LEIDSCH DAGBLAD ERRES Belangrijke Amerikaanse order voor Nederlandse werven 91ste Jaargang VRIJDAG 16 MEI 1952 Rijnstreek-editie No. 27610 Directeur: J. W Henny Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 6 per kwartaal: f. 0.47 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055 Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507 Loomiproblemsiii De positie van de regering doet op dit ogenblik denken aan die van een exa menklas vlak voor de uitslag. Het Werk is gedaan. Over sommige vakken kan men tevreden zijn, in andere heeft men een steekje laten vallen. En in span ning wacht men af, of men straks dooi de leraren respectievelijk de kiezers niet te licht zal worden bevonden. Veel lust om intussen nog nieuwe on derwerpen aan te snijden is er niet meer. Dat kan wachten tot het volgend seizoen. Zo is te verklaren, dat het in de laat ste dagen stiller begint te worden in de politieke arena. Maar het is de stilte die de storm voorafgaat. Zelfs wordt hier en daar de stilte reeds verbroken en kondigt een stevige bries zich aan als de voorbode van wat straks zal volgen. Met name in de loonsector begint er leven in de brouwerij te komen. En dat terwijl juist deze sector sinds 1945 in ons land een zekere rust heeft vertoond, welke gunstig afsteekt bij de situatie in verschillende andere landen. Er doen zich ten aanzien van het loonvraagstuk dringende problemen voor. Daar is in de eerste plaats de betaling van de premie voor de wachtgeld- en werkloosheidsverzekering met ingang van 1 Juli a.s. Het aandeel van de werknemers in deze premie bedraagt gemiddeld 2.1% van het loon. Een gelijk aandeel wordt door de werkgevers betaald. Nu wensen de werknemers hun aandeel te verha len op de werkgevers door middel van een loonsverhoging. Hiervoor voelen de meeste werkgevers echter weinig. Niet ten onrechte. In feite toch zou dit erop neerkomen, dat zij de premie geheel voor hun rekening nemen. Ziehier de bron van diepgaand me ningsverschil, waarover de Stichting van d? Arbeid zich dezer dagen beraadt. Haar bestuurderen zij de kracht en de wijsheid toegewenst om een bevredigen de oplossing te vinden. Een oplossing, waarbij men van weerskanten bereid zal moeten zijn, water door de wijn te doen. De vraag is alleen maar, of een meng sel is te bereiden, dat voor beide par tijen drinkbaar is. Ook de huurkwestie werpt haar scha duw op het loonvraagstuk: In het Leidsch Dagblad van 14 Mei j.l. is een advies van de Sociaal Economische Raad gepubliceerd, strekkende tot een huurverhoging van globaal 35%. Een nieuwe kostenstijging voor de werkne mers. En dus een nieuwe grond voor looneisen tegenover de werkgevers! Niet helemaal onbegrijpelijk, wanneer men bedenkt, dat deze kostenstijging ^ge- veer f. 2.10 per week, of wel 3'.£ a 4% van de wekelijkse uitgaven. Aan de andere kant is een nieuwe huurverho ging onvermijdelijk ter voorkoming van verdere teruggang in het nationale hui- zenbezit. Zodat ook hier een loonsver hoging wel het uiteindelijk resultaat zal zijn. Bij dit alles speelt op de achtergrond de vraag of de 5%-consumptiebeperking, die de werknemers zich bij de loon- ronde van Maart 1951 hebben getrooost, nog langer gehandhaafd moet blijven. Opheffing daarvan zou stellig nadelig zijn voor de werkgelegenheid in ons land en voor de positie van onze. betalings balans. Hopelijk zal men voor deze na delen het nodige inzicht hebben. Ten slotte is daar nog dat allerbelang rijkste vraagstuk van een al- of met geleide loonpolitiek. Of zo men wil van een minder of meer geleide loon politiek. Gaat aldus vragen velen zich af de overheid in haar bemoeie nis met het loonbeleid niet te ver? Is voor haar niet de tijd aangebroken om dit terrein over te laten aan de orga nisaties van werkgevers en werknemers? Deze organisaties toch kunnen bogen op de nodige deskundigheid. Ook hebben zij in de Stichting van de Arbeid ge toond over voldoende verantwoordelijk heidsgevoel te beschikken. Welnu dan late men het aan het bedrijfsleven zelf over het loonbeleid richting te geven. Neen zo stellen anderen daar te genover op dit moment kan men een geleide loonpolitiek niet missen. Dit zou een complete chaos veroorzaken. Tezeer is volgens hen de loonpolitiek verwe ven met een keten van andere onmis bare maatregelen op het gebied van export, betalingsbalans, werkgelegenheid enz. Het laatste woord over deze kwestie is nog lang niet gesproken. Men zal er echter moeilijk blind voor kunnen zijn dat plotselinge verbreking van éen scha kel een gehele keten onbruikbaar kan maken. En daarom ligt de oplossing wel licht in voorlopige handhaving van de geleide loonpolitiek met een gelijktijdig streven naar uitschakeling van de over heid waar en zo gauw dat maar moge lijk is. Uit dit alles blijkt wel, dat het van een onjuist weerkundig inzicht zou ge tuigen, wanneer men in de loonsector nog zou willen spreken van een stilte voor de storm. Reeds is de wind opge stoken! Mogen de weervoorspellingen spoedig wijzen op ruimende wind. Want dat betekent mooi weer. En een beetje mooi weer kunnen wij bij de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers best gebruiken! Ook al heeft het voorjaar tot dusverre niet teleurge steld. Malan wint eerste ronde Het wetsontwerp, dat voorziet in de oprichting van een parlementair hoog- gereohtshof in Zuid-Afrika. is met 82 tegen 57 stemmen in derde lezing door de Volksraad aangenomen onder lulde toejuichingen van de regeringsaanhan gers en geroep van afkeuring van d£ zijde der oppositie. Hf t parlementaire hooggerechtshof zal het hoogste toetsingrecht in de Unie van Zuid-AIrika krijgen (Het Zuid- Afrikaanse oppergerechtshof had in Maart jl. de wet op de afzonderlijke vertegenwoordiging van kleurlingen nie tig verklaard). Het wetsontwerp gaat thans naar ae senaat. 170 millioen gulden voor 32 nieuwe mijuenvegers Vooral kleinere werven zullen worden ingeschakeld (Speciale berichtgeving). Op Nederlandse werven zullen in de komende V/2 jaar dank zij de steun van de Ver. Staten gelijk reeds in het kort gemeld, 32 mijnenvegers worden gebouwd, die straks ter beschikking zullen worden gesteld van de Nederlandse vloot. Achttien van deze schepen zullen door de Amerikanen rechtstreeks met dollars worden betaald, terwijl de kosten van de andere veertien.zullen worden gehaald uit de tegenwaarde-gelden van de Marshallhulp. Hoe belangrijk deze order voor de Nederlandse industrie is, kan blijken uit het feit dat er naar ons van zeer bevoegde zijde werd verzekerd een bedrag van niet minder dan 170 a 175 millioen gulden wordt ingebracht, wat ongeveer 280.000 man-uren per schip betekent! Weliswaar zal er materiaal het buitenland moeten worden gekocht, maar voor die aankoop zal weinig meer dan 15% voor ons land verloren gaan omdat men bij voorkeur grond stoffen zal betrekken uit landen met zachte valuta. Eveneens op kleinere werven en ook ten behoeve van onze vloot, zullen in opdracht van de Amerikanen ook de 5 patrouillevaartuigen waarover wij reeds berichtten worden gebouwd, die gebruikt zullen worden voor de bescher ming van haven-ingangen tegen binnen sluipende onderzeeboten. Tunis blijft aan de orde De bey van Tunis heeft de bevolking opgewekt rustig te blijven en zioh te onthouden van gewelddaden. Gisteren is in een bioscoop te Tunis weer een bom ontploft. Er zijn geen slachtoffers. Ook is een granaat naar een autobus geworpen, maar niemand werd gewond. De vijftien Arabische en Aziatische leden-staten der V.N komen heden te New York bijeen om de jongste ontwik keling in Tunesië te bespreken. De groep heeft een aantal Scandinavische landen en landen van het Britse gemenebest 1 uitgenodigd om Maandag van gedach- I ten te wisselen over de Tunesische kwestie. Uiteraard zün grote werven in ons land reeds voor geruime tijd met or ders volgeboekt. Er is daarom besloten een aantal kleinere werven bfj deze arbeid te betrekken. Het is op bet ogenblik vrij zeker dat er in totaal één grote en 16 a 17 kleinere werven zullen worden ingeschakeld. Wie dat zijn, kan thans nog niet worden ge zegd omdat de contracten nog niet zijn getekend, maar hel staat wel vast dat tue werven over neei net iana in verschillende gemeenten langs het Winschoterdiep, zowel als aan de Mer- wede en aan de Lek. in Winschoten en Hogezand, zowel als aan de Merwede en aan de Lek. Doordat aan de mijnenvegers bijzon dere eisen worden gesteld, is overigens lang niet iedere kleine werf in staat om aan de Amerikaanse opdracht mee te werken. De schepen worden immers ge bouwd volgens een in de Nato gestan daardiseerd type (door de Nederlandse en dc Engelse marine gezamen'mk ontwik keld) met een aluminium frame en een houten huid! En dat is niet ieders werk. Vooral de -orwerking van aluminium levert moei lijkheden op. De Kon. Nederlandse Marine, bij wie de supervisie berust, heeft zich derhalve zeer ernstig moeten beraden over het inschakelen van de diverse werven, te meer omdat de schepen in serie moeten worden gebouwd. Eén grote werf is nu met de algemene leiding belast. Zij dient de kleinere van advies bij de constructie en zorgt ook voor de tekeningen, van welke men er anders voor elke' mijnen veger ongeveer 2000 afzonderlijk zou moe ten laten maken De onderdelen van de schepen zullen zoveel mogelijk door één fabriek worden vervaardigd, zoals aluminium spanten, schoorstenen, masten, koekoeken en dek huizen. Met de bouw zal vermoedelijk in November a.s. een begin worden ge maakt. De eerste nieuwe mijnenveger zal dan midden '53 gereed kunnen zjjn. Dc gehele order moet volgens de thans bestaande plannen tegen het einde van 1955 voltooid zün! Natuurlijk zullen daarna niet al die schepen in de vaart worden gebracht. Er zijn in deze tijd gelukkig weinig mij nen te vegen en het grootste deel zal dus worden opgelegd en klaar worden gehouden voor een tijd, waarin de nood aan de man mocht komen, In dat geval zullen de schepen naar mag worden aangenomen niet uit sluitend bestemd zijn voor de dienst in Nederlands verband, maar ook kunnen worden gebruikt in dat van de Nato, de EDG en de Benelux. Volgens onze inlichtingen zal mr?n zich in vredestijd waarschiinliik beperken tot het gebruik van 1 of 2 divisies (elk van 4 mijnenvegers) om daarmee regelmatig te oefenen. De lengte van de münenvegers zal 45 6 meter bedragen en de breedte 8.4 meter. De watervcrplaatsing is 385 ton. Op ieder schip zullen Lz.t. in totaal 39 officieren, onder-officieren en manschappen dienst doen. Het gebruik van aluminium voor het frame en van hout voor dc huid heeft ten doel de schepen, die herhaaidelük moeten optreden in gebieden waar magnetische mijn liggen, zoveel moge- >Ük te beveiligen. De voortstuwing geschiedt door twee Dieselmot-oren, diè voor een gedeelte bij Wilton Feyenoord en voor een deel bij Werkspoor worden gemaakt en die voor tot 70 van ndet-magnetisch mate riaal worden vervaardigd. Zij zijn van hetzelfde type als gebruikt is voor de Diesel electrische treinen op het traject tussen Rotterdam en Vlissingen. Om met de mijnenvegers die na tuurlijk van radio en radar worden voorzien zo gemakkelijk mogelijk te manoeuvreren, krijgen zij twee roeren, achter iedere schroef één Voor de beveiliging tegen luchtaanval- Minister Butler waarschuwt tegen onredelijke looneisen Vele vakbonden handhaven hun eisen De Engelse minister van financiën, Richard Butler, heeft gewaarschuwd, dat Engeland in de vaste green van een infiationistische spiraalbeweging van lonen en oriizen zou geraken, indien de actie, welke thans voor loonsverhoging wordt gevoerd, niet od tegenstand zou stuiten en zou leiden tot een algemene en aanzienlijke stijging van het loon niveau. Deze inflatiespiraal zou veel schade en lijden kunnen veroorzaken, voordat de stijging van lonen en prnzen Prins Bernhard naar Schotland en Parijs Tijdens een bezoek dat Prins Bern hard morgen zal brengen aan Glasgow in Schotland, zal hij een parade afne men van het Glasgow Battaljon van de Boys Brigade en de brigade toespreken. Zondag zal de Prins, die dit weekeinde de gast zal zijn van Lord Inverclyde, de kerkdienst in het Sailors Home in Greenoch bijwonen. Mlaandag zal de Prins in Partis ver toeven ten-einde besprekingen te voeren met Amerikaanse autoriteiten in het bij zon-der de ambassadeur William H. Dra- per, de Amerikaanse permanente verte genwoordiger van de Nato die zoals be kend, deze week in ons land verbleef. Maandagavond hoopt de Prins naar ons land terug te keren. Het is een vreemd gezicht. Een buitenmodel giraffe met twee kop pen en acht poten? Neen. twee giraffen uit de Londense Zoo, die zich met een ongemeen gevoel voor symmetrie zó hebben opgesteld dat de fotograaf een geestige opname kon maken. weer tot staan zou zain gebracht, zo zeide hii. De minister deed dit dringende ver zoek 0111 matiging van de looneisen in een spoedvergadering van vakbondslei ders. vertegenwoordigers van de werk gevers en leidende functionarissen van staatsbedrijven. Hii zette uiteen, dat de huidige actie voor loonsverhoging in geen geval gemotiveerd wordt door het neil van de kosten van levensonderhoud. Het bestuur van de 700.000 leden tel lende vakvereniging van mijnwerkers in de kolenindustrie heeft bekend ge maakt. dat het een actie voor een aanzienlijke loonsverhoging zal voe ren. Andere vakbonden, die loons verhogingen eisen, ziin die der me taalbewerkers. welke 3 millioen leden telt. de vakbond v. spoorwegpersoneel, waarbij 630.000 arbeiders zijn aange sloten, en de vakbond der landbouw- arbeiders. Minister Butler deed in de vergade ring het voorstel, dat de werkgevers en de vakbonden een commissie instellen, die de situatie in ogenschouw zal moe ten nemen en aanbevelingen zal moe ten doen. Hii verklaarde, dat inwilliging van de looneisen, die de laatste tiid zijn gesteld, alle pogingen om enige stabi liteit hi het niveau van de kosten van levensonderhoud te bereiken, teniet zou doen. Wanneer de Engelse exportgoe deren te duur voor de buitenlandse markten zouden worden, zou Engeland het gevaar van werkloosheid lopen en zou het Engelse volk wellicht niet meer in voldoende mate in de noodzakelijke levensbehoeften kunnen voorzien. But ler deed de toezegging, dat de regering alles zal doen. wat in haar vermogen ligt. om priisstijggingen tegen te gaan en om het behalen van winsten, die niet als redelijk kunnen worden be schouwd. onmogelijk te maken. Op liet terrein in de Scheveningse Bosjes in Den Haag wordt een stad gebouwd. Mikropolis Mudurodam genaamd. Nu de openingsdatum van de miniatuurstad nadert, wordt overat in het land met man en macht gewerkt aan de gebouwendie in deze kleine stad zullen worden ge plaatst. Bij de gebroeders Anne en Hendrik Valk, aannemers te Enk huizen. hebben tientallen historische en moderne gebouwen, huizen en fabrieken de werkplaats reeds ver laten. De stad die wordt gebouwd op 1/25 van de ware grootte, is volledig met sportvelden, spoorweg installaties. vliegvelden, wegen, bruggen en verkeerstunnels. De baten komen ten goede aan het Nederlands Studentensanatorium. De E.D.G. schijnt verzekerd Men kan thans gerust als zeker aan nemen, dal het verdrag met West-Duits- land. dat Bonn de zelfstandigheid zal brengen en levens de opneming in de Europese Defensie Gemeenschap (EDG) deze maand zal worden getekend Ame rika zet dit onwrikbaar door. Hetgeen echter nog niet wil zeggen, dat het ver drag spoedig in werking zal treden, want na de ondertekening moet immers nog volgen de ratificatie door de diverse parlementen en daarbij zal nog menig hartig woordje vallen Toch zijn de kansen op slagen in niet al te ver verschiet er beter op gewor den. In Frankrijk dringt het besef door, dat aanvaarden het minste kwaad is! Liever een herbewapepd Duitsland, waarop tenminste controle is te oefenen, dan een herbewapend Duitsland, dat weer een eigen legermacht zou hebben. En tussen deze beide alternatieven moet gekozen worden, dat is wel duidelijk. Een onbewapend Duitsland zou in mid den Europa immers een niet te dulden vacuum vormen. In Frankrijk begint dit besef meer en meer door te dringen, ook al loopt men allesbehalve warm voor de idee de gevaarlijke Ooster buurman weer gewapend te zien. Maar Frankrijk begrijpt, dat het slechts heeft te kjezen tussen beide genoemde pun ten en zal zodoende de eerste weg, zij het tegen wil en dank, aanvaarden. Ge heel overwonnen is de weerstand even wel nog niet, dat bewijst de publicatie 1 het Franse blad Le Monde van een z.g, geheim rapport van de Amerikaanse admiraal Fechteler. hoofd van de zee macht van het Noord-Atlantisch pact, waarvan de echtheid intussen zeer twij felachtig is geworden, ook al neemt men de officiële dementis niet al te zwaar. Deze publicatie kan als ondergrond slechts hebben de bedoeling om de Wes terse herbewapening in discrediet te brengen en speelt derhalve het commu nisme in de kaart. Waarmede derhalve gevaarlijk pad wordt bewandeld, los van de vraag naar de authenciteit van het rapport. Bewijs overigens, dat in Frankrijk in conservatieve kring het - verzet nog niet geheel is gebroken In West-Duitsland wint Adenauer het pleit. Bij nadere besprekingen tussen de bondskanselier en de Westerse hoge commissarissen zijn aan Adenauer nog enige concessies gedaan, die het vrijwel zeker maken, dat het verzet in rege ringskringen geen gevaar meer zal op leveren voor een mislukking. Ook al blijven de socialisten zich tegen het ver drag uiten en zullen zij in de Bondsdag beslist tegen stemmen, zij zullen het verdrag hoogstwaarschijnlijk niet meer kunnen tegenhouden. Inmiddels geeft het Kremlin meer en meer blijk in te zien, dat het het sluiten van het verdrag langs de weg van de verlokking niet meer kan tegengaan. Vandaar het overgaan tot demonstraties in West-Duitsland. het opnieuw toe brengen van speldeprikken rondom Ber lijn en wat wellicht het beste aan spreekt, het uiten van dreigementen bij monde van Oost-Duitse bestuurders. Speciaal de Oost-Duitse vice-premier Ulbricht sprak daarbij duidelijke taal. toen hij verklaarde, dat alle voorstan ders van de aansluiting bij het Westen zich later strafrechtelijk zouden hebben te verantwoorden En dan spreekt men van vrije verkiezingen in Oost- Duitsla nd Voorts wordt ronduit verklaard, dat Oost-Duitsland de West-Duitse herbe wapening zal beantwoorden met een eigen bewapening, zulks natuurlijk nauwe samenwerking met het comm. nistische blok. Alsof dat toch al niet Streng bewaakt is de Algerijnse natio nalistische leider Messali Hadj vanoch tend op het militaire vliegveld VUlacou- blay bfj Versailles aangekomen. Hij werd onmiddellijk naar een onbekende bestemming in West-Frankrijk verder vervoerd. Een woordvoerder van het ministerie heeft verklaard, dat Messali's vrijheid van beweging beperkt zal blijven tot één departement in Frankrijk. Minister prof. dr F. J. Th. Rutten is gisteren door Koning Paul van Grieken land in audiëntie ontvangen. Tijdens het onderhoud, dat werd bijgewoond door de Nederlandse gezant te Athene, de heer G. W. Boissevam. overhandigde Koning Paul aan minister Rutten de versierselen van de Orde van de Phoenix. plaats gevonden heeft door de vorming van het politie-leger, dat als kader kan optreden bij de vorming van een leger. Bedriegen de voortekenen niet dan zal het Europese leger een feit worden en zal een zeer belangrijke stap zijn ge zet in het pogen de oorlog te voorkomen door tegenover de Sovjet-agressie-lust te plaatsen een macht, die agressoren te denken geeft! Het is wel bedroevend, dat de wereld zulk een beeld biedt. Maar de harde realiteit dwingt Truman zal verkiezingscampagne voeren Voor de aangewezen democratische candidaat „Ik zal, ten behoeve van de candidaat der democratische partij voor het presi dentschap der Verenigde Staten, een verkiezingscampagne in het gehele land houden", zei president Truman gisteren op zijn wekelijkse persconferentie. De aanleiding tot zijn verklaring werd gevormd door hem gestelde vragen over zijn voornemens ten aanzien van de nationale conventie der democratische party in Juli a.s., waarop de candidaat voor de presidentsverkiezingen zal wor den aangewezen. „De mogelijkheid be staat dat ik de conventie persoonlijk zal" bijwonen. Ik zal dat echter niet doen, zölang de candidaten voor het president en vice-presidentschap nog niet zijn aangewezen, daar ik, als president, geen enkele onjuiste invloed op het besluit der conventie wil uitoefenen", aldus Truman, die voorts zeide dat hij op de conventie een toespraak zou houden voor de democratische candidaat, die het begin zou zijn van zijn verkiezingscam pagne door de Verenigde Staten. „Ik zal iedereen steunen, die de con ventie candidaat zou stellen, en ik zal even hard voor zün candidaluur wer ken als ik het in 1948 voor de müne heb gedaan", zeide hü. De president liet zich met lof uit over allen, die thans voor het candidaatschap der democratische partij in aanmerking komen en hü maakte het in dit verband duidelijk, geen persoonlijke voorkeur te hebben. In antwoord op een vraag ver klaarde hij echter wel een zeer hoge dunk te hebben van Harriman, direc teur van het Amerikaanse programma voor de hulpverlening aan het buiten land. die een der democratische candi daten is. In antwoord op een vraag of de pre sident, nu hü niet voor herkiezing in aanmerking wil komen, er niet voor voelt zich althans candidaat voor het vice-presidentschap te doen stellen, antwoordde Truman lachend thans geen politieke of andere aspiraties te hebben, hieraan toevoegend niet te weten hoe lang deze geestesgesteldheid van hem zou duren. De president wilde niet antwoorden op vragen over de toestand in Korea. De gouverneur-generaal van de Soe dan heeft de hervormingen, waartoe hü enige weken geleden het initiatief heeft genomen en die reeds door het parle ment van de Soedan zijn goedgekeurd, uitgesteld. De zitting van de assemblee is verlengd „om Groot-Brittannië en Egypte (die samen de Soedan besturen) gelegenheid te geven het bij de hervor mingen voorziene autonome bestuur na der te onderzoeken". Ook de verkiezingen voor een nieuw parlement zijn tot een latere datum uit gesteld. Dit uitstel is ingegeven door de moeilijkheden die zijn ontstaan bij uitwerking van de kieslijsten. lntrez. MeA-adv.) Wasmachines* Wringers onveranderlijk Vloerwrijvers R. S. STOKVIS ZONEN N.V. WEERBERICHT Droog weer De Bilt verwacht tot morgenavond: In de nacht en ochtend plaatselijk mist. Overigens droog weer met overdrij vende wolkenvelden Zwakke, later ma tige wind tussen Noord en Oost. Dezelf de of iets lagere middag tempera turen. (Opgemaakt te 10 uur). 17 MEI Zon op: 4.43 uur; onder 20.30 uur. Maan op 2.11 uur; onder 12.58 uur. Hoogwater te Katwijk te 9.19 en 21 59 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 1