LEIDSCH
DAGBLAD
V. St. zullen
maar laten
geen oorlog beginnen,
zich niet intimideren
91ste Jaargang
WOENSDAG 28 JANUARI 1953
No. 27825
Directeur J W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t 6— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Leiden Giro No. 57053
Telefoon Dir en Adm.: 25041: Red 21507
Op eigen benen
DE gisteren gepubliceerde mededeling
van de Nederlandse aan de Ameri
kaanse regering, dat ons land voor
het fiscale-Jaar 1952/53 op grond van
zijn aanmerkelijk verbeterde financiële
positie afziet van verdere economische
hulp door de Ver. Staten Ingevolge het
M S A -schema, is een bijzonder verheu
gende.
Weliswaar was deze verbetering voor
niemand een geheim, maar niettemin
komt het tijdstip, waarop Nederland
rliwillig afstand doet van verdere hulp
erlening toch betrekkelijk onverwacht.
He, is immers nog maar heel kort ge
leden. dat van Amerikaanse zijde de
suggestie werd geopperd, dat een der
gelijke geste door de Nederlandse rege-
ig in de Ver. Staten zou worden be
schouwd als de kroon op het immense
weik van het na-oorlogse herstel. Het
verlies van de voormalige welvaartsbron
nen In Nederlands-Indië maakte het,
behalve wellicht voor enkele Insiders,
weinig waarschijnlijk, dat dit stadium
binnen zo korte tijd zou worden bereikt
en thans is het zover.
Wel wordt van Nederlandse zijde voor
lopig nog prijsgesteld op voortzetting
van militaire hulp welke onmisbaar
wordt genoemd en op prolongatie van
de zogenaamde offshore-orders, maar
door deze daad geeft Nederland toch
eigener beweging een bedrag prijs van
15 nuyioen dollar, dat voor dit Jaar was
toegezegd. Het voorgaande jaar bedroeg
deze steun nog 84 millioen dollar.
MET in achtneming van het boven
staande en voor zover enig land
ter wereld zich erop kan beroepen
economisch onafhankelijk te zijn van
andere landen, kan toch in zekere zin
worden gezegd, dat Nederland hiermede
voor het eerst sinds lange tijd econo
misch weer op eigen benen is komen
te staan.
Dat is in hoge mate verheugend, maar
die blijdschap dient toch gepaard te
gaan met gevoelens van grote dank
baarheid jegens de Ver. Staten, wier
onbaatzuchtige hulp in zeer belang
rijke mate heeft bijgedragen tot ons
economisch herstel.
Het is thans het juiste ogenblik om
met diepe erkentelijkheid vast te stellen,
dat Nederland ingevolge de Marshall
hulp. zoals zij populair wordt genoemd,
in de afgelopen jaren niet minder dan
966 millioen dollar heeft ontvangen,
waarvan liefst 816 millioen in de vorm
van schenkingen en nog geen 150 mil
lioen ln de vorm van leningen.
Tegenover de weliswaar juiste, maar
toch niet van een zeker cynisme vrij
te pleiten bewering dat een welvarend
West-Europa voorwaarde is voor een
blijvende Amerikaanse welvaart, stellen
wij de positieve en oprechte waardering
van het overgrote deel van het Neder
landse volk jegens zijn machtige bond
genoot uit de jaren 1940"45. die ons
daarna ook de middelen verschafte om
op de puinhopen van het oude een
nieuw nationaal bestaan op te bouwen.
WIJ kunnen slechts hopen, dat de
verdere ontwikkeling van onze
economische positie zodanig mo
ge zijn, dat het voorbehoud onzer rege
ring van een hernieuwd beroep in geval
van een verslechtering, niet behoeft te
worden gesteld.
Waaraan wij dan tenslotte de wens
toevoegen, dat een voortschrijdend gun
stig verloop spoedig ook tot uitdrukking
moge komen in een lagere aanslag op
ons belastingbiljet....
De Perzische premier, dr Mossadeq.
heeft een onderhoud van twee en een
ha'.f uur gehad met de voorzitter der
Perzische nationale oliecommissie. Kas-
Janl.
Na deze ontmoeting die twaalf kilo
meter ten Noorden van Teheran is ge
houden. werd een door beiden onderte
kende mededeling uitgegeven, waarin
wordt gezegd dat ..de geruchten, volgens
welke ei onenigheid tussen ons zou be
staan. volkomen ongegrond zhn". Hier
aan wordt toegevoegd dat beiden „b'ij-
sen strijden voor het geluk en de on
afhankelijkheid van het Perzische volk"
Na de bijeenkomst die door twaalf
leden van de Perzische Tweede Kamer
i; biigewoond, werd een foto genomen,
waarop Mossadeq en Kasjani elkander
hartelijk de hand schudden.
WEERBERICHT
Aanhoudend zacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met enige regen.
Aanvankelijk matige tot krachtige, later
krachtige tot harde Zuid-Westelijke
wind Weinig verandering ln tempera
tuur. (Opgemaakt te 10 uur).
Zon op: 8.25 uur; onder: 17.22 uur.
Maan op: 16 54 uur; onder: 8.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.17 cn 15.27 u.
Foster Dulles' eerste rede
John Poster Dulles, de nieuwe Ameri
kaanse minister van buitenlandse zaken
heeft voor het eerst na het aanvaarden
van zijn ambt in de regering-Eisenho-
wer. een verklaring afgelegd over de
buitenlandse politiek der V.S.
In een rede tot het Amerikaanse
volk voor de televisie, zeide de minis
ter, dat de V.S. nooit een oorlog zou
den beginnen, doch zich evenmin zou
den laten ..intimideren, ondermijnen
of veroveren". De V.S. zouden een bui
tenlandse politiek van „verlicht eigen
belang voeren, gegrondvest op de be
ginselen van openhartigheid, eenvoud
cn rechtvaardigheid. Dulles waar
schuwde vervolgens, dat er 800 mil
lioen communisten in de wereld wa
ren. „die plannen beramen voor onze
vernietiging". De anti-communisten
achter „het IJzeren Gordijn" gaf hij
Dulles zeide in de eerste plaats dui
delijk te willen maken, dat hij het zijn
taak achtte, voor het volk van de VS.
te werken. Van deze geest zou zijn ge
hele ministerie en zouden alle Ameri
kaanse ambassadeurs doordrongen zijn.
„Gu behoeft niet bevreesd te zijn, dat
wie ook van ons tegen U en voor an
deren zal werken".
De V.S. dienden in hun eigen belang
nauwlettend aandacht te schenken aan
hetgeen in de rest van de wereld gaan
de is. De VS hadden vrienden en bond
genoten nodig. „De reden is. dat wij
vuanden. machtige vijanden, hebben die
ons willen vernietigen". Dulles zeide nog
niet te kunnen mededelen, welke poli
tiek president Eisenhower zou volgen
om aan deze bedreiging het hoold te
bieden.
Dulles beëindigde zijn toespraak met
de volgende woorden: „Onze natie moet
als een rots in de door stormen geteis
terde wereld staan. Tot degenen, die
zuchten onder de communistische sla
vernij, tot de schuchteren en vreesach-
tlgeri, moeten wij zeggen: Gij kunt op
ons rekenen. Samen met de vrije volken
van de wereld kunnen wij, daar ben ik
van overtuigd, op vreedzame wijze een
'olie vrede tot stand brengen".
Dit nummer bestaat uit acht pagina's.
Duidelijke waarschuwing aan
West - Europa
DE COMMUNISTISCHE ACTIE.
De sovjet-russische communisten voe
ren op het ogenblik een politiek van
omsingeling, zoals zij het noemen, al
dus zeide Dulles Wanneer de Zuld-Ko-
reaanse republiek in handen der com
munisten zou vallen, zou Japan een ge-
China kunnen gaan uitbreiden Dat is.
volgens Dulles, een kwade situatie, niet
alleen vanwege de bedreiging ln de
Aziatische landen, maar ook gezien het
feit. dat de Fransen zich daar een grote
Inspanning getroosten, hetgeen juist
dat gedeelte van hun vermogen om mee
te bouwen aan een Europees leger, wat
wij anders van hen konden verwachten,
verbruikt.
In het midden-Oosten pogen de com
munisten bij de Arabieren een fanatieke
haat tegen de Britten en tegen ons op
te wekken, aldus Dulles. Wanneer dat
gebied met zijn grote olievoorraden in
handen van potentlele vijanden viel,
makkelijke prooi van de sovjets kunnen
worden.
Wanneer de sovjet-unie de rijstschuur
van Azië in handen zou krijgen, zou zij
haar invloed tot ln Japan en Indo-
zou dit een geweldige verschuiving In
het economische machtsevenwicht ver
oorzaken Verder betekent dit gebied
met het Suezkanaal een sleufelpunt in
de verbindingslijn van Europa met Azie
In geheel Afrika pogen de communis
ten de inheemsen tegen de Westelijke
Europeanen op te zetten Onrust aldaar
zou het contact tussen Europa en Afri
ka met zijn belangrijke grondstoflen
bedreigen
Wat West-Europa betreft, 7eide
Dulles, dat de hoop gevestigd was op
een samengaan van Duitsland en
Frankrijk in een Europese Verdedi-
gings Gemeenschap, zodat deze lan
den niet meer elkander zouden kun
nen bevechten. Ongelukkigerwijze
scheen
Eisenhower aan Dulles en Stassen Igen, aldus zeide Dulles, maar er bestaa#
verzocht had. poolshoogtec te gaan nog zoiets als indigestie De zuiveringen
nemen in Europa. Dulles zeide met en processen in Oost-Europa en da
nadruk dat hij cn Stassen geen enkele massa-executies in communistisch Chl-
verplichting van welke soort ook zou- j na waren volgens hem een teken, dat
den gaan maken op deze reis. Zij zou- de mensen daar weerspannig en onge-
den alleen de toestand gaan opnemen lukkig waren,
en luisteren.
Dulles herinnerde er aan. dat van
de 40 milliard dollar, welke sedert het
einde van de oorlog reeds naar het
buitenland waren gegaan, er een der
tig milliard naar West-Europa was
gevloeid. „Als er echter geen kans zou
bestaan en dat weiger ik juist te
geloven doch wanneer het zou blij
ken dat er geen kans bestaat om lot
doeltreffende eenheid te geraken, en
wanneer in het bijzonder Frankrijk,
Duitsland en Engeland hun eigen v.eg
zouden gaan. dan zou het zeker nodig
zijn. dat wij ons nog eens gingen be
raden over Amerika's buitenlandse
politiek met betrekking lot West-
Europa".
Dit was
Dulles zeide twee aanwijzingen te wil
len geven omtrent de richting van de
voorgenomen Amerikaanse buitenlandse
politiek een negatieve, namelijk dat de
Verenigde Stat?n nimmer zouden pogen
de sovjetrussische omsingellnsstratëgie
te beantwoorden met zelf een oorlog te
beginnen, en een positieve, namelijk te
proberen bij andere volkeren een zoda
nige liefde en eerbied voor de vrijheid
te wekken, dat zij nimmer werkelijk
door het despotisme kunnen worden op-
echler een zekere stilstand I geslokt.
ikkeling te zijn gekomen. De sovjetrussische communisten heb-
de redenen, waarom ben tot nog toe vele volkeren verzwol-
Hulde van Dulles voor Nederland
V.S. zullen militaire steun
voortzetten
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken. John Foster Dulles,
heeft gisteren de Nederlandse rege
ring gelukgewenst met het besluit, af
te zien van Amerikaanse dollarhulp
in het lopende belastingjaar.
In een door het Amerikaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken ge
publiceerde verklaring zegt Dulles
o.m.. dat deze daad de bewondering
van het Amerikaanse volk afdwingt.
„Onze Nederlandse vrienden hebben
een zware strijd moeten voeren om hun
afhankelijkheid van buitenlandse eco
nomische steun op te heffen. De samen
werking tussen de landbouw en de In
dustrie en. bovenal, de vasthoudendheid,
de (jver en de offervaardigheid van het
Nederlandse volk, hebben Nederland in
staat gesteld de ontzaglijke moeilijkhe
den waarvoor het na het einde van de
vijandelijkheden in 1945 stond, te boven
te komen. De krachttoer van het Ne
derlandse volk is des te opmerkelijker,
omdat de defensie-inspanning van Ne
derland binnen de Nato toegenomen is
sinds de aanval van Noord-Korea tegen
de Koreaanse Republiek".
Aandringend op inspanning van
Nederland voor zijn defensie deelde
Dulles mede. dat de V.S., teneinde
deze inspanning doeltreffender te ma
ken. het program van rechtstreekse
militaire steun, die geschiedt in de
vorm van levering van wapenen en
materieel voor de Nederlandse land-,
lucht- en zeestrüdkrachten, zullen
voortzetten.
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken gaf vervolgens uiting
aan de waardering an de Amerikaanse
regering voor de verklaring van de Ne
derlandse regering over het belang en
het nut. die de Marshall-hulp en de
hulp op grond van het program voor de
wederzijdse beveiliging voor Nederland
hebben gehad Dulles sprak tenslotte
ziin beste wensen uit voor de voortzet
ting van de versterking van de econo
mie en de veiligheid van Nederland.
Depressie op komst
Het K.N.M.I. deelt mede:
Als gevolg van de ontwikkeling van
een uitgebreid lage drukgebied boven
het zeegebied tussen Groenland en
Noorwegen, komt thans boven de Oceaan
en West-Europa een Westelijke lucht
stroming voor. die de koude lucht ver
naar het Oosten terugdringt. In Enge
land is het kwik tot boven 10 graden
opgelopen en in ons land kwamen van
morgen temperaturen voor van 9 gra
den. In Zuid-Scandinavié werd het
doordringen van de zachte oceaanlucnt
voorafgegaan door flinke sneeuwval.
Bi) Groenland stroomt thans zeer
koude lucht uit de Poolstreken naar
het Zuiden. Op de Oceaan stoot deze
koude lucht op een warme luchtstroom,
afkomstig uit de subtropen. In ae
fiontzone ontwikkelt zich intussen een
nieuwe en vry actieve depressie, die in
de richting van Schotland beweegt en
morgen het weer in ons land zal gaan
beïnvloeden.
Dr van Royen bepleit
verzachting
invoerbelemmeringen
De Nederlandse ambassadeur bij het
Witte Huis, dr J. H. van Royen, heeft
gister te Washington op een perscon
ferentie. waarop hij mededeelde dat de
Nederlandse regering heeft besloten
voor dit jaar af te zien van Amerikaan
se economische hulpverlening, een be
roep gedaan voor verlaging der Ameri
kaanse tariefsmuren.
„De Nederlandse regering hoopt", al
dus dr van Royen. „dat de Ver. Sta
ten de invoerbelemmeringen zullen
verzachten, zodat er meer naar het
dollargebied zal kunnen worden uit
gevoerd. Zij hoopt ook dat de Ameri
kaanse regering meer bewapenings
orders bij Nederlandse fabrieken zal
plaatsen".
Hij vervolgde met te zeggen dat de
Nederlandse handel met de Ver. St3ten
„nog steeds meer eenzijdig is. hetgeen
een van de redenen is van ons dollar-
tekort". ..Bepaalde belemmeringen wel
ke de Nederlandse handel op de Ver
Staten ondervindt, zijn niet slechts
schadelijk ln materieel opzicht, doch
hebben ook een sterk-nadelue psycho
logische invloed", aldus dr Van Royen.
Ook de heren Selden Chapio en Cla
rence E. Hunter, resp Amerikaans am
bassadeur in Nederland en directeur
van de hier te lande gevestigde speciale
missie van economische samenwerking
hebben hun gelukwensen aangeboden
aan het Nederlandse volk.
Britse mijnwerkers stellen
ultimatum
Op een vergadering van vertegenwoor
digers van Britse mijnwerkersvakver
enigingen is besloten de kolenraad een
ultimatum te stellen: of de 400.000
minst-betaalde mijnwerkers krijgen
een loonsverhoging van zes shilling
per week of de mijnwerkers weigeren
op Zaterdagen vrijwillig overwerk te
verrichten. Dc kolenraad heeft een
loonsverhoging van vier shilling toe
gezegd.
Het overwerk op Zaterdag levert twee
derden van de hoeveelheid kolen, die
naar West-Europese landen uitgevoerd
wordt. Deze kolen, die onder meer aan
Frankrijk. Denemarken, Zweden cn Ier
land worden geleverd, moeten \olgens
de kolenraad tegen concurrentieprijren
verkocht worden. Daarom was een grote
loonsverhoging niet toegestaan.
Het voorstel van de voorzitter van het
vakverbond, sir William Lawther, om
het dispuut rechtstreeks aan de premier
voor te leggen is verworpen. Men besloot
zich opnieuw tot de kolenraad te wen
den.
In de hutten van de Maandagavond
ter hoozte van Koesan gezonken Zuid-
Koreaanse veerboot zijn 53 lijken van
meisjesstudenten aangetroffen.
Dc K.L.M. heeft, zoals wij gisteren
al meldden, ingeschreven voor deel
neming aan dc luchtrace van Enge
land naar Christchurch in Nieuw
Zeeland, die in October van dit jaar
zal plaats hebben in navolging van
de in 1934 gehouden Melbourne-
v lucht.
Het ligt in de bedoeling van dc
K.L.M. in dc z.g. handicap-sectic
deel te nemen, in principe is be
sloten dc vlucht uit tc voeren met
een D.C. 6 A Liftmasler
Omtrent de samenstelling van de
bemanning en de aard van dc lading
hunnen thans nog geen mededelin
gen worden gedaan.
Clarence Hunter
vraagt ontslag
O O
Als directeur missie
economische samenleving
Woorden van dank
De heer C arence E. Hunter, direc
teur van de specia'e mis;.e voor econo
mische 5 amen werking van het Bureau
voor de wederzijdse beveiliging, heeft
gisteren een verklaring uitgegeven,
waarin hu zegt:
..Gezien de mededeling van de Ne
derlandse regering dat de Amerikaan
se hulp in de vorm van rechtstreekse
schenkingen kan worden stopgezet,
zijn mijn diensten als directeur van
de missie voor economische samen
werking overbodig geworden. Daarom
heb ik bii zijne Excellentie Harold
Stassen. de nieuw-benoemde direc
teur van hrt Bureau voor de weder
zijdse beveiliging mijn ontslag aan
gevraagd. te verlenen op een door
hem nader tc bepalen datum.
Ik dank ln het bijzonder de leden van
de Nederlandse regering en met name
dr H M Hirschfeld en drs E. H van
der Beugel, de regering-gevolmachtig
den voor de economische en militaire
steunprogramma's, voor hun voortdu
rende en volledige samenwerking met
onz- missie.
Tevens past, het mij een woord van
dank te richten tot de vele goede
vrienden van alle rang cn stand, ban
kers. vakbonds'eiders boeren, leidende
f zuren uit de industrie en journalisten,
die ons met raad en daad terzijde heb
ben gestaan".
Marius Renard overleden
Marius Renard. de jongeman die
slechts één nier had en die de genees
heren. toen deze werd aangetast,
hebben gepoogd in het leven te houden
door een nier van zhn moeder in zijn
lichaam over te brengen, is overleden.
Mevrouw Renard heeft gisteravond
het Necker-ziekenhuis te Parijs verla
ten, waar zij op 25 December werd op
genomen toen zij besloten had een nier
af te staan om te trachten het levcij
van haar zoon Marius te redden.
GEBRUIKELIJKE MOTIE VAN
WANTROUWEN TEGEN MAL AN
INGEDIEND.
De leider van de Zuidafrikaanse ver
enigde 'oppositiepartij, Strauss, heeft
in de Volksraad een motie van wan
trouwen ingediend tegen de regering-
Malan.
Ook in vorige jaren heeft de op
positie bij de opening van het nieuwe
zittingsjaar van de Volksraad een der
gelijke motie ingediend).
Oud-Leid en
Deze foto van het hartje onzer stad. de Brcestraat.
moet gemaakt zijn tussen 1879 cn 1889. Immers
dc rails voor de paardentram werden gelegd in
1879 cn dc oude Stadsgehoorzaal (linies op dc
foto) brandde af in Augustus ISS9. Het gebouw
aan dc andere zijde van de Waalse kerk vertoont
een ander uiterlijk dan dc thans bestaande
meisjesschool, maar gezien liet grote aantal
meisjes, dat op deze foto voorkomt, zou het ons
niet verwonderen, wanneer dit gebouw toen reeds
dezelfde bestemming had. Ir Driessen citeert in
zijn hier al meermalen aangehaalde boekje over
Leidse straatnamen de volgende vermakelijke, uit
1734 daterende lofrede op onze hoofdstraat:
..Hij is een van dc fraaiste, die in gants Holland
tc vinden zijn en menige grootcre steden konncn
van zo eenc schone straat niet roemen, niet alleen
van wegens de deftige breedte cn lengte, maar
ook wegens de netheid en zinlijkheid van den
grond, dc wclgcregulccrde en gelijke zo grootc
al kleine straatstenen, die er leggen, de brede
wandelingen aan weerszijden op dc kleine stenen
cn niet minder de deftige cn regelmatige Huizen,
hoewel de ccnc nog prachtiger dan dc andere. Ik
was verwondert dat een straat, daar zooveel gerit
cn gerij is cn zelfs van heel zware Rijtuigen zo
•gelijk van stenen, zo net en zoo zinlijk kan ge
houden worden, maar mijn Vrind gaf mij ten ant-
woort. dat dit voortquam van de goede orde. die
te Leiden is en de zorge. die er gedragen word
om alles wat Stadswerken aanbelangt, geduriglijk
in goeden staat tc houden."
Wat moet dc ambtsvoorganger van onze directeur
van Gemeentewerken destijds met dit compliment
in z'n schik zijn geweest!
