LEIDSCH
DAGBLAD
STORMRAMP LES VOOR TOEKOMST, GEEN
VERWIJT AAN VERLEDEN
Afsluitdijk spaarde randprovincies
Zuiderzee voor enorme ramp
51ste Jaargang
MAANDAG 9 FEBRUARI 1953
No. 27835
Dlrecieun J. W Heony
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t 6— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel l. Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
Geen vrees voor herhaling
Dijken braken van binnen uit kapot
(Speciale berichtgeving).
De storm, die de vorige weelc ons land heeft geteisterd, heeft waterstanden
veroorzaakt, die op sommige punten een halve meter hoger waren dan ooit
in ons land zijn voorgekomen!
De Directeur-Generaal van de Rijkswaterstaat, ir Maris, deelde dat mede
na afloop van een vlucht boven het verdronken land, welke Zaterdag door
waterstaatsdeskundigen en journalisten werd gemaakt. En hij voegde er aan
toe het als een zeer belangrijk lichtpunt te beschouwen dat de Afsluitdijk zich
ïo goed heeft gehouden, ja zelfs slechts geringe schade heeft opgelopen.
Als deze superstorm die heviger was dan die van 1894, waarop de bere
keningen van de Commissie-Lorentz voor de bouw van de afsluitdijk zijn geba
seerd zich in het gebied van de voormalige Zuiderzee had kunnen ontwik
kelen, zou een herhaling op grote schaal van de ramp van 1916 het onvermijde
lijke gevolg zijn geweest
Zonder restrictie moet worden vastgesteld dat de Afsluitdijk de randprovincies
van de Zuiderzee voor een vreselijk drama heeft gespaard.
fJieuwe dijken beter dan oude
De Prinsessen Beatrix en Irene
brachten Zaterdagmiddag onver'
waclit een bezoek aan de evacué's
in Doorn, de Bilt en Renswoude. De
kinderen der pas aangekomcncn
werden verrast met speelgoed.
Te de Bilt geeft prinses Beatrix een
pop aan de vierjarige Corry Kcste-
lee uit Zierikzec. die juist is aan-
gekomen. Rechts: Prinses Irene.
Maken wU oveiigens een vergelijking
tussen de gevolgen van de stormen van
bijvoorbeeld 50 jaar geleden en van nu.
dan blijkt wel dat de hulpmiddelen van
c* moderne techniek bij Je bestrijding
van storm en watersnood buitengewoon
goede diensten verlenen. Zonder radio,
vliegtuigen, helicoptèrs, amphibie-vaar-
tuigen. mobilofoon, enz. zou het bepaald
onmogelijk zijn gewees' om al binnen
enkele dagen een zij het dan nog op
pervlakkig overzicht van een ramp
van een dergelijke omvant te verkrijgen,
en het werk tot '-edding van een 50 000
mensen in ruim een week tljds te vol
tooien.
Hoeveel gaten er in de dijken zijn ge
slagen kon tot dusverre nog niet worden
nagegaan. Maar wel is het zeker dat er
bij het vaststellen van de schade ln geen
enkel opzicht iets gebleken is van een
kwalitatief verschil met betrekking tot
het onderhoud van de dijker, door de
Rijkswaterstaai of de Waterschappen.
literaard hebben de nieuwe dijken
de Afsluitdijk n de Hondshosser Zee
wering bijvoorbeeld, zich aanmerkelijk
beter gehouden dan de oude. Ir Maris
is echter van oordcel dat men hierop
geen enkel verwijt mag baseren. De
dijken in Zeeland zijn als het ware
historisch gegroeid, en in dt loop van
WEERBERICHT
Enkc!e buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
veranderlijke bewolking met enkele
buien Aanvankelijk matige tot krach-
Jute en aan de kust mogelijk harde wind
tussen West en Zuid. Later tijdelijk ver
anderlijke wind Temperatuur om het
vriespunt tot lichte dooi. (Opgemaakt te
10 uur).
10 FEBRUARI
Zon op: 8.05 uur: onder: 17 44 uur.
Maan op559 uur: onder: 1248 uur.
Hoogwater te Katwilk te plnr. 1133
de jaren verhoogd cn versterkt. Het
zou economisch niet te verwezenlijken
zijn geweest om aan al die dijken np
korte termijn het stellig betere en
meer veilige profiel van d: Afsluitdijk
te geven!
Een indertijd ingestelde Staatscom
missie (z.g. stormvloedcommissiccon
cludeerde in 1940 in haar rapport dat
nieuwe voorzieningen aan de dijken be
paaldelijk drii.ger.d r.odig waren en
Rijkswaterstaat heeft daar toen rekening
mee gehouden. Zij was er o m. mee bezig
om dijkgedeelten aan het Hollands Diep
(richting Willem tad) en langs de Kil
aan de voorspellingen var de commissie
aan te passen. Maar in de eerste plaats
is een dergelijk werk een kwestie van
vele jaren, en bovendien heeft de Com
missie bij haar berekeningen wel erg
hoog gegrepen door uit te gaan 'an een
super-storm, nog hev'eer dan die van
thans.
Opvallend is dat de meeste dijkbreu
ken op e Zeeuwse eilanden aan de
lij-zijde van de eilanden zij ontstaan,
en ook dat de dijken van binnen uit
zijn bezweken!
Niet de directe druk van Ie aanstor
mende vloed heeft dus de schade toe
gebracht, doch de kracht van het
terugvloeiende water, dat van het
Zuidelijker gclegr eila..d terugkwam,
en eerst over de dijk was geslagen en
daarna terugkerend de water
kering aan de binnenkant kapot
brak.
Met man c;i macbi wordt er nu
overal gezwoegd om vóór lo Februari
de noodvoorzicninren te voltooien. Die
datum namelijk zal samengaan met
de top van een nieuwe springvloed,
welke nog wat hoger zal zijn dan die,
waardoor de huidige ramp is ontstaan.
Reden tot bijzondere verontrusting is
er daarbij niet. Natuurlij': zou er ern
stige schade kunnen worden aangericht
als de springvloed andermaal met een
super-storm gepaard zou aan. want er
zitten nog vele zwakke plekken in onze
dijken M:.ar statisch vastgesteld dat
super-stormen slechts eem .t in de 300
jaar uitbarsten en het s nauwelijks aan
te nemen, dat wij pt dus nu twee -ouden
krijgen in enkele weken tijds'
Aller streven is er mnme-teel op ce-
richt om droog te houden wat droog is.
En het is zo zcldc de heer Maris ons
zeer te hopen dat wi daarbij eeen
tegenslag zullen .rljge docr vorst Want
allereerst zou het grondwerk ïjdeliik
onmogelijk worden gemaakt, en verder
zouden na het Invallen van de dooi
de ronddrijvende iis?chotser. grote
schade kunnen aanrichten aan alles wat
in het water staat. Tot welke ernstige
gevolgen dat leldrn kan. heeft men in
1926 gezien ln het „Land van Maas en
Waal".
Geen gevaar van
bovenrivieren
Het zal nog 1 ng duren voordat alle
overstroomde gebieden eer geht 1 droog
zullen liggen Hier n daar is het water
al beduidend gezakt, zoals men zien kan
aan de donkere vochtplekken op de hui
zen die gemiddeld nog tot hr'verwege
de deurende deuren in het water staan
En andere dorpjes en landerijr: vielen
al droog Maar deze zijn nu overdekt met
een dikke laag geelgTijs slib. dat on
getwijfeld ook in de wonineen znn
doorgedronger en straks uiterst moeiluk
te verwijderen zal zijn.
Intussen komt er in het voorjaar een
periode, waarin h?f peil van de grote
rivieren aanzienlijk zal stijgen door de
grote hoeveelheden sneeuwwater uit het
Zwitserse gebergte Kan dit 1e situatie
bij ons opnieuw verergeren?
Ir Maris meent van niet.
De stand van de bovenrivieren is in
dit zeegebied van zo erlnge invloed, dat
men er daar geen gevaar van te duchten
zal hebben.
Verbindingswegen spoedig
berijdbaar
Met betrekking tot onze verbindings
wegen naar het Zuiden heeft de Direc
teur-Generaal van de Rijkswaterstaat
tenslotte meegedeeld, dat de situatie
bij Moerdijk geen reden tot veront
rusting geeft, en dat er gegronde aan
leiding is om aan te nemen dat de
Rijksweg van Dordrecht naar de Moer-
dijkbrug zeer spoedig weer berijdbaar
zal zijn ais men liet water eenmaal
heeft kunnen wegpompen.
Vrijdag is dienaangaande namelijk een
onderzoek Ingesteld. Een vrachtauto,
voorafgegaan door een duck, reed toen
Radio-rede Koningin Juliana
„Waar leed is, is zegen nabij!"
Eendracht was plotseling als in
oorlogstijd paraat
„God doet beroep op geestelijke veerkracht
en vertrouwen
r de Nederlandse radio-
H.M. Koningin Juliana heeft gistermiddag s
zenders de volgende rede uitgesproken:
LANDGENOTEN, die door de ramp getroffen zjjt en gij redders en
helpers in de ruimste zin, wij staan allen vol ontzag tegenover het
grote leed. dat ons gehele volk trof toen een deel daarvan een week
geleden werd overvallen door storm en vloed: tegenover de moed, door
zovelcn betoond in de nood. en tegenover de verschrikkingen doorstaan
door hen die van ons beenzingen, cn door hen, die bij ons bleven met
liet zware lot. dat zij thans dragen
Nederland Is niet alleen hel kind van de rekening geworden op het
punt van de doorbraak van zijn dijken, maar het heeft ook als een kind
het hoogste gebod gevolgd van de naastenliefde ons door Christus gege
ven. Die alle leed doorleden heeft en kent. Zelfs onze superieur ontwik
kelde techniek was machteloos de ramp op het critieke moment af te
wenden. Zij moest het opgeven tegenover wat ons lot moest rijn, en dus
toch nooit met mensenmacht te keren Is.
MAAR. op het kritieke moment, waar materiële hulp niet kon worden
aangewend, werd de geestkracht van de mens opgeroepen. De door
braak van de dijken riep. daartegen in, een springvloed op van
medeleven met elkander.
De eendracht uit de oorlogstijd, was plotseling weer paraat. Dit hief
ons volk in eens op boven alle afscheidingen en ieder compromis der
samenleving uit. Wij voelen er allen de weldadigheid van, weer samen
te werken in het streven voor één grote zaak. cn in ons enthousiasme
werken we door zonder er op te letten of wij moe worden of schenken
weg zonder te letten op wat wU ons ontzeggen.
Als straks de zwaarste stoot is opgevangen, en ook het normale leven
weer een groot deel van onze aandacht zal vergen, dan wens ik ons allen
toe, dat we met taaie volharding toch het herstel cn de wederopbouw in
dezelfde geest mogen volbrengen, met onze saamhorigheid in het oog cn
voor ieder zichtbaar. Hoe dieper de nood, die zijn offers nam, des te
dieper is tevens in de harten het beginpunt gelegd voor een verbroedering
der mensheid, wat tot vér over de grenzen van het vaderland zijn weer
klank vond.
D»«
i bjj hen die zelf getroffen en zelfs zeer zwaar getroffen
werden door deze zelfde ramp. dit was zo nabij en ver. Uit de gehele
wereld ondervonden wy dit, in grote dankbaarheid. Zo kort na de
ergste aller oorlogen treft ons deze ramp, die ons echter niet door mense
lijke verdorvenheid werd aangedaan.
Het raadsel van het waarom is alleen bekend aan Hem, Die weet wan
neer Hij elk van Zijn kinderen tot Zich roept, en Die weet welke beproe
ving, welke krachtmeting, wij kunnen verdragen, elk afzonderlijk cn
allen te samen.
GOD doet thans een beroep op onze geestelijke veerkracht, en op ons
vertrouwen in Hem.
Dit lijden voert maar naar één uitkomst, zowel voor de doden
als voor de levenden, en dat is: „Naar de barmhartigheid van God cn waar
Deze werkt in de mens". Overal waar leed is, is zegen nabij.
door het water van Dordt naar de brug
om te controleren of er grote gaten ln
de weg waren geslagen. Als die gaten
er geweest waren zou de duck zijn gaan
drijven, wat dan een waarschuwing voor
de inzittenden van de vrachtauto zou
zijn geweest om niet verder te gaan.
Doch niets van dat alles geschiedde.
De weg bleek behoorlijk berijdbaar en
zonder ernstige tegenslag kon het tra
ject heen en terug worden afgelegd
HM. de Koningin heeft Zondag
middag voor de Nederlandse radio
zenders een rede uitgesproken.
Koningin Juliana richt zich lot
Haar volk.
te Amsterdam, welke in verband met de
nationale rouwdag gehouden werd.
Bij het kerkgebouw werd zij ontvan
gen door ex-minister mr H. Mulderite als
vertegenwoordiger van de Oecumeni
sche Raad van Kerken in Nederland en
door de president-kerkmeester der Her
vormde Gemeente te Amsterdam, mr dr
W. Dijckmeester.
Onder de talloze aanwezigen, die de
kerk tot de laatste plaats bezetten, be
vond zich ook de burgemeester van Am
sterdam. mr Arn. J. d'Allly, met zijn
echtgenote.
Enige consternatie ontstond, toen bij
het aanvangstijdstip de voorganger,
prof. dr S. F. H. J. Bcrkelbach van der
Sprenkel uit Utrecht, voorzitter van de
Oecumenische Raad van Kerken ln Ne
derland. niet aanwezig bleek te zlln
Naar later bekend werd was de tr»!n.
waarmede hij naar Amsterdam reisde,
I ri ior een dwars over de rails staande
uil nummer bestaat uit acht pagina's, auto opgehouden.
Koninklijk gezin bij kerkdiensten
Boodschap van Wereldraad van Kerken
H.M. de Koningin, Prins Bcrnhard In allerijl spoedde ds M Groenenberg,
cn de Prinsessen Beatrix en Irene Ned. Hervormd predikant cn voorzitter
hebben gistermorgen de kerkdienst ln van de Oecumenische Raad van Kerken
de Ned. Herv. Kerk te Baarn byge- te Amsterdam zich naar huis om de
woond. In deze dienst ging voor ds preek, die hy daar voor een avonddienst
J. A. J. Vermaat, die tot tekstwoord gereed had liggen, te halen,
had gekozen Luccs 13. vers 4 en 5: j Liturg in deze door het I.K O R. uit-
,.Of meent gij. dat die achttien, op I gezonden dienst was prof dr W. J.
wie de toren by Siloam viel en die er Kooiman, Luthers hoogleraar te Am-
door gedood werden, schuldiger waren sterdam Hij las voor uit de tweede brief
dan alle andere mensen, die in Jcru- I van Paulus aan de Corinthiërs hoofd-
zalem wonen? Neen. zeg ik u. maar stuk 11 vers 25 - hoofdstuk 12 t m.
als gij u niet bekeert, zult gy allen vers 9. en uit het Evangelie van Lucas
evenzo omkomen." 'hoofdstuk 8 vers 4 t/m. 15: ..De geljjke-
I nis van den zaaier".
I Ds M. Groenenberg had tot tekst-
Prinses Wilhelmina heeft gisteren de woord van zyn preek gekozen En
bijzondere oecumenische dienst bijge- de zee was meer", uit de openba-
oond in de Nieuwe Kerk aan de Dam "ng van Johannes.
De dienst werd besloten met het zin
gen van het 6de, 12de cn Hóe couplet
van het Wilhelmus.
Prof Bcrkelbach van der Sprenkel was
toch nog geruime tijd voor het einde
van de keikdienst geairiveerd. Hij was
het. die de dienst besloot met het voor
lezen van een telegram, ontvangen van
het secretariaat van de Wereldraad van
Kerken.
„In deze dagen van gevaar cn leed
groet de Wereldraad de Nederlandse
kerken", zo luidde dc boodschap, „met
psalm 46. verzen 2 cn 3. Wij hidden
voor U in vele kerken en wensen U te
helpen. God geve u een vast vertrou
wen en eenheid in de genioei«.rhappc-
lyke leniging van de menselijke nnoil.'
Het telegram was getekend, door de
secretaris, dr Visser 't Hooft.
