LEIDSCH DAGBLAD Volhouden, tot het communisme zijn houding wijzigt 91ste Jaargang DONDERDAG 8 JANUARI 1953 No. 27808 Directeur J. W Henny Hoofdredactie: B W Merkhorst en J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f6— per kwartaal; f 0 47 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507 Truman's sivanenzang Oorlog kau slechts wereld-vernietiging brengen In het „politiek testament" dat de aftredende Amerikaanse president Truman gisteren aan het Congres heeft doen toekomen bij gelegenheid van de traditionele „boodschap over de toestand van de unie", heeft hij een beroep gedaan op Stalin om de orthodoxe communistische leer te wijzigen in het licht van „de nieuwe werkelijkheid welke de wetenschap de mensheid heeft gebracht". „Gij zegt, dat gij gelooft in de voor spelling van Lenin, dat een der etappes in de vestiging van de communistische maatschappij gevormd zal worden door oorlog tussen uw wereld en de onze", aldus Truman tot Stalin. „Doch Lenin v as een mens van voor het atomische tijdperk, die de maatschappij en de ge schiedenis nog bezag met „pre-atomi- sche ogen". Sedertdien is de oorlog van aan schijn en afmeting veranderd. Hij kan geen stadium meer zijn in de ontwik keling van wat dan ook zonder de ondergang te brengen voor uw regiem en vaderland. Zodra de communisti sche leiders deze waarheid willen er kennen. aldus Truman, zullen zü ons verlangend vinden verdragen te slui ten, die de wereld zullen behoeden voor de gevaren, welke haar thans be dreigen. De president geeft in deze achtste door hem voorbereide boodschap een uiteenzetting van de opvattingen, waar door hij zich als staatshoofd heeft laten leiden en een overzicht van het door hem in de acht jaren van zijn president schap verrichte werk. Veel aandacht wordt gewijd aan de houding welke de Verenigde Staten hebben ingenomen tegenover de door de tweede wereld oorlog geschapen „onevenwichtige en chaotische toestand, waarin de Verenig de Staten en de Sovjet-Unie naar voren zijn gekomen als de twee machtigste naties ter wereld". Een oorlog tussen het Sovjetrussi- sche rijk en de vrije landen zou thans het graf kunnen graven niet alleen voor onze Stalinistische tegenstanders maar ook voor onze eigen maatschappij voor onze wereld zowel als voor dc hunne, aldus de boodschap, Truman hoopt, dat de door de Ver enigde Staten ondernomen pogingen ten aanzien van een internationale overeen komst voor controle van de atoom energie zullen worden voortgezet zolang er nog maar enige mogelijkheid van voortgang blijft. De proefnemingen van Eniwetok op het gebied der kernreactie betekenen een nieuwe etappe m de sen sationele ontwikkeling van de atoom energie. Er kunnen thans ontploffingen worden veroorzaakt, waarbij vergeleken de paddestoelwolkcn van Hirosjima en Nagasaki weinig zaaks zijn, zo verklaart president Truman. Mensen die nadenken, kunnen hun toevlucht niet nemen tot een atomische oorlog, dat weten we wel. maar wij kun nen het ons niet veroorloven te veron derstellen, dat anderen niet zullen be zwijken voor de bekoring, welke de wetenschap hun thans aandoet. Verklarend, dat hij als particulier burger de nieuwe president zijn volle dige steun wil geven en het Amerikaanse volk verzoekend evenzo te handelen, zegt Truman: „als wij voortgaan met de verwachtin gen der Sovjets te verijdelen en onze wereld in kracht blijft toenemen, meer verenigd, aantrekkelijker voor de mensen aan weerskanten van liet IJzeren Gordijn, zal onvermijdelijk het ogenblik aanbreken van een ver andering in de boezem van de com munistische wereld. Wij weten niet. wanneer dit zal zijn noch of het zal gebeuren als gevolg van een welover wogen beslissing van het Kremlin, van een staatsgreep, een revolutie, afval ligheid van de satellieten of van een onvoorziene samenloop van dergelijke factoren, maar wanneer de communis tische leiders begrijpen, dat zij niet met oorlog kunnen winnen cn wan neer wij hun pogingen om door onder mijning de baas te worden, schipbreuk doen lijden, is het niet overdreven te verwachten dat wij hun wereld van Schuman gaat heen Georees Bidault. leider der katholieke vo'ks republikeinen iM R.P.) en voorma lig cremier en minister van buitenland se zaken, heeft een voorstel van de formateur Rene Mayer, om Robert Schuman 'eveneens <MR.P.) als minis ter van buitenlandse zaken od te volgen, aanvaard Schuman verklaarde, dat hij definitief hu besloten niet minister van buiten- la n de zaken te b'.Uven ln de nieuwe regering. die Mayer tracht te vormen. WEERBERICHT Vannacht matige vorst De Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht: weinig bewolking en wei nig wind met op vele plaatsen matige \nr t Morgen overdag: toenemende be wolking met later ln het Noorden en Westen van het land enige sneeuw. Tot matig of vrij krachtig toenemende wind tussen Zuid en Zuid-West. Lichte vorst tot temperaturen om het vriespunt. (Opgemaakt te 10 uur) 9 Januari Zon op: 8 46 uur; onder: 16 49 uur. Maan op. 2 14 uur; onder: 1142 uur. Hoogwater te Katwijk te 9.01 en 21.3 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's aanschijn zullen zien veranderen, haar plannen zullen zien matigen en realis tischer zullen zien worden en minder onverzoenlijk en de door haar begon nen koude oorlog zullen zien opgeven". macht van communistische dictators". De meesters van het Kremlin, aldus Truman, leven in de vrees, dat hun macht en positie zal instorten, wanneer hun eigen volk onze vrije maatschappij' zou kunnen leren kennen en begrijpen.. Een overzicht wijdend aan de door zijn regering gevoerde buitenlandse politiek zegt Truman, dat „Korea heeft aange-. toond dat de vrije wereld bezield is van de wil. en ook in staat, om datgene te verduren wat nodig is om het hoofd te bieden aan de communistische pogingen tot omverwerping van de internationale orde door plaatselijke agressie". De Ver enigde Naties zijn het uitgangspunt ge weest en gebleven voor geheel de bui tenlandse politiek van de Verenigde Staten. Ook inzake de economische aspecten is deze politiek er op gericht geweest de communistische profeten te logenstraffen. Thans, aldus Truman, hoopt het Kremlin dat de economische wederopbouw van dc vrije wereld een hevige rivaliteit heeft geschapen tusser. de econumisch ontwikkelde landen, die elkander de markten en wereldhandel betwisten. Er zal in de komende jaren verbeeldingskracht en veel moeite ver eist zijn, om opnieuw te bewijzen, dat 'het Kremlin zich vergist heeft Maar wij "kunnen erin slagen. De problemen van een rechtvaardige verdeling van de over vloed kunnen door internationale Samenwerking worden opgelost, t „In West-Europa zijn de tolunies. de instellingen, zoals het plan-Schuman. de beweging voor politieke integratie en de iïuropese Verdedigingsgemeenschap te kenen van een ontwikkeling naar gro- Rre gezamenlijke kracht en naar een heid aldus Truman. De Westeuropese fclken werken samen, met inbegrip van me vrije Duitse republiek De gehele vrije #ereld heeft daar voordeel van. De president zegt verder, dat in Azië en Afrika de zaken op politiek, econo misch en maatschappelijk gebied niet in de toestand van voor de oorlog kun nen blijven Het is een „verschrikkelijk dringende taak" geworden, te verhin deren d.it de gistingen aldaar worden uitgebuit len voordele van de Sovjet- russische leiders. Het „punt-vier-program" zal nuttig werk verrichten maar er zal geen snelle oplossing zijn voor de moeilijkheden van de nieuwe naties in Afrika en Azie Tut zijn opvolger zegt Truman, dat het prijs geven van de geest der huidige Amerikaanse politiek op dit ogenblik het begin zou zijn van „de val der vrije wereld ln de door de communisten voor spelde duisternis". Zijn medeburgers vraagt hij. zich niet door vrees te laten overheerser., want vrees zou kunner. bijdragen tot een overwinning voor de Frankrijk stelt Europese leger op losse sehroeven Heel of half vermoord Iloetvel de parlementaire agenda Rene Mayer een week tijd gunt voor de samenstelling van zijn nieuwe ka binet. hoopt de premier zelf al in en kele dagen gereed te kunnen komen. Een optimisme, dat vooralsnog door weinigen wordt gedeeld. Mayer gaat in twee etappes te werk. Eerst woiden de minister-portefeuilles verdeeld en daarna wil hy gegadigden zoeken of beter: gegadigden schif ten voor de staats- en onder- secietariaten. of wel de klapstoeltjes, zoals die mindere regeringsposten hier gewooniyk worden genoemd. De keuze wordt de premier wel iets vereenvoudigd, doordat de orthodoxe Gaullisten, die nu dan dus eindelijk ook tot de regeringsmeerderheid zijn toegetreden, al bekend hebben gemaakt geen of nog geen prUs op een por tefeuille te..stellen. Zij moeten eerst even aan de nieuwe situatie wennen. Opmerkelijk is Intussen, dat de gene raal. die zijn voorgenomen reis naar Afrika wel had uitgesteld, voor het eerst toch geen enkele rol. zelfs niet achter de schermen, in deze jongste crisis heeft gespeeld. Hij heeft niet de minste moeite gedaan om zijn compag nons ervan te weerhouden Mayer hun steun te verlenen: anders gezegd: zo dus mede te werken aan de instand houding van het tegenwoordige rege ringssysteem. Een handelwijze, die de Gaulle vroeger met hoon placht te over laden. Daarmede wordt zeker wel be vestigd. wat wy kort geleden al be lichtten. nl. dat de generaal besloten was de actieve politiek verder de rug toe te keren. Om op de kabinetsformatie terug te komen, is het daarentegen waarschijn lijk dat enige figuren van het dissidente Gaullisme wel in het nieuwe kabinet zullen worden opgenomen. MogelyK zal zo een der drie voornaamste neo-Gaul- listische leiders, generaal Pierre Billotte worden aangezocht voor het ministerie oorlog of althans voor het staats secretariaat van datzelfde departement. De grote moeilijkheid, waardoor Mayer's optimisme nog wel eens weersproken zou kunnen worden, schuilt intussen in de kwestie van het Europese leger. De algemene indruk is namelijk wel. dat Maver op dit punt zoveel concessies heeft gedaan, om de Gaul listen van het zuivere water tc paaien, dat men het Europese leger voorlopig men spreekt in Parijs van Jaren wel zal moeten afschrijven. Die concessies kwamen er immers op neer. dat primo: eerst de Saarkwestie zal moeten worden opgelost, en secun- do: nieuwe besprekingen met de 5 pact genoten zullen moeten worden geopend, terwyl tenslotte Mayer vreemd ge noeg zich ook nog heeft verbonden bij een eventueel verzoek om ratificatie geen vertrouwenskwestie te zullen stel len Iedereen, die de onderhandelingen over de E D G. van iets dichter bij heeft kunnen volgen, om van de Saarkwestie maar te zwijgen, weet. dat ze doordoor- tastende besluitvaardigheid nu niet be paald hebben uitgeblonken. Daar komt by, dat er geen enkele reden bestaat, waarom de andere landen nu ook niet met nieuwe eisen en voorwaarden voor de draad zouden komen, die dan na- tuuriyk weer extra vertragingen zouden veroorzaken, nu Frankrijk n b de initiatiefnemer van het plan zelf het ontwerp-verdrag. ondanks de handte keningen van de zes ministers, niet lin ger voor zyn rekening blijkt te willen en kunnen nemen. Vandaar dan ook. dat vele waarnemers hier steeds tiul- deiyker naar de overtuiging nelgen. dat in de nacht van Dinsdag op Woensdag het Europese leger in feite begraven werd. Trouwens Bidault ïioewel een partijgenoot van Schuman had en1 kele dagen eerder al over de EDG. gesproken als van een lyk dat uit de kast werd gehaald. Men kan en men zal ongetwijfeld nog lang nakaarten over de wijze, waarop Frankrijk de kwestie van de E.D G. behandeld heeft, een wijze, die men tegenover de overige 5 landen inderdaad wel minder elegant mag noemen Het is echter de vraag, of men hier met hoffelijkheidsoverwegin- gen heel veel Verder komt. De situatie ïu de binnenlandse politiek van Frank rijk was nu eenmaal zo. dat het een aak was geworden van leven of dood, cfet de regeringsmeerderheid naar links dl naar rechts werd verbreed. Het is riker dan waarschijnlijk, dat Mayer, die dp EDG op het befaamde congres van zan partij in Bordeaux tegen mede- radicalen ah Daladler 'en Herriot in bescherming had genomen, persoonlijk veel Hever in zee was gegaan met de sOpialistcn, die voor het merendeel voorstanders van 't Europese leger zi.n. ■"ril met de Gaullisten, wier afwijzende ndpunt dat intussen ook wel wat bygevyid voor niemand een ge was Maar hij had nu eenmaal keuze meer. nadat Guy Mollet de [lalistische secretaris-generaal, ln een botte rede iedere brug tot overeen- ïming met de overige partijen, had •broken en daarna oog eens alle iepen achter zich verbrandde, a Frankrijk met zijn munt. die hy de ■a; aan kracht verliest, nog langer fender regering te laten, was kortweg fnmogelijk. Dat heeft Mayer begre pen cn liet pleit voor zijn staatsman- :hap en Toor zijn patriottisme. Maar i de Gaullisten in de meerderheid jn.opgenomen, is het onvcrmijdelük, lat ook dc buitenlandse politiek in meer rechtse, nationalistische rich ting zal worden omgebogen. Afge wacht zal daarbij moeten worden, in hoeverre het Europese leger, en indi rect dus de gehele integratie van Europa, aan die nieuwe politieke iyn ten offer zal vallen. Groeiende binnenlandse strijd in België stakingen ln sleutelbedryven zullen uit lokken. De nieuwe besluiten Inzake de sane ring van de ziekteverzekering zijn in- welke gisteren derdaad een Zttare *laP "oor de socia- •ceoi hevnevAe listische poliklinieken. Deze verstrekte Jaan hun leden zeer grote voordelen, Op diverse fronten (Telefonisch van onze Brusselse correspondent) Een kleine aardbeving enkele voorsteden van B dcUerT,ÏÏ- "KT" ln i »o„, In politieke ES J?e8r «Heen j «Jg* Sf Bo'vVdCteb n£rj" £beiteafTtoSSSuï SSSSffitrt f'f!ï'a Wa,1Se KSLr rand?n Dae!? él ..Action commune", de gemeenschap-I pelyke actie, welke sedert de konings- ^fn' kwestie alle socialistisch» organisaties LrnibSSSriS industrieën der ver- ver-nigt. zal over enkele dagen beslis- öruiksgoederen sen wat zal worden ondernomen tegen Gisteren dook o;-.iieuw het gerucht de maatr-gelen van de minister van iover de ontbinding van het parlement arbeid, die per 1 uanuari een Ilonlnkiyk op. ditmaal naar aanleldmr van een Besluit publiceerde er sanering van de I ad^'£.c Jan,de Raad van State, lat het Voor hospitaal kerkse hip De nauwe betrekkingen tussen de ge meente Velzen en de visserij hebben er toe geleid, dal burgemeester en wethouders van Velzen de Raad heb ben voorgesteld een bijdrage ineens van f. 10.000 te verlenen voor de bouw van een nieuw hosp'taalkerkschip. Ned. militaire missie in Indonesië Uitstel van overleg Officieel wordt medegedeeld; Dc Nederlandse regering cn de In donesische regering zjju in onderling overleg overeengekomen, de bespre kingen nopens de handhaving van dc Nederlandse militaire missie in Indo nesië, korte tijd uit te stellen. Ter toelichting kan het volgende wor den gezegd. Art. 2 van de overeenkomst inzake de Nederlandse militaire missie in Indone sië bepaalt, dat deze overeenkomst geldt tot 1 Januari 1954. Volgens art. 3 moet het overleg over een eventuele verlen ging of wijziging van de samenstelling er. taken der missie worden gepleegd ten minste een jaar voor de beëindiging de zer overeenkomst in casu dus per 1 Ja nuari 1953 Aneta meldt uit Djakarta nog. dat president Soekarno in een rede voor het Parlement eveneens deze kwestie heeft aangevoerd. Hij zelde: „inmiddels is overeenstemming bereikt, dat voor einde Maart besprekingen zullen worden ge voerd over de Nederlandse militaire missie". H.M. Koningin luliana. die momen teel met de oudste drie Prinsessen voor een ..wintersport-vacantic" m Sankt Ankion verblijft, heeft in de afgelopen weck de Bondskanselier van Oostenrijk en zijn echtgenote in Hotel Post ontvangen. H.M. de Koningin dineerde met Or Figl en zijn vrouw. Koningin Juliana cn Bondskanselier Figl in gesprek. RUITENKRASSER GtARKESTEEHD? Gisteravond omstreeks elf uur is ln Amsterdam voor een café in de Haar lemmerstraat een man gearreste» rd, die er van verdacht wordt in de afgelopen weken door het bekrassen van winkel ruiten in talloze straten van de hoofd stad. duizenden guldens schade te heb ben aangericht. Hij is êen 32-ja.lg- schilder, die onder zeer verdachte omstandigheden werd aangehouden Hij ontkende de langge- zochte ruitenkrasser te zijn. maar de politie meent voldoende aanwijzing te hebben om hem in voo-lopige hechtenis te houden. DE RADIOREDE VAN DR W. DREES Dr W. Drees zal zijn radiorede over het gerepatrieerdenvraagstuk vanavond om 20 05 houden en niet om 20 25 uur, ls gisteren abusievelijk .s gemeld. ziekteverzekering Het wegblijven der socialistische leden bij de Installatie van de nationale ar beidsraad, de ."-genhanger van dc Neder lands» Stichting van de Arbtld, .s reeds ccn zeer onvriendelijke daau geweest, daar men grote \e-wachtingen bouwt op dit nieuwe sociale orgaan, dat als voornaamste opdracht heeft een sociaal pact tussen arbeideis en patroons orga nisaties af te sluiten Politieke waarnemers zyn bovendien nog steeds van oordeel, dat de socialis tische vakbonden binnenkort eer. serie Dc Blitse premier Winston Chur- hower. de nieuwe President der chill had ten huize van zijn gast- j Verenigde Staten, heer Bernard Baruch te New York V.l.n r. Winston Churchill. Bernard een onderhoud met Generaal Eisen-\Baruch en Generaal Eisenhower. EDG-verdrag strijdig acht met Belgische grondwet. Dit gerucht werd in regeri ïcskringen voorbarig genoemd. Overigens zijn de juristen van het parlement het niet eens met het advies var. de Raad van State, een advies, dat nog niet werd gepubliceerd, maar i elks inhoud door „Le Sou-" werd onthuld. Men gaat o.a. uit van d» thesis, dat de Belgische grondwet ook nl2t voorziet voor oorlogstyd en dat men '»nslotte niet discussieert over Je regeringsvorm van een land, op het ogenblik dat het bestaan van dat land zelf ir gevaar verkeert, want het E D G-verdraw is in ieder geval een beveiliging tecen een militaire agressie. Op deze Juridische spitsvondigheid, zal de regeringsmeer derheid zich baseren om het E.D G - verdrag door beide Kamers te laten goedkeuren, zonder wijziging van de grondwet. Bovendien is de opzet van het Euro pese legei beperkt tot zekere eenheden van het Belgische leger, zoals ook de opzet van het Schuman-plan beperkt ls tot twee economische sectoren De ex-premier Van Acker neeft eens gezegd, dat men om het ^dvies van de juristen nooit verlegen hoeft zijn' de een zal wit zeggen, de ander zwart Het ziet er naar u t. dat ook de hui dige premier. Van Houtte, van deze gulden raad en d nkbaar gebruik zal mak' om het voortbestaan van zyn kabinet te rechtvaard'gen Strijd om „Ommelanden" arbeiders Samenscholingsverbod in Aclitkarspelen PIA BECK OVERWERKT Amerikaanse tournee uitgesteld De jazz-planiste Pia Beck ls over werkt en zal op dokters advies rust moeten nemen zy zal deze „gedwongen vacantie" in een rustig plaatsje in het Oostenrijkse berglandschap gaan doorbrengen. Haar tournee door Amerika moet daardoor Uitgesteld worden tot 17 Februari. Gejoel en gejouw De burgemeester van de Friese ge meente Achtkarspelen. de heer I!. van Ek. heeft ccn samenscholingsverbod afgekondic* voor de 27 dorpen, ge huchten en buurtschappen in de ge meente Achtkarspelen. Dit als gevolg van de relletjes, welke thans voorval len ten "evolge van het feit. da', ar beiders uit dc gemeente Achtkarspelen, die vroeger werkzaam waren bU de Condensfabrick „Friesland" te Leeu warden. thans in dien-t zijn getreden van de Coöperatieve Melkfabriek „De Ommelanden" in Groningen. De arbeiders orden 's morgens met een bus gehaald en 's avon. s met dit zelfde vervoersmiddel teruggebracht, 's Avonds staan er dan honderden men sen op straat, ule de arbeiders najou wen en het hui. lastig maken. Eergisteravond was er in de dorpen Twjjzel en Kooten een grot" oploop, waarbij oncev»e- 500 personen betrokken waren De burgemeester heeft thans elke samenscholing, van meer dan vyf perso nen verboden. Onderkruipers Nadat de burgemeester bovengenoemd verbod had afgekondigd, heerste er In de gemeente Achtkarspelen. maar vooral in de dortsen Buitenpost. Twyzel en Droaeham een ongekende drukte De politie van de commandopost Achtkars pelen kreeg assistentie van ongeveer 40 politiemannen van de omliggende ge meenten. Mcr. ziet in Ichikarspelen dc 25 ar- l»iders als onderkruipers en men schroomt er niet voor dit op onmis kenbare «üze duidelijk te maken. Toen de apart xoor dit doel aangeschafte ,.Ommelanden"-aulohus voor het eerst de dorpen binnenreed, werd de weg door een verontwaardigde mei.igte versperd. De arbeiders a-ernei nage jouwd cn er werden z^lfs bedreigingen geuit. Tot mishandeling van de werkwilligen kwam het echter niet, doch de politie van Achtkarspelen meende er toch goed aan te doen de burgemeester te verzoe ken een samenschol'ngsverboc' af te kondigen, omdat de gemoederen steeds meer in beroering werden gebracht. Gistermorgen werden de ruiten van de autobus ingegooid. De Alg. Ned. Agrarische Bedrijfsbond organiseerde dezer da?en ln de gemeen te Achtkarspelen een vergadering, waar in het hoofdbestuurslid S var der Ploeg de arbeiders en ook andere belangstel lenden opwekte achter de staker, te staan „in hun strijd om het sociale recht". Geladen menigte Hoewel alle politiële mar (regelen ge nomen waren, en het samenscholings verbod reeds steravond van kracht was. omzoomde een grote m?n:Tte toch nog de straatweg, welke door de gemeenle Achtkarspelen loopt, en waar de autobus met wer-williccc om half zes werd verwacht. De politie maante ook geen aanstalten de nieuwsgierigen en Ietwat geladen mensenmenigte uiteen te jaeen. ondanks het feit, dat men hier en daar .ve) met tien personen 'egelyk samei tond. Om half zeven arriveerde de bus, waarin de Friese arbeider*, maar ook iele Groninger arbeiders zaten Er deed zie i geen enkel .icident voor. De bus werd geëscorteerd door motoren van de Rijkspolitie en ot alle hoekt t van de straten stonden politiemannen, die in structie hadden bil voorkomende rel letjes direct in te grypen De arbeiders werden allen bil hun eigen huls afgezet: hier en daar ging -en gejoel op. „>en zij zich haastig ln hur. woning begaven Gisteravond weden alle werf willigen door de leder van het hoofdbestuur van de Alg Ned Agrarische Bedrnfsbond bezocht Mcr wilde alsnog trachten deze mensen te bewegen niet bil ..De Ommelanden" te werken De d.recteur va.. „De Ommelanden" spreekt van .jpvoiutlonnalr optreden v n de stakers" en heeft verbaal laten opmaken in ver band met het stukgooien van de ruiten van de „Ommelanden "-autobus.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1953 | | pagina 1