ZOMER
Indonesische regering leert op de
klok kijken!
ES3HÏ
Slsle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Zaterdag 16 Augustus 1952
Tweede Blad No. 276S8
Voor saneringsmaatregelen deinst men niet terug
(Van onze financiële medewerker).
Voor een land als Indonesië, waarin als gevolg van oorlog, bezetting en
en geforceerde vrijheidsdrang het met veel zorg opgebouwde economische
ipparaat is omvergeworpen of althans deerlijk gehavend, is het van de grootste
jetekenis dat de nieuwe leiders meer en meer oog beginnen te krijgen voor de
loodzakelijkheid van een goed gefundeerd en deskundig geleid bedrijfsleven.
)at bijv. ook de nieuwe president van de Javasche Bank N.V. Sjafruddin
Vawiranegara, de voormalige minister van Financiën, die op 14 Juli 1951
«Is opvolger van Dr A. Houwink zijn functie aanvaardde, in zijn jongste jaar
verslag blijk geeft van klassieke begrippen over de wijze waarop de volks
welvaart moet worden bevorderd is voor de toekomst van Indonesië een
bemoedigende aanwijzing. En ook is het verblijdend in het jaarverslag van de
Jederlandse Handel Maatschappij te kunnen lezen dat de regering van
ndonesië op velerlei gebied tot krachtige maatregelen is overgegaan teneinde
Je wilde stroom van revolutionnair onverstand af te dammen en de ontwikke-
ing van het bedrijfsleven weer in betere banen te leiden.
van Rp 1 milliard wordt verwacht.
Ook de ontwikkeling van het Devie-
zenfonds heeft uiteraard de gunstige
invloed van de hoge exportopbrengsten
ondervonden, zodat het voordelig saldo
van dit fonds emd 1951 Rp 278.6 millioen
bedroeg.
„Goede politiekgoede financiën
Aanwijzingen voor groeiend
verantwoordelijkheidsbesef
[et name haar optreden tegen het ben-
nvezcn en de stakingsmanie, welke -i
'est-Java ontstellende afmetingen had-
in aangenomen en die de natuurlijke
jlpbronnen van het land geheel dreig
en te doen uitdrogen, heeft reeds heil-
ame gevolgen gehad. Het valt moeilijk
t zeggen hoe groot in de jaren 1949
951. toen de prijzen van rubber, thee,
almolie etc. tot ongekende hoogte op-
cpen. voor Indonesië de gederfde winst
geweest als gevolg van de chaotische
oestanden. welke er in die jaren op de
ndernemingen bestonden. Zo heeft de
ndernemmgsrubber kwantitatief :n
951 nog niet de helft opgeleverd van
e potentiële productie en bleef de sui-
erproductie, welke volgens een van vóór
e oorlog daterende overeenkomst
500.000 ton mag bedragen tot 428.000
on beperkt, een hoeveelheid, die nau-
;eUiks voldoende was om in de behoef-
jn van de bevolking te voorzien, zodat
oor export niets beschikbaar bleef. De
idonesische regering is zo verstandig
.weest niettemin 15.000 ton uit te voe-
cn teneinde te doen blijken dat zij als
mker-exporterend land erkend wenst
blijven en de berichten van de laatste
jd wijzen er op. dat thans alles in het
rk wordt gesteld om ook de suiker-
ultuur, eens één van Indonesië's voor-
aamste hulpbronnen, weer op de been
e helpen. Het spreekt wel vanzelf, dat
et niet mogelijk is na een veelal gron-
ise ontwrichting van het bedrijfsleven,
e" nationale productie in enkele jaren
eer op het vooroorlogse peil te bren-
en. Men mag reeds dankbaar zijn als
ir sinds 1949 van een langzame vooruit-
ia ng sprake is.
Zo kon de productie van onderne-
nmgsrubber toenemen van 171.000 ton
r. 1D49 en 177.000 ton in 1950 tot 218.000
nn in 1951. de suikerproductie van
77.000 ton in 1950 tot 428.000 ton in
951. Vooral de rubberproductie heeft in
;t afgelopen jaar voor de betalings
plans van Indonesië een zeer belang
de. zelfs de meest belangrijke bijdrage
eleverd, dank zij de hoge prijzen welke
ooral gedurende het eerste halfjaar van
951 voor dit product konden worden
kregen. Terwijl de totale rubberuit-
sr slechts van 695.000 ton tot 757.000
v.i steeg, was de opbrengst in 1951 niet
milder dan Rp 2.4 milliard tegen Rp 1.3
nllliard in 1950, wat wil zeggen, dat de
ubber in het afgelopen jaar voor 59
ot de waarde van de totale uitvoer heeft
njgedragen. Het is dan ook voornamelijk
•an de opbrengst van dit product toe
e schrijven dat de opbrengst van de
otale uitvoer in 1951, excl. aardolie en
aardolieproducten, ten opzichte van 1950
net 69 pet. toenam en de handelsbalans
•en overschot van Rp 1.6 milliard ople
verde tegen Rp 1.3 milliard in het voor
gaande Jaar.
Hieruit blijkt wel hoezeer de econo
mische toestand van Indonesië afhan-
lijk is van externe factoren, met name
in het prijsniveau op de wereldmarkt
en van hoeveel belang het is, dat drasti-
Khe maatregelen worden genomen om
ée kostprijzen van de producten, welke
tot verantwoorde hoogte zijn gestegen.
drukken. Van belang ook voor de
Indonesische schatkist. Deze heeft in het
afgelopen jaar in zo ruime mate van de
grote productiewinsten geprofiteerd, dat
in stede van het voor 1951 geraamde te
kort van Rp 987 millioen, een surplus
Breekt dit licht dan eindelijk bevrijdend
door en strijkt het in geweldige banen
over het wijde veld, dan stroomt het
als goud over de schoven, die in de zon
hun vracht van natte pluimen dragen.
Op dat tijdstip, terwijl het landschap
aan het verrukte oog al verder en ver
der zijn geheimen prijs geeft, zijn wij
Doodvonnis in Egypte
PERSCONFERENTIE VAN
GENERAAL NAGUIB
De openbare aanklager van het spe
ciale militaire tribunaal, dat 500 bij ae
onlusten van Woensdag gearresteerde
6iakers berecht, heeft de doodstraf ge
elst tegen een jonge textielarbeider, die
ervan beschuldigd wordt de voornaamste
aanstichter van de onlusten in Kafr el
Dawar te zijn geweest. Als deze dood
straf door generaal Naguib wordt beves-
"?d. zal de arbeider op de plaats van
i;n misdaad, voor de ogen van zijn me
smakers, worden terechtgesteld
De textielfabrieken in Kafr el Dawar
oiden bewaakt door soldaten en tanks.
Op een persconferentie heeft generaal
Naguib tegengesproken, dat een poli
tieke partij in verband met de onlusten
een waarschuwing had ontvangen, tr
bestaan tot dusver geen bewijzen tegen
enige partij, aldus de generaal.
Eerder op de dag had een regerings
woordvoerder verklaard, dat uit onder
zoekingen was komen vast te staan, aat
de onlusten door enkele leiders van een
oepaalde partij waren aangesticht. De
ze verklaring viel samen met de arres
tatie van de voorzitter van het plaat-
telijk comité van de Wafd-party te
"afr el Dawar.
Generaal Naguib verklaarde voorts op
rijn persconferentie, dat de wet op de
cienstplicht binnenkort zal worden ner-
?n om haar gelijkelijk van toepassing
maken op alle burgers. De eerste taak
n het leger blijft handhaving van de
sdc en de veiligheid, aldus de gene-
;al Hij verklaarde tevreden te zyn over
bet verloop van zijn besprekingen van
Donderdag met industriële leiders, b«
wie hij had aangedrongen op behooriy-
ke behandeling van hun arbeiders en
het voorkomen van oorzaken van wrij
ving tussen werkgevers en werknemers.
Nu Is dit alles helaas verleden tijd.
Sinds de tweede helft van het vorig
jaar is voor de Indonesische produc
ten een scherpe prijsdaling ingetre
den en de hierboven gereleveerde gun
stige cijfers van betalingsbalans en
staatsontvangsten wijzen wel uit wat
die prijsdaling met name van een pro
duct als rubber voor dc Indonesische
economie betekent. De grotere pro
ductie, welke tot dusver kon worden
verkregen vormt daartegen bij lange
na geen voldoende compensatie. Wan
neer eenzelfde hoeveelheid rubber al?
in 1951 werd verkregen, dc helft min
der opbrengt dan toen, betekent ..at
reeds een vermindering in de export-
opbrengst van meer dan Rp 1 milliard
en de deviezenpositie van Indonesië is
dc laatste maanden dan ook In snel
tempo achteruitgegaan, terwijl de
jongste begroting voor dit jaar, door
de nieuwe Minister van Financiën
aangeboden, een tekort van Rp 4 mil
liard aanwijst.
Men kan wel zeggen, dat de nieuwe
Indonesische staa. na de gebruikelijke
periode van potverteren, weike aan elke
revolutie inhaerent ls, een ernstige cri
sis doormaakt. Aan de ene kant moeten
terwille van de werkende bevolking en
de rentabiliteit van de cultures de be
lastingen worden verlaagd (loor.oe-
lasting, uitvoerrechten) en nieuwe ka
pitaalsgoederen worden ingevoerd om
het ontwikkelingsproces van de natio
nale hulpbronnen tc bevorderen, aan de
andere kant is thans tot een drastische
inperking van de invoer besloten ten
einde de betalingsbalans weer in even
wicht te brengen. Hoe onaangenaam dit
voor de naar Indonesië exporterende
landen en dus ook voor Nederland moge
zyn, het dient te worden toegejuicht, dat
de Indonesische regering voor deze en
andere saneringsmaatregelen niet terug
deinst.
Het bewijst, dat zij op de klok leert
zien en zich rekenschap geeft van In
donesië's economische afhankelijkheid,
die thans te groter is nu voor het
levensonderhoud van dc inlandse be
volking een grote hoeveelheid rijst zal
moeten worden ingevoerd oin het te
kort tot de volgende oogst te overbrug
gen. Tal van interne problemen vra
gen om een oplossing, waarbij van ue
regering een meer reëele gezagsoefe
ning en grotere standvastigheid wordt
gevraagd. De beperking van de invoer
zal bij de bevolking zeker niet popu
lair zijn, maar zij mag worden gezien
als een aanwijzing voor een groeiend
verantwoordelijkheidsbesef bü hen.
die thans in Indonesië op de brug
staan.
En het is ongetwijfeld om die reden,
dat ondanks het uitblijven van een
prijsherstel voor tropische producten en
de grote moeilijkheden, welke op veler
lei gebied door de regering en de lei
ders der Nederlandse ondernemingen
moeten worden overwonnen, voor Indo
nesische waarden meer belangstelling
aan de dag wordt gelegd en aandelen
H.V.A. deze week de parikoers konden
overschrijden.
Geef mij een goede politiek, zei eens
een staatsman dan geef ik U goede
financiën
LOUBENS IN DE GROT VAN PIERRE
ST. MARTIN BEGRAVEN.
Marcel Loubens. de 33-jarige grot
onderzoeker, die tengevolge van een val
in de grot van Pierre St Marl in om het
leven is gekomen, is gisteren in deze
grot begraven. Toen zijn vier collega's
tot de slotsom kwamen, dat het niet
mogelijk was het stoffelijk overschot
naar boven te brengen, bedekten zij het
met een stapel grote stenen.
Hierop maakten zij zich klaar voor de
tocht naar boven. Zij zullen met behulp
van een lier worden opgehesen.
(Ineez. Med.-adv.)
voor «De doeleinden
CRÉYGHTON
Hooiqf-46 T«i20114
Gistermiddag is te Zandvoort verdron
ken de 21-jarige W. A. van Staveren uit
Haarlem, militair bij de Luchtstrijd
krachten.
Toen hij op een gegeven moment bij
het baden zijn hand opstak, dacht een
familielid dat hij een grapje maakte,
doch direct hierna verdween de militair
in de diepte. Uitgebreide reddingspogin
gen faalden. Twee uur later is zijn lijk
ten zuiden van de badplaats aangespoeld.
HERDENKING OP .BACKERSHAGEN'
Morgen herdenkt Indonesië de afkon
diging van de Republiek Indonesië. De
in ons land woonachtige Indonesiërs
komen op „Backershagen" te Wasse
naar, de residentie van de waarnemend
Hoge Commissaris van Indonesië, mr.
Soesanto Tirtoprodjo, bijeen, waar van
10.C0 tot 14.00 herden'kingsplechtighe-
oen zullen worden gehouden.
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand.
Carnaval in Rio
Het sprookje
van Jacques Fath
Parijs, Augustus.
Moe, slaperig, met een vage of meer
geprononceerde kater zaten we mo
dejournalisten de volgende ochtend
bij Dessès. Veel te laat waren wc er
die eerste ochtend van een nieuwe
week binnengedruppeld, de een met
een scheve kousnaad, de ander zon
der schrijfgerei, maar allen met de
Kijkjes in de natuur
De haver staat op het land. Dc dag is nog slechts enkele uren oud, maar in zijn
licht rijen zich de hokken, bruin en grauw als het stoppelveld, dat opglooit lot
het hoogste punt, waarachter niets anders schijnt te zijn dan een lege wazige
ruimte tot dc verre grijze afsluiting van hoog geboomte.
He is heiig, het zicht is slecht, de geluiden van veraf en nabij, gerammel van
melkbussen of de klagende roep van een weidevogel, eenzaam op een paaltje,
ze zijn klankloos en dragen niet ver. Maar achter de nevel, die zwaar ligt op het
doorweekte gras, het aardappelveld en het zwart van een opengelegde akker,
achter al dat klamme grijs is reeds de drang van het licht, de belofte van een
warme zomerdag.
voelen ze zich wel veilig, want ze leggen
r.ict de minste angst aan de dag. Het
lykt wel alsof ze ons niet zien en dat
nog wel zulke van nature zo schuwe
vogels, die bü het geringste gevaar zich
onzichtbaar weten te maken, of er met
een verschrikkelijk misbaar van rappe
vleugels vandoor gaan.
plasje. Het is er lekker soppig en de
grond ls er dicht bezet met kleine zaai-
lingetjes van allerlei soort onkruid.
In het water is een plotselinge alge
mene vlucht van waterdiertjes, torretjes,
lopertjes en zwemmend klein grut, dat
met snel beweeg van pootjes de veilige
bodem zoekt. En kijk, dat hadden we
niet verwacht, zelfs dikkopjes duiken er
bij tientallen weg in de modder. Nou
nóu! die kleintjes mogen ook wel voort
maken in dit snel uitdrogende plasje,
willen ze aan het eind van de zomer het
nog tot ordentelijke kikkers brengen.
Als ze het ooit halen! Want de honder
den fyne afdruksels van de vogelpootjes
aan de oeverrand wijzen op druk vogel-
bezoek en wie zal 't zeggen, hoeveel lief
hebbers van kikkerlarfjes daar wel on
der zynl Er staan grote poten in de
hard geworden modder gedrukt, die van
kraaien en eksters zullen zün, maar ook
ontelbare ragfijne prenten van zang
vogeltjes. die hier een snaveltje water
komen halen. Lijsters, roodstaartjes en
jaook kwikstaartjes, want daar op
een hekpaal zit juist zo'n sierlyk me
neertje, hevig wippend met zijn staart
■éWÈÈi
ons bewust, het mooiste uur van de dag
te beleven.
Wat kort tevoren zich nog hulde in
een monotoon grys, tooit zich nu met de
prachtigste kleuren, waarin nochtans het
geel, verblindend en fel, overheerst.
Klonken in een kleine mistige wereld de
geluiden nog verdoft en als van grote
afstand, nu hebben zij gewonnen aan
klank en volume. Daar zün de stemmen
van de boeren, die hun paard en wagen
voeren over de kam van de es. Daar is
ook, maar van zeer nabü. de schreeuw,
scherp cn droog, van de patrüs. die op
een verlaten roggeveld zijn voedsel zoekt:
achtergebleven graankorrels en zaden
uit het snel gewassen onkruid. Dat vo
gelgeluid heeft zich al enige tijd laten
horen, want vanaf het eerste hanenge
kraai waren ze reeds present, de kleine
ronde vogels met hun opmerkelijk doel
treffende grondkleur. die hun bescher
ming is in een wereld vol gevaren.
Kyk, daar staat er een In het volle
zonlicht, midden op het stoppelland. En
daar dan. achter die pas neergestreken
kievit (o! dat was dus de klager van
zoeven!) wat zün dat voor donkere bol
letjes bij de akkerrand? Hé, ze bewegen,
'tzyn vogels! Een hele koppel patrijzen,
niet eens zo heel ver af en met het blote
oog nog best te onderscheiden. Blükbaar
Die bange patrijzen laten je dan vlak
by zich komen, neergedrukt als ze zitten
in het hoge gras of tegen een berm van
een wagenpad. totdat de onschuldige
bloemenplukker plotseling in een tumult
staat van wild slaande vleugels. Dat vind
ik toch zo'n prachtig gezicht, zon laag
over het land zwenkende koppel van tien
twaalf ronde vogels, de korte vleugels
Iets gebogen, de zon op hun lüven. over
hekken en sloten te zien zeilen om een
dertig meter verder neer te vallen in
bloeiend gTas, gele wederik of roestrode
zuring.
Hier op het leeggemaaide veld is zeker
een hele familie bij elkaar. Ze doenNne
op een afstand wel denken aan halfwas
kippenkuikens, vooral wanneer er een
paar met wilde, onberedeneerde bewe
gingen kris kras over de stoppels elkaar
achterna zitten, verbazend wat een snel
le sprinters!
De zon klimt hoger, de schaduwen van
de ha verlegerscharen worden korter en
oc nevel ls opgetrokken. We moeten
1 verder, het korenpaadje langs, de es over
1 en dan langs snelle weggetjes met hoog-
opbloeiend onkruid, brede bloeischermen
I en wildwanelende braambossen.
I Maar bij een weil'.ndhoekje achter een
halfgeopend hek, moeten we nog even
snuffelen aan een bijna weggedroogd
in grote onrust over dit onverwachte
mensenbezoek.
Maar wacht eens. dat staartgewip is
niet voor ons bedoeld, want daar is
nummer twee ook al. Net zo'n kwiek
watervlug ding op naalddunne pootjes
en evenals zijn maat prachtig geel van
kleur met een helder witte streep boven
het oog en mooie grüze rugveren.
Ze trekken zich heel weinig aan van
de vreemde indringers in hun domein,
roepen elkaar een heldere groet toe en
beginnen zo maar. als uit louter plezier
over het gras en de bloemen een spel
letje van wenden en keren, over 't weide-
pad rennen, licht als een veertje, rank
en ongemeen gracieus, maar zo onbe-
grüpelijk snel. dat het oog het heen en
weer schieten, het om elkaar wervelen
en weer terugvallen nauwelüks kan vol
gen.
Dan opeens is het gevlinder uit. Weg
zün de kwikstaartjes, spoorloos verdwe
nen. We richten ons op van het weide-
plasje, reiken zoekend over de bloeiende
weggebermen heen en luisteren in de
gonzende stilte Ja! daar op grote af
stand. met rhythmische rukjes, daar
gaan t\v ec gevleugelde stipjes en duiken
weg over de pluimen der haverschoven.
Dc brandend gele haver, het wüde
blinkende haverveld op de zonover-
stroomde es.
4. VAN DER ZEE
zagen Orson Wells een Journalistenge
zicht grimeren. We ontdekten ontsteld
dat zij aan wie we de vorige dag. in de
overvolle salons van Balmain, onze
plaats geweigerd hadden, de Braziliaan
se presidentsvrouw was en met eerbied
voor de gereserveerde plaatsen schoven
we aan de tafel, die voor de Zuid Ame
rikaanse ambassadeur was gedekt, voor-
byMaar, dat was allemaal later
nadat we de voordeur van het juweeltje
lang waren doorgegaan, gastheer en
gastvrouw hadden begroet en na vijftien
passen, via de achterdeur, weer buiten
stonden.
In de enorme tuin ditmaal, waar buf
fetten met dranken en etenjtjes de
eerstkomenden lokten, waar aan het
eind van een mateloos gazon een smaak
vol toneeltje was opgesteld en vele rüen
tafels gedekt te wachten stonden, waar
de Braziliaanse radiozendapparaten en
speakers onder een geïmproviseerde
loofhut had ondergebracht, waar in een
afgesloten hoek een zwembadje zijn
rimpeloos blauw water strekte en een
stal tot rustieke bar was omgebobuwd.
Van zomermiddag was het avond ge
worden en de Franse avondhemel om
hulde met zijn schaduw de tafeltjes, het
toneel, de gasten die al schimmiger de
tuin bevolkten....
Niet lang echter was er plaats voor
dc diepblauwe schemering. Schyn-
werpers flitsten aan cn alsof in een
donkere /aal liet gordijn voor een
verlicht toneel werd opgetrokken, 7.0
veranderde het beeld. Zomer was het
opeens, en een zonnige dag met lou
ter vrolijke mensen in kleurige luch
tige costuums.
Mensen die bü de buffetten draalden
of langzamerhand een plaatsje zochten
aan de tafels voor het toneel, toen zich
eensklaps verre muziek door het stcm-
mengeroes mengde. Duidelüker werden
de tonen en voor de achtergevel van het
kasteeltje, ver weg op de donkere ach
tergrond. lichtte ineens een ijl gordyn
van Bengaals vuur, waartegen de sil
houetten van een ruitergroep zich schil
derachtig aftekenden. Nader kwam de
muziek, nader kwamen vrolijke <be-
roepsidansers, gevolgd door het in leer
en sombreros gehulde paardevolk, en
baanden zich tussen de tafeltjes door
een weg naar de dansvloer voor het to
neelDe stemming was er in en zou
geen ogenblik meer verslappen onder de
rhythmische tonen van samba, cucuru,
frevo en cacha, waarvoor Braziliaanse
musici en dansers vol overgave zorgden
En in die openhartige vlotte stem
ming voerde Fath, tijdens het souper,
met zün mannequins een niet onver
dienstelijke revue op. danste zün gade,
in haar snoezig costuumpje, lustig
mee en gaf Jean Louis Barrault, pa
raplu in top, dynamisch een solo-fré-
vo weg.
Verdraagzaam omvatte de zwarte he
mel, ver weg achter hoge schijn werpers
en even hoge palmen, dat plekje licht
en zon met zyn opgewekte dans. zyn
vrolijke muziek, zün simpele smaakvolle
fantasictoiletjes en zyn authentieke i
Braziliaanse costuums totdat de tuin
na middernacht geleidelijk leegstroomde
en een eindeloze file auto's als een rode
streep Parüswaarts trok....
J.V.
onloochenbare sporen van de strijd
die wc vóór onze komst geleverd had
den: het wakker worden, hel opstaan
na vijf overladen, acht'.ienurige show
dagen ende avond tcvoor.
Over de avond tevoor ging het ge- J
sprek. Links cn rechts werd geping-
pongd met dezelfde woorden, met de- j
zelfde namen. En voordat de klok veel
tüd had weggetikt, was er een nieuwe
uitdrukking geboren: „revenlr du Bré-
sil" hetgeen zoveel betekent als: weer
op het werkappel zijn als je eigenlijk
niet tot werken in staat bent. „Back
from Bresil, dear?" „Hé, ook terug uit
Rio
Ja. terug uit Brazilië waren we alle
maal. de modevorst, die juist de aan-
dacht voor zijn nieuwe wintercollectie
vroeg, incluis. Terug uit het Brazilië in
Corbeville, dorpje buiten Parijs, waar
Jacques Fath een juweel van een klein
zomerkasteeltje heeft
Daar waren we op die zomerse Zon
dagavond te gast. in het kader van een
„Carnaval in Rio", dat een vüftienhon-
derd Europese en overzeese genodigden
verenigde. Met Ginger Rogers werden
we gefotografeerd per ongeluk! Met
Jean Louis Barrault stonden we op één
plaatje voor het decorum. We liepen
lang Claudette Colbert's vison jasje en
Lcidse Vean-Vossenyackt
wos dit jaar syanxiexid,
an qtoofc succes
Optloocdwïjks kampeer -
terrein was qezeiliq leest
voor jonq oud.
Leiderdorp faeeq Ao?o
weck haar 6COO ste,
inwoucr..vau dc ooievaar.
IToordwijkcrWt (crecq
deze. week jtinke qeid-aan
Wdmqen wot womrqbouw.
■Wet ariJci .Leiden Loeit"
is Wal aan, het weet woe
de, komende. jeestdrujen.
SWjt Elkanders Lasten1
hieid. deze (yncanticwök
Wie jaarlijkse collecteJ
