vrij algemene ont
stemming. dat pas 1 Februari enig
inzicht werd gekregen omtrent wat
zich op Schouwen heeft afgespeeld.
Vele vragen
En. zo werd gevraagd, heeft het
aarschuwinessystcem zijn doeltreffend
heid bewezen?
De K V.P -er Van Meel wees er op. dat
er op Zondag terstond te weinig mate
riaal beschikbaar was en de heer Tilanus
roeg zich af of het niet mogelijk w:
geweest dit als lering voor de toe
komst het waarschuw ingssvsteem zo
te organiseren, dat er zekerheid wordt
verkregen, dat de gehele bevolking, die
achter haar dijken toch niet volledig
veilig ts. wordt gealarmeerd
Daarbil komt in dit geval
werd uit de Kamer opgemerkt, dat men
reeds Zaterdagmiddag wist, dat een
front met zware stormen zich snel In
de richting van onze kusten verplaatste,
Oslo
poolsneeuw
nno
8
-17
06
Stockholm
sneeuw
no
2
-8
0.5
Kopenhagen
sneeuw
O
14
-1
0.6
Londen
rezen
7
2
10
Amsterdam
reeen
o
2
2
11
Brussel
rezen
zw
8
2
15
Parits
rezen
wzw
9
3
4
Bordeaux
geheel bew.
w
4
5
25
Nice
zwaar bew.
wzw
5
5
14
Warschau
zwaar bew.
zo
2
-9
0
Berlltn
zwaar bew.
zo
4
-0
3
Frankfort
zwaar bew.
z
10
4
4
München
ceheel bew.
zo
3
-0
2
Ztlrleh
zwaar bew.
z
1
O
4
Wenen
sneeuw
ozo
6
-0
0.1
WEERBERICHT
Noordoostelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk enize
re;en of sneeuw Matige tot krachtige
*n langs de waddenkust tijdelijk harde
Nooidoostelyke wind. Temperaturen om
het vriespunt. (Opgemaakt te 10 uur).
12 FEBRUARI
Zon op- 802 uur: order: 17 48 uur.
Maan op: 7 19 uur: onder: 15 41 uur
Hoogwater te Katwijk te 1.46 e
14 08 uur.
Rit nummer bestaat uit acht pagtna'a.
na in Schotland al aanzienlijke schade
te hebben aangericht.
Bezorgdheid werd daarbij tot uitdruk
king gebracht over de bezetting van de
vitale posten gedurende het weekeinde.
Was het aan een onvoldoende bezet
ting daarvan te wijten, dat de hulpver
lening
het A
de regeringsinstanties?
Deze vraag leefde bij allen en zelfs
ds Zandt kon zich. hoezeer ook voor
stander van een absolute Zondagsrust,
met deze situatie allerminst verenigen.
Welke oorzaken?
Men heeft zich ook in de Kamer ver
diept in de oorzaken. Was het wel het
exceptionele natuurgebeuren op welks
conto deze ontstellende omvang van de
ramp moet worden geschreven? De heer
Burger wees er op. dat de stand van de
uitzonderlijk laag was en hij
bracht de toestand van de dijken ter
sprake. Geef Waterstaat ruimer arm
slag. Het Departement heeft te Inden
gehad van bezuinigingen en werd in
activiteit geremd door de naoorlogse
inundatieproblemen. Wat er aan grote
■erken onderhanden is genomen en af
gewerkt, heeft zijn waarde bij deze
stormvloed bewezen. Heeft er aan het
onderhoud van de dijken wat ontbroken?
Het was ook de vraag, die de heer N.
v. d. Heuvel (KVP.! stelde. Is de wa
terkering wel voldoende veilig' En zijn
partijgenoot ir Van Meel stelde de vraag
hoe is de toestand van de binnendijken?
De huizen zijn in de dijken gebouwd en
daardoor zijn zii verzwakt. Het wordt
tijd de vraagstukken betreffende de
poiderschappen nader onder het oog te
zien. De heer Weiter <KNP> terzake
wellicht enig gevaar duchtende, betoog
de. dat men bii het herstel van de dijken
de samenwerking met polders en water
schappen niet moet verontachtzamen
De zorg voor de binnendiiken is ecuwen-
lang hun zaak geweest. Hij toonde zich
overigens ook wel bezorgd over wat d"ze
stormvloed met betrekking tot de houd
baarheid van de diiken en van de duinen
vooral bij 's-Gravenznnd" aan het
licht heeft gebracht. Hil drong aan op
grote spoed bij het in orde brengen van
dp diiken en van de duinenstand. Ook
de heer Tilanus en ds Zandt toonden
zich op dit punt ongerust en prof Oud
gaf aan dit vraagstuk de brede allure,
toen hij in herinnering bracht, dat r.a
de stormramp van 1916 niet alleen de
plannen tot uitvoering van de Zuider
zeewerken werden versneld, maar dat
deze ramp ook de staat mede betekende
voor een reorganisatie van het Noord-
Hollandse waterschaoswezen tot het
Hoogheemraadschap N.-Holland Noorder
kwartier.
Diepe depressie vult op
Het K.N.M.I. deelt mede:
Een diepe depressie, die gisteren over
Engeland trok. deed ook in ons land de
barometers tot zeer lage standen dalen,
zodat velen zich zullen hebben afge
vraagd of er niet opnieuw een zware
storm op komst was Gewoonlijk zaan
diepe depressies wel met flinke stormen
gepaard, en ook deze depressie maakte
op die regeling geen uitzondering Boven
het Engelse Kanaal aan de Zuid-flank
van de depressie ortwikkelde zich na
melijk een zware Westerstorm, terwijl
boven het Noordelijk deel van de Noord
zee een volle Oosterstorm woei Dat ons
land aan deze storm ontkwam, wa* te
danken aan het feit. dat de depressie
recht op ons land afkoerste, waardoor
Nederland ln een sector kwam te liggen,
waarin niet meer dan harde tol krach
tige winden voorkwamen. Nabil het
centrum van de depressie, dat vanmor
gen bij Zeeland lag nam de wind lij
delijk zelfs tot mstig al Hoewel de
deprcsslekern nu in Zuid- Westelijke
richting wegtrekt en het stormveld
de achterzijde ervan zich naar ons
beweegt. Is toch ge.i storm meer te
wachten.
De depr»«sle vult nu nameli'k snel op
en de win-Ien nemen ,n het geh°le de
pressie gebied af. zodat in ons land niet
meer dan krachtige en langs de kust
tüdelllk harde winden zullen voorkomen
uit richtingen tussen Noord en Noord-
Oost Doordat vanuit Scandinavië kou- i
dere lucht wordt aangevoerd, is nu eer
geleidelijk de daline van temperatuur j
te verwachten De eerstkomende 24 uur
zal echter niet meer dan lichte vorst
voorkomen.
De heer Schouten heeft er echter met
nadruk op gewezen.dat men't systeem van
decentralisatie zoveel mogelijk moet
blijven behouden en dat bij het aange
kondigde ontwerp Noodwet voor een cen
trale verantwoordelijkheid voor het
herstel van de dijken de centralisatie
niet verder moet worden doorgetrokken,
dan strikt noodzakelijk is.
De verantwoordelijkheid van de pro
vinciale waterstaatsorganen en van
waterschappen moet niet worden ver
zwakt.
Wat moet er nu gebeuren?
Ook daarmede heeft de Kamer zich
bezig gehouden.
Want behalve hel herstel van de dij
ken. is er ook deze vraag: hoe kunnen
dergelijke rampen in de toekomst
voorkomen worden?
Het antwoord is in de Kamer gegeven
met de nodige voorzichtigheid en
zeker niet in een soort paniekstem
ming. maar rustig cn overwogen:
„sluit de zeegaten af".
„Is dat zo gemakkelijk?", vroeg dr
Schouten. Het gaat niet. nu maar te
zeggen, die zee-armen moeten dicht,
al zal ik er vóór zijn. dat te zijner tijd
de kustlijn van Hoek van Holland tot
de Westerschelde wordt doorgetrokken.
Het is nu zaak de voorbereidende stu
dies in snel tempo te voltooien, zonder
daarbij echter van de soliditeit van dit
onderzoek iets prijs te geven.
Wü zijn er nog In geen jaren aan toe,
oordeelde mr Burger, al is er alle aan
leiding het plan zeer ernstig te over
wegen. ook uit overwegingen met be
trekking tot de industrialisatie. Voor
lopig heeft Waterstaat echter de han
den vol en is er dus aanleiding tot het
instellen van een technische commissie
die in het openbaar en niet alleen in
de departemenlate sfeer adviseert. Er
moet zijn een breedheid van onderzoek
maar voorwaarde moet zijn. dat men
binnen twee Jaar met dit onderzoek
gereed is. De heer Tilanus zeide het
plan van harte te zullen steunen. Het
zal van ons volk grote offers vragen,
maar, zo voegde hij er aan toe. wij
moeten deze dingen groot aanpakken.
En ds Zandt zeide: „eerst de dijken
dicht en dan het grote werk desnoods
met temporisering van de Zuiderzee
werken".
Schadevergoeding
financiering herstel
Een belangryk punt ln de discussie
heeft uitgemaakt de vraag: „wat zijn de
kosten en hoe zullen de financiële con
sequenties worden opgevangen?"
De heer Weiter heeft er de regering
min of meer een verwijt van gemaakt,
dat zij geen raming van de schade heeft
gegeven, maar van andere zyden werd
toch wel aangevoerd, dat een enigszins
betrouwbare schatting op dit ogenblik
zeker niet is te maken
Deze omstandigheid maakt het moei
lijk, zich een definitiefoordeel te "or-
men over de schade-uitkering.
Vrü algemeen heeft de Kamer, voor
zover zij zich heeft uitgesproken.
kennen gegeven, dat de schade ii
graal moet worden vergoed. Het
dc opvatting van de grote fracties. Mr
Oud formuleerde het ro: in beginsel
moet deze schade gedragen worden
door het gehele volk. Het is niet alleen
een zaak van barmhartigheid, maar
een zaak van nationaal belang, dat
de schaderegeling zo goed mogelijk en
zo snel mogelük wordt afgewikkeld en
daartoe hebben wij dc les te trekken
uil de practijk van de oorlogsschade
regeling.
Moet nu en dit is ile vraag, door de
regeringsnota opgeworpen het Ram
penfonds bij de regeling der schade uit
kering worden ingeschakeld? En moet de
uitkering geschieden op oet van de
regeling voor oorlogsslachtoffers?
De heer Burger heeft zich terzake zeer
stellig gedistancieerd van de opvatting,
welke uit de nota spreekt.
De slachtoffers van thans verkeren
in een geheel andere positie, dan de
oorlogsslachtoffers. Zullen, zo vroeg da
heer Burger, de bescheiden spaarpen
ningen een rem zijn voor het toekennen
van een uitkering?
Integrale regeling?
De tegemoetkoming kan nu een royale
zyn. omdat het gebied, waarover de
ramp zich heeft uitgestrekt, beperkt is.
De heer Burger toonde zich ongerust
over de formulering in de nota: „over
heidsbijdragen var het economische
leven op gang te brengen. Domineren
de economische motieven, zo vroeg hij
en komt dan de grote klap op de hoof
den der getroffenen? Wil de regering
de huisraadschaderegeling afwentelen
op het Rampenfonds? Zo ja. dan acht
ik dat niet bevorderlijk voor het Ram
penfonds". Duidelijke taal welke ook in
andere redevoeringen heeft doorgeklon
ken. Want vrUwel allen waren het er
over eens dat dit niet de opzet van het
Rampenfonds kan zijn.
Ook mr v. d. Heuvel wilde graag een
duidelijke uiteenzetting van de kosten
welke ten laste van het Rampenfonds
zullen komen en de heer Weiter merkte
met betrekking tot de schaderegeling
op: „wanneer de bescherming der inge
zetenen niet adequaat is geweest aan de
voortgeschreden techniek, dan legt zulks
zware morele verplichtingen op. hetgeen
zich moet uiten in een zo ruim moge
lijke schaderegeling.
Dr Schouten maaktr de reserve: een
integrale schaderegeling maar onder be
paald voorbehoud, dat wy niet verder
mogen gaan dan onze verantwoorde
lijkheid gedoogd. Van de omvang van do
ramp in geld uitgedrukt, zal het afhan
gen, wat het Nederlandse volk kan doen.
Geen voorlopige schaderegelingen, zo
betoogde de AR. f actleleider. want zy
zullen funest zyn voor de stuwing van
de lichamelijke, de geestelijke en de
1 zedelyke energie. Ik hoop dat de rege-
ring zo zal werken", aldus dr Schouten,
dat de geesteiyke en morele energie niet
zal worden gedoofd noch door gerecht
vaardigde teleurstelling ln haar ont
plooiing zal worden geremd.
Langdurige offerzin
De gezondheid van ons volk de
offervaardigheid is de zegen door de
ramp gebracht, aldus werd zü door
mr Oud gekarakteriseerd moet
van lange duur zijn. Het is wenselijk,
dat ons volk vertrouwd en bereid wordt
gemaakt de offerzin lange tyd te be
trachten. In dat geval zal ik geen
bezwaar hebben tegen een scha :e-
regeling via hel Rampenfonds, wan
neer namelijk ons volk het gehele be
drag opbrengt om de gehele huis-
raadschade te vergoeden.
Rampgebied omvat ruim 11
van ons land
Enige cijfers over bedrijven, oogsten
en veestapel
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft een publicatie het licht doen
zien met cöfers over het rampgebied in Zuid-West Nederland. Hierin zijn
gegevens vermeld over direct getroffen gebieden of gemeenten, waarvan ac
cylers uiteraard slechts bij benadering *yn verkregen.
Van het totale rampgebied Zuid-West-Nederland, groot .>58.09, ha. werd
direct getroffen 251.223 ha of 70.2 f,. Het gehele rampgebied is 11.1
direct getroffen gemeenten 7.8 van de
Van de bevolking ln het rampgebied
(waartoe behoren Zeeuwsch Vlaande-
Walcheren. Zuid- en Noord-Beve-
i de totale oppervlakte in Nederland.
Dc hevige sneeuwval van de laatste
dagen heeft in de Zwitserse Alpen
liet lawinegevaar vergroot. Gedu
rende hel afgelopen weekeinde
kwamen reeds enkele kleine lawim s
naar heneden. die grote schade aan
richtten. doch geen mensenlevens
eisten.
Dij Brislcn. een dorpje, niet ver van
Amstcg. m Midden-Zwitserland
kwam een lawine neer. die enige
stallen en huizen vernielde, de w-g
bedekte met hout cn sneeuw, doch
geen slachtoffers maakte, zelfs geen
gewonden.
land. Schouwen-Duivelend. Tholen. St
Phllipsland Goeree-Ovcrflakkee. Voorne-
Putten Rozenburg. Hoeksche Waard.
IJsselmonde. Eiland van Dordrecht
Noord-We-t-Brabant. AlblaAserwaard cn
Krimpenerwaarddat 750.741 inwoners
telt. zijn 580.814 personen woonachtig In
het direct getroffen gebied, dat Is 77.4
Het aantal woningen bedroeg in het
rampgebied op 1 Januari jl. 188502.
waarvan er 143.567 of 76.2 r» in het di
rect getroffen gebied stonden.
By de volgende gegevens ls vermeld
het aantal eq. de hoeveelheid in het
totale rampgebied Zuld-We-t-Neder-
land. met tussen haakje? het absolute
cijfer in de direct getroffen -"beden
al-mede dit cyfer ln g van bet ramp
gebied:
636
Land- en tuinbouwbedrijven
(20.469 of 69.1 g). totale oppervlakte
cultuurgrond 297.373 ha (206.407 of
69.4 gi, waaronder bouwland 185.811 ha
1127.294 of 68 5 g). grasland 90870 ha
(63.590 of 70 g>, tuinland 23035 ha
ie 825 of 73.1 g).
Geoogste hoeveelheden Ln tonnen:
tarwe 113.340 (79.067 of 69.8 g). gerst
103547 '64.115 of 615 g». vlas 103.226
70 369 of 685 g t. consumptieaardappe
len 747.182 .587.735 of 78.7 g). en sui
kerbieten 1.487.509 (1.083.036 Of 72.8 m.
Veestapel ln 1952: runderen 228191
stuks '155 427 of 68.1 g> varkens 116.303
(76.074 of 65.4 g» landbouwpaarden
31 636 '20 833 of 655 g) schapen 22 302
'15.101 of 67 7 g i en kippen 683.605
(419.598 Of 61.4 gi.
Landbouwwerktuigenmotortrekkers
5851 '4141 nf 70 8 g maal- dorsmachi
ne- 543 356 of 65 6 g dorsmachines
1988 (1436 of 72.2 gi, karren en wagens
36.015 124,630 of 68,4 g).
I Franse en Nederlandse militairen zakken beslaande weg. Achter hem
hebben dc verbinding lussen Hal- aversie A. R. H. Pino, commandant
I stèren cn Steenbergen in liet over- van de troepen, die hulp verleenden
stroomde gebied rondom Bergen op in dit gebied. Rechts: een door
Zoom hersteld, door het aanbrengen Franse genietroepen aangelegde
van zandzakken op de overspoelde Baileybrug. Van deze brug af wordt
j weg. Dc generaal J. G. W'arringa zond gestort in dc gaten, welke in
daaraan vrij zeker mede te 'maakte Dinsdag een inspectietocht dc weg geslagen zijn. Wanneer een
danken geweest aldus de heer oud. dat i dcze gebieden. We zien licm hierlgat gedicht is. wordt de brug weer.
fle storm in Noord-Holland eeen era- l 7
(op de voorgrondop dc uit zand-' verplaatst.
