LEIDSCH
DAGBLAD
Dreigt er een langdurige
Kabinetscrisis?
Schuman wil concessies doen
inzake de Saar en Tunis
Israel op het vredespad
91ste Jaargang
woensdag 20 augustus 1952
No. 27691
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst eD J Brouwer
dagblad voor leiden en omstreken
f. 6 per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
TelelooD Dir en Adm.: 25041: Red. 21507
Zoekt de K.V.P. uitvluchten?
(Van onze parlementaire redacteur)
Inzake de Kabinetsformatie vernemen
wU, dat men zioh in K.V.P.-kringen op
li el standpunt stelt, dat het excra-par-
jpmentaire karakter van het Kabinet-
Donker zeer serieus moet worden opge
vat en zelfs de bron is van de moeilijk-
reden die er thans zijn. Er wordt op
attent gemaakt, dat de Kamerfractie
van de K.VP in haar vergadering van
vorige week Donderdag, (negatief) al
leen maar geen besluit heeft genomen
de formatiepoging van mr Donker tegen
te werken door geestverwanten te ont
raden in het Kabinet zitting te nemen.
Er is géén positieve) instemming be
tuigd met de plannen van mr Donker
en men heeft dus ook niet het program
van dr Drees als basis aanvaard. Dat
betekent, dat K.V.P.-leden, die in het
Kabinet zitting nemen, dit doen voor
eigen verantwoording zonder te kunnen
rekenen op redelijke steun van hun par
tij in het Parlement.
Die zware verantwoordelijkheid is er
mede de oorzaak van dat het thans zo
moeilijk is katholieke figuren als minis
ters aan te trekken, vooral wanneer zij
in de practische politiek weinig ervaring
hebben en moeten samenwerken met
ministers van de P.v.d-A., die gerouti
neerd zijn in de politiek en al hun posi
ties bezet houden, die tezamen beslis-
end zijn voor het sociaal-economische
beleid.
Onder deze omstandigheden aarze
len ook de zittende K.V.P.-ministers
opnieuw een zetel te aanvaarden. De
voornaamste oorzaak van de moeilijk
heden is de weigering van de P.v.d.A.
om enig offer te brengen en het vast
houden aan de zetels die zij thans be
zet. In bepaalde kring van de K.V P.
meent men dat de anders zo zwijg
zame formateur met zijn verklaring
„dat nog slechts enkele posten moeten
worden bezet", alleen voor de dag is
gekomen om daardoor de schuld voor
een eventuele mislukking van zijn for
matie, duidelijker op de K.V.P. te
laden-
Indien mr Donker niet spoedig
slaagt er is nog steeds, en plotse
ling, kans op dan dreigt er met de
bovenstaande zienswijze in K.V.P.-
kringen een Kabinetscrisis, die nog
lang kan duren.
AAN P.v.d.A.-POSITIE VALT
NIET TE TORNEN.
In Pjv.d.A.-krmgen heeft men de in
druk al hoopt men nog steeds op
succes van mr Donker dat de K.V.P.-
ultvluohten zoekt nu blijkt dat zij wel
twee ministers op Buitenlandse Zaken
wenst., maar deze niet kan vinden en
daarom de P.v.d-A. weer verwijten doet
cm toch weer aan de positie van de
P.v.d.A. te tornen. Maar met drie zetels
winst bij de verkiezingen ziet de P.v.d.A.
geen enkele reden haar positie te ver
zwakken. De K.V.P., en niet de P.v.d.A.,
wenst de brede basis; de K.VJP. wil Eco
nomische Zaken afstaan om de A.R. er
oy te krijgen.
In de kringen van de A.R. en de
C.H.U waoht men maar af. Als de grote
broers het niet eens kunnen worden,
kunnen zjj niet anders doen. Maar het
wordt wel hoog tijd dat er een Kabinet
komt!
Gistermiddag heeft de formateur voor
de derde maal mej. Tjeenk Willink ont
vangen, van wie reeds verluidde, dat zij
oe functie van Staatssecretaris by So
ciale Zaken niet wil aanvaarden. Maar
mr Donker schijnt de hoop nog niet te
hebben opgegeven haar te kunnen over
halen.
Goudvoorraad f 102 millioen
verminderd
Terugbetaling aan
Int. Monetaire Fonds
De voornaamste mutatie op de ver
korte balans van de Nederlandse Bank
is ditmaal wel een vermindering van
de goudvoorraad, die met ruim f 102
millioen is achteruitgelopen tot f 1.222
millioen. De Nederlansde Bank tekent
hierbij aan: „Deze vermindering is toe
te schryven aan een terugbetaling aan
het Internationale Monetaire Fonds te
Washington, waartoe Nederland krach
tens de Fonds-overeenkomst verplicht
was. Bedoelde terugbetaling beloopt
27,1 millioen dollar. De schuld aan het
Fonds uit hoofde van in de jaren 1947
en 1948 opgenomen bedragen is hier
mede teruggebracht tot 47,8 millioen
dollar".
De netto-deviezenvoorraad vertoont
deze week een behoorljjke stijging, nl.
f 61 millioen, waarmede deze reserve
is gekomen op f 1847 millioen. Goud
cn deviezen belopen tezamen thans
f 3069 millioen tegen vorige week f 3.111
millioen.
De officiële cyfers van de overstro
mingsramp in het gebied van Lynmouth
zj)n: geborgen ïyken 15, waarvan ge
ïdentificeerd 9. Vermist (vermoedelyk
omgekomen) 21.
THANS RUST IN SERAWAK.
In een officiële bekendmaking is me
degedeeld, dat het in Seraiwak (Brits-
Noord-Borneo) thans rustig is. Het Gou
vernement van Sera wak deelde mede,
iat er geen nieuwe incidenten waren
gerapporteerd. De politie had een hoe
veelheid gestolen goud en geld opge
spoord en twee lieden gearresteerd.
De commissaris van politie in Sera-
wak, Shannon en een functionaris voor
Chinese aangelegenheden waren uit
Kuching naar Pontianak vertrokken
„voor besprekingen met de Indonesi
sche autoriteiten inzake alle kwesties
van wederzijds belang", aldus de be
kendmaking.
Het onderzoek naar de toestand in
Serawak wordt voortgezet.
Geen mooi zomerweer
Het KNMI deelt mede:
De luchtdruk-verdeling boven West-
Europa is nog steeds ongunstig voor een
spoedige terugkeer van warm zomer
weer. Een actieve depressie die van de
Oceaan naar Frankryk trok en van
morgen boven Luxemburg was aange
komen, veroorzaakt ln een uitgebreid
gebied regen- en onweersbuien. Een ge-
ceelte er van trok ver het Zuid-Oosten
van ons land in Intussen nadert van
Engeland langzaam een gebied met ho
gere barometerstanden onder Invloed
waarvan de buiigheid in ons land gelei
delijk afneemt.
Noordeiyke winden voeren tameiyk
koude lucht naar onze omgeving, waar
door de temperaturen aan de lage kant
blijven.
Ten Noorden van Schotland ligt een
r.ieuwe storing die het weer ln onze om
geving echter niet in belangryke mate
beïnvloeden, zodat toch over het al
gemeen de weerstoestand een kleine
verbetering zal ondergaan.
WEERBERICHT
Noordelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking met enkele ver
spreide buien. Matige en in het Westen
tn Noorden van het land thdeiyk krach
tige Noordeiyke wind. Weinig verande-
r»g in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uur).
21 AUGUSTUS.
Zon op: 5.33 uur; onder: 19.51 uur.
Maan op. 6.21 uur: ouder: 19 57 uur.
Hoogwater te Kat.ryk te 3,52 en
16.14 uur.
t nummer bestaat uit zes pagina's
Het Japanse Verbond van Zeelieden
heeft een staking, die vijf dagen ge
duurd heeft en meer dan 400 schepen
heeft opgehouden, afgelast. De stakers,
die hogere pensioenen eisen, zijn tot een
vergelijk met de reders gekomen.
Vier Zwitserse grotonderzoekers, die
vijf dagen in de diepe grotten van
Hoell-Looh, in het Zwitserse Muotathal,
hebben vertoefd, zijn thans van de
buitenwereld afgesloten, doordat zich,
tengevolge van zware regenval, een
meer gevormd heeft aan de ingang van
de grotten.
Vice-admiraal jhr E J. van Holthe is
benoemd tot Grootofficier in de Kroon
orde van België. De versierselen, beho
rende by deze onderscheiding, zijn hem
gistermiddag overhandigd door de Bel
gische ambassadeur, de heer E. Graeffe.
Dr J. M. A. H. Luns (Nederland)
is gedurende deze maand voorzit
ter van de Ontwapeningscommissie
van de V.N.. welke te New York
haar 18de zitting houdt.
FRANSE EXPEDITIE NAAR DE
ARARAT KEERT TERUG
De Franse expeditie naar de „Ararat"
heeft haar onderzoekingen beëindigd en
is Maandag uit Dogu Bayazit in Oost-
Turkije naar Ankara vertrokken.
Na het bereiken van de top van dc
Ararat onderzocht de expeditie gedu
rende drie dagen het gebied, waar zich
volgens overleveringen resten van de
ark van Noach moesten bevinden. De
onderzoekers hebben rotsformaties, die
vaag de vorm van een schip hebben,
waargenomen. Er zijn echter geen over-
biyfselen van de ark gevonden.
Volgens de leider van de expeditie,
Jean de Riquier, zouden deze onder de
gletschers op de top van de berg kun
nen liggen.
De expeditie heeft filmopnamen ge
maakt en een overvloed van documen
tatie materiaal verzameld.
Hef niet verschijnen van
luif-kolonel Harjono
Tegenstrijdige uitspraken
De Ministeries van Buitenlandse Za
ken en van Justitie delen officieel mede:
„Het wordt betreurd, dat de persbe
richten over de behandeling van de
aanslag op de luitenant-kolonel Harjono
ter terechtzitting van de Haagse Recht
bank de indruk wekken, alsof de rechts
gang is bemoeliykt door het niet ver-
schynen van de militaire attaché van
het Indonesisch Hoge Commissariaat als
getuige.
Te dien aanzien kan worden medege
deeld, dat de luitenant-kolonel Harjono
ingevolge een desbetreffend verzoek, dat
hem langs diplomatieke weg werd ge
daan, zioh bereid had verklaard, op een
in overleg met de griffie van de Recht
bank vastgesteld uur. te weten 14 00 uur,
te versohynen. In de loop van de mor
gen ontving het Ministerie van Buiten
landse Zaken van de griffie de medede
ling dat de betreffende strafzaken wa
ren terugverwezen naar de instructie
en dat de aanwezigheid van de luite
nant-kolonel Harjono derhalve niet ver
eist was. waarvan aan genoemde atta
ché mededeling werd gedaan. Uit het
vorenstaande b'.ykt, dat de militaire at
taché aan de Nederlandse autoriteiten
na overleg met de Indonesiscne rege
ring volle medewerking heeft ver
leend en dat het uitstel van de behan
deling in geen enkel verband kan staan
met zijn niet versohynen".
De Officier van Justitie, mr dr J. C.
Miris heeft gisteravond desgevraagd
medegedeeld, dat luitenant-kolonel Har
jono door hem tegen de. aanvang der
zitting, dus om 10.40 u. is opgeroepen om
als getuige voor de Rechtbank te ver-
schynen, en dat in dit aanvangsuur
geen wyzlging is gebracht. Mr dr Maris
verklaarde, dat hem niets bekend was
van enigerlei overleg tussen het Minis
terie van Buitenlandse Zaken en de
griffie van de Rechtbank inzake het
aanvangsuur van de zitting. Een zodanig
overleg achtte hy uitgesloten.
De Officier van Justitie wees er ver
der op, dat de rechtbank gistermorgen
ter zitting op zyn verzoek acte heeft
verleend van het niet verschenen van
luitenant-kolonel Harjono als getuige,
waardoor de rechtbank het bestaan van
de officieel uitgereikte oproep om als
getuige te verschenen heeft vastgesteld.
Tunis voor de V. N.
(Telefonisch van onze Parijse
correspondent)
Gisteren Is de parlementaire vacantie
voor een paar uur onderbroken om mi-
nistor Schuman gelegenheid te geven in
de Kamercommissie voor buitenlandse
zaken zyn politiek beleid, in het bijzon
der inzake Tunis en de Saar, te verde
digen. Voor de bijna voltallige commis
sie, die het initiatief tot deze gedaöhten-
wissel ing genomen had, heeft de minis
ter een zeer uitvoerig exposé gegeven,
waarvan vooral twee punten sterk de
aandacht hebben getrokken.
Wat Saarland betreft, merkte Schu
man op. dat de tyd tegen Frankryx
werkt en dat de wereld-opinie de Franse
houding steeds minder begrypt en bil-
lykt. Het is daarom een Frans belang
de besprekingen zo spoedig mogeiyk te
beëindigen.
Concessies waren van beide kanten,
zo zeide hij. onvermijdelijk, en Frank
rijk was bereid onder zekere voor
waarden algemene verkiezingen in
Saarland toe te staan, waaraan ook
de nu verboden Duits gezinde partijen
zouden kunnen meedoen. Aan de eco
nomische en monetaire unie tussen
Frankrijk en Saarland zou echter on
der geen beding mogen worden ge
tornd.
Ten aanzien van Tunis bleef de mi
nister nogal in het vage en op een vraag
wanneer ongeveer het antwoord van de
bey op de Franse hervormingsvoorstel
len tegemoet mocht worden gezien,
haalde Schuman met een pynlyk lachje
alleen maar de schouders op.
Een nieuw gezichtspunt ontwikkelde
hij echter door te verklaren, dat
volgens zijn persoonlijke mening
Frankrijk er waarschijnlijk wel goed
aan zou doen zich niet langer tc ver
zetten tegen de pogingen de Tunesi
sche kw estic op de agenda van de
Verenigde Naties geplaatst te krijgen.
Op de medewerking van zekere bond
genoten en Sohuman bedoelde hier-
by natuurlijk op de Amerikanen
hebben wy in deze aangelegenheid, zo
zeide de minister, toch niet meer te
rekenen.
Frankrijk kan echter met opgeheven
hoofd voor de Verenigde Naties ver-
schynen om zyn politiek tegenover Tu
nis te verdedigen. Ons dossier is volledig
en het is heel goed, zo concludeerde de
minister.
Deze voornemens werden in het bij
zonder door de Gaullisten zowel van
orthodoxe als van dissidente huize
krachtig bestreden, omdat hiermede,
volgens hen. een gevaarlijk precedent
zou kunnen worden geschapen. Gene-
ree] Bilotte, de diplomatieke expert van
de Gaullistische afvalligen, zeide de me
dedelingen van Schuman zo alarmerend
te vinden, dat hy zich er over by pre
mier Pinay wilde gaan beklagen.
Politieke kringen zien in deze mede
deling van Bilotte een nieuw bewijs,
dat de regering Pinay niet op de blij
vende steun van de circa 30 dissidente
Gaullisten zal kunnen blijven rekenen,
zolang Schuman de leiding van Frank-
rjjks buitenlandse politiek in handen
houdt.
Na eindeloze pogingen, welke soms
een dramatisch verloop dreigden te
nemen, zijn de vier grotonderzoe-
kers van de expeditie van professor
Cosijns uit de 300 meter diepe kloof
an Pierre St. Martin in de Pyre
neeën verlost.
Labeyrie. een van de vier mannen,
die uit de grot omhoog zijn ge
bracht. wordt aan de rand van de
kloof door zijn vrouw begroet.
Het Eindhovense spoorwegplan,
waarvan de kosten op 25 millioen
gulden zijn begroot, loopt geheel
volgens het schema. De tweede
phase, welke de aanleg van het
hoogspoor en andere werken om
vat. heeft een vlot verloop.
Op de overzichtsfoto van de werk
zaamheden zien we op de voor
grond de oude spoorbaan. Op de
achtergrond de tunnels, waarvan
enige reeds klaar zijn. Geheel
rechts op de achtergrond zien we de
plaats, waar het nieuwe station ge
bouwd zal worden.
Leiden ligt derhalve meerdere leng
ten op Eindhoven voor.
De 20 000 Oostduitse protestanten,
ie van hun regering geen toestemming
krygen om volgende week de conferentie
van de Evangelische Kerk te Stuttgart ln
West-Dultsland bij te wonen, zullen ln
hun eigen gemeenten speciale „solldarl-
teltsplechtlgheden" houden.
Geen instemming
in Arabische wereld
Voor de tweede maal in 24 uur heeft
de Israëlische regering aangeboden, vre
de te sluiten met de Arabische staten
Minister van buitenlandse zaken Mosje
Sjarett verklaarde in het parlements-
debat over verlenging van de dienst
plicht van twee tot twee en een half
jaar: „Wij zyn te allen tyde bereid vre
de te sluiten met ieder van de Arabische
staten of met alle tegelyk."
De minister voegde hier echter aan toe:
„Wy zijn klaar om terug te slaan, als wy
worden uitgedaagd". Hy noemde het be
wind in Israel het enige durzame in
het gehele gebied van het midden-Oos
ten. Zoals gemeld, verklaarde premier
Ben Goerion Maandag, dat Israel geen
enkel geschil met Egvpte heeft. Hij be
tuigde zyn instemming met het afzetten
van Faroek en wenste het
wind succes toe.
De Egyptische premier, Aly Maher,
verklaarde, dat Israel geen officieel vre
desaanbod aan Egypte had gedaan. Hy
wist niet meer dan wat hy in de kran
ten had gelezen.
De secretaris van de Arabische liga.
Azzam, noemt het door de Israëlische
premier aan Egypte gedane vredesaan
bod „onbeschaamd" Israel moet eerst
het handvest van de Verenigde Naties
en de resoluties van de Veiligheidsraad
eerbiedigen, het millioen Arabische'
vluchtelingen repatriëren en hen scha
deloos stellen", aldus Azzam
Het wetsontwerp tot verlenging van
de dienstplicht tot 30 maanden is in
middels door het Israëlische parlement
ln eerste lezing aangenomen met 70 te
gen 11 stemmen. Alleen de communis
ten en de verenigde arbeidersparty
'(pro-Kominform) stemden tegen.
Dodelijke ongevallen
te Amsterdam
Twee bejaarde personen zyn gisteren
in Amsterdam het slachtoffer geworden
van verkeersongelukken. Op de Cein
tuurbaan werd de 83-jarige mevrouw
J. P Jansen door een personenauto
aangereden en in de Spaarndammer-
straat kwam de 75-jarige heer G. Ken
ter door onvoorzichtig oversteken in
botsing met een motor. Beiden liepen
zware verwondingen aan het hoofd op
en zyn hieraan overleden.
ROUWDIENST VOOR EVA PERON.
Dinsdag a.s. zal in de dekenale kerk
van Sint Jacobus aan de Parkstraat te
Den Haag. een pleohtige Mis van Re
quiem worden opgedragen voor de ziele-
rust van mevrouw Eva Peron, de over
leden eohtgenote van het Argentynse
staatshoofd.
Tal van autoriteiten en de leden van
het Corps Diplomatique zyn door de
Argentynse gezant in ons land, ae heer
R Valenzuela, tot het bywonen van deze
plechtige rouwdienst uitgenodigd.
De Valera zoekt genezing
voor oogziekte
Met de KLM Convair „Pieter de
Hoogh" arriveerde gisteravond in ons
land de Ierse minister—president, De
Valera. Hy werd verwelkomd door de
secretaris van de Ierse Legatie in Den
Haag, Patrick J. O'Bryne.
De heer De Valera stapte onmiddel
lijk na aankomst in een voor het vlieg
tuig gereedstaande auto en vertrok naar
Utrecht.
De Ierse minister-president is naar
ons land gekomen, om prof dr H. J. M.
Weve. geneesheer-directeur van het Oog-
lijdersgasthuis in Utrecht te consulteren
voor een oogaandoening, waaraan hij
lydende is.
Door dorsmachine gedood
VADER VAN 8 KINDEREN.
Maandagavond is tydens dorswerk-
zaamheden op het bedrijf van de land
bouwer A. Steendyk te Kamperland een
ernstig ongeluk voorgevallen, dat aan
de maohinist de 49-jarige H. de Bruin,
het leven heeft gekost. Enkele arbeiders
troffen het slachtoffer in bewusteloze
toestand by de dorsmachine aan. Waar-
schyniyk werd hy door een der bewe
gende onderdelen geraakt. Het slacht
offer Is in het ziekenhuis te Goes opge
nomen, waar een hersenbloeding en een
schedelbasisfractuur werden geconsta
teerd. 's Nachts is hij overleden. De B.
was gehuwd en vader van 8 kinderen.
Mutaties
bij Koninklijke Marine
Bij K. B. zyn met ingang van 1 Sep
tember as. bevorderd tot Schout bij
nacht de kapiteins ter zee F. H. M. van
Straelen, Inspecteur voor het onderwys
bij de Zeemacht en F. T. Burghard, die
is bestemd voor de functie van Com
mandant der Zeemacht in Nederland.
Laatstgenoemde bekleedde reeds de ty-
delijke rang van Commandeur.
Tevens werd met ingang van diezelfde
datum de titulaire rang van Schout bij
nacht der Koninklijke Marinereserve
verleend aan kapitein ter zee KMR
C. W. Heringa, onderhoofd van de
hoofdafdeling materieel.
RAPPORT VAN DE
WIARDI BECKMAN STICHTING.
Verschenen is „Volksgezondheid in
het geding", een uitvoerig rapport van
de dr Wiardi Beekman Stichting het
wetenschappelyk bureau van de P. v. d,
A. waarin een beschouwing over en
voorstellen tot een hervorming van het
Ziekenfondswezen worden gegeven.
Alhoewel in het plan van de P. v. d.
A. „De weg naar Vryheid" enige hoofd-
lynen ten aanzien van de gezondheids
zorg zyn gegeven, is een oplossing op
korte termijn voor het Ziekenfondswe
zen echter dringend nodig wegens de
acute en steeds toenemende moeilijkhe
den. Een wettelyke regeling, die verder
reikt dan het toezicht op de Zieken
fondsen, is een gebiedende eis, aldus
het rapport.
Over de vorm en de omvang van de
Ziekenfondsverzekering wordt in het
rapport o.m. voorgesteld: een stelsel van
uniforme verzekering met verplicht pre
miebetaling voor: loontrekkenden. zelf
standigen en hen, die niet (meer) aan
het productieproces deelnemen. De hui
dige toestand, waarby een onderscheid
wordt gemaakt tussen verplichte- en
vrywillig verzekerden en die in het by-
zonder voor de vrijwillige verzekering
zeer onbevredigend is, dient zo spoedig
mogelyk te worden opgeheven. De ver
zekering dient de gehele bevolking ta
omvatten.
Met het m.s. Oranje, dat van morgen
uit Indonesië in de Amsterdamse haven
is aangekomen, is mr D. A. Delprat, de
oudste directeur van de My Nederland,
in ons land teruggekeerd.
Mr Delprat heeft in Indonesië met
tal van vooraanstaande Nederlandse en
Indonesische figuren besprekingen ge
voerd.
