LEIDSCH DAGBLAD Koningin bij Arnhemse ouden van dagen 91ste Jaargang DONDERDAG 29 JANUARI 1953 No. 27826 I Directeur J. VV Benny Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN t 6— per kwartaal: 0 47 per week Witte Singel 1. Lelden Gtro No. 57055 Telefoon Dir en AcLm.: 25041; Red. 21507 H.M. Koningin Juliana liccft giste' ren, gelijk hekend. een werkbezoek gebracht aan Arnhem, waar zij de verzorging van de ouden van dagen in de practijk kon aanschouwen Zij bracht daartoe een bezoek aan de verschillende tehuizen voorde ouden van dagen. De Koningin hecjt het nieuwe tehuis van de stichting ..Huis en Haard" aan de Utrcclitsc- wcg officieel geopend, en zij bracht o.a. een bezoek aan de Sociëteit voor ouden van dagen. Tijdens dit werkbezoek was II M vergezeld door haar particulate secretaresse Mevrouw N. Smilt-Avis en de lieer W. A. van den Wall Bake. Kamerheer in buitengewone I dienst van H M. Tijdens de rondgang door dc Sociëteit voor ouden van dagen. I onderhield H.M. zich met enkele breisters uit dc ..breiscliool". „Tliimderjet" bij Venhorst geëxplodeerd Piloot werd gedood Gistermiddag omslrrrkx half vüf 's een Rcpublir „Thunderjet" afkonr-tic van de vlierbasis Volkel ten Noorden san Venhorst, gcmecn'e Boeket, in de lucht eerxplodeerd. De piloot kwam om het leven. De wrakstukken van het t rstel zijn in een weiland neergestort. De romp I van het verongelukte toestel boorde zirh enke'e meters in de erond Het on- ge'uk gebeurde oo een hoogte van 700 a 890 meter. De brandweer vin Boek?! b'.urie de wrak tukken Later kwam ook een aantal ml'itairen van de vliegba sis V">'kvl assi-trntle ver en'-n De bur- eemee ter van de gemeente Boek-1. d'. heer ?~hafrat heeft ter n'aatse de si tuatie In oe?ncchouw genomen „Daily Express" prijst ons V oorbeeld voor West-Europa Bezichtiging der Koningskamer in de Drie Gasthuizen Tijdens haar bezoek aan Arnhem heeft Koningin Juliana gistermiddag de gebouwen van dc Kohlmann-Stichting rond dc St. Walburgiskcrk bezichtigd. Dc voorzitter, de heer II. P. Kohlmann. werd hier aan ll.M. voorgesteld. Ook ditmaal werden bloemen aangeboden en wel door de oudste inwoonster van het Tehuis, de 86-jarige mevrouw J. J. IlettersehijSchreven. film ..Arnhem" vertoond, die gemaakt werd in de eerste dagen na de bevrij ding. In een conversatiezaaltje onder hield H M zich nog enkele ogenblikken met de 16 kostkopers, de enige nog in leven zijnde bewoners van het oude St. Cathaiinae-Gasthuis, dat ln September 1944 verwoest werd. De naam ..kost- kopers" ontlenen zij aan het l'eit, dat zij zich hebben ingekocht, hetgeen thans niet meer mogelyk is Daarmede was dit Koninklijk werkbezoek aan Arnhem ten emde Het liet niet na op allen die daar bij tegenwoordig waren een diepe in druk te maken door de gedegen wijze, waarop HM werd voorgelicht en de grote belangstelling en het medeleven, die Koningin Juliana toonde. B'celeid door de bestuursleden en de cuectrice. zuster Van der Eerden, begaf men zich door het verzorgingshuis naar de recreatiezaal, waar een aantal be woners bijeen was. Het was een bijzon- cier aardig moment toen de directrice H M. een klein schilderstukje aanbood, dut gemaakt werd door de 86-Jarige meviouw H. Kioesen. baronesse Nahnys. die helaas over nog slechts één oog kan beschikken, zodat men deze prestatie vel zeer moet waarderen. De Stichting h'i borgt 86 bejaarden van 65 jaar en ouder. In de Kohlmann-Stichting plaatste HM haar handtekening onder een her- lnnenngsoorkonde. Over dc singels ring het vervolgens raar „Vreedenhoff" aan de Velperweg. ll:"i werd H M. begToet door het bestuur v n dit Protestants Bestedelingenhuis en de directrice, mevrouw Bastiaanse Schoenman. Aan HM. werden hier als souvenir vier doosjes met de bekende Arnhemse balletjes aangeboden. Daarna ging men naar de „Drie Gasthuizen Ter begroe ting waren aanwezig de voorzitter mr di A D. H. Fockema Andreae en 'nej. M Bouman. de directrice. ND Fockema Andreae gaf een uiteen zetting over de bouw en inrichting van „Drie Gasthuizen" aan de hand van e?n maquette Het enorme gebouw is nu vrijwel geheel bezet. Het herbergt 250 peisonen en men heeft er 45 man per soneel. Hoogtepunt van dit bezoek vormde hei moment waarop Koningin Juliana zich naar de Koningskamer begaf. Hier werd H.M. opgewacht door de nieuwe gebruiksler van de Konings kamer. mevrouw de weduwe J. Kalma- Wientjcs uit Epc, die in gezelschap was van dc voorzitster van het hoofd bestuur van de vereniging „Tessel- sohade-Arbeid Adelt". J. baronesse de Vos van Steennijkvan Roven. De Koningin overhandigde de sleutel van de Koningskamer, haar ter hand ge steld door de voorzitter van de „Drie Gasthuizen", aan Mevrouw Katma 1 en bezichtigde met haar de nieuwe kamer. In 1790 werd de betreffende Stichting overgenomen door de gemeente en daarbij werd bedongen, dat de stadhou der of zijn nakomeling het recht zou hebben iemand aan te wijzen voor een plaats in het St. Catharinae Gasthuis. Van dit recht heeft Koningin Wilhel- mina ln 1937 nog gebruik gemaakt. Koningin Juliana droeg de keuze van :n toekomstige bewoonster op aan de nenlging „Tesselschade". Na de rondgang werd in de grote zaal. waar 170 bewoners aanwezig waren, de RUSSISCHE NOTA AAN DENEMARKEN Sovjets niet bevredigd Naar het officiële Russische persbu reau „Tass" meldt, heeft de Russische minister van buitenlandse zaken. Wy<- Jluskv. de Deense zaakgelastigde tc Moskou een nota overhandigd, waarin wordt gezegd dat de Sovjet-Unie de Deense nota van 29 October over het ter beschikking stellen van Deens grondgebied aan leden-staten van de Noordatlantische-verdragsorganlsatie 'Natoi voor het vestigen van bases niet a's bevredigend kan beschouwen. Dc Russische regering verwerpt de verzekering van Denemarken dat het Noordatlantische verdrag een defensief karakter heeft. Talrijke feiten bewijzen dat de orga nisatoren van het Atlantische verdrag hun agressieve bedoelingen slechts ca moufleren door te spreken over z g de fensieve oogm°rken". zo wordt in de Russische nota gezegd. Met het schenken van de eerste kop soep. waartoe Haar een blad mei lege kommen en een gevulde terrine werd aangeboden, verrichtte H.M. de Koningin gisteren, gelijk gemeld, de symbolische opening van hel nieuwe tehuis van de slichting ..Huis cn Haard" aan dc Utrechtse- weg tc Arnhem, ter gelegenheid van Haar werkbezoek aan dc hoofd stad van de provincie Gelderland. WEERBERICHT Zacht De Bilt verwacht tot morgenavond: Zwaar bewolkt met enkele verspreide opklaringen. Waarschijnlijk overal droog «eer. Overwegend matige westelijke vind Ongeveer dezelfde temperatuur als vandaag. «Opgemaakt te 10 uur). 30 JANUARI. Zon op: 8 24 uur: onder: 17.24 uur. Maan op 18 07 uur: onder: 8 37 uur. Hoogwater tc Katwijk te 3 55 en 16.05 u Dit nummer bestaat uit acht pagina's De onafhankelijke „Daily Express" heefl de mededeling van de Neder landse regering, dat zij voor het be last ;ngiaar 1952'53 geen doltarhulp nodig heeft, „een prechtie voorbeeld voor M est-Europa" genoemd „De Neder'anders verdienen voor dit moediee en verstandiee besluit de hoog ste lof", aldus het blad. dat vervolgt" „Zij zijn immers na oe oorlog op stui tende wijze behandeld, toen de grote mogendheden, waaronder dit land. hen uit Indonesië verdreven met vreselijke gevolgen voor de Indonesiërs Nederland aanvaardde deze zware en onverdiende slag voor zijn economische kracht met grote vastberadenheid en zette zich met een vaste wil aan het werk om zijn kleine land in een onafhankelijke positie te brengen. Thans oogst Nederland zijn beloning", aldus de „Daily Express". Groningse Culturele prijs 1952 In 1950 hebben Prov Staten van Gro ningen een culturele prijs van die pro vincie ingesteld. De prijzen over 1952. elk groot f.500, zijn toegekend aan de ar chitect A. R. Wittop Koning te Gro ningen en de schrijver-dichtcr A. Marja pseudoniem voor de heer A. Th. Mooy) te 's-Gravenhaee. De heer Wittop Koning heeft als ar chitect de leiding gehad bij de restau ratie van vele belangrijke cultuurmo numenten in de provincie Groningen, terw ijl Marja. v lens werk en persoon banden met Groningen hebben, als schrijver en dichter goed werk heeft ge leverd De prijzen zullen door de Com missaris der Koningin der provincie Groningen worden uitgereikt in een hiervoor belegde bijeenkomst in de Statenzaal van het Provinciehuis te Groningen op Dinsdag 17 Februari a s. Het Nazi-complot in Wcst-Dnitslaiul Eden vertelt nadere bijzonderheden Eden heeft gistermiddag in het La gerhuis op overtuigende wijze een einde gemaakt aan de twijfel, die bij sommi gen bestond over de politieke Juistheid van de arrestaties van de Nazi-samen zweerders door de Britse Hoge Commis saris. Dertig grote kisten onder ge lach noemde Eden de maten met do cumenten werden in beslag genomen, welke thans grondig worden onderzocht, waarmede uiteraard verscheidene weken gemoeid zullen zijn Van een aantal documenten had Fden fotocopieen ontvangen. De lezing daar van had volgens hem de arrestaties ten volle gerechtvaardigd. Hij erkende dat er geen gevaar voor een onmiddellijke staatsgreep bestond, maar de Britse autoriteiten haddën gebruik gemaakt van hun bevoegdheid om vóór het te laat was. toe te slaan en het complot ln dc kicni te smoren. De federale regering beschikt niet over deze bevo»gdheid. De bedoeling van de Naumann-Kreis was om alle vertakkingen van de Duitse samenleving in het geheim niet Nazi's te infiltreren, en geleidelijk ze kere bestaande partijen en organic- ties om tc zetten in nationaal-socia- listisclie strijdgroepen. (Kampfgrup- penj. Dc parlementaire democratie Over dc buitenlandse contacten van de groep wilde Eden zich nog niet uit laten. toen gevraagd werd in hoeverre de Sovjet-Unie en Spanje hierbij be trokken waren. Wel liet Eden uitkomen dat na de af sluiting van het verdrag van Bonn een dergelijk Ingrijpen als nu onmogelijk >u zijn. Daarom werd hem de vraag gesteld of hiervan niet de consequentie was dat Engeland zijn houding t.gcnover de contractuele overeenkomsten niet ge heel zou moeten herzien. Eden vond dit niet nodig omdat hij volledig vertrou wen in Adenauer stelt. Ook werd gevraagd wie de nieuwe Nazi-beweging financierden Ook dit zal later moeten blijken. DE MENING VAN MORRISON Herbert Morrison, de vorige Labour minister van buitenlandse zaken zeide. dat de publieke opinie dc acile toe juichte. De democratie moet zichzelf tegen elke poging om haar te vernieti gen beschermen Wij willen Duitsland opnemen in de democratische Gemeen schap der naties en Morrison hoopte, dat het gereed ls om zichzelt tegen complotten van deze aard tc verweren Eden's antwoord hierop ls dat Engeland juist had gehandeld om dc toekomstige democratische ontwikkeling In Duits land te helpen. Morrison's verklaring is Juin vraagt Amerikaanse huTp in Indo-China OP ZIJN MINST FINANCIËLE De inspecteur-generaal van het Franse leger, maarschalk Juin, die tevens op perbevelhebber van de Nato-land- strijdkrarhlcn in Midden-Europa is, heeft verklaard, dat met het oog op de inspanningen in Indo-C'hina in de strijd legen de „gemeenschappelijke vijand" de Fran«en daar op zijn minst enige geldelijke steun van de Verenig de Stalen mogen verwachten. Maarschalk Juin verklaarde, dat. in dien de Russe:. West-Europa zoudea bezetten, het machtsevenwicht ten gun ste van de Russen zou worden gewijzigd, en dat de Amerikanen mogelijk door de Russen zouden worden verslagen „Euro pa moet zo oostehik mogelijk worden verdedigd" zo voegde Juin hieraan toe. Volgens de gcdeeltelnk bekend ge maakte 'ckst der verklaring zeide de maarschalk verder om. dat de veilig heid van Frankrijk nauw verbonden is met de collectieve veiligheid „De Ver enigde Staten die in de afgelopen twee oorlogen twee maal twee jaar te laat tussenbeide kwamer en die de Russen toestonden, posities In Thurlngen lOost- DultslandIn te nemen, dragen ln de huidige situatie een zware vernntwoor- delijkheid Zij dieren zich dit te reali seren De Russen staan 150 kilometer van de Rijn en het is aan de V.S. om vergeving te vragen". Juin waarschuwde er voor. niet vol komen op de Amerikaanse superioriteit op het gebied der atoomwapens te ver trouwen „Twee opvattingen .strijden op het oeenbhk om de overhand"." aldus de maarschalk „De Britten zijn van mening dat wii ons moeten concentre ren op de luchtmacht Wij geloven daar entegen. dat de Infanterie een grote rol moet spelen Superioriteit in de lucht kan niet een achterstand te land goed maken". Tenslotte zeide Juin, dat in Frankrijk op het gebied der defensie „grote verwarring van denkbeelden, onzeker heid omtrent doelen en onvermogen lot handelen" he- -sen. NEDERLAND ROEPT MINISTERS AN BUITENLANDSE ZAKEN BIJEEN Een woordvoerder van het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft meegedeeld, dat de ministers van bui tenlandse zaken van de landen der Ko len- en Staalgemeenschap vermoedelijk 23 of 24 Februari te Rome bijeen zullen en De conferentie wordt gehouden op verzoek van de Neder landse •gering. Het opperbevel der V.N. in Korea be schuldigt de Noord-Koreaansc afgevaar digden bii de bestandsonderhande.in- gen te Panmoenjon. generaal Nam 11 en generaal Lee San Djo. cr van ver antwoordelijk te zijn voor de krijg=ge- vangenenop; tanden od de eilanden Kodje en Tsjedjoe. Uit geheime rapporten was gebleken, a'dus het. opperbevel, dat zii de plan nen hadden gemaakt en de leiding had den gehad. De ongeregeldheden, waarbij meer dan 150 Noordelijke krijgsgevangenen werden gedood en meer dan vijf hon derd gewond, deden zich verleden jaar voor. Engeland en liet „Englandspie!'' Engeland blijft slechts formeel buiten de E.D.G. IN FEITE VORMEN ZIJ MILITAIRE EENHEID «Telefonisch van onze Londcnse correspondent) Eden werd gisteren ln het Lagerhuis door een aantal oppositiesprekers aan de tand gevoedl over Engelands hou ding ten opzichte van de Europese De irnsie Gemeenschap. Vooral vanwege d« Franse gevoeligheid op dit punt. Eden herhaalde de bekende argu menten. dat de Engelsen weliswaar zich formeel buiten dc EDG houden, doch zich in de practijk er mee iden tificeren, omdat Engeland zich in mi litair opzicht volkomen aan Europa hcetf gebnden. Het zou echter vol gens Eden valse hoop wekken als Engeland zich bü de EDG aansloot omdat liet de consequentie daarvan, nl. politieke federatie, nu eenmaal niet aanvaarden kan. Zoals men weet vormt het buiten- Europese karakter van het Britse Ge- ir.cnebeot een struikelblok voor samen- - melting van Engeland met Europa Eden verklaarde met nadruk dat de Fransen, toen zij de EDG. lanceerden, nooit als voorwaarde hebben gesteld, dat Engeland daarin zou dienen op te gaan. iooral van oelang. omdat in Lnbour- knngen en zdfs <loor het soe «tische dagblad de Daily Herald ernst eritiek was uitgeoefend op de door Eden ge- i nomen maatregelen tegen de Neo-Nazis. Eden beantwoordt vragen De Britse minister van buitenlandse inken. Eden, heeft het Lagerhuis op ragen van de Labourafgevaardigde Le wis geantwoord, dat in de jaren 1942— '43 54 Britse agenten in handen van de Duitsers zijn gevallen van wie 47 in het concentratiekamp Mauthausen ter dood werden gebracht Hu kon zich ecli ter niet verenigen met de gevolgtrek king. dat dit het resultaat was van misleiding van de Britse geheime dienst door de Nederlandse agent in Britse dienst, luitenant Lauwers. Lewis stelde zijn vragen naar aan leiding van een boek van de hand van de Duitse contra-spionnage in Neder land. België en Noord-Frankrijk, luite nant Giskes. Deze zegt in zun boek „Londen calling North Pole"dat de Duitsers 20 maanden lang de geheime radioverbinding tussen Nederland en Londen beheersten, nadat zij in 1942 luitenant Lauwers hadden aangehouden. De Britten zouden hiervan niets ge merkt hebben. In een voorwoord zegt Lauwers, dat hu de Britse Geheime Dienst herhaal- deluk heeft laten merken, dat hu on der Duits toezicht werkte, maar dat deze waarschuwingen weiden genegeerd. Minister Eden verklaarde verder, dat indertijd passende maatregelen waren getroffen, zodra men het bedrog ont dekt had. Ook was de kwestie direct volledig onderzocht, terwijl na de oorlog een verder onderzoek werd ingesteld door de Britse en Nederlandse autori teiten. Op een desbetreffende vraag ant woordde de minister, dat Lauwers te werk was gesteld als telegrafist bil de Brits-Nederlandse sectie van de afdeling voor bijzondere opdrachten, een thans opgeheven organisatie, die indertud ressorteerde onder de minister voor de economische oorlogvoering. Lauwers was door de Duitsers gearresteerd, na dat hij als parachutist ln Nederland was neergelaten. Afgevaardigde Lewis vroeg ook, waar om Britse function»rlmfn geen toestem ming hadden gekregen, te getuigen voor een parlementaire commissie te Den Haag die onder voorzitterschap van de huidige Nederlandse minister van Justi tie, mr Donker, een onderzoek instelde naar een beweerd verzuim van de Britse Geheime Dienst. Minister Eden ant woordde. dat de vorige Labourregering gunstig stond tegenover het Nederlandse officiële onderzoek Hii voegde hieraan toe- „Hoewel het waar is. dat geen Britse officiële getuicrn voor de Ne derlandse parlementaire commissie zijn verschenen, zijn vertegenwoordigers van de commissie uitgenodigd naar Londen I te komen, waar regelingen voor hen wa ren getroffen om de betrokken Britse iunctionarissen vragen te stellen". Luitenant Giskes zegt in zun boek. dat de Britten eerst achter het bedrog kwamen, toen twee agenten Londen wis ten te bereiken. Onze Londense correspondent tekent hierbij nog aan, dat het Britse De partement van Buitenlandse Zaken ten tijde van het onderzoek door rlo Nederlandse parlementaire enquête commissie aan dc voorzitter hier van, mr Donker, een verklaring had doen toekomen, waarin ruiterlijk door de Engelse regering werd erkend, dat de leiding van de „Speciale spion- nage-operaties (S.E.O.) een dwaling had begaan. Een term. welke volgens de Nederlandse opvatting de zaak te veel verbloemde. Er «as in werke lijkheid eerder sprake van zware blunders. De Australische minister-president heeft voorspeld, dat Australië aan net begin staat van een der meest welva rende jaren ln de geschiedenis van het land. Hu deelde mede. dat de productie in do primaire industrieën zeer aanzienlijk was verbeterd als gevolg van de rege- ringspolltlek inzake toezicht op de ka pitaal- en credietmarkt. THEOPIIIL Wl'RM OVERLEDEN. Dr Theophil Wurm, oud-la ndsblsschop van VVuerttemberg en voormalig voor zitter van de raad der Evangelische Kerk ln Duitsland, is in de leeftud van 85 Jaar te Stuttgart overleden. Men noemde hem de „grote oude man" van het Duitse Protestantisme Hu werd de eerste voorzitter van de rancl der Evan gelische Kerk na de Instelling ervan. De Westdultse Bondsrepubliek onderscheid de hem met het grootkruis van ver dienste met de ster". De overledene stond in de tijd van het Nazi-regiem in de voorste rijen derge nen. die de kerk tegen het streven naar overheersing door dc staat verdedigden. „De kerk is geen ziekenfonds, dat men zonder meer gelijk kan schakelenal dus zeide dr Wurm destuds. Ook heeft hij scherp geprotesteerd tegen elimi natie van onvolwaardigen Na de oorlog waarschuwde dr Wurm voortdurend voor „het gevaar uit het Oosten Hij sprak zich uit voor Dun«e deelneming aan de verdediging en voor aaneensluiting van de Eurojvcse volken. Maar ook drong hu aan op gerechtig heid voor een menswaardige behande ling van oorlogsmisdadigers.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1