Begroting geeft geen hoop op
belastingverlaging
Een Zoeklicht
i
E\SE\IBLE BILUIIEPi
VOOR DE JEUGD
van ge.
91ste Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD
Zaterdag 20 September 1952
Derde Blad No. 27718
Exportmogelijkheden vergroten
gebiedende eis
Nog steeds uitbreiding der Staatsbemoeiing
(Van onze financiële medewerker).
Dc Amsterdamse beurs was er deze week maar slecht aan toe. Want binnen
haar muren was er uiterst weinis. dat de belangstelling kon trekken en enkele
optimisten meenden te mogen hopen dat de Milliocncnnota voor de beurs en
lien, die er direct of indirect bij betrokken zijn. enig perspectief zou brengen.
We leven nu eenmaal in oen tijd dat handel en bedrijf, ook de beurs en dc beurs
handel. voor geen gering deel -van regeringsmaatregelen afhankelijk zijn. waarbij
in dc eerste plaats aan de belastingdruk valt te denken. Men had hier en daar
gehoopt, dat de gunstige ontwikkeling van dc Staatsfinanciën gedurende het
eerste halfjaar van 1952 en de ruime positie van 's Rijkskas mogelijkheden zou
den scheppen voor een verlaging van de belastingen, welke op het bedrijfsleven
drukken en die zelfs in bepaalde gevallen de oorzaak zijn. dal bedrijven In liqui-
diteitsmocilijkheden verkeren Maar deze hoop Is door de toelichting op dc be
groting wel de bodem ingeslagen, want niet alleen dat over verlaging van de
belastingen niet wordt gerept, voor zover in de Troonrede van een regcrings-
program kan worden gesproken, zal de uitwerking daarvan met nieuwe uitgaven
voor dc Staat gepaard gaan en het kan nu reeds als vaststaand worden aange
nomen dat van het voor 1953 becijferde voordelig saldo op dc Gewone Dienst en
de Buitengewone Dienst I (Aflopende uitgaven) ad f.131 milliocn, weinig zal
overblijven, tenzij dc belastingopbrengsten nog eenmaal meevallen.
gaven, zoals die voor 1953 zijn begroot.
.slechts" 26'r van het op f21 milliard we geldmiddelen worden eerreeerd het.
jeldmiddelen worden gecreeerd. het
geen dan een nieuwe inflatie zou bete
kenen. Vermoedelijk zullen er voor de
becijferde nationaal inkomen uitmaken
in welk inkomen dan ook -
wel even worden herinnerd! ook ae i n ,.Pr,0ri„„ rn„„,"u^vY"3.
_s;dnrlssen v„„ het
begrepen zijn, die naar ruwe schatting op
l'j milliard zijn te stellen.
Dit percentage van 26 staat dan
tegenover 29 voor 1952, zodat de re
gering de suggestie wil wekken, dat we
met de belastingdruk op de terugweg zijn.
Maar wanneer men bedenkt dat op
basis van de oorspronkelijke begroting
voor 1952, de Staatsuitgaven slechts
25 van het nationaal inkomen uit
maakten. maar dit percentage bij de
„herziening" van de begroting voor 1952
tot 29 r"o steeg, behoeft men zich niet
aan de illussie over te geven dat het
thans voor 1953 becijferde percentage
van 26 zal kunnen worden gehand
haafd.
Slechts op enkele punten willen we
wijzen. Het spreekt wel vanzelf dat naar
mate de kaspositie van het Rijk minder
wordt, de rentelasten moeten stijgen. Het
was zo. dat het Rijk in het eerste half
jaar van 1952 een kasoverschot had van
1370 millloen, maar dat dit aan het
einde van het jaar tot f125 millioen zal
zijn geslonken, wat dus, wil zeggen dat
het tweede halfjaar een tekort van ca.
f 130 milliocn zal opleveren. En. zoals
bekend is. wordt er voor 1953 een tekort
van f700 millloen verwacht, hetgeen ook
op de geldmarkt zijn invloed niet zal
missen en met de mogelijkheid van een
stijging van de rentestand doet rekenen.
Over 2 jaar eerste na-oorlogse
Nederlandse passagiers
vliegtuig
f Fokker weet niets van
grote order
Binnen 2 Jaar hoopt de directie van
de Kon. Ned. Vllegtuigenfabriek Fok
ker haar eerste na-oorlogse passa
giersvliegtuig gereed te hebben. Dit
toestel zal zijn zoals Fokker enige
tijd geleden bekend maakte de F 27.
genaamd ..Friendship", een tweemo-
torig verkeersvliegtuig met turbine
aandrijving.
Dit eerste na-oorlogse grootscheepse
civiele Fokkerproject is op het ogenblik
nog „in de tekenkamer". Met grote
voortvarendheid wordt momenteel
in de fabriek gewerkt om zo snel mo
gelijk met de bouw van dit vliegtuig te
kunnen beginnen.
Dit de kranten kreeg de Directie van
de Fokkerfabrieken kennis van een
Amerikaans voorstel, dat zou bestaan
om Nederland een order van 20 millioen
dollar te geven voor de bouw van jagers,
Indien ons land ter waarde van 40 mil
lioen dollar aan dezelfde toestellen zou
bouwen.
Van dc züde van de Fokkerdircclle
werd ons verzekerd, dat over een der
gelijk plan met haar nog nimmer
contact is opgenomen. Het komt haar
bovendien zeer onwaarschijnlijk voor,
dat de voorwaarde zou zijn, dat Ne
derland voor een dergelijk hoog be
drag zelf opdracht zou moeten geven.
Overigens is men bij Fokker volkomen
gereed een eventuele grote order naar
behoren op te vangen.
Nieuwe Schouten bij nacht
Bij K.B. zijn met ingang van 1 Sep
tember 1952 bevorderd tot Schout-bij
nacht. de kapitein-ter-zee F. H. M. van
Straelen en de kapitein-ter-zee met de
tijdelijke rang van Commandeur F. T.
Burghard en is aan kapitein-ter-zee bij
de KMR. C. \V. Heringa, de titulaire
rang verleend van Schout-bij-nacht bij
de KMR.
Oplichting van een half millloen?
Volgens A.FP. heeft de politie te Lu
gano een Nederlandse toerist gearres
teerd. die in het hotel, waar hij logeer
de. een schuld van f.1200 had achter
gelaten. Tijdens het onderzoek bleek,
dat deze toerist in Nederland gezocht
werd wegens opliohterij waarmee vol
gens de politie, een half millioen gulden
gemoeid is. De politie van Tessin heeft
de naam van de gearresteerde nog niet
bekend gemaakt.
VRIENDELIJKE WIELRENNERS
VAN PARUS NAAR GRONINGEN.
Tijdens de Groninger vriendelijkheids
actie zullen 10 Groninger wielrenners en
twee renners uit het Westen des lands
op Vrijdag 26 Sep'ember as. om twaalf
uur uit Parijs vertrekken om een vrlen-
dehjkheidsfakke) over te brengen van
Parijs naar Groningen Door elke ren
ner zal tweemaal 35 kilometer worden
afgelegd; in dc grote steden evenwel zal
de volledige ploeg van l3- in het
zadel zitten.
'oningbeuw, waarvoor f02 mil-
liccn is uitgetrokken, omdat deze ten
slotte voor het Rijk voordeliger is dan
de bouw van Woningwetwoningen, waar
van de financiering sinds 1951 weliswaar
ean de gemeenten Is overgedragen, maai
de exploitatiekosten grotendeels voor re
kening van het Rijk komen en vooreerst
een blijvende cn stijgende uitgaaf be
tekenen.
Voor 1953 wordt een door het Rijk
te dekken tekort van f 65 millioen ge
raamd, doch nu dc gemeenten ruimer
in het geld zijn gekomen, mag wor
den verwacht dat zij de bouw van
Woningwetwoningen in versneld tem
po zullen ter hand nemen, omdat juist
aan woningen met een lage huur grote
behoefte bestaat. Komt liet tot een
huurverhoging, dan zal op de een of
andere wijze weer compensatie moe
ten worden gegeven, wil men deloon-
standaard op hel huidige peil hand
haven. Hier ligt voor de nieuwe rege-
pro-
Voorts hebben we kunnen lezen dat
een kindertoeslag voor kleine zelfstan
digen wordt overwogen, zomede een al
gehele afschaffing van de schoolgelden,
waarmee voor het Rijk en gemeenten
grote bedragen gemoeid zijn. Ook de
verstrekking van bijzondere crcdieten
aan de middenstand bcdryfsuitrus-
tlngscredieten, werktuigencrediet, indu
strieel crediet komt het Rijk niet al
leen op nieuwe kapitaalsuitgaven te
staan, maar kan ook verliezen opleve
ren. welke goed beschouwd uit de gewone
cl'enst zullen moeten worden gedekt.
Verdere sociale \oorzienmgen, bijv. de
uitbreiding van het Ziekenfondswezen,
waarbij sommige landsregcerders blijk
baar het voorbeeld van Engeland voor
ogen staat, kan het Rijk op nieuwe kos
ten komen te staan Men kan er wel
zeker van zijn dat voor de uitbreiding
van de Staatsbemoeiing nog vele ver
langens in de Kamer zullen worden be
kend gemaakt.
Dit alles is voor het bedrijfsleven cn
dus ook voor de beurs weinig opwek
kend. omdat bij het kleiner worden van
de winstmarges de belastingen zwaarder
gaan drukken, in zoverre dat er voor
additionele, door de fiscus niet erkende
afschrijvingen cp basis van de vervan
gingswaarde. minder overblijft en de li-
ouiditeitsmoeilijkheden groter zullen
worden. In dit verband is het wel op
merkelijk dat bij de opstelling van de
Staatsbalans wel met afschrijvingen op
basis van vervangingswaarde is rekening
gehouden en hiermee door de regering
dus wordt toegegeven dat dit de enige
juiste methode is om zich niet rijk te
rekenen en arm te tellen. Ook de Elec-
trlciteitsbedrijven moeten dit systeem toe
passen. een bedrijf als dat van de P TT
weer niet, blijkbaar omdat het tekort
nog groter zou worden.
Maar voor de economische toestand
van ons land gaat het tenslotte om de
bedrijven, die thans wat de export be
treft. liet voordeel hebben van een
gunstige ruilvoet, maar die in meer
dan een opzicht hun positie kunnen
zien achteruitgaan. De Nota wijst
hierop zelfs met grote nadruk, als zjj
er aan herinnert dat de export tot
dusver heeft kunnen profiteren van
inflatoire tendenzen in het buitenland,
zomede van een tijdelijk gunslige con
junctuur in een aantal grondstoffen
landen, welke inmiddels in haar tegen
deel is omgeslagen, terwijl tenslotte de
belemmering van onze export door im
port beperkende maatregelen in het
buitenland als een ernstige bedreiging
wordt gezien.
Alles zal dus worden gedaan om ook
onder minder gunstige omstandighe
den onze exportmogelijkheden te hand
haven en te vergroten en dat vooreerst
op geen belastingverlaging valt te re
kenen. mag wel als een grote tcleur-
steling worden beschouwd.
Gisterochtend is de Ned. Bond van ge
meente-ambtenaren voor een tweedaags
congres in Music Sacrum" te Arnhem
bcengekomen
Dc Bondsvoorzitter, de heer K. de
Boer uit Hardinxveld, sprak het ope
ningswoord en herdacht de 38 overleden
leden van dc Bond.
1 Met genoegen heeft het bestuur van
de Bond geconstateerd dat de belang-
j stelling van de overheid voor de gc-
I meente-ambtenaren de laatste jaren is
toegenomen, aldus spr.
I Goed werk heeft het „Hulpfonds" dit
jaar weer gedaan ten behoeve van in
financiële moeilijkheden geraakte leden.
Dankbaar is men voor het
feit. dat het Ambtenarencentrum dit
Jaar bij K B. tot het Rijksoverleg werd
toegelaten. De nood van dc gepenslon-
neerden vraagt nog steeds alle aan
dacht, terwijl de onderhandelingen over
de laag bezoldigden niet bepaald vlot
verlopen. Blijvende zorgenkinderen van
de Bond zijn de geneeskundige verzor
ging van het gemeentppersoneel en de
rechtspositie van de ambtenaren. Wat
het laatste betreft, aldus spr. ziet mer
met belangstelling de arbeid van de des
betreffende Staatscommissie tegemoet.
flnei-7. Med.-»rt*.>
Millioenen «lamos
OP DE BOEKENMARKT
Herman Gorter stierf 25 jaar geleden
Als er één dichter is in de Nederlandse letterkunde, die niet vergelen dient
te raken cn die, voorzover de tekens dat uitwijzen ook niet in de vergetelheid
1 raakt, die nog steeds een „levende schrijver" is, al was het op Maandag 15
j September ook de vijf en twintigste maal dat Nederland zijn sterfdag herdenkt,
dan Is het wel Herman Gorter (18641927).
Herman Gorter was de jongste der Tachtigers en waar het werk van zijn
oudere tijdgenoten voor het merendeel slechts de belangstelling kan opwek
ken van hen. die zich speciaal met de letterkunde bezighouden, daar staat
het zijne nog In de volle belangstelling.
CAFE-RESTAURANT
GRILLROOM
HILLEG0M
TULIP-BAR
SCHITTEREND GELEGEN TERRAS AAN OEMONSTRATTETUIN
..TRESLONG
Toen Gorter in 1889 zijn grote gedicht
„Mei" publiceerde, werd dit direct er
kend als een groot werk en dat is zo
gebleven. „De Mei van Gorter" kent
iedereen, althans bij naam. en de begin
regel „Een nieuwe lente, een nieuw ge
luid" is een zin als een banier ln de
volksmond geworden, en even populair
als Keats' ,.A thing of beauty is a joy
forever", dat zelfs een geliefkoosde
reclametekst Is.
„Mei" is een hoorn des overvloeds.
Het is de schoonste uitbeelding van een
lente, het is een gedicht van de liefde
en de uitbundige vreugde om de verruk
king van de natuur, het is een opstape
ling van beelden en gewaarwordingen
van een levenslustp en een levensdrang,
een vitaliteit waarvoor op aarde eigenCijk
geen andere uitweg te vinden is dan in
de kunst. Het is echter ook een gedicht
van weemoedige droefheid om de ver
gankelijkheid, om het onherroepelijk
teloor gaan van aardse schoonheid en
om het onbereikbaar zijn van de on
sterfelijkheid voor de stervelingen.
Na „Mei" publiceerde Gorter „Ver
zen" en „De School der Poëzie", waarin
men het praohtège gedocht ,in de zwar
te nacht kwam een mens aangetreden",
kan vinden, die beide in zekere zin aan
sluiten bij de „Mei" en daarna, als zijn
sensitivistische periode voorbij is. „Ver
zen 1899". „Klein Heldendicht" en
„Pan". Na zijn dood zijn nog nagelaten
verzen verschenen.
.Herman Gorter was de zoon van de
predikant-letterkundige Simon Gorter.
Hij studeerde klassieke letteren, promo
veerde en was enige Jaren leraar. Hij
was een sportieve, vitale persoonlijkheid,
die zwom. zeilde, tenniste en een stoer
alpinist was. Deze vitaliteit was eohter
niet alleen een lichamelijke vitaliteit.
Het was in de eerste plaats een vitali
teit van de geest, die zo groot was. dat
het niet moeilijk moet zijn uit dit „te
veel" althans naar aardse maten
gemeten de hele figuur van Gorter
RAADSELS voor allen om uit te kie
zen. De groteren (11—16 jaari vijf, de
klemeren 'V11 ja9r> drie goede op
lossingen. Naam. Leeftijd en adres on
der de goede oplossingen. Op de envelop
pe de aanduiding: „RAADSELS"
Inzenden naar BUREAU LEIDSCH
DAGBLAD, of naar WASSTRAAT 33.
tot Uiterlijk DINSDAGMORGEN 9 uur.
I. (Ingezonden door Chris Hillebrand)
Op de kruisjes komen van boven naar
beneden twee plaatsen in Nederland te
staan.
1.
x x
1. tegenovergestelde van
verlies.
2.
X X
2. meisjesnaam.
3.
X X
3. kier, reet. (meerv).
4.
X X
4. vettige stof.
5.
X X
5. jongensnaam.
6.
X X
6. trouwen.
7.
X X
7. deel van het gezicht.
(meen'.)
8.
X X
8. voertuig.
9.
X X
9. tegenovergestelde van
laatst.
10.
X X
10. bruto min tarra.
II (Ingezonden door J. P. van der
Hoek.)
Welke arm veroorzaakt de meeste be
drijvigheid?
III (Ingezonden door Henny van der
Pluym).
Ik ben een gezegde van 27 letters.
21. 5, 12, 18 zit onder je voet; 20. 14.
22. 27 iemand, die steelt; 1. 25. 13 kleur;
8. 9 26, 10. 23 kei; 4, 2 voedingsmiddel;
16, 15 overblijfsel by verbranding; 19. 17
koude lekkernij; 24, 3. 6, boom; 11, 17
lengtemaat.
IV. (Ingezonden door Adrlaan Jansen)
Welk spreekwoord 6taat hier? tje
ple zijn dier der ie tje
zier.
L
In de hokjes komt van boven naar be
neden en van links naar rechts hetzelfde
te staan.
1. opzichter
2. plaats ln Drente
3. iedereen (zonder staart)
4. voorgerecht
VI. (Ingezonden door Tinie Jansen).
Myn eerste deel is een voedingsmid
del; mijn tweede een heuvel; mijn der
de een voegwoord; mijn geheel een
plaats in Gelderland.
VII. (Ingezonden door Koos Boom).
Verborgen plaatsen.
1. waknadrelvas. Noordbrabant): 2.
suttebpion. (Friesland!3. nerdo. (Dren
te); 4. nerhen. (Utrecht i; 5. lerdheden.
(Noord-Holland).
Vm. (Ingezonden door Joke Smitta-
1. Horizontaal: 1. prent; 5 Mr.; 7.
kient; 11. Eva; 12. voos; 14. ei, o; 15.
Lea; 16. eelt; 17. end; 18. bord. sr.; 20.
eenden; 23. alp; 24. mlo, olm25.
stoelenmaker; 31. por; 32 e. vee; 33. ven;
35. koe; 36. (d)eern; 37. (P)eel; 38.
veengronden, p.; 44. des; 45. are; 47.
arrest; 50. karren; 53. (k)oel; 54. egge;
57 .dar; 58. Ede; 59. rein; 60. Epe; 61.
krent; 62. st.; 63. prent.
Verticaal: 2. rel, o; 3. ever; 4. naad, a.
o. (o.a.); 5. moe; 6. rol; 8. ree. nok; 9.
eind; 10. node; 12. verpleegster; 13.
stemmen, n. aken; 18. be; 19. sle(e); 21.
e. la; 22. nu; 25. soov (voosi; 26. tree:
27. ever; 28. Nero; 29. even; 30. reep: 31.
pk.; 34. nJ.; 39. edelen; 40 Nes; 41. dra;
42. eerder; 43. e.a.; 46. NJ7; 48. roer; 49.
rede; 51. rap. e; 52. eren; 55. ges; 56. git.
2. blaasbalg
3. tuinman, tuin, man.
4. 1. etaleur; 2. schoorsteenveger; 3.
modiste.
5. dam. ram, kaïn.
6. room, moor.
7. kieviet, vet. tikt, eik.
Beste raadselnichtjes en -neefjes.
Wat een kruiswoordraadsel, hél
Mijn compliment aan allen, die er heel
huids doorheen gekomen zijn. en tot mijn
vreugde waren dit er heel wat. Na dit
kruiswoordraadsel zullen Jullie er allen
wel weer goed „ln" zijn.
Het ls al echt horfstweertje. al heb
ben wc ook wel een mooi weekje achter
de rug. In leder geval goed raad sela eer?
Deze week hebben Jullie het weer wat
gemakkelijker.
Fran
ritje na;
me goed voorstellen, dat Jullie het daar
op school erg plezierig vinden. Is de
molen er by de brand nog een beetje
goed afgekomen?
Jannle Delvos Wat een bofferd.
geen enkele dag regen. Maar het Is ook
een hele tijd achter elkaar goed weer
geweest. Je hebt al met al. heel wat ge
zien Het lijkt me trouwens, dat een vcr-
Jaardag op Zaterdag erg leuk moet zijn!
Tinie Stol Wat een uitgebreide
tocht ls dat geweest. Jullie hebben veel
gezien op één dag. Je zult wel genoten
hebben van de mooie streek. Wat leuk.
dat Jullie langs belde palelzen kwamen.
Het was een heerlijke lange dag!
Bram Davld Het bevalt Je zeker
wel. om by de verkenners te zyn? De
laatste klas valt Je dus al weer mee.
Loesje van Weesel Je hebt ty-
dens Je ziekte heel wat uitgebroed, maar
liefst twee raadsels! Hartelijk dank er
voor. Ben je al weer wat opgeknapt? Be
terschap!
Nanda Nannlng Ja. het kruis
woordraadsel mag Je best zo Insturen: dat
ls trouwens ook het makkelykste voor Je
en erg duldeiyk voor mij!
Beb Arbouw Ja. het ls zeker te
hopen, dat het op 2 October goed weer ls.
dan komen met de taptoe alle lampion
nen wél zo goed tot hun recht. Ben Je al
gauw In October Jarig?
Jannle Ladan Dat ls dus nog
een late felicitatie met Je overgang! Je
bent weer goed ln de kleren gezet, even
als Je zusje. Ben Je lang ln Bennekom
geweest? Het ls daar een mooie omgeving.
Tonny Mulder Wat veel kinde
ren waren cr op het terrein' Inderdaad
had Je zo altijd speelkameraadjes. Ja. ln
de duinen kun )e werkeiyk heeriyke spe
len doen. De verdwaalpartij liep dus nog
goed af. En nu maar hopen, dat Jullie
er volgend Jaar weer naar toe gaan.
Lldl Breedeveld Leuk, om ln
de vacantle Jarig te zyn. Heb je leuke
cadeautjes gekregen?
Pi et van Schalk Knap. dat Je
Si helemaal door het kruiswoordraadsel
een geworsteld hebt. Nu. het weer liet
wel wat te wensen over. maar lk hoop,
dat Je toch genoten hebt.
Lenle Bouwens Wanneer Je ln
de vacantle Jarig bent. ls het haast net,
of je op een Zondag Jarig bent!
Hannle van Duren Jullie zijn
goed van wal gestoken op school met
naaien! Succes met alles! Gezellig, die
gramofoonplaten op de verjaardag. Hoe
was het toneelstukje Woensdagavond?
Zo'n vrije Maandag om de 2 weken ls niet
te versmaden!
Lenle Ba velaar Dat was een
vreemd foppery tje! Maar lk denk, dat Jul
lie Je wel geamuseerd zullen hebben.
Marijke Haantjes Jullie groei
en dus het gebouw uit! Gaan Jullie gauw
naar de nieuwe school? Wat leuk. dat
schrift met de gebouwen. Maken Jullie
het geheel zelf. ook het tekenen? Mijn
vacantle voerde me een heel eind langs
de Rijn.
Jeanne Warners Het ls heerlijk
om nog zo lang de fijne herinneringen van
de vacantle te bewaren, dan beleef Je het
telkens weer opnieuw. Met het fluiten
was zeker wel weer even wennen, toen Je
het voor het eerst na de vacantle weer
deed.
Cor van der Graaf Leuk. dat
j ie Je zo geamuseerd hebt op de verjaar-
j het
werk. of duurt het erg lang?
Henny van der Pluym Dat was
geen leuk gezicht, dat Jullie het ongeluk
net zagen gebeuren: maar gelukkig, dat
het vrij goed afliep. Ja. het ls alles wel
droevig; wens Je ouders ln leder geval
weer het allerbeste
Brammie Lagas Jullie voelden Je
zeker al halve boeren, toen Je meeging
met het melken!
Jaapje Lagas Wat handig, dat
Je blokletters leert, dat ls erg duidelijk!
Teunl van Weizen Vlot het al
te verklaren. Toen de dichter na de
publicatie van zyn „School der Poëzie"
zich bewust werd „op de verkeerde weg
te zijn" en ook zyn studie van de wijs
geer Spinoza hem niet de vervulling
gaf die hij zocht, greep deze hartstoch
telijke geest zich vast aan de leer van
Marx. Hier meende hl) wat hij zocht
gevonden te hebben. Reeds in zijn jonge
jaren had het hem söms voor de geest
gestaan, dat het bestaan van de kunst
een droevig bestaan zou zijn. wanneer
een man werkt voor zich alleen. Wat
hem ging bezielen was een gemeen
schapsgedachte. een heilsgedachte. Hij
vindt voor zichzelf een nieuw instrument
en voor zijn werk een klankbord. Toen
hij dit gevonden meende te hebben in
het Marxisme, stortte hij zich met al
de kracht van zijn vitale persoonlijkheid
en van zijn hartstocht op het socialis
me. Hij werd een helder propagandist.
Hij sprak op vergaderingen en schreef
vele artikeflen en brochures. Hij offerde
op den duur zijn gezondheid en zijn
geld aan zijn ideaal. Hij reisde zelfs
later als verstekeling naar Rusland
om een onderhoud met Lenin te hebben,
die hy de verkeerde weg op zag gaan.
Daarnaast bezat hij de kracht om.
gedreven door deze nieuwe inspiratie
een ongekend groot aantal verzen te
schrijven, waaronder het boek „Pan",
dat meer dan 500 grote bladzijden
beslaat. De waarde van dit werk is
ongelijk, doch het geheel draagt het
stempel van onmiskenbare grootheid
en is in de ware zin des woords de
geestelijke neerslag van dit hartstoch
telijke leven in dienst van het prole
tariaat.
Wie in Gorter's werk leest, zal zich
niet verwenderen, dat de conflicten met
zltn partijgenoten niet uitbleven. Gor
ter's visioen van de nieuwe tijd verschil
de wel heel veel van dat van zijn mede
strijders Wat hij zocht, was een leven
in vrijheid, maar dan een leven van de
geest, een werkelijke „verlichting". Zijn
partygenoten waren politici. Hun stre
ven lag in de strijd om de eerste plaats,
om materiële welvaart, om gezag. Gorter
trad. na een openlijke miskenning door
Troelstra. uit de S.D.A.P. en richtte met
Wijnkoop de latere communistische
partij op. Doch ook hier verging net
hem niet beter. Bezieling en politiek
gaan nu eenmaal nooit samen cn tot
slot stichtte hy met enige getrouwen
een kleine Rechtzinnig-Marxistische
party.
Wanneer men het werk en het leven
van Gorter overziet voor zover dat
door zijn omvang en rykdom reeds mo
gelijk is dan krijgt men m de eerste
plaats de indruk van een groot, oprecht,
helder mens met een uitzonderlijk ta
lent, Een persoonlijk denker, zy het dan
rechtlijnig en eenvoudig, maar daarom
r.iet minder een groot en heldhaftig
vechter voor wat hy zag als het uitein
delijke geluk van de mensheid, een on
zelfzuchtige, bezeten stryder voor een
idee.
Dat hy ln zekere zin miskend werd.
dat zyn partijgenoten geen kans zagen,
zich op zijn niveau te plaatsen, is geen
wonder. De wonderen voltrekken zich
in het brein van één heroïsch mens,
maar nooit in de menigte, die niet rijp
is om zyn profeet te kunnen volgen.
Men stelle zioh de figuur ran Gorter
echter niet tragisch voor. Ongetwyfeld
wijzen de feiten op tragiek, doch dan
zou men op ziin hoogst van een .ontra
gische tragiek" kunnen spreken. Gor
ters geloof in een uiteindelijk heil voor
de nieuwe mens vervulde hem zozeer,
dat hij de uitslag van zyn streven
tijdens zijn leven dat hij in zyn wys-
heid als een korte periode gezien moet
hebben niet verwacht zal hebben, al
moet hij ook zijn momentan ran harts
tochtelijke ontmoediging gekend heb
ben. dde de dichter van de stralende
„Mei" woorden ingaven als de hier-
orderstaamde:
Verdoemd!
Allen zijn kle4n.
Geen is er groot.
Beter weg ln den dood
Dan verdoemd met het kleine
(te zijn.
CLARA EGGINK.
Beppie de Jo
zamernand al een
Llesje Ravensbergen Ik
denk. dat Je ln de loop van de tijd ook
wel vooruit gegaan bent met schrijven!
Joke Smlttenaar Je. een echte
feesttyd ln Lelden' Heb Je nog wat mee-
i de Braderie, cn e
Stoet tartan (ciarrtjfis.. te. zin.:
ken CCrtt is TUfli meersnik.
geoncani meer woord..5nifc..
-n
Voot het üziZLse zwokJkjl
kind. heocht Leiden f2521.51
mat bijeen ..goed zo lento
vts.'-s
flU beloning ktegen. we. da.-
ze.week nog ^tochtige,
(bynazomerse dogen
Ex was oenltitocnotionoai
(bntjoas waarbg. jongt jolig"
5paa(de in. Intér. Hos zong
~J2löïèï«5ÉêT~""~~
Ook da. „ÖQjDocdö-Lcnq dax
vwmstadSt" zodat \mAqti
09 v/ooc bi Uidsiyiconapi&
Claartje Bos Wat een menage
rie hebben Jullie er weer bij! Wel ge
zellig. maar een hele zorg. denk lk.
Harry van der Reyden Dat
is een bof. zo maar even naar een mooi
stukje op de Vcluwe!
R e n s de Wit Nu. In de Over
dekte kun Je ook flin zwemmen, vooral
als Je nu ook Je diploma hebt. Gebeurt
dat al gauw?
Tot slot allen harteiyk gegroet door
jullie raadseltante.
Mevrouw M. J. Boterenbrood. I
Lflidcrt slond ósusl week te
rrwsl ld d£ WanqshziLiTqttooc
-V- yjooecteWiexi
