LEIDSCH
DAGBLAD
KRING VAN PROBLEMEN STEEDS GROTER
West-Europese integratie belooft welvaartsverhoging
Regering bereid hervatting
bespreking Ned. Ind. Unie
D© Troonrede
tyfste Jaargang
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1952
No. 27714
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.6.per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Koningin Juliana opende Staten Generaal in Ridderzaal
Soberheid in verband niet zware
bevolkingslasten
H.M. Koningin Juliana heeft hedenmiddag te I uur in de Verenigde
Vergadering der Staten-Generaal in de Ridderzaal te 's-Gravenhage, de
volgende Troonrede uitgesproken:
Leden der Staten-Generaal,
RATIFICATIE OVEREENKOMSTEN
EUROPESE DEFENSIE GEMEENSCHAP.
Bij het overzien van de ontwikkeling in de achter ons liggende periode
is er, naast grond voor bezorgdheid, ook in meer dan één opzicht reden tot
voldoening en dankbaarheid.
In de internationale toestand is helaas geen ontspanning ingetreden, maar
aan de samenwerking tussen de vrije volken kon tastbaarder gestalte worden
gegeven. De grondslagen voor de veiligheid van het Westen werden door
voortgezette opbouw der Atlantische strijdkrachten bevestigd en uitgebreid.
De voortschrijdende integratie van West-Europa zal die grondslagen verder
versterken en houdt, indien zij ook op economisch gebied wordt voortgezet,
tevens de belofte in van een blijvende bijdrage tot verhoogde welvaart der
daaraan deelnemende volken.
In het betalingsverkeer met het buitenland is een wending ten goede
opgetreden.
Ook in de voor ons liggende periode zal de ontwikkeling der internationale
betrekkingen in belangrijke mate haar stempel drukken op het beleid. Teneinde
in het kader van de Noord-Atlantische verdragsorganisatie een versterking
der Westeuropese defensie te bereiken, werd de Europese Defensie Gemeen
schap voorbereid. Een ontwerp van wet tot ratificatie der in dit verband
aangegane overeenkomsten zal binnenkort de Staten-Generaal bereiken.
Aan een nauwe samenwerking met België en Luxemburg in Benelux-verband
blijft de Regering grote waarde hechten.
Nu belangrijke structuele wijzigingen in de internationale verhoudingen
met toenemende snelheid tot ontwikkeling komen, zal het aan de behartiging
van het buitenlands beleid ten goede komen, indien de wijziging van de
bepalingen in de Grondwet betreffende de buitenlandse betrekkingen, welke
reeds in eerste lezing door de Staten-Generaal is aanvaard, zo spoedig
mogelijk van kracht wordt.
NIEUWE BASIS NEDERLAND-INDONESIË?
De Regering is bereid de besprekingen met Indonesië over de Nederlands-
Indonesische Unie en daarmede samenhangende kwesties, welke in Februari
j.l. werden opgeschort, te hervatten met het doel een nieuwe basis voor de
betrekkingen tussen Nederland en Indonesië te leggen.
ONTWIKKELINGSPLAN NIEUW-GUINEA.
De Regering zal zowel de geestelijke en sociale ontwikkeling der bevolking
van Nieuw-Guinea als de economische vooruitgang van het land bevorderen.
Het ligt in het bijzonder in de bedoeling zo spoedig mogelijk een ontwikke
lingsplan voor dit gebiedsdeel vast te stellen.
Door een en ander dient de grondslag te worden gelegd voor de mogelijk
heid, dat op den duur de bevolking in staat zal worden gesteld zelve over
haar toekomst te beslissen. Hiermede wordt tevens gehandeld in overeen
stemming met artikel 73 van het Handvest der Verenigde Naties.
In overleg met de Regeringen der Nederlandse Antillen en van Suriname
zal er naar gestreefd worden de voorbereiding van de nieuwe rechtsorde in
het Koninkrijk voortgang te doen vinden.
Het ligt in de bedoeling met spoed de instelling te bevorderen van de
Commissie voor het voortgezet overleg, waartoe de Conferentie Nederland-
Suriname-Nederlandse Antillen besloot.
OVERSCHOT BETALINGSBALANS?
Tengevolge van in 1951 getroffen maatregelen, de gunstige ontwikkeling
van de ruilvoet met het buitenland en een aantal slechts tijdelijk werkende
factoren, zal waarschijnlijk in 1952 voor het eerst na de bevrijding de betalings
balans een overschot vertonen. De goud- en deviezenvoorraad is echter in
verhouding tot de totale handelsbeweging nog aanzienlijk kleiner dan voor
de oorlog. Daarenboven is de internationale economische toestand vol
onzekerheden, terwijl de dichtheid en de snelle groei van onze bevolking
voortdurende toeneming der economische bedrijvigheid voor ons land dringend
noodzakelijk maken.
WERKGELEGENHEIDSPOLITIEK CENTRAAL PUNT.
Het feit, dat de productie reeds geruime tijd gelijk is gebleven en dat
de werkloosheid zich gemiddeld in 1952 op een hoger niveau bevindt dan
vorige jaren, noopt er toe de werkgelegenheidspolitiek steeds meer als het
centrale punt in het sociaal-economische beleid te zien. Primair is de ontwik
keling van het normale bedrijfsleven. Met het oog hierop zal dan ook met
name de industrialisatiepolitiek met kracht worden voortgezet, waarbij de
mogelijkheid van voldoende investeringen zal zijn te bevorderen, mede door
participatie van de overheid in de investeringen waar de omstandigheden
daartoe nopen.
Naar een versnelde uitvoering van de plannen voor de ontwikkelings
gebieden wordt gestreefd.
VERHOGING KOOPKRACHT NOODZAKELIJK.
De bereidheid bij het bedrijfsleven om tot nieuwe investeringen over te
gaan is uiteraard in belangrijke mate afhankelijk van de verwachtingen omtrent
de afzet der producten. Daartoe zal handhaving en zo mogelijk verhoging
van de koopkracht der bevolking van belang zijn, terwijl tevens de export zal
zijn op te voeren. Dit geldt met name voor de uitvoer naar de Verenigde
Staten van Amerika en Canada, aangezien ook bij een overigens gunstige
betalingsbalans het dollartekort nog blijft bestaan. Een zo snel mogelijk
totstandkomen van de wettelijke voorzieningen, genoemd in de Exportnota,
die in de afgelopen zittingsperiode aan de Staten-Generaal werd overgelegd,
is daarom gewenst.
De Regering zal, terwille van de toeneming van het handelsverkeer,
krachtige steun verlenen aan pogingen om internationaal tot verlaging van
invoerrechten te komen.
Waar nodig wordt de uitvoering van openbare, in het bijzonder ook
cultuurtechnische werken versneld en de voorbereiding van nieuwe plannen
wordt ter hand genomen.
Voortzetting van een actief emigratiebeleid acht de Regering geboden.
Het landbouwbeleid blijft gericht op een zo groot mogelijke bijdrage van
de landbouw in de nationale productie, met inachtneming van de bestaans
zekerheid voor de werkers in deze bedrijfstak.
In het bijzonder door een consequente voortzetting en uitbreiding van
het vestigings- en credietbeleid zal getracht worden de economische positie
der middenstandsbedrijven zoveel mogelijk te verstevigen.
PASSENDE HUURVERHOGING.
Op het gebied van de woningbouw zal gestreefd worden naar de bouw
van tenminste 55.000 woningen.
Een passende verhoging van de huren zal aanhangig worden gemaakt
met compensatie van kosten voor die groepen huurders, ten aanzien van
welke dit mogelijk en nodig is.
Om de krotopruiming dienstbaar te maken aan bestrijding van werkloos
heid, wanneer in komende jaren de bouwbedrijvigheid zou teruglopen, zal de
voorbereiding van saneringsplannen worden ter hand genomen. Het zal naar
het oordeel van de Regering ook tijdens het komende begrotingsjaar geboden
zijn een deel van de lopende inkomsten van het Rijk aan te wenden voor het
dekken van kapitaalsuitgaven. Het is twijfelachtig of zonder deze financierings
wijze de middelen voor de woningbouw en voor werken, noodzakelijk ook
terwille van de werkgelegenheid, in voldoende mate zouden kunnen worden
verkregen, terwijl het tevens aanbeveling verdient, de nog steeds hoge staats
schuld zo beperkt mogelijk te houden.
In verband met de zware lasten, die op de bevolking drukken, zal bij de
uitgaven grote soberheid zijn te betrachten.
VERSTEVIGING GEESTELIJKE WAARDEN.
Naast de toenemende krachtsinspanning voor de verdediging en op
materieel gebied komt de noodzaak tot behoud en versteviging van de geeste
lijke waarden van ons volk sterk naar voren. Voorzieningen, die hieraan dienstig
kunnen zijn, zijn in de afgelopen jaren voorbereid en, wat betreft de vernieu
wing van het onderwijs, ten dele reeds in de vorm van wetsontwerpen aan
de Staten-Generaal voorgelegd. Het ligt in het voornemen de verdere
uitwerking hiervan ook in de komende Regeringsperiode met voortvarendheid
ter hand te nemen.
Voortgang zal worden gemaakt met het treffen van maatregelen, opdat
de Nederlandse bevolking zoveel mogelijk aan de verschillende vormen van
onderwijs, kunsten en wetenschappen deel kan hebben.
Onderzocht zal worden of voor leerlingen van de lagere school wellicht
voor alle leerplichtige leerlingen het schoolgeld ware af te schaffen dan
wel de regeling ware te vereenvoudigen. Tevens zal worden overwogen of
meer belastingsfaciliteiten nodig zijn voor kinderen, die in opleiding zijn, of
ter tegemoetkoming in de kosten van eigen studie. Verruiming van studie
toelagen zal worden bevorderd.
VELE WETSONTWERPEN.
Aan de bemoeiingen van de overheid op het terrein van de vrije jeugd-
vorming zal een wettelijke basis zijn te geven.
Een wetsontwerp tot regeling van de omroep en een ontwerp van wet tot
heffing van kijkgeld hoopt de Regering in dit zittingsjaar aan te bieden.
Ook overigens wacht op het gebied van de wetgeving Regering en Staten-
Generaal een omvangrijke taak. Naast reeds genoemde wetsontwerpen zijn
o.a. aanhangig een ontwerp inzake de omzetbelasting, dat heffing daarvan
bij de detaillist wil beëindigen, een ontwerp op de vervreemding van land
bouwgronden om het ontstaan van onrendabele bedrijven te voorkomen,
benevens voorstellen betreffende herziening van het burgerlijk procesrecht
en van de cassatieprocedure.
Nadere voorstellen aangaande het burgerlijk procesrecht worden voorbereid.
In verband met de voorgenomen herziening van het Burgerlijk Wetboek
zal in de vorm van vraagpunten een aantal principiële kwesties aan de
Tweede Kamer ter behandeling worden voorgelegd.
DE Troonrede, waarmede H M de
Koningin hedenmiddag in de Rid
derzaal het nieuwe zittingsjaar
der Staten-Generaal heeft geopend,
volgt, naar moet worden aangenomen,
in hoofdlijnen het programma, dat de
formateur van het kortelings opgetre
den kabinet tot basis en uitgangspunt
heeft gediend voor het toekomstige re
geringsbeleid.
In de eerste zinsneden wordt aan
dacht geschonken aam de plaats van
Nederland temidden der volkeren, in
zonderheid van West-Europa, welke in
de laatste jaren in toenemende mate
wordt bepaald door de noodzaak van
internationale samenwerking, zowel ter
verzekering van de gemeenschappelijke
veiligheid als op economisch gebied.
TEN aanzien van de verhouding met
Indonesië houdt de regering voet
bij stuk. Zij verklaart zich bij her
haling bereid de in Februari j.l. afge
broken besprekingen met Indonesië te
hervatten teneinde een nieuwe basis
voor de betrekkingen te vinden, doch
zij stelt zich niet ontvankelijk voor de
Indonesische eis om afstand te doen
van haar souvereiniteitsrechten over
Nieuw Guinea.
Integendeel: in afwachting van het
ogenblik, waarop de autochtone bevol
king in staat zal zijn zelf over haar
status te beschikken een en ander
overeenkomstig het in het Handvest der
Ver. Naties verankerde zelfbeschikkings
recht wordt op korte termijn een
ontwikkelingsplan voor dit gebiedsdeel
aangekondigd
IN de paragraaf met betrekking tot
het sociaal-economische beleid wordt
het probleem der werkgelegenheid
op de voorgrond gesteld, waarbij de ont
wikkeling van het normale bedrijfsle
ven primair wordt geacht. De vraag !s
nu maar wat de overheid onder „nor
maal" verstaat. Wanneer wij daarin
zouden mogen zien een geleidelijke ver
flauwing van de dirigistische tenden-
zen, welke sedert de Bevrijding het so
ciaal-economische beleid hebben over
heerst, zouden we zulks van harte toe
juichen. Helaas is er voor vreugdekreten
nog weinig aanleiding, wanneer wü in
dezelfde alinea lezen, dat de regering
het blijkbaar heel normaal vindt, dat zij
deelneemt in investeringen van particu
liere ondernemingen. De toevoeging
(Adv.)
ert de volgende
belangrijke gebeurtenis
Op Vrydag 19 Sept., om 2 uur. begint op
Houtrust het grote evenement van Den
Haag: de 70ste Damesbeurs vandeDames-
kroniek. Vele attracties en demonstraties,
waardevolle geschenken. Entrée slechts
11.-: kinderen f 0.50.
Dit moogt beslist niet missen!
„waar de omstandigheden daartoe new
pen" zijn wü geneigd met een korreltje
zout te savoureren!
ER volgt dan de vage aanduiding van
een aantal desiderata, welke iedere
goede vaderlander van ganser har
te zal onderschrijven, doch die door hun
abstracte vormgeving vooralsnog het
effect van een uiteenspattende vuurpijl
sorteren: verhoging van de koopkracht,
opvoering van de export en verlaging
der invoerrechten.
De positie van de middenstand zal
worden verstevigd door uitbreiding vaa
de wetgeving ten aanzien van vestiging
en credietverlening.
Op het gebied van de woningbouw
streeft de regering naar een jaarlijks
accres van 55.000 huizen.
De bezitters van televisie-toestellen
zullen binnenkort „kijkgeld" moeten
betalen; hun waardering daarvoor zal
waarschijnlijk minder groot zün dan de
onze nopens de keuze van dit goed-Ne-
der'.andse woord.
BIJ de uitgaven dient grote sober
heid te worden betracht, zo zegt de
troonrede en dat schünt ons nau
welijks voor tegenspraak vatbaar.
Maar ook bü de grootst mogelijke so
berheid zal toch onmogelijk kunnen
worden voorkomen dat de uitvoering
van voornemens als: opheffing van het
schoolgeld bij het lager onderwijs, meer
dere toegankelijkheid voor alle vormen
van onderwijs, kunsten en wetenschap
pen en verruiming van studie-toelagen
de schatkist enorme bedragen gaat kos
ten. Het is inderdaad te betreuren, dat
Nederland vrijwel het enige Europese
land is, waaT geen kosteloos lager on
derwijs wordt verstrekt. En wij zouden
wel een afschuwelijk è-sociaal monster
moeten zijn, wanneer wü in beginsel
ook niet behoorden tot de vurigste voor
standers van de toepassing der boven
genoemde ideeën.
Maar onze Hollandse nuchterheid
dwingt ons tot de pünlijk-realistische
vraag: waar halen wü het geld van
daan?
Ditzelfde geldt voor de uitbreiding der
ouderdomsvoorziening voor zelfstandi
gen en de kinderbijslag voor dezelfde
categorie. Wie zou er principieel tegen
kunnen zijn?
Het gaat er alleen maar ©m:kan het?
Streven wü onder omstandigheden,
welke terwille van ons nationaal en
persoonlijk voortbestaan enorme fi
nanciële offers volstrekt noodzakelijk
maken, niet naar een sociale wel
stand. welke in feite onze maatschap-
pelijke stand en financiële draag
kracht verre te boven gaat?
Dit zü'n zo enkele gedachten, welke
een uiteraard slechts oppervlakkige
bestudering van de Troonrede op de
voorgrond dringt.
Er zal vermoedelijk in de loop van
het komende zittingsjaar gelegenheid
te over zijn op de verschillende beleids
onderdelen nader in te gaan.
Gestreefd wordt naar een spoedige indiening van wetsontwerpen betref
fende een algemene regeling van de administratieve rechtspraak.
Een Staatscommissie zal een onderzoek instellen nopens in ons kiesstelsel
aan te brengen wijzigingen. Voorts zal mede in verband met het vraagstuk
van de samenvoeging van gemeenten de meest gewenste bestuursvorm voor
de grote gemeenten in onderzoek worden genomen.
Een herziening der pensioenwetgeving is in voorbereiding.
Een definitieve regeling van de ouderdomsvoorziening, ook voor zelfstan
digen, op de grondslag van de sociale verzekeringsgedachte zal worden voor
bereid, zodra het advies van de Sociaal-Economische Raad is ontvangen. Op
dezelfde grondslag zal een definitieve regeling van de kinderbijslag voor zelf
standigen worden bevorderd. Vereenvoudiging van de administratie van de
sociale verzekering en de belastingen wordt voorbereid.
De regeling van het ziekenfondswezen en de organisatie der gezondheids
zorg zullen zijn te herzien.
Op het gebied van de landbouw zijn o.a. voorbereid een Landbouw-
arbeidswet, een Landbouwwet ter vervanging van de zogenaamde crisis
wetgeving welke aangepast zal zijn aan de wetgeving inzake de Publiek
rechtelijke Bedrijfsorganisatie, en een herziening van de Pachtwet.
BEDRIJFSORGANISATIE EN BEZITSVORMING.
,,Een krachtige doorvoering van de bedrijfsorganisatie zal worden bevor
derd, opdat deze binnen een redelijke termijn over de gehele linie van het
bedrijfsleven wordt verwerkelijkt".
Tevens zal bijzondere aandacht worden geschonken aan het vraagstuk van
de bezitsvorming.
EEN MOEILIJK BEELD.
Steeds groter wordt de kring van problemen, die U ter beoordeling worden
voorgelegd. Niet alleen binnenslands, maar ook internationaal vragen voort
durend meer onderwerpen de aandacht van de Regering en Volksvertegen
woordiging. Temidden van de dagelijkse zorgen en ingewikkelde problematiek
wordt het steeds moeilijker het geheel te blijven overzien. Nog moeilijker
is het tegenover de vraagstukken van deze tijd de nodige afstand te bewaren
en aandacht te schenken aan verdieping van eigen inzicht. Moge God U
'ijsheid schenken en Gij als goede vertegenwoordigers des volks in het
komende zittingsjaar tot zegen van het Koninkrijk en voorzover het in ons
vermogen ligt van de wereld werkzaam zijn.
Onder deze bede verklaar ik de zitting van de Staten-Generaal voor
geopend.
