IN HET VOETSPOOR
VADEREN
DER
OUDE JAARSDILEMMA
IN NEW YORK
Hoe is de voedingstoestand van
de wereld einde 1952?
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 31 DECEMBER
„Zijn papieren daalden ineens
heel sterk
(Van ome Amerikaanse correspondent).
HET is een goed ding, dat men zich, bij het einde van het oudeen bij het
begin van het nieuwe aarbezint op wat men voor zijn eigen manier van
leven behoorlijk en correct acht. Meer dan anders, is men in die periode
geneigd zich af te vragen: is die reactie, is die daad, nu wel de juiste?
Ik zou U natuurlijk het overbekende verhaal kunnen doen, dat het op Oude
jaarsavond stampvol is op Times Square, en dat er een oorverdovend lawaai
opstijgt en een hels getoeter en gefluit, wanneer de lichtende letters van de
New York Times aangeven, dat het nieuwe jaar is aangebroken. Maar belang
rijker dan dat getoeter en geschreeuw lijkt mij toch die inkeer, dat balans
opmaken, waar vrijwel niemand ter wereld omstreeks 31 December aan ont
komt. Ook niet fe New York. Op 31 December 7952 zal het wel niet anders
zijn dan in andere jaren en daarom doet het er niet zo veel toe, welk oudejaar
men beschrijft. Vandaar dat ik bij uitzondering niet schroom om als journalist
met oud nieuws aan te komen, met een verhaal over wat mijzelf twee jaar
geleden te New Vork is overkomen en dat mij bij gebleven is, juist omdat het
Oud en Nieuw was en omdat enig ethisch zelf-onderzoek niet afwezig bleef
daarbij.
Ik aarzelde dan ook niet om hem, op
Vreemde ontmoeting
OP 30 DECEMBER 1950 liep lk, met
niets anders dan mijn ziel onder
mijn arm, over Sixth Avenue in de
buurt van de 34ste straat. Zonder veel
te zien, stond ik te kyken naar een
etalage van een herenmodezaak en In
eens hoor ik van een man naast mij de
opmerking: „Dat is toch maar matige
kwaliteit. BI) ons in Canada hebben we
toch betere dingen". Dit was de Inlei
ding tot een gesprek, waarbij hij ver
telde inderdaad uit Canada te komen,
en lk. dat ik Nederlander was. Dat gal
een aanknopingspunt, want de man was
als bevrijder aan het eind van de
oorlog ons land binnengekomen en hij
wist zich nog vrij veel uit die tijd te
herinneren.
Wat het heden betrofsamen met zijn
broer was hij, gedurende de nacht, per
auto uit Canada naar New York geko
men. Zijn broer was doorgereden naar
Philadelphia, om daar een oude vriend
op te zoeken en zou de volg?nde dag
weer terug komen. Maar kort nadat zijn
broer doorgereden was, kwam de ach
tergeblevene tot een vervelende ontdek
king. Hi) had zijn leren autojekker ln
de wagen achtergelaten en in plaats
daarvan een lichtere jas aangedaan. Dat
was redelijk, want het was vrij warm in
die dagen. Maar uiterst onaangenaam
was het dat hij in die leren jekker ook
zijn portemonnaie met al zijn geld had
laten zitten Ook al had hij zich kun
nen Identificeren, bij een bank had hij
geen geld kunnen opnemen. Daarvoor
moesten eerst documenten heen en weer
worden gestuurd naar Canada en dat
nam zoveel tijd. dat het geen zin m>?er
had er aan te beginnen. Uiteraard vroeg
ik. of hij dan de hele dag nog niet ge
geten had en dat bleek Inderdaad het
geval. Al gauw zaten we dan ook ln een
drug-store achter een hamburger met
een kop koffie. Daar vertelde de heer
Hughes, zo was zijn naam, het een en
ander óver ztjn leven in Canada. Hij
had met zijn vader een bouwbedrijf en
zijn grote hobby was ski-en. Hij had
een eigen ski-hut, twee uur treinen van
zijn woonplaats en daar ging hij ln de
winter dikwijls voor het weekend naar
toe. Daar hij. reizend zonder bagage,
in een hotel vooruit moest betalen, en
daar hij toch ook verder niet op een
houtle kon bijten, bood lk hem aan hem
10 doll, te lenen. Daar was hij kennelijk
blij mee en hij zou me de volgende dag
ln het. gebouw van de Ver. Naties komen
opzoeken, samen met zijn broer. We
zouden daar lunchen en vervolgens het
gebouw bekijken.
Tijdens de hele ontmoeting voelde ik
steeds wel enige twijfel aan de waarheid
van het verhaal, maar de man zag er
niet naar uit. dat hij dronk, hij had
beschaafde manleren en was eigenlijk
erg aardig. Ik had wel even de neiging
hem naar een identiteitsbewijs te
vragen, maar ik deed het toch maar niet.
omdat dat zo duidelijk mijn wantrouwen
getoond zou hebben en zoiets is zo pijn
lijk. Toch gaf lk mezelf, toen Hughes
wegging, niet meer dan 50% kans die
tien dollar terug te zien.
Goed of slecht begin?
Hughes en broer
kwamen niet
OP OUDEJAARSDAG wachtte ik
tevergeefs ln het gebouw van de
Ver. Naties; Hughes en zijn broer
kwamen niet opdagen. Ik had dus ken
nelijk verkeerd gegokt. Ik was toch te
goed van vertrouwen geweest, en ik
had hem naar zijn papieren moeten
vragen. Maar ja, hij had toch een net
mens kunnen zijn, en hoe penibel had ik
dan de situatie niet gemaakt.
Verdiept in dergelijke oudejaars-ge-
d a oh ten kwa m ik 's avonds terug in
mijn hotel. Plotseling legt daar iemand
de hand op mijn schouder. Ik kijk om
en zie tot mijn verrassing het vrolijk
lachende gezicht van Hughes. Hil was
veel te laat op de Ver. Naties gekemen
en had m? daar niet kunnen vinden.
Toen was hij maar naar een debat over
de Palestijnse kwestie gaan luisteren en
daarover wist hij een paar aardige op
merkingen te maken.
Waar zijn broer nu was' Die had hem
u't Philadelphia opgebeld (naar het
hotel waar ze elkaar zouden ontmoeten»
nipt de sombere mededeling, dat de auto
matische versnelling van de auto ge
repareerd moest worden en dat zou wel
een dag duren.
Veel tijd had lk niet. maar ik vroeg
Hugh-s of hij een glas Jenever op mijn
kamer kwam drinken. Hi) bleek allerlei
soorten Nederlandse jenever goed te
kennen en die kennis boekte ik maar
on zijn credit. Het hele gesprek deed
zijn papleren trouwens rijzen Wanneer
iemand op 1e kamer is. kun Ie hem beter
observeren dan in een drug-stor? en
deze man had toch werkelijk niet het
uiterlijk van een oplichter. Hij leek
zeker voor 80 of 90% te vertrouwen en
O? NIEUWJAARSDAG moest lk
naar een kleine nieuwjaarscock
tail ln het Waldorf Astoria Hotel.
Pas daarna zou lk Hughes kunnen ont
moeten en lk vroeg hem daarom, om
half acht ln de gTOte vestibule van dat
hotel te komen. Hij was er inderdaad.
Maar het nieuwe jaar was voor hem
niet al te best begonnen. De auto was
nog altijd niet gerepareerd. Toch was
er een klein geluk bij alle ongeluk: hij
had die middag, geheel toevallig een
meisje ontmoet, dat hi) ln geen jaren
had gezien. Hij had haar gevraagd* die
avond met hem uit te gaan en hij
vroeg me nu, of ik hem aan nog 5 dol
lar zou kunnen heipen. Toen begonnen
zijn papleren opeens te dalen: een
meisje mee uit nemen ln New York
kost meer dan vijf dollar; bovendien:
hoe kon zijn boord nog zo helder zien,
nadat Hughes enige dagen door New
York had rondg aiopen? Dat vroeg ik
hem niet, maar wel iets anders: ..Jolvn
(wy noemden elkaar na de borrel bij de
voornaam» waarom ben je toch niet
naar Je consulaat gegaan, toen je merkte
g*n geld bij Je te hebben?" Zijn ant
woord was. dat hij daar niet aan ge
dacht had, maar dat het zinloos zou
zijn geweest, omdat hy ook zijn legiti
matiepapieren ln zijn leren Jas had
laten zitten
Op dat moment daalden Johns pa
pieren ineens heel sterk: lk wist m?
zeker te herinneren, dat hij me verteld
had op de bank. waar hij geld had pro
beren te krijgen. ,wc| legitimatie-papie
ren te hebben gz-toond. Al mijn ver
trouwen was Ineens weg en lk zei:
„John, luister eens. ik vertrouw Je voor
geen o?nt. Bn lk heb je eigenlijk nooit
vertrouwd Wi) staan hier in het midden
van de vestibule en twee detectives,
die ik van tevoren gewaarschuwd heb,
houden ons ln het oog Ik heb hun ge
zegd, dat de zaak ln orde was. wanneer
zi zagen, dat je me twintig dollar gaf.
Doe Je dat niet, dan begrijp Je,
hoe je ervoor staat".
Druppels kwamen op zijn voorhoofd.
en twintig dollar uit zijn portemonnaie.
W? hebben het spel volledig uitgespeeld.
Kwasie opgewekt pratend, liepen we
naar de draaideur. Misschien had daar
het doek moeten vallen. Maar ik kon
toch niet laten, om, toen hi) wegdraaide
en lk achterbleef, snel hem to? te sis
sen: „Die detectives waren er helemaal
niet"
Een goed begin van het nieuwe Jaar?
Het heet verstandig om zich de kaas niet
van het brood te laten eten. John was
z:-ker een oplichter, maar hij had toch
wel iets aardigs en een zeker talent
voor toneelspelen moet hem niet
vreemd zijn. Hn wa6 misschien toch
aardiger geweest de man toen hy om
die laatste vijf dollar vroeg, alleen maar
te laten merken, dat Je hem door had
en hem dan die twintig maar te laten.
Maar daarvoor mo?t Je rijk zijn.
Rijker in dollars en rijker ln goedheid
des harten.
Dr P. O. J. KORTEWBG.
Niet al te rooskleurig
(Door prof dr Albert van Houtte)
Tijdens zijn zestiende zitting, te
Rome ln November jl. gehouden, heeft
de fa.o., de Internationale voedings
raad, een uitvoerige bespreking gewijd
aan de toestand van de voeding en de
landbouw ln de wereld. Op het eerste
gezicht zijn de vooruitzichten voor 1953
gunstig. Van 1951—1952 naar 1952— 53
ls de landbouw-productle over de wereld
met 2 procent toegenomen, voor het
eerst sedert de oorlog is de productie
meer gestegen dan de bevo'king van de
wereld. By nadere analyse constateert
men echter, dat de gemiddelde bevoor-
Prof. Albert van Houtte hoog
leraar aan de Leuvense un.versltelt
en voorzitter van het Belgisch na
tionaal comité van de FA O.,
schreef voor ons biigaand artikel,
waarin hy uiteenzet hoe de voe-
dlngst--estand van de wereld aan
het einde van dit jaar ls.
rading per inwoner, ln de gehele wereld,
thans lager ls dan ln 1938.
wy. In de Westerse wereld, vergeten,
dat het „dagelijks brood" van de helft
van de wereldbevolking niet brood, maar
rijst ls. De productie van granen ls ln
het a s. Jaar geen zorgenkind. De Ver.
Staten en Canada hebben zeer goede
deren, op 5 Januari. Driekoningen, het
Italiaanse Sinterklaasfeest. In Frank
rijk geeft men nog steeds geschenken
(étrennes, Italiaans strenna van de
godin Strenla) op Nieuwjaarsdag.
DE VOORSPOEDSRITUS van 1
Januari vindt zyn tegenbeeld ln de
gebruiken voor Oudejaarsavond.
Door het maken van veel lawaai wij
zmspelen niet op de Jazzmuziek ln de
dancings maar ook ketelmuziek en
pistoolschoten werden de boze Invloe
den. die alle kwaad Ln het verstreken
Jaar hebb.m veroorzaakt, verdreven. En
om alle slechte invloeden te weren., is
het een goed Italiaans gebruik, vooral
te Rome, dat men die nacht om twaalf
uui allee wat men in de loop van het
jaar gebroken heeft Lessen en borden,
pelten en pannen, vaak hele fornuizen
en oude badkuipen, uit het raam gooit.
Sedert de laatste vyftlg jaar wordt dit
gebruik door de politie betreden, maar
het ls een moedig politieman, die zich
cp dat gevaariyke uur op straat waagt
om juffrouw Sofonlsba van de zevende
verdieping to? te schreeuwen dat zy
moet ophouden haar lege flessen op
straat te gooien, wanneer mynheer
Hercules van vyf hoog Juist bezig is een
oud potkacheltje door de vensteropening
te wringen!
(Tekeningen Flep Westendorp)
En men schonk
elkaar takjes
TtLk
i»!Li
„Vrolijke keuken" op Oudejaarsavond
in Italië
(Van onze Romeinse correspondent)
EN nu zit Uw brievenbus vol visitekaartjes en onder de Kerstboom hebben
de „mooie" kaarten met romantische landschappen, spelende poesjes en
rozige Engeltjes gestaan, allemaal onderdelen van de wenserij. En in Frankrijk
is het een beetje „Sinterklaas" en geeft men elkaar geschenken, die „etrennes"
heten.
Aan dat alles zyn, volgens de
lieren, die het weten kunnen, wy
Romeinen schuld! Niet de Romei
nen van vandaag en zelfs niet die van
20 eeuwen geleden, maar nog véél oudere
Romeinen, van wie wy zo heerlijk weinig
weten en er toch alleraardigste byzon-
derheden over vertellen. De hoofdschul
dige zou zyn koning Tltus Tallus, een
oude heer uit de allerprilste jeugd van
Rome. Eigeniyk was hy een koning der
Sabijnen, maar volgens de legende zou
hy zyn buurman Romulus, die al een
dagje ouder werd. geholpen hebben by
het regeren der nieuwe nederzetting. He
dendaagse geschledschryvers, die bitter
weinig eerb:ed hebben voor mooie le
genden en kleingelovlg zyn wanneer het
om edele handelingen van koningen en
andere potentaten gaat, menen dat de
Romeinen dit verhaal over de samen
werking der twee koningen hebben be
dacht om een Romeinse nederlaag te
verdoezelen. De Sabynen zouden, om het
eens modern uit te drukken, het over
wonnen Rome tot een protectoraat heb
ben gemaakt. Vsn Tit us Tatius wordt
verteld, dat hij een bijzondere verering
had voor de Sabynse godin der gezond
heid Strenia en dat hy by het begin van
het Jaar takjes placht uit te delen van
de aan Strenia gewyde bomen ln het
heilige bos Jucus Streniae", dicht by de
plaats waar later het Colosseum ver-
Aan die gewoonte zyn de Romeinen
lange tyd trouw gebleven en men schonk
elkaar takier iverbenae» van de ver
bena-plant (afweermiddel tegen het
boze oog en tegen zwarte magie», en
ook van laurier- en oiyvenstrulken La
ter kwamen daar vijgen en honing by,
opdat het nieuwe jaar vol zoets zou zyn.
De klad kwam er een beet je ln toen men
het in duurder geschenken ging zoeken,
byvoorbeeld vergulde dadels, dus een
uitheemse vrucht. En helemaal mis werd
het toen men met geldgeschenken begon.
Tegenwoordig geeft men Nieuwjaars
fooien. vooral aan de werkende stand.
By de Romeinen was dat precies an
dersom. De „cllëntes". een soort van
claque van parasieten, die elk grootheer
placht te vergezellen als hy zich naar
het forum, badhuis of renpark begaf, om
daar zyn lof te verkondigen en zodoende
het recht op een gratis maaltyd te ver
werven, deze „cllëntes" gaven op
Nieuwjaarsdag aan hun patroon zilveren
munten. Ook de keizer ontving op die
dag geldschenklngen van zyn onder
danen. Augustus gebruikte de Nieuw
jaarsgaven om Rome te verryken met
kunstwerken die hy In Griekenland en
Zuid-Italië liet opkopen. Het werd al
gauw een dure aardigheid, da3r men
aan de gaven symbolische waarde ging
toekennen. Hoe meer munten men gaf,
des te meer fortuin wenste men zyn pa
troon of de keizer ln het nieuwe jaar.
Verscheidene keizers. Tiberius en vooral
Claudius, hebben dit misbruik dan ook
bestreden.
IM ITALIË ls van deae geldschenkery
Iets overgebleven, en wel ln een heel
onverwachte vorm. Op Nieuwjaarsdag
pleegt men vrienden en kennissen te
eten te vragen, waarby men de gasten
gebraden worst met hnaenmoes voorzet.
Linzen zyn in ons Noorden niet zo be
kend. Zy zien er uit als heel kleine,
platte schijfjes, donkerbruin van kleur.
Iedere Italiaan ziet ln de Nleuwjaars'.in-
zen munten, en eet er zoveel mogelijk
van want dit betekent voorspoed ln het
nieuwe Jaar. De geschenken zijn ook ge
bleven. maar die geeft mei» elkaar het-
zy op Kerstmis, hetzy, vooral aan kin-
..dat men die nacht om 12 uur allesuit het raam gooit..
oogsten gehad, de graanproductie ls er
39 procent hoger dan vorig jaar. Ook ln
Argentinië, waar de bebouwde opper
vlakte met 30 procent werd uitgebreid,
was de productie hoog. ofschoon Argen
tinië een invoerland voor taxwe ls ge
worden. In Europa was de graanoogst
8 procent, ln India 16 procent faog"T,
terwyi Joego-Slavlë en Pakistan, we-ke
met een lange droge periode hadder
te rekenen, hun graanimport zu't»
dienen op te voeren. Men beschikt c er
weinig statistische gegevens over ca
aanbouw van ryst, maar het mag als
vaststaand worden beschouwd, dat Cs
bevoorrading het wereldprobleem van
de voeding zal biyven, ondanks de z^er
goede ryst oogsten ln Italië en de Ver.
Staten. Od 5 Januari as. aal te Bang
kok een vergadering worden gear ra -
seerd, waar de rUstproducerende- en
oonsumeren-le landen zullen beraa »-
gen over de productie, de handel en ie
verdeling van dit belangryke product.
De bevoorrading in voedergraner. il
beter zyn dan vorig jaar. De malsoor t
was 4 procent hoger ln de Ver. Staten,
de beschikbare rogge en haver ln Eu
ropa 5 procent hoger, alleen ln Oost-
Europa schUnt de productie van voeder-
granen deficitair te zyn geweest.
De uitbreiding van de veeteelt in de
Ver. Staten zal echter de voor export
beschikbare contingenten veevoedergra-
nen beperken, waardoor kan worden
verwacht, dat de bevoorrading ln 1953
een moeliyk probleem zal biyven. De
prijzen van mals zyn ln verhouding
sterker gestegen dan de tarwepryzen.
Uit een overzicht van de zuivel- en
vleesproductie ln zestien landen, blykt
dat de productie van verse melk met 10
procent ls gestegen. Deze gestegen pro
ductie werd verbruikt onder de vorm
van bereide of niet geprepareerde dran
ken. terwyi de hoeveelheid, bestemd
voor de boterproductie, van 44 op 35
procent daalde.
Maar de kaasproductie en de fabrica
ge van melkpoeder steeg. In 't alge
meen werden recordproducties Inzake
vetstoffen bereikt, maar de kem van
het probleem ls het dollartekort, dat
vele landen belet de nodige invoer te
financieren. De vleesproductie zal. ook
over 1953, waarschynlyk met 2 procent
toenemen. Ingeval zich natuuriyk geen
nieuwe epidemieën voordoen en de
grasproductie de behoeften kan voldoen.
Dank zy de recordoogst op Cuba zal de
bevoorrading ln suiker ongeveer 5 pro
cent hoger liggen dan vorig Jaar. In de
loop van de as zomer zal een Interna
tionale oonferen tie worden gehouden,
met het doel de suikermarkt te organl-
A1 met al zou men dus kunnen con
cluderen, dat de toestand van de voe
ding en de landbouw ln de wereld sterk
verbeterde. Wanneer wy echter de be
schikbare hoeveelheden voeding verge-
ïyken met de groei van de bevolking in
bepaalde werelddelen, bomen wy inte
gendeel tot de droevige vaststelling dat
er thans gemiddeld minder voedsel ls,
per hoofd van de bevolking ln zekere
werelddelen, dan ln 1938. De productie
van levensmiddelen heeft zich zeer on-
geiyk ontwikkeld, zoals blykt uit de vol
gende 6taat:
(1038 100)
Europa
(zonder Sovjet Rusland) 100
Noord Amerika 144
Zuid Amerika 116
Verre Oosten 100
Midden Oosten 123
Afrika 108
Oceania 110
Men vergelyke deze productie-In
dexen met de"6tyging van de bevolking
ln Azië. Sedert twintig Jaren neemt da
bevolking van India en Pakistan met 5
mlUloen zielen toe. Van 284 mlllioen in
1901 la deze bevolking gestegen tot 433
mlllioen over 1951.
De productie van het Verre Oosten la
helaas niet hoger dan ln 1938, de uit
voer van die landen verminderde met
da helft, het ontbrak aan harde valuta
om de Invoer te betalen, van de zo
noodaakeiyke granen en ryst Rekening
gehouden met de gestegen bevolking ls
de voedingsstandaard van de bevolkin
gen aldaar gedaald. Een tweede onder
zoek van de F.A.O. wyst er op. dat die
werelddelen, welke ln 1938. reeds het
hoogste voedingsniveau hadden, hun po
sitie nog verbeterden, o a. Noord Ame
rika.
In Zuid Amerika is er een niet onbe-
langryke vooruitgang, ln Europa ls de
toestand ongeveer gelijk, maar ln de
Aziatische landen, waar de voedlngs-
sltuatle reeds onvoldoende was om een
normaal gezondheidsniveau te verze
keren. ls de toestand met ca. 10 procent
achteruitgegaan. Aldus staan wy voor
een wereld waar de ryke landen steeds
rijker, en de arme landen steeds armer
worden.
