HET LEIDSE BLOED KRUIPT WAAR HET HIEI KAH GAAN
Wijziging Rijkswegenplan aanloop voor
grondaanwinst ten koste van Oegstgeest
en Voorschoten
Siste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 15 Januari 1953
Derde Blad No. 27814
Uitbreiding naar Noord-westen thans mogelijk
door spoorwegdoorbraak
Leiden barst uit lijn grenien. Dat is een onloochenbaar feil, hoe de daardoor bedreigde randgemeenten ook over
de consequenties van deze werkelijkheid oordelen mogen. In de laatste halve eeuw hebben verscheidene dier rand
gemeenten al offers moeten brengen aan de Leidse slok-op, doch gelukkig zonder hun zelfstandigheid, en zelfs zonder
hun eigen bestaansrecht en levenskracht op het altaar van de grote stad te deponeren. Integendeel veelal. De groei
en bloei van Leiden komt vaak ook de randgemeenten als „forensen-gemeenten" ten goede. Oegstgeest b.v. als
v/oongemeente „leunt" ook in velerlei opzicht aan de bloei van de Sleutelstad. Deze gemeente zou opzichzelf haar
huidig karakter nimmer kunnen handhaven, ja zou dit karakter nimmer hebben verworven.
Het is echter evenzeer buiten twijfel, dat de thans door Leiden aanhangig gemaakte wijziging van het Rijks
wegenplan, waarover wij dezer dagen uitvoerig schreven, in enkele van Leidens randgemeenten beroering zal wekken,
omdat deze wijziging de aanloop betekent voor een Leidse annexatie van Oegstgeests en Voorschotens grond
gebied. In eerste instantie bleek dit voor de argeloze leek nietuit de stukken, die de Leidse gemeenteraad Maandag
a.s. te behandelen krijgt. Laat ons echter de Leidse plannen eens aan een nadere beschouwing onderwerpen, met
behulp van bijgaande tekening, die echter slechts „gelezen" kan worden aan de hand van deze uiteenzetting.
4-B VERDER BUITEN DE 1
HUIDIGE GRENS.
Leiden kwam terug op
aanvankelijk accoord
In 1938 is een ..Rijkswegenplan" tot
Stand gekomen ten aanzien van de om
geving van de Sleutelstad. Dit plan
voorzag in de aanleg van een verbinding
tussen Amsterdam en Rotterdam door
Ëiddel van een „autostrada", die bij
urgerveen in de Zuidoostelijke hoek
van de Haarlemmermeerpolder afsloeg
van de bestaande rijksweg Den Haag
Amsterdam om via Leiderdorp bij
Ypenburg aan te sluiten op de Rijks
weg van Den Haag naar Rotterdam,
waarmede dus Leiden aan de Oostzijde
gepasseerd zou worden en Den Haag
eveneens „links" zou worden gelaten.
Reeds voor de oorlog werd aan de ver
wezenlijking van dit plan begonnen. Bij
Leiderdorp werden de dijklichamen
aangelegd voor de overgang over de
Rijn. Langs die dijklichamen is inmid
dels in harmonie daarmede hoogbouw
tot stand gekomen. Voorts werden de
opritten aangelegd voor het viaduct,
dat deze weg over de spoorlijn Leiden
Utrecht voeren zou. Het tracé van deze
ontworpen weg. die bekend staat als
„Rijksweg nr 4A". staat in bijgaande
tekening in de rechter helft aangege
ven als een aan weerszijden omlijnde
strook dikke stippen met vermelding
„4 A" en enerzijds een pijl naar Ypen
burg. anderzijds een pijl naar Burger
veen.
Het is de bedoeling van Rijkswater
staat. nog dit jaar de voortzetting van
de aanleg van deze weg ter hand te
nemen. Dit niettegenstaande het feit,
dat binnenkort ook een zeer vlotte ver
binding Amsterdam—Rotterdam via Al
phen gereed komt. Die verbinding vla
Alphen—Boskoop kan echter nimmer
het „grote verkeer" opvangen, en ont
lasting van de verkeerstechnische gru-
wel-situatie tussen Haagse Schouw en
Den Haag is een dringend streven van
alle verkeersinstanties. Men hoopt dit
zeer moeilijke traject met dertig pro
cent te kunnen verlichten, wanneer een
maal een goede verbinding buiten Lei
denWassenaar—Den Haag om tot
stand gekomen is tussen de haven-,
handel- en industriesteden Rotterdam
en Amsterdam.
n
ge-
Legenda
In de tekening stelt, waarschijn
lijk is het overbodig om het te ver
melden. de grote zwarte vlek in
het midden de bebouwde kom van
Leiden voor. Daarin zijn de voor
naamste wateren en de hoofdver
keersader aangegeven. Rechts ziet
U de bebouwde kom van Leider
dorp. waardoorheen de geprojec-
teerde Rijksweg 4 A loopt, aange
geven door een aan weerszijden
omlijnde dikke stippellijn. Geheel
■links een deel van de kom van
Oegstgeest. namelijk de terreinen
van Endegeest (echt niet als pro
vocatie bedoeld, maar die terreinen
Zijn eigendom van Leiden
Met een dikke dubbele lijn Is de
huidige autoweg Den Haag—Am
sterdam aangegeven. Aan weerszij
den omlijnde dikke streep-stlppel-
lijnen zijn spoorwegen.
De betekenis van de overige niet
cüfer-lettercombinatie aangegeven
wegen wordt in bijgaand artikel
verklaard.
Voorts ziet U in de tekening nog
een met omlijnde dunne stippellijn
1 aangegeven doortrekking van de
Wassenaarseweg aangeduid. Het
ligt nog steeds in de bedoe
ling om die doortrekking tot stand
te brengen.
De dubbele streep-stippellijn
duidt de grens van de gemeente
Leiden in Noord-Westelijke rich
ting aan. De voornaamste wateren
zijn gearceerd aangegeven, de v.e-
gen (voor zover niet ln verband
met hun betekenis ten aanzien van
de Leidse voorstellen anders aan
gegeven) als een dubbele streep.
Het ligt in de bedoeling het punt
waar .Rijksweg 4" en „Rijksweg
4B" elkaar ontmoeten, een „kla
verblad-constructie" te maken,
waardoor het verkeer van alle zij
den zonder kruisingen a niveau
van de ene op de andere weg ko
men kan. Hetzelfde ligt ln het
voornemen ten aanzien van het
ontmoetingspunt van de Rijkswe
gen 4 A en 4 B onder Zoetermeer.
Men neemt zich over het algemeen
voor. de kruisingen van de nieuwe
rijkswegen in dit gebied met an
dere wegen zo te doen geschieden,
dat het verkeer ln geen enkel op
zicht gehinderd wordt: geen over
stekend verkeer, geen spoorbomen
.1 etc. Een ingewikkeld stelsel van
I viaducten en uitvalswegen i<= daar-
I toe noodzakelijk.
rond Leiden, waarmede i
het Leidse voorstel tot verlegging
het tracé van de rijksweg nummer
Wassenaar langs Leiden en Oegstgeest
niet direct te makpn heefl Dp/e "aaSse Schouw, langs Rhijnhof en de
niet anect te maken neeit. Deze Drje pa|en m 0eBStgeest een „nt door
rijksweg 4 B is echter een uit vloeisel van I de Haarlemmermeer trekt,
het plan tot aanleg van rijksweg 4A.
aan op „de drie palen" te Oegstgeest
(de uitmonding van de Endegeester j
Straatweg), teneinde de bocht bij de
Slaagh te vermijden. Deze weg zou
dus als het ware „achter" Rhijnhof I
om komen te liggen, waarvoor echter
de bouw van een nieuwe brug over de I
Rijn bij Haagse Schouw noodzakelijk 1
Niet Leids-toch Leid»
De voorstellen, die de Leidse Raad te
verwerken krijgt, betreffen de verbin
ding tussen deze bestaande rijkswee en
de dit jaar in uitvoering komende
„Rijksweg 4 A via Leiderdorp" Deze
verbindingsweg heet „Rijksweg 4 B".
met dat nummer aangeduid in de teke
ning.
Het aanvankelijke plan was. deze ver
bindingsweg te leiden via de Vink. Dit
oorspronkelijke plan is links in de te
kening aangegeven door een aan weers
zijden omlijnde dikke stippellijn voe
rende ongeveer van de Nieuwe Vaart
tot de Slaagh. het punt waar thans de
Lage Morsweg op de rijksweg uitmondt Mlcuïclf.
rrnm..l In srbnrlk e.noidrn. San
Mtn bestaande en leprojecteerde «eBer. doorb„a,„ W d.e rtrh-
ven de be- hc, nod,n
XEÏÏLr „""S" S',hou: ontplooiing ln 0,e richting, de richt.na
(Rhijnhof i en de Slaagh geprojecteerd, van Oegs
Het is een wonderlijke
Leiden zich uitslooft om een wijziging
in de oorspronkelijke plannen tc krij
gen, terwijl practisch geen enkel onder
deel van het oude of nieuwe plan op
Lelds grondgebied is gelegen.
Toch is die Leidse belangstelling niet
verwonderlijk. Het ..hoogtijden" van de
trein moge enige vertraging hebben on
dervonden. onomstotelijk staat vast dat
mettertijd de spoorbarrière. die een
natuurlijke groei van de stad in Noord
westelijke richting heeft tegengegaan,
sneuvelen zal. Wordt de verhoogde baan
die in de tekening op gelijke wijze
aangegeven. Bij de Slaagh werden bo
vendien reeds twee viaducten gebouwd.
Thans heeft Leiden echter voorge
steld (en het Rijk is daarmede accoord
gegaan), om het trace van deze ver
bindingsweg tussen de bestaande
rijksweg nummer 4 en de geprojec
teerde weg 4 A te verleggen zoals in
de tekening is aangegeven met een
aan weerszijden omlijnde dikke streep
jeslijn. waarnaast de vermelding „4 B-
nieuw". Deze verbindingsweg zou ver
aan de Wassenaarse kant van De
Vink de spoorbaan naar Den Haag
kruisen en ook aan de Wassenaarse
kant van de Voorschotense Rijndijk
lopen naar een punt van de bestaande
Rijksweg 4 aan de Wassenaarse kant
van de Haagse Schouw. Voorts zou
het volgens dit plan In de bedoeling
liggen, vanaf dit ontmoetingspunt
van de verbindingsweg de bestaande
rijksweg om te leggen recht toe recht
Oegstgeest. Leiden
tientallen jaren te zeer in de andere
richting uitgegroeid.
De moeilijkheid is echter, dat de ge
meentegrens (in deze richting op de
tekening aangegeven door een dubbele
streep-stippellijn) practisch geen ver
dere uitbreiding van de woningbouw
toelaat. Verlegging van het trace van
Rijksweg 4 B schept echter nieuwe mo
gelijkheden. Komt deze weg aan de
Wassenaarse kant van de Rijn tc lig
gen in plaats van midden tussen Lage
Mors-buurt en Rijn, dan komt het ge
hele gebied tussen Lage Morsweg en
Rijndijk vrij. Dit geeft ruimte voor de
bouw van vele honderden woningen
op andermans grondgebied. Bovendien
wordt bij verlegging van het tracé een
behoorlijke hoeveelheid bouwgrond ge
spaard in de Bosch- en Gasthuispolder.
Dit zou Leiden ruim 125 hectare bouw
grond verschaffenindien de vrijko
mende gronden in Leids gebied werden
gebracht.
Nu Rijkswaterstaat accoord gaat
met de omlegging van hel tracé van
Rijksweg 4 B lijkt het waarschijnlijk,
dat „Den Haag" ook accoord zou gaan
met een verlegging van de gemeente
grens ten koste van Oegstgeest en
Voorschoten teneinde de voordelen
van de verlegging te effectueren.
Zo gezien zou het een wijs besluit
van de Leidse gemeenteraad lijken,
een half millioen te offeren aan
Rijkswaterstaat om deze wijziging te
bewerkstelligen.
OF TOCH NIET LEIDS..
Er zit echter ook nog een andere kant
aan deze zaak. De eerste vijf tot tien
jaar (welke tijdsduur afhankelijk is
van het toe te wijzen Jaarlijkse bouw
volume) kan Leiden zijn woningvoor
raad nog verrijken door bouw in de
Gasthuispolder. en eerst daarna zou de
gemeente echt in nood verkeren ten
aanzien van uitbreiding ln deze rich
ting Mocht het wegenplan overeenkom
stig het voorstel gewijzigd worden, aan
dient daarna nog een grenswijziging tot
stand te komen, aleer Leiden een uit
breidingsplan definitief kan vaststellen,
waarna dan nog de gronden op het
nieuw aangeworven gebied bouwrijp ge
maakt moeten worden Met een en an
der is een tijd van vele jaren gemoeid.
Enerzijds getuigt hel van vooruit
zien, dat reeds thans aan een verre
toekomst wordt gewerkt, anderzijds
betekent een aanvaarding van de wij
ziging van liet Rijkswegenplan op dit
moment, dat nu een half milliccn
moet worden uitgegeven voor een pro
blematisch (immers afhankelijk van
gebiedsannexatie van Oegstgeest en
Voorschoten) voordeel in verre toe
komst. Gaat men de kosten van de
verandering, die op Leiden komen te
drukken, globaal na. dan bedragen die
niet een half millioen. doch bijna
driekwart millioen indien men het
renteverlies in rekening brengt dat
voortvloeit uit een aankoop nu ten
behoeve van een gebruik over een,
laten wü aannemen, tiental jaren.
Leidse Gymnasiasten speelden
en zongen voor de radio
Succesvol resultaat van muziekonderwijs
Het overkomt ons niet dikwü's. dat
we tijdens de drukke dagelijkse
werkzaamheden de radio aanzetten!
Maar gistermiddag hebben we dat
toch maar eens gedaan, want er was
aanleiding toe: ongeveer 65 leerlingen
van het Leidsch Gymnasiasten zang
koor en het Leidsch Gymnasiasten-
orkest zongen en musiceerden voor de
NCRV: een hèèl evenement, zowel
voor henzelf als de ijverige dirigent
van beide ensembles: Ilan Zirkzce.
Over hun prestaties schreven wü al
meerma'en na hun jaarlijks optreden
in de Schouwburg, maar om de klank
nu eens door de aether te horen, was
een nieuwe sensatie.
Zij traden op in het kader der pae-
dagogische Jeugdconcerten onder lei
ding van mevrouw Akkc de Vries, die
ook deze voor onze Leidse gymnasiale
Jongeren zo belangruke gebeurtenis met
veel enthousiasme toelichtte.
Het zal voor de 12-ja rise Gerard de
Groot wel een hele teleurstelling ge
weest zijn, dat hii niet zijn f'ultsolo
heeft kunnen spelen zoa's in de bedoe
ling had gelegen
Door een plotselinge ongesteldheid
vas hij verhinderd, maar we hopen hem
de Oude Talen, die hier de piano-bege- Ged. Staten maken bezwaren macnstiiBen0tale vlottcnde schuld Dlet
leiding op zich had genomen.
Wie het kunnen en de muzikaliteit
van deze grote muziekbevorderaar kent
- hii kan zich met menig vak-pianist
volop meten! - begrijpt, dat het koor
in hem ook thans een buitengewoon
waardevolle steun ontving.
Dit muzikale radio-uurtje heeft een
sympathieke indruk gemaakt: wij wen
sen Han ZLrkzee - die zich ook als com
ponist Het gelden! - er geluk mee.
Er is blijkbaar weer hard en serieus
later nog eens op een schoolultvoering gestudeerd en we merkten weinig van
Ia hnrpn i in...
te horen
Het gehele programma gedetailleerd
te bespreken, zou te ver voeren. Doch
het spel en de zang maakten in het al
gemeen een verzorgde, genuanceerde en
zuivere indruk en in gedachten zagen
we hen daar staan, zoals we deze jeug
dige muziekliefhebbers od het Leidse
podium gezien hebben vol muzikale In
teresse. geconcentreerd kijkend naar di
rigent Han Zirkzee. die zoveel op de fa
cultatieve muziekuurtjes met zijn groe
pen weet te bereiken en de liefde voor
de muzie'- er danig weet in te brengen!
Met bijzonder vee', genoegen beluis
terden wij het hoofdnummer: het
„Ecce Gratumuit ..Carmina Burana"
van de Zwitserse componist Conrad
Beck, waarmee in onze stad reeds eei-
der veel succes geoogst is.
Esle van Dunné zong hier de soil en
ze deed dit met epn fris. helder en pril
klinkend sopraantje nog wat ongecu'ti-
veerd, doch met beloften!
Het was dl A. J. Koster, de leraar ln
zenuwen, waarmee jeugdige dilettanten
nog wel eens hebben te vechten.
Nee: alles liep vlot van stapel, mevr
de Vries zal bést tevreden geweest zijn!
Zonder nu te willen zeggen, dat de
jonge Leidse musici de wereld met
deze radiozang veroverd hebben, ze
zijn dan toeh met hun instrumenten
en stemmen de wereld in gegaan en
ze konden nu eens ook buiten Leiden
tonen, wat zc waard zün!
En daar. in het wijde luehtruim. maar
ook in duizenden huiskamers, zowel
in als buiten Leiden, heeft men kun
nen horen, dat de muzikale cultuur
Truchtbare
HET AANGAAN VAN KORTE EN
KASGELDLENINGEN IN 1953.
Ged Staten van Zuid-Holland hebben
bezwaar gemaakt tegen de regeling tot
het aangaan in 1953 van geldleningen,
andere dan kasgeldleningen, met een
gemiddelde looptijd van ten hoogste vijf
Jaar, zoals deze is vastgesteld bij raads
besluit van 1 December 1952. Dit be
zwaar betreft voornamelijk de omstan
digheid. dat deze leningen zonder na
dere voorkennis van Ged. Staten kun
nen worden opgenomen, terwijl lenin
gen met zeer korte looptijd in het al
gemeen een voor de gemeente minder
aantrekkelijk financieringsmiddel vor
men Volgens Ged. Staten is dit be
zwaar te ondervangen, door in het be
sluit een bepaling op te nemen, volgens
welke voor elke opneming van een korte
lening op grond van dit besluit vooraf
machtiging van dit College moet zijn
verkregen.
B en W. zijn bereid aan de wens van
Ged. Staten, om een dergelijke bepaling
op te nemen, te voldoen en daarnaast
het maximum-bedrag te verlagen tot
f 5 000 000welk bedrag voor 1953
voorshands voldoende wordt geacht.
mag stijgen.
Er bestaat volgens het College van B.
en W. geen bezwaar tegen om aan de
wens van Ged. Staten tot wijziging van
bovengenoemde regeling tc voldoen,
aangezien vermoedelijk ook met het
verlaagde bedrag in de behoefte aan
kasmiddelen voor 1953 kan worden
ld on» ,t,d «d vruchtbar, vor- JjjaYml'wfd „.durend, het jaar 1953
dines bodem vindt. Dit College acht het gewenst, dat het
Dat is vècl waard! maximumbedrag wordt verlaagd tot het
loncclui- bedankt voor dit prettige Pel>- aangegeven in haar circulaire van
jongelui, bedankt voor (til prettige 23 Dpc f 4 50Q 000
musiceren, waarmee jullie jezelf, maar i en dat het te stellen maximum niet uit-
ook ons plezier gedaan hebt! j sluitend de kasgeldleningen zal betref
W. stellen de Raad voor om
thans ln bovenstaande geest te be
sluiten.
DE KLEURIGE WERELD.
Mooie avond voor foto-liefhebbers.
Liefhebbers van fotografie konden
gisteravond in de Stadsgehoorzaal hun
hart ophalen aan de projectie van een
groot aantal kleuropnamen. welke wer
den vertoond door de heer Walther
Benser, die deze foto's op verschillende
reizen in Europa en Noord-Afflka
maakte.
Deze zowel leerzame als boeiende
avond ging uit van de optische fabrie
ken Ernst Leitz te Wetzlar. welke de
,.Leica"-camera's vervaardigen.
Leerzaam was de avond door de vele
practlsche wenken, welke de heer Ben
ser in zijn causerie vervatte, boeiend
door de veelzijdige schoonheid van de
°P"amen; waaronder «ch bcel-
E\ encens -maken zijn bezwaren tegen Iden bevonden uit Rome. Marken. Pa-
- 'rijs. van het Vierwoudstedenmeer. de
Franse Rivièra, de Amsterdamse haven,
over landschappen, steden en mensen.
H.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Gepromoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op proefschrift getiteld ..At
tempts to design an artificial heart-
lung apparatus f*r the human aduit".
'fen, doch dc grens zal aangeven, waar- de lieer' C. P. Dubbelman (Groningen).'
