m
He rdenking kerkhervorming
Boekhandel in Indonesië in ernstige
impasse
TYPEN
STENO
A. Lucas en A. Roodenburg verlaten
de Ambachtsschool
Leraar meubelmaker en concierge
Denny Miller
Een merkwaardig Amerikaans toneelstuk
-LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 1 NOVEMBER-
Maarten Luther: „God heeft mij gedreven"
Ds Haan in Evang. Lutli. Kerk
herdenking van het leit, dat
faSen Luther op 31 October 1517 ztfn
1H5.. 95 stellingen tegen de aflaat-
an de monnik Teuel, aan-
«Si aan de muur van de slotkerk te
[ftïïoerg, heween. eigenlijk -
•d kan worden als het begin van
HBrkhervoimlng, vond gisteravond
'de E mg. Lutherse Kerk een plech-
Huer.it plaats, waarin voorging ds
A Haan. Als tekstwoord voor deze
werking verleend door het dubbel man-
nenkwartet „Inter Nos"
Ds N. Kleermaker sprak over het
zelfde onderwerp in de Pieterskerk,
waarbij hij als uitgangspunt nam Ge
nesis 26 18: ..Als nu Izaak wederge-
ian ajs inu.'kw.u keerd was. groef hfj die waterputten op.
had ds Haan gekozen de die zij ten tijde van Abraham, zyn va-
2 Kon. 6. vers 17: ..Toen der. gegraven, en die de Filistijnen
Bfc,'.,- Here, open toch zijn ogen,
Sit mj En de Here °Penóe de
Bran den knecht en hij zag en zie.
K. .A3S vol vurige paarden en wa-
■rondom Elisa
Si, Melanchton zegt Luther: Wij
Hi ons biertje gedronken maar God
Bhet «daan. Ik was een blind
,rd Hier Zien we het geloof, dat Lu-
Sriheef' gedreven in het leven. Dat
ontstellend gewone. Het is dit
da; ds Haan deze avond cen-
rilöe stellen. In het gewone dage-
n gebeuren de grote daden
Luthcr wist sterk te zijn in
van God God heeft mij ge-
Lu: her, als een paard met
>pen voor. Het gaat om dat ge-
_jt deze man heeft gedreven. Ook
heeft zijn moeite en strijd ge-
Dok hu is bang geweest voor het
voor zijn verantwoordelijkheid,
m vinden wij terug onze eigen
en onze eigen moeite Zo zien wij
r ook als de eenzame mens. Wü
nend, aldus spr., Laittoer te zien
m held. als een man van sterk ge-
Haar hi) was een mens. die gele-
icef- in dit leven, maar die wist
hij zijn kracht kon krijgen. Het is
leerd Luther te zien als een ge-
e fizuur. die zijn stellingen tegen
ur spijkert. Zo zouden U hem j
film kunnen zien met romanti- I
opzwepende muziek. Maar ging
*<•1 zo eenvoudig? We moeten het
vond eens bekijken van ons eigen
uit van dit gewone leven uit.
stond niet met een bravour-
12 voor de slotkapel van Witten-
Hij stond daar om een twist met
ollegae en professoren over de af-
Maar die studenten, die hebben
uurtje aangestookt. En zo zijn de
jen vla de drukkers als een vlie-
'amflet rondgegaan. Dit is Luthers
jng niet geweest; hij zou graag
open zijn. Maar zo ls het leven
je eenvoudig gestuurd wordt,
móet je! Staande voor Karei V
hu „gefluisterd": Hier sta ik. Ik
et anders. Mijn geweten is ge
in Gods woord. De kracht van
is. dat hij zich geborgen weet in
>n zich daarom veilig gevoelt. Hij
niet meer bang en benauwd te
zien we Luther als een man.
Ids genade heeft aanvaaiö. Zoals
aarde gekomen ben zegt Lu'her.
de Lieve Heer met mij werken,
er U strijdt en lijdt in dit leven,
V; dan. dat Christus lijdt en strijdt
j. wij zjjn voor de dood bestemd
eten alleen sterven; wij moeten
leen leven. Maar ln leven en in
beide: wij zijn des Heren. Dit is
dozmatiek. want Luther was geen
iticus. Het geloof ls. dat Je als
mens, toch weet een Kind van
- zijn. Want het gaat nog altijd
ttn door "Wie Lutber zijn geloof
Altijd en onder alle omstandig-
wij zijn van de Here God. Dan-
!j Hem. dat Hij ons het Evangelie
heeft gegeven door deze Maarten
1 deze dienst werd vocale mede-
zün vader te herstellen, n.l. de toege
stopte putten weer uit te graven.
Dat was ook het eigenlijke werk van
Luther; de door God gegraven bronnen
van genade weer uit te graven, die in
de tijd voor de Reformatie weer waren
gedempt met valse leringen. Op 31 Oc
tober wordt de bron van het ware
Evangelie weer aangeboord; De recht
vaardige zal uit het geloof leven.
De Hervorming heeft de bronnen van
God6 Woord weer rijkelijk laten vloeien.
Op 31 October 1952 mogen wij nog eten
van de vruchten der Hervorming.
Toch mogen wü er vanavond niet al
leen van genieten maar moeten wij wel
waakzaam zijn want; de Filistijnen le
ven ook vandaag nog: Ze wonen niet
alleen in Rome. maar ook onder ons.
Ja ln ons aller hart. Denk aan de Her
vormd Katholieke Beweging
Tegenover dit alles zullen we Izaak
Abrahams dood toegestopt hadden; en moeten navolgen; de putten van Abra
hij noemde dezelver namen naar de na
men waarmede zijn vader die genoemd
had.
Toen Abraham in Kanaan kwam,
heeft hi) dat land in cultuur gebracht,
door overal put'en te graven, om levend
water te krUgen. Na zijn dpod hebben
de Filistijnen, Israels erfvijanden, deze
weer toegestopt, om Kanaan woest te
maken
ham uitgraven, graven in datgene
de Reformatie ons schonk: Het Woord
en ln overeenstemming met dat Woord:
de Belijdenis der Kerk
Daarin, aldus besloot spr., ligt de toe
komst voor de kerk, daarin heeft ze een
eeuwig zekere toekomst.
Er werd ln deze dienst gecollecteerd
voor het Bijbelgenootschap, terwijl ook
werd opgewekt daarvan regelmatig con-
Izaaks eerste werk was: het werk van I tribuant te worden.
(Incrz. Med.-adv.)
Staat ruim R. 50millioen schuldig
Import van boeken ligt practisch stil
(Van onze correspondent te Soerabaja)
In verband met officiële voorschriften is de boekhandel in Indonesië, die -
grotendeels is aangewezen op het geïmporteerde bock, in grote financiële
moeilijkheden geraakt. Voor verschillende boekhandelaren, o.w. vele Neder
landers, zijn deze moeilijkheden zó ernstig, dat rij personeel hebben moeten
ontslaan, terwijl het zo goed als zeker is. dat tot sluiting van een aantal be
drijven za| moeten worden overgegaan.
Bovendien heeft de regering onlangs nieuwe richtlijnen opgesteld voor de
import van boeken. Waren de bockhandelaren tot nu toe vrij uiteraard
binnen het kader van hun dcviezentocw ijzingen te importeren wat zij goed
dachten, thans Ls bepaald, dat elke invoer van te voren onder opgave van titel,
schrijver, uitgever enz. ter goedkeuring aan de overheid moet worden voorge
legd. In de praktijk is reeds gebleken, dat de regering met deze nieuwe maat
regelen beoogt de invoer van boeken aanzienlijk te beperken. Een maatrege'
derhalve, welke past in het kader van de door Djakarta aangekondigde ver-
soberingspolitick en van het streven om te bezuinigen op de deviezenuitgaven.
Deze importbrperking zal ongetwijfeld ook ernstige consequenties hebben
voor Nederland, dat in dc afgelopen jaren voor grote bedragen aan boeken
w.o. vele schoolboekjes aan Indonesië leverde.
wat vaag is dezer dagen door de over
heid aangekondigd, dat thans voor deze
moeilijkheden een oplossing ls gevonden.
Welke deze oplossing is. is niet meege
deeld. Dat het een voor de boekhandel
gunstige oplossing is. kan cohter moei
lijk worden aangenomen, als men weet.
dat aan deze „verheugende" mededeling
van de regering werd toegevoegd, dat
's lands financiën niet toelaten grote
bedragen uit te betalen
Het tragische hierbij voor de boek-
Hopeloos in het honderd
Toen in Maart 1950 de verhouding
„guldcn-roepiah" gesteld werd op 1:3,
bepaalde de regering, dat by de import
van wetenschappelijke boeken de helft
van het koersverschil «destijds nog tle-
v.ezencert.'ficaten geheten voor haar
rekening zou komen Dit betekende dus,
dat wetenschappelijke boeken niet drie
maal. doch sleohts tweemaal zo duur
zouden worden. Weliswaar zou de boek-
„Kindermorkt"
BROODVERKOOP OP ZATERDAG.
I.v.m. de Winkelsluitingswet.
De Unie voor de Voedings- cn Genot-
mlddelcnbedrijven afd. Leiden heeft
aan de Gemeenteraad een adres gezon
den. waarin zij in de eerste plaats be
zwaar maakt tegen het feit, dat zij niet
is gekend in het overleg terzake van de
broodverkoop op Zaterdagavond tot
19 uur en in de tweede plaats er op
aandringt om het prae-advies van B.
en W. op het verzoek van de Broodslij-
tersbond niet te aanvaarden. Zij acht
dit een onbillijkheid tegenover de par
ticuliere bakkers ten opzichte van de
broodslijters en bovendien is er geen
contrólemiddel op de status broodslUter
of -bezorger-
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het doctoraal examen
Indonesische taal- en letterkunde: de
heer T. S. Soemawihardjo (Oegstgeest i
voor het doctoraal examen Ethnologic;
de heer Tan Fay Tjhion (Leiden»; voor
het doctoraal examen geneeskunde: de
dames Th. M. Brunt (Voorburg», Chr.
van Djjk (Rotterdam) en de heren A.
Binnerts (Bennekomi en J. J. Kolk (Den
Haag»; voor het semiart-s examen; mej
W. E. A. van Tol (Pijnacker) en de
heren L. van Beugen (Den Haag), F.
Lim Apo (Leiden» en J. van Rij singe
(Leideni; voor het arts examen de he
ren J. C. Choufoer (Den Haag), F. v. d.
Knoop (Katwijk-aan-Zee) en C. G. J.
Starrenburg (Den Haag).
AVONDGEBED PIETERSKERK.
Op initiatief van de Hen', studenten-
predikant. dr K. E. H. Oppenheimer, zal
met ingang van 7 November elke Vrij
dagavond 'van 7.157.45 uur) ln het
koor van de Pieterskerk een avondge
bed worden gehouden. Dit avondgebed,
dat verzorgd wordt door hoogleraren
en de studenten-predikant, ls in de eer
ste plaats bedoeld voor hoogleraren, le
den van de wetenschappelijke staf. stu
denten. afgestudeerden en verder voor
allen, die op een of andere wijze in ver
binding met de Universiteit staan (bi-
b',locheek .klinieken, laboratoria i of zich
tot dit avondgebed voelen aangetrok
ken.
handel de koersverschillen aanvankelijk j handel is, dat Jajasan Lcktur. die
geheel voor haar rekening moeten ne- hele zaak zo hopeloos in het honderd
men, dooh het teveel betaalde zou zo heeft laten lopen, geheel door de boek-
spoedig mogelijk door het Ministerie I handel bekostigd werd. De boekhandel
van Financiën worden gerestitueerd.
De Jajasan Lektuz-Lectuur Stich
ting" werd door het Ministerie van Fi
nancien met het restitueren van de
koersverschillen belast. Van de restitu
tie is tot nu toe bitter weinig terecht
gekomen. De Jajasan Lektur werd door
de boekhandel namelijk overstroomd
met restitutie-aanvragen en in die
stroom is zij hopeloos vastgelopen. Ge
restitueerd is er tot nu toe zo goed als
mets en de vordering, welke de boek
handel thans op de Stichting, dus op
het Ministerie van Financiën, heeft,
wordt geschat op minstens Rp. 50 mil-
Iloen. Dit is dus allemaal geld van de
boekhandel, dat nu al vele maanden
lang geblokkeerd is en dat wie weet hoe
lang nog. geblokkeerd zal blijven. Iet
verplicht, en is nog steeds verplicht
5r.c van zijn omzet aan de stichting af
te staan voor administratiekosten!
Inrez. Med.-adv.1.
10 vinger syst.
blind rhythm.
4 talen (130 letter
grepen p. minuut)
Gegarandeerd In 23 maanden klaar.
Aanvang dagelijks.
Kon. Erk. PITMANSCHOOL
1'lantsÓt-n 63 Telefoon 20558
Na 35 resp. 25 jaar:
Twee verdienstelijke medewerkers van de Leidse Ambachtsschool, wier arbeid
op zeer verschillend terrein ligt, de heren A. Lncas en A. Roodenburg. heb
ben gistermiddag In verband niet het bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd van hun werkkring afscheid genomen. Heeft de heer Lucas niet min
der dan 35 jaar als leraar zijn gaven en talenten aan de opleiding van meu
belmakers gegeven, de heer Roodenburg heeft als congierge de kwart eeuw
volgemaakt.
Ter gelegenheid van dit afscheid zijn
gistermiddag, tijdens een bijeenkomst in
de school van bestuur, directie, leraren
corps en vele genodigden, hartelijke
woorden van dank en waardering ge
sproken. Als gedelegeerde van het Ge
meentebestuur woonde wethouder J. C.
van Schalk dit afscheid bi).
ndrr de Tele gevarieerde markten,
wekelijks in Leiden worden ge-
tó'n. kan men er a.s. Woensdag-
dar eën aantreffen, welke waar-
n unicum voor de Sleutelstad
orden genoemd: een ..Kinder-
Met déze markt heeft de di-
van de Markt- en Haven-
at nu eens niets te maken. Geheel
organisatie is in handen van het
bhuis „De Sperwers" in de Lange-
at. een centrum van jeugdzorg,
wordt gestimuleerd door de afde-
Lfiden van de Ned. Protestan-
Ibond, waarvan mevr. Th. J. Boo
rd— Marius de enthousiaste Club-
h-presidente is. Teneinde niet in
|d te komen met alle beperkende
alingen, heeft men het marktter-
vcrlegd naar de kerkeraadska-
dcr Rem. Gemeente aan de
oglandsc Kerkgracht en zal men
Jeugdige „standwerkers" slechts
vooraf gekochte fichea kunnen
ilen.
ongetwijfeld zeer originele idee.
•oten in het brein van de leider
iet clubhuiswerk, de heer S. H.
is nog slechts een onderdeel
vele attracties (waaronder pop
en schimmenspel) welke a.s.
en Woensdag op de Sperwers-
worden gebracht en waarvan het
even sympathiek als de op-
noodzakelijk is.
'n t(jd. dat het jeugdzorgwerk in
Igemene belangstelling staat, is
Clubhuis .De Sperwers" zich
oedende taak bewust geweest,
wee: enige jaren heeft het Wijk-
Geloof, Hoop en Liefde in de
a at veel weg van een .gon-
bijenkorf', waar de jeugd in en
legt om zioh te vermaken met
«t en spel en deel te nemen aan het
pr gevarieerde clubhuiswerk. Hierbij
'tot de methode van het vaste pro-
?Hf3 gevolgd, dat het midden houdt
«en tic instuiXgedachte en het be- i
ilft er. elders toegepaste clubhuis-
'Bt?: meer 15 afgesteld op een vaste
WwDoen wij een greep uit het veel-
eSFHT*- P'l De voorzitter van het bestuur der
R ruim 150 hinderen school, ir J J. G. van Hoek. richtte zich
vniirca noemen wij figuur- I a]iereerst tot de heer Lucas, die na een
en b. Jt *?i~enl»pIng-pong. zwem- opiCidjng in de practijk. reeds in 1912 in
Sr.'- ',.1' sjoelen, gym- ^et oosten van het land voor de klas
c e c "Of en twintig mede- stond; in 1917 kwam hij naar Leiden.
kï,„ .e's' geven hicr wekelijks i In deze 35 jaar hebt g(). aldus spreker,
irz er van verant,*°orde jeugd- een geweldige evolutie in het meubel-
qufhin it^besteding. Dat de makersvak medegemaakt, waarbij het
SStn e":housl#5t voor is. laat zioh ons steeds weer heeft getroffen met hoe-
jSKfy, -"'et minder dan ongeveer veei liefde g(j voor uw vak en school ver
wen'- jeiC3ezoek«n worden in deze i vuld was. Uw werk. op vele tentoonstel-
genoteerd; een aantal, dat nngen getoond, kon steeds de toets der
forti *-ntermaanden ver over de 600 critiek doorstaan. Met u verlaat een
Km* iJi werk ook ln de toekomst zeer verdienstelijk medewerker onze
s uitoreiding te kunnen geven is het school, aldus ir Hoek. die de heer Lucas
mrti »ti rvoor bazar annex kinder- ten slotte een boek. getiteld „De eeuwige
■u„, •1 georganiseerd. Moge het be- schoonheid", aanbood Bijzonder veel
la->n in dit opz'oht in de komende waardering had ir Hoek ook voor het
de opening zal as. Dlnsdaz- 'werk en de plichtsopvatting van de heer
2 30 uur door mevr Th J i Roodenburs Duizenden leerlingen zijn
aldus spreker, in de loop der
,_jr het eerst op onze school ont
vangen. Gu bezat daarbu dc gave het
entrée direct al zo vriendelijk mogelijk
te maken, hetgeen tot gevolg heeft ge
had. dat de leerlingen in u hun vriend
zijn gaan zien. Ook al de andere aan uw
functie verbonden werkzaamheden, hebt
gij steeds correct en met grote opge
wektheid vervuld. Namens het bestuur
stelde spreker de heer Roodenburg ln
Daarnaast had de heer Roodenburg een
merkwaardige feeling als het op het
onthouden van namen aankwam: slechts
bij hoge uitzondering stond een naam
van één dor leerlingen hem niet voor de
geest. De jongens waren bij u. aldus
sprekers, geen nummers en daardoor
hebt cu een bijzondere goodwill weten
te kweken. De heer Brilman, die de heer
Roodenburg aftekende als een uitermate
betrouwbare congierge, die niet alleen
ztin krachten aan de dagschool, doch
mede aan de avondschool gaf. bood even
eens mede namens het lerarencorps een
moderne fauteuil aan.
ERE-LID NED. BOND VAN LEER
KRACHTEN BIJ HET N.O.
De heer C. v. d. Valk, die als voor
zitter van de afdeling Leiden van de
Ned. Bond van leerkrachten bij het
Nijverheidsonderwijs, het woord voerde
herinnerde er aan, dat de heer Lueas
bij zijn komst in Leiden zich direct
heeft ingezet voor de oprichting van
een afdeling Leiden van deze Bond.
Ondergang van boekhandel?
Het gevolg van deze cliaotische toe
stand. waarin de boekhandel geheel
buiten zijn schuld dreigt ten onder te
gaan, is dat vele boekhandelaren in
de afgelopen maanden geen enkele
bestelling in het buitenland meer heb
ben geplaatst. In de boekwinkels is dit
goed te zien. De boekenplanken ver
tonen reeds grote gaten. Voor hel
onderwijs, dat toch al zo'n groot te
kort aan boeken heeft, zullen de ge
volgen van deze gang van zaken onge
twijfeld zeer ernstig zjjn!
De nu door de overheid uitgevaar
digde nieuwe richtlijnen voor de im
port van boeken zijn zó vaag en schrij
ven bovendien een zo ingewikkelde be
stelprocedure voor. dat de boekhandel
er totaal niets voor voelt om weer te
gaan bestellen.
In de eerste plaats kost het bij het
thans te volgen systeem ongeveer een
jaar. voordat een in het buitenland be
steld boek ln d© boekwinkel in Indo
nesië ligt. Daarnaast is het reeds ver
schillende malen voorgekomen, dat een
door de Jajasan Lektur afgegeven im
port-vergunning de aantekening be
vatte. dat de helft van het koersverschil
gerestitueerd zal worden, „tenzij de
thans geldende voorschriften worden ge
wijzigd". Niettemin zijn de boekhande
laren verplicht om een op deze conditie
geïmporteerd boek. voor een prijs ge
baseerd op restitutie van 50' van het
koersverschil, te verkopen. Doen zy dit
niet, dan zyn zij strafbaar.
Geen boekhandelaar kan dergelijke
risico's voor zijn rekening nemen en
het gevolg is. dat de boekenimport nu I
al maandenlang praktisch geheel stil i
ligt.
In de bekendmaking van de regering,
waarin zij de nieuwe vermindering van
de boekenimport aankondigt, komt de
veigende merkwaardige passage voor;
„Het is duidelijk, dat de regelingen In
zake restitutie van koersverschillen aan
de boekhandel, de binnenlandse boeken
productie niet bevorderen, doch juist de
import in d© hand werken, hetgeen niet
I strookt met de richtlijnen van de*rege
ring".
Toen destijds de restitutie-regeling
werd ingevoerd, zcide de regering echter
J dit te doen „omdat zij het importeren
van boeken vitaler dan vitaal be
schouwde!"
De vraag of de in Indonesië gevestigde
drukkerijen inderdaad Ln staat zyn om
op grote schaal boeken te drukk»n.
'wordt door deskundigen ontkennend
I beantwoord In de eerste plaats, zo z -
een zJJ. zijn slechts enkele drukkerijen
in Indonesië uitgerust met machine- ge
schikt voor het drukken van boeken.
Daarnaast is boekdrukKen een zeer
speciaal vak. dat men maar niet in een
i handomdraai kan leren. De kwaliteit
1 van het in Indonesië gedrukte boek is
I dan ook s'eoht en kan in geen enkri
opzicht vergeleken worden met die van
het geïmporteerde boek. De prijs van
het geïmporteerde boek is daarbij slechts
weinig hoger dan die van het hier te
lande gedrukte boek.
Het kwaliteitsverschil wordt door des
kundigen vooral van groot belang geacht
voor schoolboekjes, die daar zij dc r
zovele handen gaan zeer veel te lij
den hebben.
Zakendoen
verder onmogelijk?
Hoewel het streven van de Indon"-
sischc regering om zoveel mogelijk
boeken hier te laten drukken, begrij
pelijk geacht wordt, is men van me
ning. dat indien men de zaak gaat
forceren, gelijk men nu van plan
schijnt te zijn. zeer ernstige moeilijk
heden. zoals een ernstig boekentckort
cn het verkrijgen van een inferieur
product met een korte levensduur,
niet uit zullen kunnen blijven. En ten
slotte blijft de boekhandel dan nog
zitten met zijn grote vordering op de
regering, die eeu zodanig gat in de
liquide middelen van vele zaken heeft
geslagen, dat verder zaken doen vrij
wel onmogelijk is.
(Ingez. Med.-adv.)
de bekende pianiste speelt iedere
dag (v.a. 1 Nov.) voor U in
Café-Restaurant
,,'T SCHUTTERSHOF"
STEENSTRAAT 2 - na 6 uur
Verkoop „Ommelanden"?
Naar wij vernemen, heeft de direc
teur van „De Ommelanden" in Gro
ningen, verklaard, dat de fabriek de
finitief verkocht zal worden, zo de
slaking niet vóór 8 November a.s. ge
ëindigd is.
Indien de export na 8 November komt
te ven-aUen dan heeft het geen zin
meer de productie voort te zetten, al
dus de directie.
De arbeiders, die ondanks de staking
welke door de A'g. Ned Agrarische Be-
dnjfsbond werd geproclameerd, toch
bleven doorwerken krijgep een wacht
geldregeling van 801. 70 nodig tot hun
pensioengerechtigde leeftijd
De A.N.A.B. handhaaft, ondanks de
dreiging tot verkoop, onverminderd de
staking, in vertrouwen op een goede
afloop. Zij beschouwt de uitspraken
van de directeur als bluf en wacht de
uitspraak van de rechtbank af.
achtlneen niet worden teleur- 1 jaren voor het eerst op onze schooi ont-
I J—v-'
"ïr.Saï"" op a,! w het laatst .Maar schoor. Pc
De directeur, de heer C. Brilman. I he^r A- Lucas (derde van rechts)
prees de heer Lucas voor de uitnemende en de heer ,4. Roodenburg (derde
'an unks> «™dd™
karakter en uw zin voor humor hebben (Foto LD /Van Vliet)
er veel toe bijgedragen, aat er op de
school zulk een prettige sfeer wordt ge-
vonden, welke als vanzelfsprekend ook
op uw leerlingen oversloeg. De heer
Brilman, die voorts enkele persoonlijke
herinneringen ophaalde en er op wees.
dat zpn contact met de heer Lucas tot
een warme vriendschap ls uitgegroeid.
Namens deze Bond werd hem het ere
lidmaatschap van de Leidse afdeling
aangeboden, waaraan nog een blijvend
geschenk werd toegevoegd.
Ook de heer Roodenburg deelde in deze
schetste het vertrek van de heer Lucas door de Leidse afdeling gebrachte hulde,
als een groot verlies voor de school. Mede In gelijke geest voerden ten sloUe het
namens het lerarencorps bood hij de woord de heer J p Zwanenburg, voor-
scheidende leraar een vulpen aan De zitter van de Vola. cn de heer D Scheer,
heer Roodenburg heeft zich. aldus de die sprak namens de „Houtgroepvan
heer Brilman, doen kennen als een zeer de Ambachtsschool. Zowel de heer Lucas
goede congierge, die de juiste toon tegen- als de heer Roodenbuig dankten in een
over de leerlingen wist te treffen, waar- uitvoerige toespraak voor dc hen acLe
door hu veel respect wist af t« dwingen. 1 middag gebrachte hulde.
Uitstekende creatie van
Sherley Booth
Van onze correspondent ln New
York dr P. G. J. Korte weg)
De relatie tussen Amerika en Europa
die volgens sommige critici een slechte
carloaturale weergave vond in „Circus
Europa' van den Hertog, vormt ook het
thema van een uitstekend toneelspel van
Arthur Laurents, dat dezer dagen in
New York zün premiere beleefde.
Ook in het stuk ran Laurents komt
Europa er het beste af en dat heeft
sommige Amerikaanse critici wel wat
geïrriteerd, maar niettemin hebben de
belangrijke beoordelaars toch terstond
moeten erkennen, dat dit een stuk ls
van hoog niveau, psychologisch volko
men verantwoord en bovendien, met
Sherley Booth in de hoofdrol, gespeeld
op een wijze, die moeilijk te verbeteren
zal zijn-
Het is zeker te hopen, dat. dit stuk
getiteld „the time of the cuckoo", een
p'.aats zal krijgen op het Nederlandse
repertoire Allereerst omdat de Neder
landse minnaars van goed toneel dit
stuk niet mogen missen, maar toch ook
om hen. die met den Hertog sympathi
seren een Amerikaans oultureel export
product te laten zien. dat rustig de ver
gelijking met het werk van de goede
Europese toneelschrijvers kan doorstaan
DECOR EN INHOUD
De kosten van de opvoering behoeven
niet bijzonder groot te zijn. Alles speelt
zich af m eén decor: een ommuurd ter
rasje ran een pension in Venetle. Ge
vels op de achtergrond en een hoog
bruggetje, dat boven de terrasmuur uit
rijst. geven de suggestie van dc Italiaan
se toeristenstad, en in dat milieu gaat
zich de tragedie afspelen van een nog
niet zo erg oude Amerikaan >e oude vrij
ster. Het is een tragedie, die schrijnend
wordt behandeld, maar tege'.iik niet zon
der humor ls. Daarom Juist is de
rol. die Sherley Booth voortreffelyk
speelt, zo moeilijk. Dit Amerikaanse
meisje, dat nooit geluk in de liefde heeft
kunnen vinden, komt naar Europa met
de nauwelijks bewuste verwachting hier
dan eindelijk de liefde van haar 'even
te zullen vinden Een Europee meisje
van dit genre zou wellicht schutterig
of saai zun. Maar in Amerika, waar de
opvoeding gericht is op kernachtigheid
van uitdrukking en waar de mensen tn
het algemeen vee', meer naar buiten ce-
keerd zyn. dan in Europa, zijn zulke
i meisjes vaak veel kordater en geestiger
I in hun optreden, al is hun geestigheid
dan ook met moeite gecamoufleerde
galeenhumor.
Men kan dit stuk alleen maar recht
laten wedervaren, wanneer men dit
Amerikaanse tvpe van de hoofdfiguur
Handhaaft: een vrouw met onmisken
bare humor, dapper, nu en dan stevig
drinkend, heftig verlangend naar liefde
en tegelijk alweer een Amerikaanse
trek in wezen puriteins en daardoor
geschokt, wanneer zij bemerkt, dat de
man op wie zjj in Venetië verliefd s
geraakt, getrouwd is en de vader van
verscheidene kinderen.
De Italianen, die zien, hoe zich de
liefde tussen deze Amerikaanse vrouw
cn de romantische en Romaanse levens
genieter ontwikkelt, begrijpen niets van
haar geremdheid en haar onvermogen
om althans van het moment te genie
ten. E11 men krijgt de indruk, dat de
schrijver van mening is. dat zijn Ame
rikaanse hoofdfiguur een represcn-
tante van velen de 'savolr vivrc'. dc
levenswijsheid mist, die aan Europea
nen eigen zijn.
HET OMGEKEERDE OOK
MOGELIJK
Nu is een zeker perfectionisme, ee-,
voorkeur voor het volstrekte zowel in
ethisch als ln materieel opzicht veie
Amerikanen niet vreemd. Maar genera
liseren is ook hier gevaarlijk.
Deze tragloomeaie zou zich ook aan
de andere zijde van de Atlantische
Oceaan kunnen voltrekken. Met name
wanneer een dergelitk Nederlands. En
gels. Duits of Scandinavisch meisje te
recht zou komen in niet al te puriteinse
Amerikaanse kringen. We'licht zouden de
uitingen van het Europese meisje wat
minder eclatant zijn. wel egaal-triester,
maar in wezen zou het psychologische
conflict weinig verschillen.
Het best beschouwt men dit stuk dan
ook als een algemeen menselijk toneel
spel. niet als het laatste woord over het
verschil tussen Amerika en Europa. BU
een eventuele Nederlandse vertoning zal
men er goed aan doen. de Amerikanen
in dit stuk niet te caricaturaal voor te
stellen. Er komt een Amerikaan:-toe
risten-echtpaar in het stuk voor, dat
zich voor een dechargeerde creatie maar
al te goed leent.
Maar Juist door de Amerikaanse rol-
'en menselijk te houden, zal m»n het
meeste effect en de meeste ontroering
bereiken. De grootste moeilijkheid r.a!
wellicht zijn om een Nederland; ptib'l-k
■luldellik te maken dat de vrouwe!li
hoofdfiguur met haar vitaliteit en p't-
ttee humor (wat een rake taal on tal
van momenten» lege'Uk triest en bijkan,
wanhopig is.
