LEIDSCH &s DAGBLAD
Lange rijen vluchtelingen wachten
op toelating in West Duitsland
91ste Jaargang
ZATERDAG 31 JANUARI 1953
No. 27828
9 Directeur J Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57053
BHoofdredactie: B Menkhorst cn J. Brouwer f 6_ per kwartaal; f. 0.47 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507
I Het leven is thans licel wat rustiger
I voor ex-president Harry Truman.
I Geen beslommeringen meer over
I i;cwichtige staatszaken, geen be~
I langrijke besprekingen, drukke
I recepties of andere enerverende
I bezigheden, die des presidenten
zijn. Hij kan nu - als ambteloos
Amerikaans staasburger - rusti
zijn ochtendwandelingetje maken,
hetgeen wij hem hier zien doen in
de omgeving van zijn huis
Independence.
EUROPA TOT
SPOED GEMAAND
No? slechts korte tijd geleden, schre
ven wij. dat er toch wel verschil zou blij
ken tussen de buitenlandse politiek van
Truman en Eisenhower. Welnu, de eer
ste symptomen daarvan zijn reeds geble
ken De eerste rede van de nieuwe
Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken. John Foster Dulles, droeg een
vrij agressief karakter, speciaal ten
aanzien van Europa Onomwonden werd
daarin feiteHlk aangekondigd, dat
Europa nu eindelijk zich maar eens
moest aaneen sluiten volgens de Euro
pee Defensie-Gemeenschap, anders zou
niet uitgesloten mogen worden geacht,
dat Amerika zijn houding zou kunnen
gaan herzien!
Zo scherp had Washington zich tot-
dusver nog nimmer geuit, ook al was
bekend, dat het wel druk uitoefende op
Europa om eindelijk de EDG. tot leven
te brengen.
Aan dit kleine symptoom van nuan
cering menen wij een grote betekenis
te moeten en mogen toekennen. En wij
tijn nieuwsgierig, in hoeverre by het nu
voor de deur staand bezoek van Dulles
aan de West-Europese hoofdsteden
hij wordt vergezeld door Stassen. die
ook reeds geharnaste taal deed beluis
teren verder getuigenis zal worden
afgelegd ten aanzien van grotere dwang
van de zijde van Washington. Een dwang
die overigens niet geheel misplaatst mag
worden genoemd, gelet op de offers, die
de V St. reeds brachten voor behoud
van de Europese vrijheid en nog bereid
zijn in de toekomst te brengen, al zit
eigenbelang daarbij mede voor.
In Frankrijk heeft deze agressieve
taal weinig weerklank gevonden. Parijs
voelde zich geschokt, maar toch schijnt
de regering Mayer er door gesterkt te
zijn. want tegen de verwachting in,
hoeft deze regering by het parlement
bil de indiening van de ratificatie-wet
der EDG. bllzonder helder gesproken.
De regering Mayer heeft volledig het
standpunt van Schuman Inzake de
Europese eenheid onderschreven, wel
licht zelfs vollediger dan Plnay zou heb
ben gedaan
In zeker opzicht is dit een meevaller,
nadat terecht ernstige zorgen konden
vorden gekoesterd ten aanzien van de
ontwikkeling in Frankrijk ten opzichte
van de EDG De nuchtere zakelijkheid
schijnt evenwel langzamerhand ook in
Frankriik door te dringen, al zal Parus
r.o? wel bliiven aandringen op nauwere
samenwerking met Londen, die het zelf
eens heeft geweigerd! Maar veel succes
zal Parijs daarbij niet hebben, want
Londen handhaaft officieel de stelregel:
eerst het Gemenebest!
In ieder geval schijnt er weer enig
schot te komen In de vereniging van
het Westen, ook al zal men goed doen
nog geen hoera te roepen, want ln de
Franse politieke partijen leeft nog altijd
veel verzet en de verdere gang van zaken
op het wereldtoneel kan daarby van niet
te schatten betekenis biyken te zijn.
Ook de West-Duitse Bondskanselier
An»nauer krligt opnieuw de wind ln de
zeilen en zal ongetwijfeld trachten
csarult zij te spinnen. Helaas handha
ven de socialisten hun verzet onver
minderd.
Intussen biyft Moskou tyd winnen
en dat het Kremlin die tijd niet onge
bruikt zal laten, wel dat bewijst de rang
van zaken in Oost-Dultsland, waar de
greep om de macht, de volledige macht,
flvvz de oovjetiserlng. in volle gang ls.
Svstematisch zal Moskou thans door
zetten.
Moskou zal zijn houdine overigens ln
geen enkel opzicht wijzigen Zie de po
ging. om druk uit te oefenen op het
Ppnemarken. zij het tevergeefs,
zie de dwnrsdryverij inzake het vredes
verdrag met Oostenryk. Hoewel alle
£™,wVln het z" "eine verdrag ook
aoor Moskou waren aanvaard, weigert
Amerikaanse senaats-
commissies van onderzoek
inzake veiligheid
De Amerikaanse republikeinse senator
Wiley heelt medegedeeld, als voorzitter
te zullen optreden van een nieuwe
senaats-subcommissie. belast met het
onderzoeken van de vraag, of op het ge
bied der Amerikaanse buitenlandse be
trekkingen voldoende rekening wordt
gehouden met de veiligheid der Ver
enigde Staten.
Wiley zeide. dat de subcommissie een
onderzoek zal instellen naar de „invloed
van spionnage-methoden van dictato
riaal bestuurde landen op de Ameri
kaanse buitenlandse politiek". Hij zeide,
dat vooral aandacht zal worden ge
schonken aan het vraagstuk der veilig
heid inzake de Verenigde Naties en haar
speciale organisaties.
De republikeinse senator William Jen-
ner heeft medegedeeld, dat hij senator
I Mc Carran zal opvolgen als voorzitter
I van de subcommissie voor de Ameri
kaanse binnenlandse veiligheid.
De permanente subcommissie van d<
Amerikaanse senaat voor onderzoekin
gen staat onder leiding van de republi
keinse senator Mc Carthy. Deze heeft
medegedeeld, dat de personeelssterkte
der subcommissie zal worden verdub
beld. dit met het oog op in te stellen
uitgebreide onderzoekingen.
Naar een Balkcnbond
De Griekse minister van buiten'andse
zaken. Stefanopoe'os. heeft gisteren de
Britse en Amerikaanse ambassadeurs
Athene in»e icht over de besprekingen,
welke hii deze week met de Turkse mi
nister van buitenlandse zaken Koprulu
heeft gevoerd.
Stefanopoelos deelde de ambassadeurs
mede. dat de vcrdcdlzingsovereenkomst,
die Griekenland. Turkije en Zuid-Sla-
vlë willen sluiten, geheel ln overeen
stemming zal zijn met hetgeen in het
Handvest der Verenigde Naties is ver
meld omtrent het sluiten van regionale
verdedigingsverdragen. Hii voegde hier
aan toe dat de door Griekenland er
Turkije aan te eane militaire verplich
tingen niet bu'.ten de in het Noordat-
lantische verdrag aangegeven gTenzer
zu'len gaan.
Minister Stefanopoe'ns vertrekt Maan
dag a s. naar Be'grado waar hii verde
digingsbesprekingen zal voeren met Zd
Slavische leiders
Geen Duits, maar internationaal
probleem
a Beriyn)
Nauwelijks nog maar was de stad ontwaakt of honderden vluchte
lingen stonden in lange rijen opgesteld voor de hoofd- en aanmel-
dingspost in de Kuno Fischerstrasse. Donderdag waren het er bijna
tweeduizend. Vrijdag ongeveer zestienhonderd en voor Zaterdag werd
een gelijk aantal verwacht, alle mensen, die de West Berlijnse auto
riteiten om asyl zouden komen vragen. Op de trottoirs heeft men
rijdende toiletten ingericht. Druk wordt er door een leger kooplui gevent
met etenswaren. Hun omzetten zijn evenwol niet groot, want veel te
verteren hebben de vluchtelingen niet.
Het trieste karakter van die lange
rfjen wachtende en doodvermoeide
mensen wordt nog verhoogd door de
natte sneeuw, welk» zunder ophouden
uit het loodgrijze wo'kendek valt. Men
zal nog uren hebben te staan, want het
Duitse amote'.uke apparaat, niet bere
kend od deze toevloed, werkt langzaam.
De ruimte ln het gebouw, een voorma
lig jeugdtehuis, kan hoogstens 150 men
sen bergen. D:c blokkeren dan ook de
trappen en de gangen, snakkend naar
het moment, waarop hun nummer zal
worden afgeroepen.
Kuno Fischerstrasse betekent voor
hen een nieuwe fase ln hun leven, dat
alle g'ans allang heeft verloren. Van
daar dat zij - vooral de ouderen - vol
komen apathisch alles ondergaan Zij
moeten zich. van het moment af dat zu
West Bentin hebben betreden, heen-
werken door een hoevee'heid papieren
rompslomp welke ontzagwekkend aan
doet. Voorts zullen zij z.ch hebben te
onderwerpen aan tientallen „verhoren",
welke volgens een vast systeem worden
afgenomen, en aan medische keuring.
Zij. die om acht uur 's morgens aan
bod komen, mogen de hemel prijzen
als zii des avonds om 9 uur zich kun
nen laten vallen op een stromatras
in een of ander ..Lager". Veelal zün
zij dan ook 7.0 uitgeput dat zij er zich
weinig om bekommeren hoe het er in
hun nieuwe „behuizing" een weidse
benaming voor zo n mensenpakhuis -
uitziet.
Enige uren heb ik tussen die men
sen gestaan, hun gesprekken opgevan
gen. Moedeloosheid en wanhoop, ze zijn
de voornaamste kenmerken der onder
linge conversatie. Ze zijn een gretige
voedingsbodem voor de zo funeste on
verschilligheid. welke al tot enige ex
cessen heeft geleid, en die de West-
Beriiinse politie handen vol werk ver
schaft.
De onverschillige immers zal zich
gauw- schu'd'.g maken aan criminele fei
ten, die de toch al wankele moraal in
de wereldstad zullen ondermijnen
Toenemende verslechtering der soei9al
-economische omstandigheden en hpf
gevaar van zedenverwildering z.in de
spookbeelden welke thans in West Ber
iyn oDdoemen. De cevo'gen zu'len ech
ter niet tot Berliin beperkt bliiven.
maar zich in geheel West Duitsland
doen gevoelen
De Russen za'. d.t alles zeer welgeval
lig ztln.
De Westelijke geallieerden zijn zich
bewust van de dreigende gevaren en
kwalificeren het Oo-t-Duiise vluch
telingenvraagstuk reeds als een ..in
ternationaal probleem"
ACHTER HET IJZEREN GORDIJN
kgwec oapr aenWgeb as d-ea s tiy
Geen officiee; rapport over de toe
standen achter het IJzeren Gordijn kan
sprekender zijn dan de verhalen der
tienta'.en d.e alles met eigen ogen heb
ben aanschouwd en aan den lijve heb
ben ondervonden. Urenlang heb ik bU
hun gesprekken gezeten en vragen
kunnen stellen. Men kriigt zo een g o-
baal beelj van wat er zich zoal in de
door de Sovjets bezette gebieden af
speelt
Grondiger dan de Nazi's zulks deden,
richten de communisten de kinderen af.
Aan de leerp icht wordt streng de hand
gehouden, met dien verstande, dat een
kind van acht ja3r dat b'iik geeft een
hogere graad van mte ligentie te bezit
ten dan de gemiddelde leerling, zonder
toestemming van de ouders het leerplan
kan onderbreken!
In plaats daarvan kan de jongen of
liet meisje - al spelenderwijs - zich
bekwamen in de sport, volgens een
bepaalde drilmethodc. Die sportbeoe
fening heeft het karakter van een
militaire opleiding.
Men geeft het kind bulten een ge
weer. Irekt het een uniform aan dat
niet veel verschilt van de soldatenrok
van de volwassene 'ik heb ze zelf ge
zien». leert het marcheren en dekking
zoeken, en looft onderscheidingen uit
voor die jongen of dat meisje die o.a in
uithoud ngsvermogen - de beste presta
tie levert. Het kind, dat zich „eigener
beweging" aan dat naargeestige onder-
wysplan wil onttrekken, is voorbestemd
om op een leeftud van 15 jaar in de
„Dienst lür Deutschland" 1 arbeids
dienst.) of de ..Volkspolitie" (het com
munistische leger) te worden opgeno
men Noch het kind zelf. noch de va
der of mcedcr. kan hier verandering in
brengen.
SIMPEL ONDERRICHT
Het onderwijs zelf is simpel. Het om
vat de eerste beginselen van lezen, re-
TWEE-HOOFDIGE LEIDING.
De Volkspolitie kent de twee-hoof
dige leiding. Ten eerste de partij, die
er voor zorgt, dat de communistische
ideologie voldoende wordt beleden, ten
tweede de commandant, die voor het
afriehten in militaire zin verantwoor
delijk wordt gesteld. De voortdurende
spanning tussen die twee is er oor
zaak van. dat de een de ander niet
vertrouwt De Rus brengt daarmede
het oud-Romeins begrip in practijk:
„verdeel en heers".
Als schakel tussen party en comman-
L dant fungeert de afdeling K 5. de op
wh V^L lrf Mntt.r hihin9Russische leest geschoeide „lnlichtin-
„Auch >ater und Mutter habcn alles gencltenst". Met de leiding daarva.i is
E'Ï.TirL.iïïï Kift. dl, in de streelt niet be-
kend is i velen van de leden van de
Volkspolitie. die ik sprak, kenden zijn
naam niet' en is in Moskou opgeleid.
K 5 houdt er een uitgebreid kaart
systeem op na. Alle personen in liet
betreffende gebied zyn door K 5 gere
gistreerd Men kent al hun particuliere
omstandigheden, hun betrekkineen met
het Westen en is volledig ingelicht over
hun politiek <d.w.z communistische
betrouwbaarheid
K 5 treedt niet naar buiten op: de
leden er van zyn niet jonger dan 18
jaar en niet ouder dan 35 jaar. Zu geeft
instructies aan de andere afdelingen
van de Volkspolitie die blindelings
i .Befehl ist Befehl"' de instructies
heeft uit te voeren Een lid van K 5,
die de leeftyd van 35 Jaar heeft over
schreden. verdwynt met onbekende be
stemming.
Stali;
een hoofdstuk. Geen pogingen worden
gedaan om de kinderen Russisch te le
ren. Blijkbaar wordt de tyd daarvoor
nog niet rUp geacht.
Sinds een half jaar beijveren de com
munisten zich vooral in de dorpen
om ook na de schooltyd het kind aan
zich te binden.
Er zijn jeugdverenigingen opgericht,
waarvan het lidmaatschap voorlopig
nog niet verplicht is. maar er Is een
voorbeeld dat een jongen van 9 jaar
zich liet inschrijven bü zo'n organi
satie. Tweemaal verzuimde hij de
„clubbijeenkomsten", omdat hij zijn
vader op het land moest helpen. Re
sultaat: de vader werd ter verant
woording geroepen en tot 3 jaar
tuchthuis veroordeeld
Dit zijn geen gruwelverhalen, want
tal van mensen hebben mij over het op
treden van de volkspolitie en over het
„bewerken" der Jeugd in gelyke zin din-
gen verteld, welke de haren te berge
doen rijzen Wanneer ik naar voren
bracht dat de Nazi's er ongeveer de
zelfde methoden op na hielden, werd
mij tegen geworpen dat er individueel
soms analoog te werk werd gegaan,
maar dat het niet te vergelijken is met
het door de communisten toegepaste
systeem. Ik laat deze opvatting voor
wat zy is.
Vrijwillig kan de jongen van 15 jaar,
die ik heb zelf de proef genomen
geen, of onvoldoende, antwoorden kan
geien op de eenvoudigste aardrykskun-
dige of geschiedkundige vragen, zich
melden bij de hiervoor genoemde ar
beidsdienst of de Volkspolitie. Elk dorp.
elke stad. moet een bepaald contingent
leveren Haalt men het aantal niet. dan
wordt de methode van Intimidatie toe
gepast. De vader, die een zaak heeft,
een boerderu bezit of in betrekking is.
wordt met het afnemen van zijn bezit
tingen bedreigd dan wel met ontslag als
hij er niet voor zorgt dat zyn zoon zich
meldt. Biyft ook dit zonder resultaat,
dan is de kans op arrestatie niet denk
beeldig. De vader heeft dan geen be
grip getoond voor het aandeel, dat hy
moet leveren voor de ontwikkeling van
de volksdemocratische staat 'Wij zou
den in de bezettingsjaren hebben ge
zegd: „geen begrip voor de nieuwe
orde'"). Iedere communistische functio
naris in een „Kreis" of „Bezirk" is ver-
antwoordeluk voor een goede gang van
zaken. Ook hem dreigt arrestatie als de
zaken niet naar wens verlopen.
Vijl Jaar lang is K 5 bezig geweest
met het registreren van alle in Oost-
Duitsland levende personen Thans is zij
tot grote activiteit overgegaan
Over haar methoden ten aanzien van
boeren, handwerkslieden en ambtenaren
een volgende maal.
Prins Bernhard op weg naar
New York
Ontmoeting met
Eisenhower?
Gisteravond is Z. K. II. Prins Bern
hard met zijn particuliere secretaris,
dr F. A. de Graaff, met het KLM-
Igntoestel „Jan van Riebeek", naar
New York vertrokken.
De Prins zal ons land. gelijk gemeld,
vertegenwoordigen bij de feestelijkhe
den. die in New York worden geor
ganiseerd ter gelegenheid van het
feit. dat aan het vroegere Nieuw Am
sterdam 300 jaar geleden stadsrechten
werden verleend. Maandag a.s. zal de
Trins spreken in de plechtige bijeen
komst. die de St. Nicolas Society te
New York houdt ter viering van dit
jubileum.
De Prins vertelde kort voor zün ver
trek, dat hü hoogstens 14 dagen
weg te bluven en op 11 of 13 Februari
as zal terugkeren .Vermoedelyk zal ik
ook zakelijke bezoeken alfeggen". yy ver
volgde hij Een ontmoeting met Eisen
hower is niet uitgesloten.
Ex-ambassadeur J. M. de Booy
Grootofficier Oranie Nassau
By K B. Is de heer J. M. de Booy. de
afgetreden ambassadeur in Bonn, be
noemd tot Grootofficier in de Orde van
Oranje Nassau.
Diepe depressie
Maandag a.s. zullen te Cairo Duits-
Arabische economisch? onderhandelin
gen berinnen tot voorbereiding van een
tweezijdige economische overeenkomst
tussen West-Dultsland en de Arabische
landen.
Naar verluidt, is de West-Duitse re
gering. in verband met de herste'.beta
lingsovereenkomst tussen Duitsland en
Israel, bereid aan de Arabische landen
dezelfde goederen te leveren a'.s aan
Israël worden aangeboden.
Het KNMI deelt mede:
In de afgelopen 24 uur ontwikkelde
zich by Schotland een zeer diepe depres
sie. die ook in onze omgeving de lucht
druk belangryk heeft doen dalen, de
storing veroorzaakte stormen op de
Noordzee, boven Engeland cn de Oceaan.
Aan de achterzyde van de depressie
stromen nu grote hoeveelheden koude
lucht afkomstig van de Poolstreken naar
het Zuiden. De koude luchtstroom buigt
boven Zuid-Engeland om in de richting
I van het vaste land. Aan het front, dat
de koude lucht begrenst, kwam een uit
gebreid regengebied voor, dat vannacht
en vanmorgen over ons land trok. De
polaire luchtstroming, die morgen het
weer bepaalt, gaat gepaard met wisse
lende bewolking en enkele buien.
Oud-Leiden
het Kremlin toch nieuwe besprekingen
te openen, tenzU dit kleine verdrag wordt
ingetrokken- Hetgeen het Westen na-
tuuriyk heeft afgewezen.
Maar verder komt men op deze wijze
uiteraard niet en de wereld zal goed
doen zich er rekenschap van te geven,
dat voorlopig aan de koude oorlog geen
einde zal komen
Reden te over. om een aaneengesloten
front te bluven vormen en daarby de
meest mogeliike haast te betrachten.
Zonder oorlog de Sovjet-methoden be-
antwoorden, dat zal Amerika's nieuwe
richting zyn!
WEERBERICHT
Guur weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Guur weer met wisselende bewolking
cn nu en dan regen-, hagel- of natte
sneeuwbuien. Krachtige tot stormachti
ge wind tussen West en Noordwest.
(Opgemaakt te 10 uur)
1 FEBRUARI
Zon op: 8,21 uur: onder: 17.27 uur.
Maan op: 2028 ui:r; onder' 9 03 uur
Hoogwater te Katwijk te 5 00 en 17.07
uur Sprlngty.
<2/2 te 5 29 en 17.37 uur).
Op de vestwal waar in 1924 het monument voor
Leiden's Ontzet werd onthuld, stond van 17.14
lot 1903 de stenen Korenmolen ..d'Oranjeboom"
gesticht door Hendrik van der Heide cn Ary
Opstal. Deze molen diende op zijn beurt ter ver
vanging van de in 1575 opgerichte houten koren
molen ,.'t Calff". welke naam de molen op hoog
bevel ook weer droeg tijdens de jaren der Franse
overheersing na de revolutie van 1795.
Volgens ir G. L. Dricssen in zijn „Lcidschc
straatnamen" bevond zich tussen de molen en de
bebouwing aan de stadszijdc vroeger een nauw
straatje, Kalvcrstraat geheten, dat bij de afbraak-
van de molen kwam tc vervallen. De gemeente
Leiden kocht de reeds buiten gebruik gestelde
molen in April 1900 voor f. 6050. - en bestemde
het bouwwerk tot woning voor de tuinbaas en als
opslagplaats. De vervallen staat, waarin de molen
verkeerde cn de hoge onderhoudskosten, deden de
Raad in November 1903 tot afbraak besluiten.
De gevelsteen, meldende liet feit der eerste en
laatste steenlegging, respectievelijk door Willem
van der Klugt cn fan Koek op 3 Maart cn 10 juni
1734. is lieden ten dage nog te bezichtigen in het
gebouw van de Meelfabriek ..dr Sleutels" in de
Oosterkcrkstccg. waar hij in de buitenmuur is
ingemetseld.
Onze verslaggever, die zich in
West-Berlijn bevindt, heeft zich
uit gesprekken met de uit Oost-
Duitsland komende vluchtelingen,
een beeld kunnen vormen van de
methoden, welke onder Russische
super-visie door de communisten
worden toegepast
In dit artikel geeft hij een beeld
van het onderwijs aan de jeugd.
Voorts verhaalt hij van het inti
miderend optreden der volkspolitie
en van het werk der beruchte k 5.
Nog steeds liondt de stroom aan
