f/i 'VSr
\Wwf
[yhf^ Oyf
M\}\\W
Warmond acht grote belangen
bedreigd door Leids Merenplan
CLOWNTJE RICK
Waterstaatkundige bezwaren
overheersend
QjGZSSt
WOENSDAG 20 AUGUSTUS
Onverantwoorde gevaren en verliezen ten
bate van twijfelachtig eenmalig voordeel
Ook polderbesturen en Rijnland in verzet
(Van een onzer redacteuren)
In Warmond is gisteren van de zijde van de plaatselijke overheid volledig
opening van zaken gedaan ten aanzien van de veelbesproken Leidse plannen
tot zandwinning op Warmonds grondgebied, ten koste van Warmondse cul
tuurgrond, in strijd met Warmonds agrarische belangen en ternauwernood in
overleg en met medeweten van de Warmondse gemeenschap.
Deze openhartige critiek op de Leidse plannen kwam naar voren tijdens
een persconferentie, belegd door het speciaal ten aanzien van dit plan
versterkte college van B. en W., waartoe dit college door de Raad was
gemachtigd tijdens de zitting, waarin, zoals wij onlangs in ons verslag deden
uitkomen, felle critiek op het Leids merenplan werd geuit en o.m. gesproken
werd van inbraak met roof door een nabuurgemeente.
De persconferentie liet er geen twijfel over bestaan, of Warmond als
gemeenschap zich keert tegen de plannen, terwijl tevens medegedeeld werd,
dat het gemeentebestuur van Warmond de stellige indruk heeft dat ook het
hoogheemraadschap Rijnland in vele opzichten direct belanghebbende
afkeurend tegenover de plannen staat.
Uiteraard keert een gemeente zich tegen plannen, die eigen belangen
aantast. Dat verzet is gerechtvaardigd, zij hot dan ook dat in enkele gevallen
grotere belangen prevaleren boven kleinere, d.w.z. dat ook, hoe onsympathiek
die figuur ook moge zijn, primaire belangen van een grote gemeente de
primaire belangen van een kleinere overheersen.
Tijdens de gisteren gehouden persconferentie zijn evenwel talloze argumenten
naar voren gebracht tegen het Leids merenplan, die niet direct ontsproten
zijn aan plaatselijke belangen, doch die een ruimer, veelal zelfs nationale
grondslag hebben, terwijl mogelijkheden aan de hand werden gedaan om de
Leidse belangen zonder het berokkenen van schade elders te behartigen.
Slinkse voorbereiding
gelaakt
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii
Op 17 November 1949 ontving het ge
meentebestuur van Warmond van de
zijde van Ged Staten een brochure, uit
gegeven door de Provinciale Stedebouw-
kundige Dienst, over ..Het probleem van
de ontspanning in de vrije natuur in
Zuid-Holland". In deze brochure trof
men de passage aan, waarin gepleit werd
•voor verruiming van de recreatiemoge
lijkheden. speciaal ten aanzien van de
watersport door „verbreding van de Leedc-,
waardoor Warmond meer dan tot nu toe
in de zellroute zal worden opgenomen.
Dit plan, dat zich bijzonder leent voor
uitvoering in étappes., is Inmiddels al
weer aangevuld door het z.g. Leidse Me
renplan. n 1. het denkbeeld om voor
zandwinning ten behoeve van de aanleg 1
van wegen en straten en van de ult-
v oering van het spoorwegplan, tussen de I
Lccde en de Zijl een tweetal meren te I
graven, die tevens aan de watersport
dienstbaar kunnen worden gemaakt."
Het gemeentebestuur van Warmond
werd eerst op dat ogenblik gewaar, dat
plannen tot ingrijpende gebeurtenissen
op Warmonds grondgebied In een verge
vorderd stadium van voorbereiding ver-I
keerden, aldus burgemeester jhr mr L.
M. E. von Flsenne Deze plannen werden
reeds geruime tijd voorbereid, naar
later bleek. Tijdens de oorlog werden
door Lelden In de betroffen gebieden
grondboringen verricht (evenals el
ders) onder het mom van zoeken naar
goede zoetwaterbronnen ten behoeve
van de drinkwatervoorziening. Deze bo
ringen hadden echter ten doel, de mo
gelijkheid tot zandwinning te onderzoe
ken. Lelden heeft later toegegeven, dat
een dergelijke heimelijke actie eigenlijk
niet door de beugel kon. Voorts deelde
Lelden mede. dat de afspraak was. dat
Piov, Staten (die van de plannen op de
hooogte waren) Warmond zouden In
lichten. Dat. de publicatie geschiedde
voordat Warmond officieel was inge
licht. was aan een vergissing te wyten!
Toen uiteindelijk enkele weken later
het gemeentebestuur van Leiden en
zelfs toen nog eerst op verzoek van War
mond in de kleine buurgemeente ope
ning van zaken kwam doen, bleek, dat
Leiden reeds doende was. de op War
monds gebied gelegen gronden, benodigd
voor volvoering der plannen, aan te
kopen. Korte tijd later werd de koop
van een deel dier gronden inderdaad een
leit.
VAN DRIE VIA TWEE
NAAR EEN HALF.
Do eventuele uitvoering van het
Leidse merenplan betreft in eerste In
stantie alleen de gronden, die toen
werden aangekoekt, te zamen ongeveer
•10 heetare. d.w.z. nog niet de helft van
liet totaal van 114 hectare, die het ge
hele plan omvat.
Aanvankelijk heeft Leiden gedacht
aan een drle-meren-plan. doch dit stuit
te op verzet van velerlei instanties, o.m.
Merenplan en Vebo
Een grappige noot in de serieuze
polemieken over het Leidse meren
plan vormt een opmerking, ge
maakt tijdens de jongste War
mondse raadsvergadering. In ons
verslag van die vergadering dat
„verslag" hoorde te blijven en als
zodanig geen ruimte liet tot com
mentaar, waartoe een persconfe
rentie meer gelegenheid geeft
maakten wy van die merkwaardige
uitlating geen melding. Het zy ons
veroorloofd, dit alsnog te doen.
Warmond grondt een be.angrijk
deel van de critiek op het Leidse
merenplan op de onberekenbare
schade, die aan agrarische belan
gen berokkend wordt.
In dezelfde raadsvergadering,
waarin de Warmondse vroede
vaderen spraken over „Inbraak
met roof" door een buurgemeente
kwam een subsidie-aanvrage van
de Leidse Vebo-tentoonstelling
ter sprake. Deze subsidie-aan
vrage vond geen gewillig gehoor
by de raadsleden (die overigens
een tot nog toe verstrekte klei-
pcre bijdrage wel goedkeurden)
onder het motief, dat War
mond eigenlijk nauweiyks by
veeteeltbrlangcn geïnteresseerd
is
Het grondgebied waarover het
Leids Merenplan zich uitstrekt is
uitsluitend veeteeltgebied!
Ware het niet tactisoher geweest,
heren vroede vaderen, die subsidie
aan de Vebo maar te verlenen, met
graagte, wellicht zelfs ln tweemaal
zo grote onwang als gevraagd was?
van Ged Staten. Het plan werd terug
gebracht tot een twee-meren-plan, dat
gezien de vermelding in het recreatie-
rapport. by de hogere autoriteiten
welwillend ln overweging werd geno
men. Het vervallen derde meer was ee-
projecteerd ten Zuiden van de nieuwe
waterpartijen volgens het twee-meren-
plan.
Het twee-meren-plan omvat een groot
meer. van ruim zeventig hectare in de
Zwanburgerpolder (begrensd door zyi.
Leedeen Grote Sloot) en wel ln de Wes
telijke hoek. dus grenzend aan Leedeen
Grote Sloot, benevens een meer ten
Zuidwesten van de Grote Sloot in de
Broek- en Simontjes Polder, gedeeltelijk
gelegen op het grondgebied van Oegst-
geest. Te zamen zouden deze meren een
oppervlakte van 114 hectare beslaan.
Ter verduidelijking van de plannen
verw|Jien wy naar bijgaande teke
ning, waarin de situatie in beeld wordt
gebracht. Het gehele merenplan omvat
de donker en licht gryze gedeelten
tussen Leede en Zyi aan weerszijden
van de Grote Sloot, met name in de
tekening aangegeven.
NOORDELIJKE VERBINDING
MET LEEDE ESSENTIEEL.
if i
27' \^l fciÊÊ
.-^7 272
G.S. om in de Leidse plannen te tre
den. Inderdaad is het denkbaar, dat
Warmond beter voor de zellsport ont
sloten zou worden, wanneer het plas-
sengebied door dit plan verder naar het
Zuiden zou worden verlengd, waardoor
tevens het mueiiykst bezeil ba re stuk van
de Leede vermeden zou kunnen worden.
Zowel de op watersportterrein georiën
teerde Warmondse zaken als de ver
houdingsgewijs sterk ontwikkelde mid
den stand zouden hiervan voordelen
kunnen ondervinden.
klein meertje zou ontstaan in de
Zwanburgerpolder. doch dat de oor-
spronkeiyke gedachte Noordelijke uit
gang van het meer naar de Leede komt
te vervallen, en dal van een betere
„doorstroming" van de watersport
liefhebbers lang; en naar Warmond
geen sprake is.
boven is gebleken, dat de oorspronke
lijk gedachte wyze van transport naar
de bouwrijp te maken terreinen in Lel
den. nameiyk via een persleiding, niet
mogelijk ls. zodat dit transport nu met
schepen zou moeten geschieden, hetgeen
aanzienlijk kostbaarder is.
De conceptvergunning vermeldt
voorts vele verplichtingen van Leiden
jegens diverse instanties als Itynland.
de betroffen en omliggende polders
etc., die dc kosten van deze zandwin
ning aanzienlijk kunnen verhogen.-
Het is zeer de vraag, of er nog een
rcccl voordeel voor Leiden schuilt in
zandwinning via dit merenplan.
PRODUCTIE-DERVING j
Die voordelen moge Leiden verwacht
hebben, in groter verband gezien bete-
Vooi Leiden heeft oorspronkelijk het
recreatiebelang een woordje meegespro
ken. doch hoofdzaak voor de Sleutelsrad
ls toch de zandwinning gebleven. Oor-
spronkeiyk was gedacht, uit het meren
plan niet minder dan 12 000.000 kubieke
meter zand te kunnen winnen. Ter pers
conferentie werd medegedeeld, dat dit
een geldelijk voordeel in vergelijking
met zandwinning elders zou opleveren kent. aldus B en W. van Warmond, de
van anderhalve gulden per vierkante uitvoering van het merenplan een ge-
meter. Sinds het vaststellen van die I voelig verlies. De productie van dit ge-
cijfers zyn de omstandigheden echter j bied als weideland kan op f. 1400 per
grondig gewyzlgd Nu vooralsnog het hectare worden geschat, d.w.z. dat door j. Op het buiten Leeuwenhors
Zoals de plannen echter thans zijn plan tot een deel van de eerste helft I uitvoering van het gehele merenplan wijk valt zonder schade a;
volgens de eonceptvergunning, verval- wordt beperkt, moet het prijsvoordeel een jaarlijkse opbrengst van ruim an-
len deze voordelen geheel. De concept- verhoudingsgewijs veel geringer worden dei halve ton wordt gederfd. Weliswaar
vergunning spreekt immers van 40 hcc- aangezien thans dc hele onderneming heeft Nederland een teveel aan melk
tare grond, die thans in het bezit van j op touw moet worden gezet voor een j voor eigen consumptie, zodat verlies van
Leiden zijn. d.w.z. de gronden, die te kleinere zandwinning, nameiyk voor de I de producten van dit weideland niet
zamen dc Zuidelijke helft vormen van 6 000.000 kub. meter, die men uit de z<> zwaar zou hoeven te wegen, doch de
het geprojecteerde Noordeiykc meer. gronden wil winnen, waarover de con- i zuivelexport is een van de steunpilaren
Dat betekent, dat weliswaar een cept-verguning zich uitstrekt. Daaren- I van onze handelsbalans. In zoverre
betekent derving van deze jaarlijkse
productie een reëel, telkenmale terug
kerend verlies, waartegenover slechts
een eenmalige winst van goedkoper zand
staat.
ELDERS VOLDOENDE ZAND.
Dit alles spreekt temeer, wanneer
men in aanmerking neemt, dat Leiden
in de directe omgeving voldoende zand
zou kunnrn winnen, zij liet tegen iets
hogere prijs. Dc Noordzijderpolder in
Noordwijkerhout kan drie milliocn ku
bieke meter zand opbrengen, waarbij
belangrijke verbeteringen in dc cul
tuurgrond aldaar zouden worden ver
kregen. In de Amsterdamse water
leidingduinen zou op de grens van
Noord- en Zuid-IIolland een milliocn
kubieke meter te winnen zijn. door
nntgraving van het Langeveld in
XoordwUk en Noordwijkerhout nog
eens drie milliocn. waardoor nieuwe
kostbare hollengrond zou ontstaan.
Noord-
te rich
ten 800.000 kubieke meter te winnen,
in het Reigersbos te Lisse 500.000.
door alzanding van terreinen onder
Voorhout en Rijnsburg nog eens
150.000 en door verdere uitdieping van
de Ryn en andere vaarwateren nog
ruim een millioen. Dit alles tc zamen
overtreft dc reële Leidse behoeften.
271-272 - Ze hadden een poosje gerust op de wortel, en plannen ge-
maakt. Rick keek naar een stevige plant, die rcclit omhoog groeide.
- Zeg. Bunkie. als ik daar eens in klom. stelde hij voor. Dan sta ik wat
hoger en kan ik misschien zien. welke weg we moeten nemen!
Dat is goed. vond Bunkie.
- Maar dan moet je me even 'n zetje geven-zei Rick. Want het onderste
deel van die stengel is erg glad!
- Toe maar. zei Bunkie. Ik zal je wel even helpen. Een... twee... hup!
Rick sloeg z'n armen en benen om de stengel en Bunkie gaf hein 'n
duwtje. Toen lukte het. Rick kon verder klauteren, toen hij 't onderste
gedeelte eenmaal overwonnen hadHij klom hoger en hoger, tot hij
bij hel gedeelte kwam. waar de stengel van dc plant zich vertakte; daar
kon Itij gemakkelijk tussen slaan. En toen keek hij naar alle kanten rond.
i- Zie je 't al? vroeg Bunkie van beneden.
Stringente voorwaarden
tekenen gevaar
Sterk werd de nadruk gelegd op een
andere groep bezwaren tegen de plan
nen. namelijk de waterstaatkundige, die
nauw verweven zijn met de agrarische
en de waters iortbelangen.
De betrokken polders hebben zich bij
het vernemen van de plannen gewend
tot de Unie van waterschappen, wier
techniich bureau na studie tot de con
clusie kwam, dat er belangrijke bezwa
ren tegen het plan bestaan uit water
staatkundig oogpunt. Door de diepe ult-
gravlne «rendabele zandwinning ls eerst
mogelijk bij uitgraving tot meer dan
30 meter, althans In het thans in eerste
instantie bedreljde gebied) ontstaat een
groot gevaar voor verziltlng van dit
meer en via de grondwaterdoorstroming
van de omliggende polders. In de eerste
plaats worden daardoor de Zwanburger
polder. de Broek en Slmontjespolder en
de Hcmmeerpolder bedreigd.
De eonceptvergunning behelst dan ook
allerlei voorschriften, die tot doel heb
ben dit gevaar te keren. Dat betekent
echter ook. dat men dit gevaar reccl
aanwezig acht. waardoor tevens vast- 1
staal, dat een risico genomen wordt,
hetgeen onder de heersende omstan
digheden onverantwoord is. Treedt
inderdaad verziltlng op, dan zou b.v.
het meer geheel van het boezemwater
van Rijnland moeten worden afgeslo
ten. hetgeen meteen betekent, dat de
nieuwe watergebieden voor de zeilsport
verloren zyn.
Het hoofdmotief van G.S. tot het
lenen van de vergunning is daarmede
geheel vervallen.
Bovendien voorzien de voorwaarden
van de conceptvergunning i
aanbrengen van een „gronddeken" op
de bodem van het in eerste instantie
te graven meer ter kering van het
diepe zoute grondwater. Dit betekent,
dat het plan niet tot het „kleine" plan
van de thans in geding zünde veertig
hectare kan worden beperkt. Het ma
teriaal voo.- die „gronddeken" is na
melijk et te halen uit dc bovengrond
van dit eerste meer. maar moet komen
uit het tweede meer. ten Zuiden van
de Grote Sloot. Verwezenlijking van
con „klein" plan betekent dus onher-
roepciyk voltooiing van het gehele
plan.
NOORDWIJKS VERBINDING MET
LEEDE NIET MOGELIJK!
Overigens behelzen de stringente
voorv aarden, waaraan moet worden vol-
daan aleer tot uitvoering mag worden j
overgegaan ook enkele punten, die het 1
Leiden wel zeer moeilijk zullen maken,
om het plan te verwezenlijken. Het ge-
projecteerde „kleine meer" (de 40
hectare, die donker op de kaart staan
aangegeven) mag eerst gegraven wor-
den, indien Lelden zl:h verzekerd heeft
van het eigendom van alle uitgangen
naar het boezemwater, d.w.z. ook van de I
Noordelijke uitgang naar de Leede. Dit
laatste lijkt welhaast niet te verwezen
lijken. Het centrale deel van de Noor
delijke helft van het Noordelijke meer
Is namelijk ln handen van een boer-
eigenaar, die niet van zins is zijn grond
te verkopen (de reeds verkochte gron
den betroffen pachtboerderyen, waar
door de eigenaar dus niet direct ge
schaad werd by verkoop) terwijl het
deel. waarin de Noordeiyke uitgang
Met een enkel woord
BINNENLAND
van de familie
stergelcen waa gister
middag nan het spelen op de brug over
de Oefecnbeek bij de grens van Munst'cr-
gcleen en Gcleen en viel tn het wa
Door do aanhoudende regen was het
ter van de beek zeer hoog. Het ventje
werd door de stroom meegesleurd. Alle
pogingen om hem to redden of het ïykje
te bergen waren tot nu toe vruchteloos.
BIJ K. B. ls de kapitein-luitenant
ter zee vlieger A, J. de Bruyn eerste offi
cier op het vliegveld Valkenburg, met In
gang van 2 Augustus 1952 voor de duur
van de afwezigheid van de luitenant ter
zee vlieger der le klasse O. F. Venemn.
doch uiterlijk tot en met 31 December
1952. benoemd tot buitengewoon lid
de Raad voor de Luchtvaart.
Dé directeur van een scheepssloperlj
ln Hendrik Ido Ambacht ls goarresteerd
en opgesloten ln het Huls van Bewaring
te Dordrecht. HU wordt er van verdacht
aanzienlijke bedragen voor de fiscus
zwegen te hebben.
BUITENLAND
..Miss Turkije", Gunzell Basar uit
Istanbul. Is te Napels tot „Miss Europa
1952'' gekozen ZIJ behaalde 74 punten cn
werd onmiddellijk gevolgd door ..Miss
Frankrilk" met 73 punten. Derde was
„Miss Griekenland" cn vierde „Miss Duits
land", Aon de wedstrijd namen de schoon
heidskoninginnen van twaalf landen,
waaronder Nederland (Betty ProosdU)
deel.
In de rivier Magdaiena. In Columbia.
Is een barkas omgeslagen Twaalf der in
zittenden zUn verdronken, terwijl ver
scheidene anderen worden vermist. Een
overlevende zelde dat het ongeluk ls ver
oorzaakt door de bestuurder, die dronken
naar de Leede ligt eigendom ls van de
voorzitter van dc Zwanburgerpolder. die
sterk gekant ls tegen he- plan als ge
heel.
OOK ELDERS VERZET.
Warmonds burgemeester had de stel
lige indruk, dat ook het hoogheem
raadschap Rijnland tegen het plan
gekant is. in het byzonder uit water
staatkundig oogpunt, en dat ook van
die zyde stappen le verwachten zou
den zyn bü het geven van een defini
tieve -.ergunning tot ontzanding.
Warmond heeft overigens, aldus werd
gistermiddag door G S besloten, uitstel
tot 15 September gekregen om de be
gaat Warmond tegen die beslissing in zwaren tegen het plan kenbaar te
beroep bij de Kroon, terwijl dan ook I maken. In de Raadsvergadering van
vorige weck werd geprotesteerd tegen
de korte termijn, waarop antwoord
de concept vergunning werd verlangd.
Tijdens de gisteren gehouden pers
conferentie werd door wethouder Dek
ker de critiek herhaald, die ook in ge
noemde raadsvergadering tot uitdruk
king kwam, dat van hoger hand door
het oor te verlenen aan de Leidse plan
nen op grote schaa' de hand werd ge
licht met dc bestaande en moeizaam
tot stand gekomen en goedgekeurde uit
breidingsplannen. terwijl de gemeente
onmiddellijk op de vingers wordt getikt
wanneer ook maar de kleinste afwijking
van de uitbreidingsplannen wordt ge
constateerd.
Bijgaande kaart brengt het Leids Merenplan in beeld.
Ter weerszode van de met name aangegeven Grote Sloot
zyn dc twee geprojecteerde meren getekend. De concept-
vergunning tot gedeeltelijke uitvoering van het Merenplan
heeft alleen betrekking op ongeveer de helft van het Noor
delijke meer. in dc tekening donkergrys aangegeven. Slechts
deze gronden zijn tot dusverre door Leiden aangekocht. Dc
Noordciykc helft van dit meer (licht-grys aangegeven) is ln
eigendom van mensen, die niet gauw bereid zullen worden
gevonden tot een transactie met Leiden, terwijl over uit
voering van het gehele plan (dus ook het lichtgrijs aange
geven Zuideiykc meer) vooralsnog niet gesproken is. Om
technische redenen moet echter wel uitvoering gegeven
worden aan het gehele plan. wanneer men eenmaal met
die van net een deel begint. Daarover in bygaande beschouwing meer.
Ilegtulg, de
DH HO. De kaart toont de gemeentegrenzen in strccpjeslyn. Daar-
cTe Britse iuchtverdediglng.1"1"1 "it blykt dat dc overigens zeer grillig verlopende grens
All-weather Jetfighter'
waarvan de normale snelheid
geluid to bov<
nieuwe
«nat
rlge
tussen Warmond en Oegstgcest liet Zuidclykc meer door
snijdt. Ocgstgeest is echter bij deze aangelegenheid nog niet
betrokken, zolang niet officieel over uitvoering van het
gehele plan wordt gesproken.
Tevens zyn op de kaart de voor een verre toekomst
ontworpen wegen te zien (strcep-stippcllUncn), die het
nieuwe merengebied ondermeer gemakkelijker toegankelijk
zouden maken voor Leiden, dat tevens dc beschikking zou
krygen over enkele goede „uitvalspoorten" naar het Noorden.
Dc kaart toont slechts (in zwart) een deel van de 400
hectare water, die Warmond (in totaal 1400 hectare groot)
reeds feit. Warmond acht het onverantwoord daaraan nog
eens de 114 hectare van het merenplan toe tc voegen en
daarmede 114 hectare cultuurgrond teloor tc doen gaan.
Deze 114 hectare is dc oppervlakte van beide meren. Het
eerst aan bod komende (donkere) deel omvat 40 hectare.
