m
LIEVER DOOD DAN OVERWONNEN,
EDEL BLOED VAN NASSAU!
Wie waren deze
Lodewijk en Hendrik?
5
ONS BRIDGE-PROBLEEM
WEKELIJKS BIJVOEGSEL van het LE1DSCH DAGBLAD ZATERDAG 24 JANUARI 1953 Pagina 2
Apostelen der verdraagzaamheid!
een ln alleryi gebouwde schipbrug naar
de andere oever.
Weldra gmg het weer naar het Zui
den.. Lodrwyk tegemoet. Snel rukten de
Spanjaarden voorwaarts! Graal Lode
wijk. die op twee plaatsen in het Noor
den bewezen had. dat hy «tellingen kon
betrekken, waarin hy schier onoverwin
nelijk was Indien zijn soldaten zijn be
velen opvolgden mocht geen tijd hebben
voor een goede keuze.
IV.
T A. beiden hadden ie het begrepen; de steden zouden het moeten doen.
J Voor de muren van Haarlem, ofschoon zizich tenslotte moesten over
geven, sneuvelden duizenden Spanjolen.
Daar werd hun kracht gebroken.
Bi/ de eerste bestorming van Alkmaar, van welke stad de Victorie begon,
sneuvelden duizend Span/olen. Daarna kwam Leiden aan de beurt.
Alva, die inmiddels als een dief in de nacht uit Amsterdam vertrokken was,
om zijn oude botten te zonnen in het land der sinaasappelen en citroenen, zag
niet meer hoe de Valdez zijn maatregelen trof, om de veste uit te laten
hongeren. Indien hij vernomen zou hebben, welke tegenmaatregelen Oranje
getroffen had, zou hij niet meer smalend gezegd hebben: „Het betekent niets",
Oran\e had aan graaf Lodewijk, die al spoedig weer was hersteld, gevraagd
om met troepen uit Duitsland Brabant binnen te rukken. Die troepen zouden
lich kunnen verenigen met de troepen, die de Prins zelf in de Bommelerwaard
zou samentrekken, of eventueel in de Langstraat.
Hoe ook de poging at zou lopen, het gevolg zou zeker zijn, dat Leiden tijd
kreeg om rustig adem te halen en voedsel op te slaan, vóórdat de Spanjaard
terug zou zijn.
Graaf Lodewijk, die maanden geleden al begonnen was met het verzamelen
van een nieuw leger, om daarmee alsnog Groningen en Delfzijl te veroveren,
waarna hij, dwars door Friesland rukkend, de Spanjaarden in Holland het lastig
had willen maken, gaf ijlings aan de oproep van de Prins gehoor en richtte, in
de barre winter van 1S73, zijn leger naar Maastricht.
NAARMATE het leger van Graaf
Lodewijk. aangevoerd door hem
zelf. zijn jongste broer Hendrik en
ryn vnend. Christoffel van de Paltz. de
zoon van de Calvinistische Keur/orst
Frederic. Maastricht naderde, reis de
moed van de bezetting.
Eerst werd de bezetting versterkt door
een .egeltje onder de historieschrijver
Mendoza nog later door een afdelln;
onder.... Bracamontede man. die
ééns. met opengesperd! ogen en ln
doodsangst, gevlucht was bij Heillgerlee
De geruchten omtrent de toestand van
LodowIJks leger, die overwaaiden naar
de vijand waren zó. dat ze méér de
lachlust opwekten dan de angst.
De aanval op Wijk, by Maastricht,
nvslukte.
Een tegenaanval kostte honderden
Geuzen het leven Met de slechtste hooji.
die hij ooit gecommandeerd had. rukte
Lodewijk daarna naar het Noorden
Vrienden ln Roermond, die beloofd had
den hem de stad in handen te spelen,
werden door de vijand ontmaskerd nog
oordat het muitzieke leger de torens
van Roermond kon zien.
Verder ging het weer, langs de rech
teroever. in de richting van de Bom
melerwaard waar zy zich zouden kun
nen verenigen met de Prins.
Maar langs de link«roever kronkelde
ook. als een reusachtige s'.ang. een leger
voort. Avila die eens bij Jemmlngen,
samen met Julian Romero Alva's voor
hoede had aangevoerd, en door zijn blik
semsnelle besluiten een grote overwin
ning had behaald voelde dit leger aan.
H?t verplaatste zich sneller dan het
riiziénde Geuzenleger Het wilde tot
elke prijs een vereniging der vijandelijke
troepen beletten. Dit kon alleen door
snel te handel:n, Bovendien, was het
niet levensgevaarlijk .Jan; van huis te
zyn" met "de opgestane 6teden in de
rug
Bij Grave trok het Spaanse leger over
OP DE 13de April van het Jaar 1574
liet Lodewijk zijn leger halt hou
den ln de buurt van Mook.
Daar was zijn oog gevallen op een
stelling, waarin hij zich misschien zou
kunnen handhaven tegen de snel op hem
aanrukkende vijand. In de nacht, die
kwam. terwijl de Spanjaarden sliepen,
het hy een loopgraaf aanleggen vanaf
de rivier, door de uiterwaarden, tot een
paar hulzen die op de heuvels van de
Mookerhelde stonden.
De 14de April voltrok zich het dra
ma. waarin twee zonen van Juliana
van Stolberg zouden vallen. Graaf
Lodewijk had zijn nog zo Jonge broer
Hendrik ln de uiterwaarden geplaatst,
als aanvoerder van de infanterie. Hy
zelf voerde de rechtervleugel aan. die
uit cavalerie bestond, opgesteld op de
heuvels, in de buurt van de bovenge
noemde hulzen. Christoffel was tussen
hen. het dichtst bij Lodewijk.
Avila, ofschoon hy wist. dat er de
volgende dag een aanzienlijke ver
sterking zou komen, besloot tot de on
middellijke aanval.
De schipbrug was zo kwetsbaar en
de Geuzen beschikten over schepen
Tegenover de jonge Hendrik
plaatste h|j de grijze veteraan Mon-
dragon. tegenover het centrum Don
Frederik en Bracamonte, als com
mandanten der hoofdmacht. De be
proefde veldheer Mendora kreeg tot
taak Graaf Lodewijk in bedwang te
houden, die zich als een lawine van
de heuvels zou storten oo het Spaanse
leger. Mendoza hield wijselijk een af
deling ruiterij In reserve.
De strijd begint.
Al spoed 1= slaat de Infanterie der
Geuzen op de vlucht Hierop heeft Lo
dewijk gerekend. Hij hoopt dat de
Spaanse infanten? zich zal laten ver
leiden tot een langdurige achtervolging.
E>an zal hij. ln vliegende vaart van de
heuvels komend, met zijn ruiterij het
Spaanse leger kunnen splijten. De
Spaanse Infanterie ls verstandiger dan
hij heeft gehoopt. M?t donderend ge
raas stort Lodewijk zich met zijn afde
ling op Mendoza. Een der eerste schoten
van de vijand treft hem zelf !n de lin
kerarm. Hij gaat door met commande
ren. Graaf Hendrik, wiens leger ge
vlucht Ls. voegt zich bij hem. Weldra
wordt diens paard onder hem doodge
schoten. Te voet strijdt de jonge graaf
verder. Mendoza werpt zijn reserve ln
de strijd. Een nieuwe botsing ontstaat,
die honderden Geuzen op de vlucht
drijft.
Vluchtende Geuzen hebben bij het
eind van de slag Graaf Lodewyk zien
liggen, stervend. Zij wilden hem meene
men. doch hy wenkte met de hand. Zij
zouden zich in veiligheid stellen: hU
kon alléén wel sterven.
Geen der drie aanvoerders is terug
gevonden.
Zelfs Bracamonte, die met felle ogen
het slagveld afzocht naar Lodewyk, om
diens harnas als een trofee met zich
te kunnen voeren, vond geen spoor.
Daarna kon leder het zoeken wel sta
ken. Toen de treurige tijding van hun
wisse dood doordrong tot in de Dillen
burg. verloor een dappere en nobele
vrouw, Juliana van Stolberg, ln eén mo
ment al haar levenslust
Voortaan bad zij om te mogen ster
ven
IE WAREN deze broers, die by
Mook voor altyd verdwenen van
het aardse strydtoneel?
Wie was deze Hendrik, die op zijn
dertiende jaar candidaat was
voor het bisdom Luik
Wie was deze Lodewük, die, locn hy
overtuigd Lutheraan was. nog candi
daat werd gesteld voor liet bisdom
Munster en het zelf niet eens zo gek
vond
Wie waren deze broeders, die alles
gegeven hadden, tot zelfs hun leven
voor de bewoners dezer lage landen,
waarmee te toch zo goed als niets had
den uit te staan?
Voor de bewoners, die, in de lijd
dal de Nassauers samen méér dan een
mlllioen gulden offerden voor het
eerste veldtochteplan, slechts met zyn
allen zegge en schryve f. 1200.bij
elkaar konden schrapen voor eigen
vrijheid?
Wit bezielde deze nobelen. op wie
„het schitterende" intellect van onze
eeuw een smet heeft geworpen, door
ze schromelijk Ie kort te doen. „liet
schitterende" intellect, dat In de
meest liefdeloze arrogantie theorieën
heeft opgesteld over de massamens,
dat zichzelf de nieuwe elile voelde
tronende op een moderne Olj mpus
een nieuwe, gezuiverde ridderschap,
een ridderschap van de geest, een rid
derschap zonder dienen wel te ver
staan. wat bezielde deze nobelen,
waarlyk hooggeborenen, die hun leven
en hun goed gaven voor de belangen
der kleinste lurden?
Die ,.um Goites Willen" stil bicven
staan by de meest ecnvoudigrn, om
hen te troosten als dit noodzakelijk
was? Die de „massamens" niet ken
den. doch wél de mens? Die waar
lyk Christelijk in grote liefde ge
bogen waren naar het eenvoudige en
simpele, naar de berouwvolle en de
zondige en slechtst met hardheid op
traden legen hen. die zich in hun
eigen „Goddelijke" alwetendheid had
den verstrikt, de Farizeeërs der 16de
MINIATUUR.
Kruiswoordraadsel
1
1
2
3
-
-
5"
6
W
In elk geval waren zy de apostelen
'an vrijheid en verdraagzaamheid!
REIN BROUWER.
Nr. 77.
Sch. 7. 5. 2
Ha. V. 9
Ru K. B. 6. 3
KI. V. B. 6. 3
Sch. A. K. V. 4, 3 N Sch B. 10. 9. 8
Ha. 3, 2 0 Ha 8. 7. 6. 4
Ru. 9. 7, 5, 4 w u Ru. 10. 8
KI. 9. 8 Z KI. A. 5. 2 7
Sch. 6
Ha. A. K. B. 10. 5
Ru. A. V. 2
KI. K. 10. 7. 4
Contract: 4 Ha. door Zuid.
Uitkomst: West met Sch. K.
Oplossingen Inzenden tot uiterlijk
Woensdagmorgen 9 uur aan de Redactie
onder het motto „Bridge".
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
Uitverkoop - Sclioonmaakscliortjes
brengt Januari de uitverkoop, maar ook
het wachten op de schoonmaak, die aan
de komst van het voorjaar vooraf gaat.
Waarom dan deze saaie laatst? winter
weken niet als een verbindende schakel
gezien tussen uitverkoop en voorjaars
schoonmaak en inet de restjes uit de
nnftlc irpnifiaW 1
In bijgaande figuur moeten de t.
vraagde woorden direct achteriorc-
elkaar worden Ingevuld, dus zondert
derhnge afscheiding door zwarte vaij!
Bovendien moeten zij zonder kllni*'
worden geschreven, dus b.v. het
„autobus" als „tbs" en het rqc
„Angstkreet" als „ngstkrt".
Horizontaal:
2. wyze verheven zetel.
3. geldstraf dier.
4. nadelige uitkomst waarnaar r
streefd wordt.
5. verhaal kaartenverzameling
6. deel van het gelaat oude ir
telling.
Verticaal:
1. vleessoort zeer ervaren op n
2. dienstgewaad onmisbaar vr
treinverkeer.
3. gedrocht gTaanopslagplaats.
4. verklaring kalm.
5. opmaak neerkomen.
6. deel van een band relnlgtn»
middel.
Oplossingen onder het motto „km
woordraadsel" dienen voor Woente
a s. te 9 uur v.m. In het bezit te i
van de redactie. Onder de goede
lossingen stellen wy een eerste pc
van f. 5.en twee pryzen van f, y
beschikbaar, waarnaar alleen abonti
kunnen mededingen.
Oplossing kruiswoordraadsel
vorige week
Opruiming een nuttig artikel gemaakt
voor de grote opruimery van straks
COQUET is het getailleerde schortje,
dat uit gestreepte katoen ls gemaakt en
dat langs boven- en onderkant met iJnVc'
een volant effen of gestreept) ls afge- raan
werkt. Op de rug wordt het met drie
knopen boven de taille gesloten.
Horizontaal: 1. ventiel aorta:
mantel; 3. komeet kever;
serum; 5. kornuit loom,!
eng domper.
Verticaal: 1. ovatie kalkoen:;
normaal rage; 3. temet snood
stem: 5. raat verloop; 6.
mare.
VLOT ls het schortje, waarover effen
katoen i pique of linnen !n twee kleu
ren diende. Het rokje, düt alleen op de
heupen aan het lijfje ls gerimpeld, is
langs de zoom puntig afgesneden en
ook het bustestukje volgt een derge
lijke lijn; de nekband is van dezelfde
kleur als het brede boordsel, waarmee
boven- en onderkant van het schortje
>y - zyn afgewerkt,
rob. PRACTISCH is de rechte boezelaar
1'Lf" ,T" VZ op de rog wordt d.chl-
geknoopt en die door een ceintuur In
een gerimpeld wordt. Hi) ls van effen of
bedrukte katoen en heeft een grote op
genaaide zak van contrasterende kleur.
De eerste prys van f. 5.— werd toep
kend aan de heer D. Zierikzee. Rijs
burgersingel 40 te Lelden, de pni»
van f. 2.50 aan mevr. Bosman—Sme.
Zegersteeg 8 te Lelden en de her
Meyrink, Van Tanhuysstraat 21
Noordwyk.
De pryzen worden de winnaars Iwp
zonden.
eigen sfeer. Januari ook: het is
dooie maand. Het prettlg-drukke De
cember is voorbij: het hoopvolle voor
jaar is nog niet in zichtWeliswaar
Kijkjes in de Natuur
Een ongewone Wintergast
De pestvogel: een mooie
vogel met een lelijke naam
stanrtcinde en slagpennen en de diep
zwarte oog -en keelvlckken, die hem
een ietwat bars uiterlijk Reven. Een
vreemde verschijning tussen de toch
ook kleurige mezen en vinken.
bord en naar de mop van ra'n zoon over U begrijpt, dat ik benieuwd was naar
de school lulsterdo lk maar half. zodat de reacties van myn buurtgenoten, v.ant
ik me aan 't eind moest rechtvaardigen, zo'n in 't oog lopende tuingast. die kun
„Ja zeker, natuurlijk, "k heb best ge- Je niet over "t hoofd zien. En ja. de
nELUKKIG, ik behoef me niet wéér hoord. waar Je 't over had, eheerste buurvrouw, die ik polste, was al
te generen voor mijn voorspel-
lende opmerkingen over het Hol
landse weer Het heeft 't zelf nóg bon
ter cemaakt dan ik verleden week hac
geschreven Want in de tijd van zs>-=°
een week hebben we 'n zwaai gemaakt
van pittig winterweer vla hagelbui en
stromende regen naar een hardnekkige
mist, ate. aan de overkant van Het
Kanaal geen slecht figuur zou hebben
geslagen. In die korte tijd heeft onder
getekende het klaar gespeeld, heerlijk
op de schaats te staan, om een dag later
op het vroege morgenuur met een formi
dabele zwaai languit over de speklaag
van het asfalt te slieren. Allemaal van
wege de wispelturigheid, de onstand
vastigheid en onbetrouwbaarheid van
ons gezegende klimaat.
Nu druipen de schimmige bomen ln
de tuin. waar het drinkschoteltje niet
meer bevriest en waar boven het ge
mengde zaad in het voederbakje een
centimetertje regenwater staat En. o"
wonder in Januari, er is zelfs een heel
klein beetje voorjaar Uk durf het woord
nauwelijks noemeni ln die gryze onwer
kelijke tuin.
Ja ja. zeker! Vanmiddag hoorde Ik
zelfs een vogel zingen' Niet het be
kende over en weer roepen en seinen
van de zoekende en peuterende mezen,
nee! werkelyk zingen een fun trillertje
als van eenlaat ik zeggen een geel-
gors In de zomer, maar dan zonder z'n
uithaal, en veel zachter en bescheidener.
Zonder er echter nog bij te denken
er. meer uit gewoonte, zocht ik met m n
ogen even de bekende punten van de
tuin af. lk klom al hoger, nog al iets.
tot.... wel! heb ik jou daar! wat een
kostelijke verrassing! Hoog in een kale
eik zat een vogel, groter dan een vink.
niet zo groot als een lijster, maar van
ongewone gedaante, men zou kunnen
zeggen met. het profiel van een buikig
vaasje, rechtop en met een opvallend
spitse kuif.
ZIJN oude kennis, de pestvogel!
Natuurlijk wordt er in zo'n geval
groot alarm geblazen! Myn vrouw
loopt weg van het fornuis de kinderen
laten hun bezigheden ln de steek alles
terwllle van dat na Jaren plotseling
weer opgedoken Phenomecn de vogel
uit de wouden van Noord-Euiopa. de
altild bli verrassing verschijnende wtn-
terdoortrekker. de mooie vogel met de
leliike dwaze naam'
Maar het huishouden hernam zijn
rechten, we moesten aan de maalt'Ki
en bovendien, de vogel was er al gauw
met een snelle sprint vandoor Regaan
Voor we aan tafel gingen, was lk
hem echter nog even gevolgd, dat wil
zeggen, Ik had hem van mijn slaapka
merraam uit weer ontdekt op een hoer
zitplaats in een pereboom. enige tui
nen verder Daar zat htj. prinshe-rirV-
in de top zijn spitse kuif blina recht np
Aan tafel kreeg tk echter al gauw- hei
verwijt te horen „Ik geloof, dat je niet
merkt, dat we vandaag een heel
"T
At*
"Mi?
flncez. Med.-adv.)
c I
FLATTEUS ls het practlsche schortje.
waarvan de rok aan een tailleband ge
gaan. als ik zo ln m'n tuintje zat te rimpeld is en het frontje uit twee delen
kjlken, maar nunee maar. een bestaat, die ln de nek worden gestrikt;
pestvogel! ik was volkomen van elke de tailleband wordt op de rug met een
blaam gezuiverd (Nu lk dit zit te schrij- knoop of te strikken banden gesloten,
ven, valt er een troepje appelvlnken in EEN FANTASIETJE Is het gctallleer-
onze bessenstiulken Ook al van dlc de voorschootje uit genopte katoen, dat
opmerkclyke cn heel mooie wintervo- aan boven- en onderkant in drie grote
gels. Dat moet ik die ongelovige dame schulpen is gewerkt en waarop twee
toch gauw even vertellen!) puntzakken van contrasterend mate
riaal werden aangebracht.
IK HEB een zwak voor de pestvogel. NUTTIG tenslotte is de voorschoot,
Niet voor die naam. want die vind Ik die op de verpleegstersschort is geinspl-
onbehoorlijk. Toch kan ik er niet toe rcerd cn die In
komen hem zydestaart te noemen of werd uitgevoerd,
lakvleugel. zoals de vertaling luidt van
het „Scidenschwanz" en het „Waxwing"
van onze buurlanden.
Ook het „Jaseur de Bohème" van de
Flansen laat zich niet in het Neder
lands vertalen, tenminste niet zo wel
luidend. Dus zal het wel pestvogel
blijven. Waarom lk zo op hem ge
steld ben? Twee Jaar geleden heb ik
er een gehad, een volkomen gezonde
vogel, die zich echter op onverklaar
bare wyze als een lammetje gedroeg,
toen hy in een tuin werd opgenomen
De lezeres, die mij toen uit de nood
hielp met een boordevolle schaal coto-
nes sterbessen, zal het zich nog wel
herinneren.
Onze slaapkamer was de enige plaats,
waar ik hem. m een ruime kooit gezet,
kon hebben, dat wil zeggen veilig en
zonnig Het ging best De pestvogel is
een rustige vogel, dip niet bij de ge
ringste aanleiding als een bezetene
tegen de tralies opspringt: een vogel,
waar jo aan hecht.
In die dagen moest Ik wegens griep
ccn weekje op m'n slaapkamer blijven,
onder de wol U weet, hoe dat op het
laatst wordt, dat koekeloeren naar een
paar takken bulten het raam of het
tellen van de figuurtjes op het behar.g.
Maar mijn zlidestaart. m'n lakvngel.
heeft me er best doorgeholpen: la nee
tijd kon Ik liggen luisteren naar zlln
zacht kirrende geluidjes en kon Ik zijn
gezellig gefladder volgen, zün gepluis en
gestriik, als hy de prachtige vlerken
rekkend langs een achterwaarts ge
strekte poot spreidde.
Ons goedkoop knippatroon
Lingerie-garnituur
syk' daar ïs-ie weer! Daar! In de coto- vol geestdrift Ze had wel gemeend, dat
neaster!" ze een specht ln haar tuin had, maar
niru.c Weg mop! weg soep! aller ogen zijn zo nauw moet je 't niet nemen. Eerlijk
Ijverig en waarderend over mijn bord certcht op de vogel met de lakrode gezegd, ze had me er wel eens van ver
boog. Maar de veldkijker lag naast mijn vleugelstlppen, de gele garnering van dacht, dat lk m'n fantasie te veel liet
nieuwe soep gaan eten", waarop ik me
FRIJ8 40 CENTS
MATEN 40 EN 44
Maten: 40 bovenwijdte 88.
Alleen zó leer Je een dier pas goed bovenwijdte 99.
kennen, hoewel ik me haast erbij Benodigde stof voor grootste maat
te zeggen, dat het hier een toe- Onderjurk 2 40 m v. 80 cm breed
veiligheid was. dietoe-al behoort te Broekje 110 m v. 80 cm breed
blijven Want oneindig mooier dan In de Daar wel ledereen het er over eens
getraliede kooi was verleden week die is. dat een Japon pas goed zit als ze
bessennikkende pestvogel in de scheme- wordt gedragen over de Juiste lingerie,
ripe tuin geven wh deze keer een garnituur, dat
Maar wat de gevangen vogel betreft, in al zijn eenvoud een onbcrispeiyke
nadat ik een aantal tekeningen van pasvorm heeft,
hem had cemaakt en de bewijzen had.
dat hij niet kon vliegen, heb ik een Onderjurk; Het voorpand bestaat uit
beter tehuis voor hem gezocht, in over- 2 lange, enigszins klokkende naden, die
leg met de controleur van de Vogelwet l" het bovenstukje schuin naar de 7.11-
Dat tehuis weid „Artis" en dat Is het "aden lopen Boven dit schuine stukje
nu nog Telkens nis Ik daar kom. ga lk ls»et® ruimte verwerkt. De bovenkant
hem even opzoeken om me ervan te ver- is puntvormig uitgesneden, terwijl
gewlssen. dat hy het nog altyd ultste- de »chterkant recht gehouden ls
kend maakt. Midden achter heeft de onderjurk een
Als U er 'bUgeval eens komt. vraagt naad. j
U dan maar aan de oppasser in de grote strook, waarmee de onderkant ls
vogelzaal. In de grote volière met pal- afgewerkt, kan eventueel vervallen en
men en hllna echte rotsen, zult U hem de onderjurk wordt dan een 6trook-
«inden. de prachtig- vogel ln gezel- lenete langer geknipt
«chaD van een ander prachtstuk, een Broekie: Dit heeft korte, wilde pijpen de voorraad strekt, aan ons Burt^t
tropische ekster. II: geloof, dat hij In en wordt aan de taille op elastiek gezet. Witte Singel 1.
de gegeven omstandigheden, nog best ls bovenkant van de onderjurk en Toezending ner rv«t ««.inbiom na <w>
terechtgekomen. dc onderkant van het broekje kunnen P0*1 Reschiedt na e;>
Doet U hem vooral myn speciale met ,fen,fHanVer of 8r,hu'n ,bjesJe
groeten I
van dezelfde stof worden afgewerkt.
vangst van brief met Ingesloten er.
opgeplakt 55 ets aan postzegels
8. VAN DER ZEE. VerkrUgbaar van Maandag af, zolang den „Goedkoop Patroon".
Verzoeke op de enveloppe te vero^
