EIDSCH DAGBLAD Nato vormt belangrijke bijdrage tot ruimere veiligheid V.N. voldeden niet aan lioge verwachtingen Trygve Lie afgetreden als secretaris-generaal der Y.N. Onduidelijkheid inzake Duitse gemeenteraadsverkiezingen Siste Jaargang DINSDAG 11 NOVEMBER 1952 No. 27761 fcirecteur: J W Henny loofdredactie: B W Menkhorst eD J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 16— per kwartaal: f 0 47 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 215CTl minister LUNS op de V.N. Na-oorlogse status quo kan niet voortduren De Nederlandse minister van Buiten- rndse Zaken mr Luns heeft in de bij- inkomst. der algemene vergadering van VN. gisteren een uiteenzetting ge- Iven van het Nederlandse standpunt zake de internationale aangelegenhe- Mr Luns meende te moeten consta teren. dat de V.N. met name op het sebied van vrede en veiligheid niet hebben kunnen voldoen aan de in !!'45 gewekte hoge verwachtingen. Wel is een moedige daad gesteld door het optreden in Korea, aldus mr Luns, 1 doch men moet er voor op zijn hoede blijven dat de gedemonstreerde een heid van doel niet wordt verzwakt door degenen, die de gelederen der V.N. trachten te sniiten. De V.N. zijn bereid en verlangend een eervolle wa penstilstand te sluiten, maar de be ginselen van de V.N. moeten onver zwakt gehandhaafd bliiven. Mr Luns zeide dat men zich niet kan leerleecen bii een onbepaald voortduren sn de na-oorlogse status quo in som- ïlze delen van de wereld, maar dat met reedzame middelen gestreefd moet wden naar verbetering van klaarbüi- elnk onrechtvaardige en oneezonde «standen. Hii refereerde hierbii aan cc verdeeld ziin van Korea en Duits- ind en aan de bezetting van Oosten- ik. Verder bestaat er nog steeds een evaarliik gebrek aan machtseven- icht. Daarom moet geleidelijke opbouw an de krachten der vriie wereld zii het een beperkte regionale sfeer, toege- ulcht worden. Sprekend over de Nato zeide mr Luns dat verschil van mening onder de aangesloten landen door de tegenpar tij klaarblijkelijk wordt aangezien als een teken van verdeeldheid. Het zou echter een ernstige misrekening zlin. wanneer de communistische wereld ging denken dat. waar het de wezen lijke doelen van de Nato betreft, de eenheid van wil en streven der aange sloten landen ondermijnd zou kunnen worden. Wii beschouwen de Nato. al dus minister Luns. als een van de be langrijkste bijdragen tot de ruimere gezamenlijke veiligheid, die het Hand vest der V.N. op het oog heeft. Wii zien in. dat op dit ruimer gebied de Veiligheidsraad gefaald heeft in het organiseren van een permanente in ternationale gewapende macht. On der deze omstandigheden moesten an dere middelen in het kader van het Handvest worden aangewend en dit is gebeurd. Mr Luns deed de verschillende reeds it stand gebrachte en nog in onrieh- rg zijnde regionale gemeenschappen «politiek en economisch gebied de re- 2 passeren en concludeerde dat de izionale gedachte ..dikwijls gebaseerd o ran nature bestaande overeenkom- üeheden en gemeenschap van positieve ingen" veld schijnt be winnnen. De ikenis van de V.N. bliift hierbii ech- in haar geheel bestaan. Maar de kunnen de ruimere gemeenschap lechts bezielen door te bewijzen, dat zii ven realistisch en doeltreffend kunnen de beperktere internationale iroeperingen. Aan de andere kant. aldus de minis- i wii nieuwe vrije naties oprij- ie om begrijpelijke redenen hartstochtelijk opkomen voor haar nieuwgeboren onafhankelijkheid en gezag en deze zegeningen ook zo snel mogelijk toegekend willen zien aan alle andere volkeren en gebieden, die nog geen zelfbestuur hebben. Er kan echter eecn patent ccneesmiddel ge vonden worden in dit opzicht voor ge lijke toepassing overal. Degenen die niet zelfbesturende ce- ieden beheren, moeten daarom zowel Balistisch als idealistisch ziin. daar zii nders door te vroeg af te zien van nun erantwoordeliikheid als promotor van htwikkeling en zelfbestuur, te kort )uden schieten in de vervulling van verplichtingen. Dit probleem, al- de minister, is niet beperkt tot. sta- die vergelegen of overzeese niet- elfbesturende gebieden beheren. Er is en aantal landen.dle binnen de gren- van het moederland groenen lnwo- omvatten, die te primitief of te 'einie ontwikkeld ziin om zichzelf te «sturen Het feit dat ceen verplich te aanvaard om de V.N. over der- f'iike niet-zelfbesturende bevolkingen Richtingen te verschaffen, kan slechts stelling bevestigen, dat de taak de verantwoordelijke mogendheid niet bepaald of beperkt kan worden door het ongeduld van welmenende hu ren en vrienden. Minister Luns voegde er aan toe dat de V.N. in het algemeen beter aan de partijen kunnen overlaten hetgeen zij onderling kunnen regelen. Waar de bevoegdheid van de V.N. bui ten twijfel is. moet deze organisatie partijen aanmoedigen, de door het Handvest aangegeven of andere midde len aan te wenden. Ten aanzien van de kwestie der be voegdheid merkte mr Luns nog op. dat de V.N.. zoaU zii ziin ingericht, geen superstaat vormen en ook geen wereld regering. De binnenlandse lurisdictie ls aan de verantwoordelijkheid der staten zelf overgelaten. Bij ernstige twilfel over de bevoegdheid behoort het Internatio naal Gerechtshof geraadpleegd te wor den. Nederland betreurt het. dat dit in het verleden niet bii meer gelegenheden is geschied. de verschillende vormen van interna tionale samenwerking in allerlei opzicht te steunen. In het bijzonder heeft Ne derland belangstelling voor de hulpver lening aan ten achter gebleven landen. Het moet betreurd worden dat het nog niet mogeliik was. hiertoe voldoende financiën beschikbaar te stellen. De minister verklaarde ten slotte dat de Nederlandse regering zeer veel be langstelling heeft voor de herziening van het Handvest, welke in 1955 aan de orde zal komen. Na ziin rede heeft de Nederlandse minister Luns ons te kennen gegeven, dat hij zelf de volgende aspecten uit zijn betoog de meest belangrijke achtte: allereerst was het de bedoe ling duidelijk naar voren te brengen, dat de Atlantische gemeenschap een hèchtc eenheid is. ondanks het ver schil van inzicht, dat in een vriie sa menleving natuurlijkerwijs tot uiting komt. Juist na het partijcongres te Moskou waar kennelijk gespeculeerd werd op een splitsing tussen Atlantische bond genoten. is de Nederlandse politiek er op gericht de wereld geen twijfel te laten omtrent de fundanfentele eensgezind heid inzake het Atlantische Pact. Een tweede belangrijke aspect van ziin rede betrof, volgens de Nederlandse mi nister. de nadruk, die gelegd werd op de noodzaak om door trouw aan het Hand vest te vermijden dat bepaalde stalen van de organisatie vervreemden als ge volg van inmenging in him binnenland se aangelegenheden. Zuid-Afrika blijft in onrust Gisteravond laat is het in East-Lon- den opnieuw tot ongeregeldheden geko men E*n kerk werd in brand gestoken. Officieel wordt medegedeeld dat by de wanordelijkheden in de nacht van Zon dag op Maandag zeven Afrikanen en twee blanken om het leven zijn gekomen. Achttien inboorlingen zijn in het zieken huis opgenomen. Negen hunner waren licht gewond; deze negen zijn gearre steerd. De staking in Port Elizabeth is vrij algemeen. De leider van de Zuid-Afrikaanse op positie, Strauss, heeft de eis gesteld, dat de regering een onderzoek zal laten in stellen naar de jongste ongeregeldheden door een onpartijdige gerechtelijke com missie. Indien dit niet mogelijk was, zou een bijzondere vergadering vanh et par lement de kwestie moeten behandelen. „Het is duidelijk, dat de toestand uit de hand loopt. Weerloze nvensen, onder wie velen zich hun hele leven In dienst van de Inheemsen gesteld hebben, worden op beestachtige wijze vermoord en in iedere hoek van Zuid-Afrika heerst een gevoel van onrust en onzekerheid." De Zuid-Afrikaanse minister van Ju stitie Swart. en generaal-maioor Brink, hoofdcommissaris van politie, zijn te East-Londen aangekomen. Veel blanke inwoners van East-Lon den vragen vergunningen aan voor het dragen van vuurwapens. De voorraden in de wapenwinkels waren snel uitver kocht. In Port Elizabeth besloot de gemeen teraad stakers niet weer In dienst te nemen als zij gemist kunnen worden. Hierdoor zullen enige openbare werken stil komen te liggen. Brian Huntin, een voormalig hoofdre dacteur van een verboden blad, die vol gens bepalingen van minister Swart geen parlementslid kan worden is niet temin door de niet-blanken van het Westelijk kiesdistrict van de Kaappro vincie aangewezen als opvoleer van de afgevaardigde Sam Kahn. die ingevolge de" wet op onderdrukking van het com munisme, uit het parlement was verwij derd. WEERBERICHT Opklaringen f De Bilt verwacht tot morgenavond: I Wisselende bewolking met voorname- Rs in de kustprovincies enkele regen- hagelbuien Overwegend matige loordeUIke tot Noord-Westelijke wind. p het binnenland vannacht tempera- 'ur om het vriespunt, overigens onge- £r dezelfde temperaturen. (Opgemaakt te 10 uur.) 12 NOVEMBER. Zon op: 7,55 uur: onder: 16,53 uur. Maan op: 2,02 uur; onder: 14 41 uur Hoogwater te Katwijk te 11,29 uur. Dit nummer bestaat uit zes pagina's Wysjinski werpt deur vrijwel in slot De byeenkomst van de algemene vergadering der Verenigde Naties be gon gisteren met een opzienbarende verklaring van Trygve Lie, secretaris generaal der organisatie, waarin deze zjjn ontslag als zodanig aanbood. i Lie had dit bij de opening van de zevende zitting der algemene vergade ring reeds willen meedelen, doch hy had gewacht tot de ministers van buiten landse zaken van de vijf permanente le den van de Veiligheidsraad bijeen wa ren, in de hoop, dat dit de benoeming van zijn opvolger zou vergemakkelijken. Lie is sedert 1946 secretaris-generaal van de V.N. geweest. In New York ge looft men, dat zijn aftreden een poging is om vereffening van de geschillen tussen Oost en West gemakkelijker te maken. Zijn ambtstermijn was in 1950 afgedopen, doch ondanks bittere sovjet- Trygve Lie oppositie (de S.U. stelde de Poolse mi nister van, buitenlandse zaken als Lie's opvolger vcori werd met 46 tegen 5 stemmen besloten Lie's ambtstermijn met drie jaar te verlengen. Sedert dien heeft de sovjet-delegatie de secretaris generaal behandeld, alsof hij niet nieer bestond. Het was bekend, dat Lie zich dit zeer aantrok. Vandaag zullen de afgevaardigden van de Westelijke grote drie besprekingen voeren. In officiële kringen in Washing ton wordt generaal Carlos Romulo, mi nister van buit nlandse zaken van de Philippijnse republiek, genoemd als waar schijnlijkste opvolger van Lie. Ook de namen van dr Nervo (Mexico) en Char les Maliti (Libanon) worden in dit ver band genoemd. Na Lie's verklaring spraken om. de Russische minister van buitenlandse zaken. Wysjinski. zün Franse collega, Schuman, en de Nederlandse minister van buitenlandse zaken mr J. Luns. Wysjinski hij sprak 2 li uur dien de een gewijzigde lezing in van zijn reeds tevoren aangeboden resolutie in zake Korea Hij stelde de vorming van een commissie van elf leden voor (V.S. Gr. Brittannië. Frankrijk, de sovjet-unie, communistisch China, Noord- en Zuid- Korea India, Birma. Zwitserland en Tsiecho Slowakije). Deze commissie zou onmiddellijk maatregelen moeten treffen ter regeling van dc Koreaanse kwestie. voorts toezicht moeten houden op de totstandkoming van de eenheid van Ko rea door de Koreanen zelf. Daarmee wierp hij de deur vrijwel in t slot! Robert Schuman, de Franse minister van buitenlandse zaken, waarschuwde,, dat Frankrijk elke bespreking van de kwesties Tunesië en Marokko zou boy cotten. Inmenging van de V.N. in deze gebieden zou een „fatale fout" zijn, ai- dus Schuman. Frankrijk zou zich nooit uit deze gebieden laten verdrijven. Voor de rede van minister Luns zie men elders. Vandaag zal o.m. de Britse minister van buitenlandse zaken, Eden, spreken. Wysjinski herhaalde alle oude be schuldigingen, als b.v. dat Zuid-Korea de aanvaller is, dat de krygsge vangenen nodig zijn voor vijandige activiteit tegen de sovjet-unie. dat de V.N. geen einde wil aan de oorlog in Korea etc. Intussen is men achter de schermen nog bezig te trachten een compromis te vinden. Gemeld wordt, dat de Indiase regering opnieuw met de Chinese com munisten in contact is getreden om een compromis te vinden. Nehroe had ver binding met de rode minister van China Tsjou en Lad. In diplomatieke kringen is men na Wysjinski's rede echter zeer somber gestemd aangaande de mogelijk heid van een compromis-oplossing. Mevrouw Pandit, leidster van de de legatie van India bij de V. N., heeft ui de algemene vergadering verklaard, dat een falen om hetzij de oorlog in Korea of de kwestie van rassendiscriminatie in Afrika te regelen „op de lange duur noodlottig" zou zijn voor de V.N. Volgens haar zouden de besprekingen in de algemene vergadering onwezenlijk blijven, totdat de kwestie van de Chinese vertegenwoordiging by de V. N. zal zyn geregeld in overeenstemming met de fei telijke toestand. India blijft by de over tuiging, dat communistisch China tot de organisatie dient te worden toegelaten, aldus mevrouw Pandit. Lie's aftreden Lie zei. dat hü aftrad „om persoon- ïyke redenen", na lang Overleg met zijn gezinsleden en vrienden. „Ik weet, dat het gevaar bestaat, dat myn daad ver keerd begrepen wordt. Ik verklaar ech ter met klem, dat nujn ontslag wordt ingediend om de zo even genoemde re denen en om geen andere. Ik wil, dat de leden weten, dat ik my terugtrek in de hoop, dat dit de Verenigde Naties mag helpen by het redden van de vrede en het beter dienen van de zaak van vry- heid en vooruitgang voor het gehele mensdom. Het ls niet duidelijk wanneer Lie's ontslag ingaat. De ontslagaanvrage van Lie was het best bewaarde geheim van de assemblee. Behalve de ministers van buitenlandse zaken van de Westeiyke grote drie, de voorzitter van de Veiligheidsraad Tslan en de voorzitter van de assemblee Pear son wist niemand, dat zü komen zou. Lie werd beschouwd als een hard nekkig verdediger van de V. N.-poIitiek inzake Korea en het handhaven van de beginselen van het handvest der V. N. in het Koreaanse geschil. Lie verdiende byna 150.000 gulden per jaar belastingvry aan salaris en onkos tenvergoeding. Lie is de zoon van een timmerman te Oslo en 56 Jaar oud. Op 16-jarige leef- tyd werd hy al voorzitter van een afde ling van de socialistische party in Noor wegen. Later studeerde hij rechten en toen in 1935 een socialistische regering aan het bewind kwam, werd hij minister 'an justitie. In 1940, toen de Duitsers Als secretaris van de V.N. heeft Lie geen gelegenheid laten voorbygaan om persoonlijk contact- met de aangesloten regeringen op te nemen. Tussen de zittingen van de assemblee door bereisde hij byna de gehele wereld. Enkele maanden voor het uitbreken van de Koreaanse oorlog bezocht hy vele hoofdsteden, w.o. Moskou, om de menin gen te peilen over een 20-jarig vredes plan. dat door de assemblee was goed gekeurd. Het. plan voorzag in het twee maal per jaar vergaderen van de Vei ligheidsraad op ministerieel niveau en in een nieuwe poging om de atoomener gie onder internationaal toezicht te plaatsen. Generaal Ljoebograd Djoeritsj, minis ter en secretaris-generaal van de fede rale Zuldslavische regering, is op last van het Zuidslavisohe presidium ontsla gen. zyn ontslag volgt op zijn uitzetting uit de communistische party. Vrijdag J.l omdat, hy tydens het congres der communistische party de Servische pre mier, Petar Stambolitsj, er van besohul- digd had hem zyn vrouw te hebben ont nomen. Broodverkoop tijdens de feestdagen Op 5, 24 en 31 December a.s., dus daags voor St. Nicolaas. voor Eerste Kerstdag en voor Nieuwjaarsdag mag reeds van 8 uur af vers brood worden verkocht. De minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid heeft daartoe ver gunning verleend in verband met de te verwachten grote drukte in de bakke- ryen. Tijdens de herdenkingsdienst, die werd gehouden in Londen, bij de Cenotaph, ter nagedachtenis aan de gevallenen uit de beide Wereld oorlogen. legde Koningin Elizabeth II van Engeland een krans aan de voet van dit monument. W. S. Morrison, voorzitter van het Lagerhuis; Clement E. Davies. lei der van de Liberalen; Clement R< Atllee. oppositieleider en Winston S. Churchill. Engelands Eerste Minister (v.l.n.r.), die eveneens een krans zullen leggen, zien toe. als de Koningin haar geheel uit klaprozen bestaande krans neerlegt bij het monument. Aan weerszijden spreekt men 1111 resultaat ongetwijfeld een zwara r slag, aldus deze persdienst. VOn SUCCeSSen Maar ook de Deutschland-Union- Dienst", de persdienst van de CDU sprak van een „duïdeiyk succes", hoewel de CDU, aldus deze persdienst, „in de eerste plaats het mikpunt van de critiek der oppositie en daarmede van dikwijls uitgesproken unfaire aanvallen was." De formuleringen ontlopen elkaar dua niet veel. De enige duidelijke winnaars by da verkiezingen zyn de vluchtelingen-par ty en de liberalen geweest. De libera len hebben er voor gezorgd dat de coali tiepartijen als geheel eigeniyk niet veel zwakker geworden zyn. De enige duide lijke verliezers waren de communitisn en de rechts-radicalen. De laatsten kwamen nergens aan bod. In geen enkele gemeenteraad zullen zij zitting nemen. Alleen is in Gishorn (Ne dersaksen) waar vroeger de nu verboden soc. ryksparty succesen heeft geboekt, via de vluchtelingen party de laatstd chef-staf van de S.C. Schepmann, in de gemeenteraad gekomen. De gemeenteraadsverkiezingen Noord-Rijn-Westfalen, Nedersaksen Rijnland-Paltz hebben diegenen in het ongelijk gesteld, die reeds belangrijke verschuivingen in het Duitse kiezers volk als zeker hadden aangenomen, en op grond daarvan een overwinning van de sociaaldemocraten bij de Bondsdag verkiezingen van het volgend jaar voor spelden. Voor dergeiyke conclusies ii het kennelyk nog te vroeg. De christen democraten, de party van Adenauer, 'hebben overal wat verloren, maar niet zo sterk, dat men zeggen kan, dat zy onder de slagen van een triomfantelyke oppositie ineenkrimpt, in tegendeel. Als regeringspartij, die het leeuwenaandeel van de critiek heeft te verduren, heeft de CDU zich gehandhaafd. In Noord- Rijn-Westfalen, het grootste en meest geïndustrialiseerde land van de Bonds republiek. hebben de socialisten (SPD) de Christen-democraten nu over vleugeld. Daartegenover staat echter dat de SPD in Nedersaksen en Rynland- Paltz verliezen heeft geleden, welis waar lichte verliezen, maar dan toch geen winsten, zoals men van een partij- die op mars naar de overwinning heet te zyn-mag verwachten In Noord-Ryn-Westfalen stamt het merendeel van de door de SPD gewon nen stemmen ongetwyfeld af van vroe gere aanhangers van de communistische party, die wederom hard achteruit ge gaan is. Onduidelijkheid is het voornaamste kenmerk van de uitslag. Alle partyen spreken dan ook van overwinningen. De sociaal-democratische persdienst zag een groot, veelbelovend succes. Voor de CDU en alle kringen, die deze party zeer actief en meestal uiterst unfair te genover de SPD ondersteund hebben, is aaronder hulp aan beide partyen bij Noorwegen binnenvielen, was hy minis- de repatriëring van alle krijgsgevance- ter van scheepvaart. Hij week naar En- nen Het beginsel van vrijwillige repa- geland uit en werd daar tot minister triëring was volgens Wysjinski „geheel van buitenlandse zaken van de Noorse onaanvaardbaar". De commissie zou I regering in ballingschap benoemd. Deze foto van Maarschalk Tito en zijn echtgenote werd genomen toen zij. met de minister van Buiten landse Zaken van Joego-Slavië en zijn echtgenote, de opvoering van de opera Aidate Zagreb bijwoon den. Dit was. sinds hun huwelijk, hun eerste gezamenlijke verschijnen in het publiek. Maarschalk Tito en zijn vrouw in de loge. Gedeeltelijk zichtbaar Ed ward Kardeij (Min. van Buiten landse zakenJ en zün echtgcsM*. Een lid van de afvaardiging van de Arabische liga te Keulen heeft mede gedeeld dat de Arabische staten over wegen hun geschil met West-Duitsland over het schadevergoedingsverdrag van 3000 millioen mark met- Israel voor te leggen aan het Internationale Hof van Justitie te Den Haag. De politieke commissie van de Ara bische liea heeft besloten nog niet over te gaan tot een boycot van Duitse goe deren, „hangende een laatste stap van d? ree—iac yaj. Rcsra". Publieke tribune ontruimd Voor de eerste maal in dc geschie denis van de Groninger Gemeenteraad heeft de voorzitter de publieke tribune laten ontruimen. Dit gebeurde tydend de gisteravond gehouden raadsvergade ring, waarin de communistische fractia fel reageerde toen in behandeling kwam een adres van een aantal werklozen. De communistische Raadsleden wensten een motie in stemming te brengen, waarin aan de regering werd verzocht meer bouwvolume ter beschikking te- stellèn. Zij maakten stemming in da raad, waarna van de publieke tribune a£ geapplaudiseerd en geschreeuwd werd. De voorzitter van de raad, burge meester J. Tuin, liet hierna de publieke tribune ontruimen, nadat hy eerst de communistische woordvoerder het woord had ontnomen. Toen de tribune geheel was ontruimd, werden de be^ raadslagingen voortgezet. in Oefening de Landsverdediging 200 OPPER- EN HOOFDOFFICIEREN NEMEN ER AAN DEEL OP 12, 13 en 14 November a.s. zal in de Julianakazerne te 's-Gravenhage on der leiding van de chef van de Gene rale Staf, de luitenant-generaal B. R. P. F. Hasselman ,een oefening worden ge houden betreffende de landsverdediging. Aan deze oefening, de eerste die op bre de schaal in ons land wordt gehouden, zullen ongeveer 200 opper- en hoofdoffi cieren, behorende tot de staven van de strijdkrachten te velde en de staven van de territoriale bevelhebber deelnemen. Tevens zullen aanwezig zijn de ln het buitenland geaccrediteerde Nederlandse militaire attaohé's. De Koninktyke Ma rine en de Luchtstrijdkrachten zullen by deze oefening door waarnemers verte genwoordigd zyn. Commissie „bestuursvorm grote gemeenten" Bij K.B is ingesteld een Staatscom missie met de opdracht, de regering van advies te dienen omtrent de meest ge wenste bestuursvorm voor de grote ge meenten. mede in verband met het vraagstuk van de samenvoeging van gemeenten. Tot lid-voorzitter dezer commissie is benoemd prof dr J. E. de Quay, Com missaris der Koningin in de provincie Noord-Brabant. EERSTE NATIONALE LOTERIJ VAN KONINGIN WILHELMINA FONDS Het Koningin Wilhelmina Fonds (tot bestryding van de kanker) houdt thans zyn eerste nationale lotery. Verkocht worden 240 000 loten; uitge loofd worden 1200 prijzen, zoals een Ford Vedette, een scooter, een slaapka merameublement, een Hoover wasma- ciiiae. een radiotoestel enz.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 1