LEIDSCH
DAGBLAD
91ste Jaargang
zaterdag 22 november 1952
No. 27771
Directeur J. W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorsi eD J Brouwer
dagblad voor leiden en omstreken
£6— per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Dir en A dm.: 25041; Red. 21507
Dc hoofden koel
Zoals te verwachten was. heeft de
jjieniblee der V. N tenminste de des
betreffende commissie, besloten een on-
(trzoek te doen instellen naar de apnrt-
e.dspolitiek in Zuid-Afrika. Zulks aan
|i, huid van de rechten van de mens.
etlyk die door de V. N. zyn aanvaard.
Dit wil impleciet zeggen, dat de vraag
of de V. N. zonder meer zich kunnen
i.a ten met zuiver binnenlandse aange-
i, ;enheden van de Zuid-Afrikaanse Ünie
ui zijde is gelaten. Behalve dan in zover,
dat het landpunt der regering Malan,
cut g.en enkel onderzoek mogelijk was,
I- afgewezen.
Met het statuut van de rechten van
de mens in handen, kan intussen o.i.
moeilijk worden volgehouden, dat ieder
onderzoek zonder meer kon worden af
gewezen H ?t valt niet te ontkennen,
dat door Malans apartheidspolitiek de
inheemsen en kleurlingen ln Zuid-Afrika
ln diverse opzichten worden achterge-
sield. hetgeen een zekere discriminatie
ir houdt!
Maar door het gevallen b?sluit zal
men geen stap verder komen, daar Zuid-
Afrika geen commissie op zjjn grondge-
bed zal toelaten en ook verder alle
medewerking zaj weigeren
Of dit evenwel Zuid-Afrika ten goede
zal komen, zal men moeten afwachten.
In ieder geval, er is een conflict ge
schapen, waarvan men momenteel de
betck-nis nog moeilijk kan vaststellen.
De kwestie Is immers op de agenda der
V N. geplaatst gebleven en wie durft
voorspellen, hoe volgend jaar op de
Zuid-Afrikaanse weigering zal worden
gereageerd?
Vermoedelijk zal nu spoedig de tweede
gevaarlijke kwestie ter tafel komen:
Tunis en Marokko. Men weet, hoe Frank
rijk zich hier op hetzelfde standpunt
plaatst als Zuid-Afrika, n.l. dat dit een
geheel interne Franse aangelegenheid
is. waarin het geen enkele bemoeienis
:al aanvaarden. Frankrijks kansen staan
gunstiger, daar hier de rechten van
mens niet in het geding zijn.
Zriu echter ook hier een direct con
flict ontstaan, dan aarzelen we niet te
uwrspellen. dat het bestaan der V. N.
in het geding begint te komen. En nu
moge men nog zoveel bedenkingen koes
taren tegen de VN. en heus. ze zijn
alle ongegrond zonder de V. N.
de ganse wereld een geduchte stap
terug doen. zacht gesproken.
Ware een ingrijpen in Korea zonder
V N mogelijk geweest? Het gevaar
>5 dan groot geweest, zo daartoe toch
s besloten om een halt toe te roepen
am de communistische agressie, dat een
regelrechte oorlog het gevolg was ge-
En wat een moderne oorlog he
rkent. ach. men zal het zich zo lan?-
•nerhand wel kunnen voorstellen, als
■vn 'eest over de atoom-proeven, waar-
-i nu van Amerikaanse zijde zelfs een
v-cef met een waterstofbom is gevolgd,
i- ln één woord verschrikkelijk, wat
over de mensheid zou losbarsten,
f- er de wereld zou een verwoesting
ris vinden zonder wederga, te erg.
afschuwelijk, om direct zelfs nog maar
verste verte te kunnen en durven
b?reffen.
Het is reden te meer voor alle goed-
llenden om zich te verzamelen en
■- krachten samen te bundelen, oo-
rCt geen enkel land het zal wagen naar
r- wapenen te grijpen. Helaas verkeert
mdermaanse in een positie, dat
.it- zo de vrede kan worden gered.
Het anti-communistische blok moet zó
s'erk zijn dat Moskou de lust vergaat,
-ri het tot eep botsing te doen komen!
Jammer genoeg zijn er nog te velen.
Ie dit niet volledig Inzien, die uit
üerlel bijkomstige motieven traineren
>a het bewapeningsoroces saboteren,
lie, hoe zowel in Duitsland als in
trankrljk de ratificatie van de conven-
vau Bonn en van de E.D.G. op los
schroeven staan dan ooit tevoren.
Hls de situatie bhans ligt. zou men
eisen, dat geen van beide tot rati-
zullen overgaan. Waarmede de
«richting van een West-Europees leger
ui moeten worden afgeschreven met
eevolgen van dien.
Wij kunnen ons echter niet voorstel-
oi. dat men dit zal durven en daarom
b'ijven wij vertrouwen, dat na de hul-
J - spanningen er een gunstiger atmos-
zal komen. Een van de directe oor-
"Vcen van de aarzeling is wel het op-
luiend geschil tussen Frankrijk en
hii't.Iand over de Saar. Steeds feller
mmen beide rivalen hier tegenover el-
ar tr staan en de verkiezingen van 30
vember zijn weinig geëigend om
'"'spanning te brengen Integendeel de
'evnstellingen nemen steeds feller ka
rakter aan en n>et zonder vrees ziet
r *n de afloon va.ri deze verkiezingen
emoet Er zijn reeds weer hartrtoch-
fn on*ketend die niet gemakkeliik
er zullen ziin te bedaren. Van weers
kanten. of wil men. van drie kanten,
«ie Saar zelf inbegrepen.
Daar.-m de wens tot alle leiders: houdt
öe hoofden koel
Moord op eeri Duitsgezinde
Saarlander
De politie van Saarbrueckcn heeft
gisteren medegedeeld, dat Donderdag
avond vier onbekenden de woning van
de 70-jarige aanhanger van de ver
boden Duitse dcmoeratische partij,
Georg Geiger. zijn binnengedrongen
en de man hebben doodgeslagen.
Geiger was gemeenteraadslid. Nadat
de indringers overhandiging van ver
boden pro-Duitse geschriften geeist
hadden ontstond een handgemeen, al
dus dc politic. Geiger Hep verwcn&mgen
op. waaraan hij spoedig bezweek. Aan
genomen wordt, dat de aanvallers niet
gummiknuppels gewapend waren.
Geiger werd voor de Duitse democra
tische party aJs gemeenteraadslid ge
kozen voordat de party verbod ,-n werd.
hetgeen 18 maanden geleden geschiedde.
Het verbod had echter geen invloed op
cic status van Geiger als gemeenteraads
lid.
Het nieuws van de moord op Geiger
werd door de politie geheim gehouden,
totdat het gistermiddag by dagbladen
in Saarbruecken bekend werd als gevolg
van een verklaring van de Duitse vice-
kanselier Blücher in Bad Erns op het
congres van de liberale party.
Het nieuws heeft in politieke kringen
te Saarbruecken ontsteltenis verwekt.
Men vreest, dat de openbare mening de
verantwoordeiykheid voor de moord zal
toeschryven aan de partyen, die de
constitutie van de Saar ondersteunen.
Een functionaris van de party van
premier Hoffman verklaarde, „dat de
moord deed denken aan „Nazi"-metho-
den om moord als middel tot provo
catie te gebruiken".
Volgens een gisteravond uitgegeven
verklaring van het ministerie van voor
lichting van het Saargebied is Geiger
echter door de indringers niet aange
vallen of verwond, doch enkele uren na
de invaj aan een hartverlamming over
leden.
De premier van heit Saargebied. Jo
hannes Hoffman, heeft ontkend, dat er
sprake zou zijn van een polit eke moord
Uit het onderzoek van de politi? en uit
verklaringen van de zoon van Geiger en
diens schoondochter was gebleken, dat er
geen kwestie van moord was. aldus
Hoffman. Hy zeide dit naar aanleiding
van de verklaring van de West-Duitse
vice-kanseher Blücher
Een woordvoerder van de West-Duitse
regering heeft gezegd. dat zijn regering
geen verklaring zal afleggen over dc
dood van Geiger zolang zij nog niet over
de feiten beschikt.
Geigers zoon. een arts. verklaarde
tegenover verslaggevers, dat 4 mannen
zijn woning binnendrongen en zijn vrouw
gelastten illegale pro-Duitse vlugschrif
ten af te geven. Mevrouw Geiger werd
met gummiknuppels geslagen, waarep
Geiger en zijn 70-jarige vader te hulp
snelden. In de daaropvolgsndc worste
ling werd Geigers vader gewond. Later
was hy aan de verwondingen overleden.
Geiger voegde hieraan toe. dat de aan
vallers enige exemplaren van de „Deut
sche Saarzeltung", een verbod ~n blad,
en enige pro-Duitse geschriften in beslag
hadden genomen.
In pro-Duitse kringen in Saarbruecken
Is verklaard, dat versoheldene personen
brieven hadden ontvangen, waarin zy
met vermoording werden bedreigd, ten
zij zij zich van pro-Duitse propaganda
onthielden.
De leider van de West-Duitse sociaal
democratische partij. Erich Ollenhauer.
heeft in een radio-uitzending het Saar
gebied een „politiestaat" genoemd. Hij
vreesde, dat de toestand de komende
week nog slechter zou worden.
Ollenhauer zeide. dat het ontslag van
de vakbondsleider Paul Kutsch door
toedoen van de politi? een bew-ys was.
dat er geen sprake van kan zijn. dat de
Saar een rechtsstaat is.
Ollenhauer legde zajn verklaring af
voordat berichten over moord op een
pro-Duitser in het Saargebied bekend
waren.
Hn West-Duitse verbond van vakver
enigingen heeft een beroep gedaan op de
geallieerde hoge cctnmissaris. ..de demo
cratische vrijheid in het Saargebied te
helpen verz:keren Het ontslag van
Kutsch en vyf andere Duitsgezinde vak
bondsleiders was ..een ernstige schending
van de democratische vrijheid". Een ge
allieerde woordvoerder verklaarde, dat
het verzoek van het vakverbond onder
zocht werd.
Korea-vraagstuk in de Ver. Naties
Indisch voorstel maakt kans
WEERBERICHT
Plaatselijk opklaringen
Dc Bilt verwacht tot morgenavond:
f:aaUe:yk opklaringen maar hoofd
je ijk m de kustgebieden ook enkele
omen. in de nacht en ochtend hier en
,c'« mist. Over het a'gemeen weinig
uranderng in temperatuur
'/■ikke tot matige wind draaiend naar
noordelijke richtingen.
(Opgemaakt te 10 uur)
t nummer bestaat uit veertien pag.
Rudolf Slansky (rechts). Wlado
Clemcntis (links) en twaalf andere
Tsjechen, eens allen vooraanstaan
de communisten en leden van de
regering, slaan in Praag terecht,
beschuldigd van „hoogverraad,
spionnagc. Trotskisme en Zionis
me".
Slansky was destijds secretaris van
de Communistische Partij in
Tsjechoslowakije; hij was degene,
die in Februari van 1948 de Russi
sche staatsgreep voorbereidde,
waardoor zijn land geheel onder de
heerschappij van Rusland kwam.
Clemcntis was Minister van Buiten
landse Zaken.
In kustgebieden iets zachter
Het KNMI deelt mede:
Een zeer brede Noorde'yke lucht
stroom tussen Groenland en Noorwe
gen voert grote hoeveelheden koude
Pool'ucht in de richting van Scandina
vië en de Britse eilanden. Gedurende
het weekeinde zal deze po aire lucht
onze omgev-Tig evenwel niet bereiken
Wel veroorzaakt de krachtige Noor
delijke luchtstroom wijzigingen in de
luchtdrukverdeling boven West-Europa.
Een cecomp iceerd depressie systeem
dat enige dagen voor Engeland was ge
legen. verp'aatst zich naar het conti
nent. In verband daarmede draait de
wind in ons land later naar richtingen
tussen West en Noord, waarbij iets min
der koude lucht van de Noordzee bin
nenstroomt In de kustgebieden kunnen
gedurende het weekeinde enkele buien
voorkomen, maar in het binnen'and.
waar het temperatuurverloop niet veel
verandering zal ondergaan, wordt geen
neers'ag van betekenis verwacht.
23 NOVEMBER.
Zon op: 8.13 uur; onder: 16.39 u
Maan op: 12 57 uur onder: 3138 uur.
Hoogwater te Katwyk te 6 59 en
19.25 uur. (24/11 te 7.56 en 20.27 uur).
Ernstige mijnontploffing
in België
Gistermiddag heeft zich in de mijn
,,Les Liegeois" te Zwartberg naby Genk
(Belgiei door myngas een ernstige myn-
ontploffing voorgedaan. Hierbij werden
5 münwerkers op slag gedood. 9 anderen
liepen zware brandwonden op.
Bekentenissen-regen
te Praag
Het proces te Praag is gisteren voort
gezet. Ook Clementis, de voormalige
Tsjecho-Slowaakse minister van bui
tenlandse zaken, heeft ohans schuld be
kend.
In de akte van beschuldiging tegen
Clementis wordt ook John Foster Dul
les. die dezer dagen als ce nieuwe Ame
rikaanse minister van buitenlandse za
ken is aangewezen genoemd. In een be
kentenis aan de politie zou Clementis
ook gesproken hebben over de voorma
lige Amerikaanse ambassadeur in
Praag, wyien Laurence Steinhardt
S'e.nhardt zou. volgens de tenlaste
legging. Tsjechoslowaakse aristocraten
geho'pen hetrtoen. met hun bezittingen
te vluoh'en. Clementis zou verder be
kend hebben, militaire Inlichtingen ver
strekt te hebben aan de vroegere Britse
ambassadeur in Praag sir Philip Ni-
ohols Clementis zou ook Israëlische di
plomaten beschuldigd hebben.
Het Israëlische ministerie van buiten
landse zaken zal protesteren tegen .po
gingen om Israël. Joodse le.oer? en
Joodse organisaties te betre&ken bij het
proces tegen C.ementls en Slansky".
Het protest zal in krachtige bewoordin
gen zijn gesteld
j De Indonesische afgevaardigde naar
de VN. Palar, heeft ln de algemene
vergadering aangedrongen op aanvaar-
i ding van het Indische voorstel voor het
oplossen van het krljgsgevangenenvraag-
stuk in Korea. Hy noemde het voorstel
de verst gevorderde benadering van de
j „gemeenschappelijke grond, waarop bei-
I de partijen elkaar kunnen treffen".
I Palar zeide vurig te hopen, dat beide
partijen de laatste stap zouden doen. om
tot een vergelijk te komen.
Palar zeide alles in het werk te zullen
stellen om de Indische resolutie te steu
nen. Hy zeide echter zyn eigen voorstel
te zullen indienen, indien hij de over
tuiging zou verkrygen. dat zulks nood
zakelijk was.
Het voorstel van India inzake de
krygsgevangenen in Korea wordt ook
door de Nederlandse delegatie beschouwd
als een ernstige en zeer te waarderen
potrlng cm de moeiiyke kwestie der re
patriëring der krijgsgevangenen op te
lossen, maar in verband met de ver
schillende zwakke plekken die er in te
vinden zijn. heeft de delegatie haar
houding omtrent het voorstel nog niet
definitief bepaald.
Afgezien van het feit, dat een repa
triëringscommissie van vier, waarin
Zweden. Zwitserland, Polen en Tsjecho-
Slowakije zitting zouden hebben, niet
werkelyk onpartijdig zou kunnen worden
genoemd, moet men zich b.v. afvragen
of de commissie er ooit in zou kunnen
slagen een vAor allen aanvaardbare
strikt objectieve scheidsrechter te vin
den, zo redeneert men in Ntderlandse
kring. Het voorstel van India schrijft
voor. dat zulk een scheidsrechter de be-
s'fcsende stem moet uitbrengen over
alle kwesties waaromtrent de stemmen
van de vier leden der commissie staken.
Een ander bezwaar van Nederlandse
kant is, dat de repatriëringscommissie
niet over machtsmiddelen zou kunnen
beschikken om de orde onder de krijgs
gevangenen te handhaven, nadat deze
door de oorlogvoerende partijen aan de
commissie zouden zijn toevertrouwd. Wat
kan die commissie dus doen als er weer
een oproer onder de krygsgevangenen
zou uitbreken zoals op Koje het geval
is geweest?
Voorts zaet de delegatie een ernstige
moeiiykheid in het plan om de beslis
sing omtrent krygsgevangenen. die na
negentig dagen nog niet naar hun
vaderland zijn teruggekeerd «wat alleen
kan betekenen, dat zij niet terug willen)
over te laten aan de politieke conferen
tie. die op de wapenstilstand zal volgen
Daar de gevangenen die wel terug wil
len. nooit een probleem hebben opge
leverd. blyft men dus zitten met de
gevallen, waarover al maandenlang te
vergeefs gedelibereerd is en in dat op
zicht kan men het moeiiyk een voor
uitgang noemen, dat deze nu zouden
moeten worden besproken in de politieke
conferentie, waar zy dus door de tegen
partij zouden kunnen worden gebruikt
als onderhandelings-object voor het
verkrijgen van nieuwe concessies De
vertegenwoordigers van India menen
weliswaar, dat bij de behandeling der
krijgsgevangenen volgens de door hen
voorgestelde werkwijze een veel kleiner
aantal niet naar hun land van her
komst terug zou willen dan tot dusver
op grond van het onderzoek door staf
leden van het commando deT VJ4. werd
aangenomen, maar zekerheid hierom
trent bestaat niet.
Ondanks deze en andere bezwaren
staat de Nederlandse delegatie echter
bepaald niet zonder meer afwijzend te
genover het voorstel van India
Eden heeft zyn verbiyf tot volgende
week verlengd.
WYSJINSKI OVER AGRESSIE.
De Sovjet-Russische minister van bui
tenlandse zaken Wysjinski heeft ln de
rechtskundige commissie van de Ver
enigde Naties gesproken over het begrip
„agressie". Hij beschuldigde Groot-
Bnttannië. de Verenigde Staten en de
Nato-leden in het algemeen er van zich
te verzetten tegen een omschrijving van
het begrip „aanval" door de Verenigde
Naties, daar „hierdoor een hulpmiddel
zou ontstaan om nieuwe oorlogen te
voorkomen". Hy voegde hieraan toe, dat
de door hem genoemde staten „handelen
volgens de wetten der kapitalistische
economie".
Wysjinski drong aan op aanvaarding
van het Russische ontwerpvoorstel voor
een omschrijving van het begrip „aan
val". „Groot-Brittannie, de Verenigde
Staten en andere landen verzetten zich
tegen de Russische omschryving. omdat
deze niet alle vormen van agressie dekt.
Dit is echter ook niet nodig. Het is vol-
Gistermiddag is Hr Ms Fregat
folian Maurils van Nassau", ter
1 aflossing van Hr Ms torpedoboot-
jager ..Piet Hein", naar de Koreaan-
se wateren vertrokken.
Het vertrek uit Den Helder.
POOLSE VISSERS DESERTEREN.
Thans weer 14 in Amsterdam.
Reeds ruim een jaar lang verdwynen
regelmatig vissers van Poolse trawlers
die in de Noordzee vissen. Een aantal
van hen nam toen hun sóhip een Ne-
I derlandse haven aanlep. de benen en
werd door de Nederlandse politie aan
gehouden.
I Kortgeleden zyn er weer 14 gearres-
teerd en naar het hoofdibureau van po-
lite te Amsterdam overgebracht. Voor
1 zzover zij een bestemming kunnen op
geien worden zy weer vry gelaten. Zo
Is er kortgeleden een naar Mannheim
I vertrokken om dienst te nemen by een
Pools onderdeel van het Amerikaanse
i leger. Anderen zijn naar Amerika ge-
i emigreerd. Over hen die geen bestem
ming hebben zal de minister van justi-
tie een beslissing moeten nemen.
DESKUNDIGEN IN INDONESIË
WELKOM.
Met de „Willem Ruys" is in ons land
aangekomen Raden A ting Natadikoe-
soemaih. van Januari 1950 af tot voor
kort hoofdcommissaris van politie te
Djakarta, thans benoemd tot hoofd van
het imrrugratiekantoor van Indonesië in
Nederland, als opvolger van de heer
Kruysboom, een Nederlander.
Volgens zyn verklaring is voor Neder
land het aantal „nieuwkomers" con
form de gegeven richtlynen gelimiteerd
tot 8000, maar dit aantal zou in overleg
met Djakarta voor verhoging vatbaar
rijn. Alle technische deskundigen zijn
welkom by de opbouw van het land,
zonder dat gelet wordt op nationaliteit.
doende om de meest opvallende agressie-
vormen te omschrijven", meende de
Russische minister, hieraan toevoegend,
dat de Sovjet-Unie aandrong op aan
vaarding van haar voorstel, omdat om
schryving van het begrip „aanval" er
hi. toe by zal dragen agressie tegen te
gaan en de Veiligheidsraad een nieuw
hulpmiddel te verschaffen om. in geval
van een aanval, uit te kunnen maken,
welke staat de aanvaller is geweest.
Het Nederlandse ss „Rijndam" en het
Zweedse schip „Stella Polari zuilen
tydens de kroning van Koningin Ei.sa
vende hotels worden gebruikt, zo is door
vende hitels worden gebruikt, ?o is door
de havenautoritei'en medegedeeld. In
het Engelse Lagerhuis is verklaard, dat
6 schepen in de Theems zouden worden
gemeerd als dryven.de hotels, waarin
3400 bezoekers zouden kunnen worden
ondergebracht De schepen zullen daar
ongeveer een week blyven.
Dc Waardgraclit moge sedert 1SS5 in uiterlijk aan-
l ;icu uicl zo heel veel Verouderd zijn. liet boven
staande plaatje illustreert toch wel heel duidelijk
de ingrijpende wijziging, welke het algemene stads
beeld sindsdien heeft ondergaan. Een 70-tal jaren
i geleden gebruikten de bewoonsters op ..wasdag"
rustig de openbare weg als bleekveld zonder zich
I ongerust behoeven te maken over verontreiniging
door passerende auto's of andere verkeersmiddelen.
Overigens vormt dc bovenstaande foto ook een wel
sprekend pleidooi voor de spreekwoordelijke zinde
lijkheid van dc Hollandse, in het bijzonder de Lcidse
huisvrouw.
En ook blijkt er uit. dat Hildebrand zijn „pcucraar"
uit de Camera Obscura" niet ten onrechte in Leiden
deed wonen!
