1
iiurn*
KJ 'ÊF
A De grillige toren van de Nieuwe
Kerk in Katwijk aan Zee, be
kroond door een formidabele
haan. Deze kerk werd in 1887 in ge
bruik genomen nadat in 1885 de
eerste steenlegging had plaats ge
vonden door baronesse Van Wasse-
naer van Catwijck. In deze kerk be
vindt zich een der mooiste orgels van
het land, dat in 1949 in gebruik kon
worden genomen dank zij de offer
vaardigheid van de Herv. gemeente
naren.
BEen artistiek zeer verschillend
beoordeelde toren met een
merkwaardige overgang tussen
recht gedeelte van de spits waarin
de klok is aangebracht en schuin
naar een opengewerkte peer toelo
pend gedeelte, kenmerkt de oudste
kerk van Hillegom. Een zeer oude,
oorspronkelijk Katholieke kerk, die
in 1575 tijdens het beleg van Haar
lem door de Spanjaarden werd ver
nield, waarbij echter de toren bleef
staan.
CEen tulp als windvaan laat
geen twijfel bestaan aan de
streek, waarin wij dit aardige
torentje moeten zoeken, de bollen
streek. Het is het sierliike torentje
van het in moderne stijl opgetrok
ken, in 1929 gebouwde Raadhuis van
Sassen he lm.
DDe Zilk, de buurtschap die be
hoort bij Noordwij kerhout
doch georiënteerd is op de veel
dichterbij gelegen kom van Hillegom
en waarover nu en dan eens an-
nexatiekwestics rijzen, heeft een een
voudige toren op de Kath. kerk
staan, met dezelfde grondvormen als
het Witte Kerkje van Noordwijker-
hout. doch grauw in plaats van wit
en bovendien minder sierlijk.
Telefoto's Van Vliet
Sè 9
i I
'«agssw- ,.vi'
vjpjg;»
:§gg
te laten draaien. De enige met een
geheel glazen koepel, ook van boven,
waardoor dit een baken kan zijn voor
de vliegtuigen op de route Amster
damLonden, die hier pal overheen
gaat. De moderne stijl voldoet uit
stekend en de toren vormt (zolang
het nieuwe badcentrum nog niet is
verwezenlijkt) een uitstekende af
sluiting van de boulevardbebouwing.
KDe vuurbaak in Katwijk aan
Zee, gebouwd in het begin van
de 17e eeuw, tot het begin van
de 20e eeuw in gebruik als vuurtoren,
totdat de laatste bomschuiten van
het strand verdwenen. Nu is in deze
witte steenklomp met omloop en een
ontstellend scheefstaande windvaan
een soort curiositeitenhandel geves
tigd. De Katwijkse rederijvereniging
is naar deze toren genoemd.
I Eigenwijs maar uiterst aan-
J trekkelijk priemt het witte
kerkje in het centrum van
Noordwij kerhout een sierlijke pun
tige spits met windhaan de lucht in.
De frisheid van dit kerkje onder
streept het eeuwig jeugdig karakter
van deze enige bollengemeente, waar
nog nieuwe teeltgrond gewonnen
wordt, waar de jeugd een eigen kans
krijgt.
MDit is een droevige historie.
Hier stónd een toren op, en
hij moet er weer op komen
ook. Maar nu is dit het toonbeeld
van ontkroonde luister: de Oude
Kerk te Katwijk aan Zee. daterend
uit het begin van de 14e eeuw,
slachtoffer van vele rampen, eens
gedegradeerd tot haringpakhuis, in
1924 weer kerk geworden, in 1942
ontkroond op last van de Duitsers,
maar gelukkig gespaard voor vol
ledige verwoesting, hoewel zij in het
„afbraakgebied" aan de boulevard
stond.
EOp de zeer oude Herv. Kerk te
Lisse stond vroeger een wer
kelijke spits. Tijdens het beleg
van Leiden werd deze verwoest en
de teren, die meer weg heeft van een
robuste steenklomp, wordt nu „be
kroond" door een zeer stomp punt
dak, waarin nog een dakraampje is
aangebracht. Op dit dak (want een
spits kan het nauwelijks worden ge
noemd) prijkt de windvaan in de
vorm van een tweepuntige wimpel.
F Onder dit torentje leert de
vrouwelijke jeugd er om, de
bezem door te halen. Het
kleine .door een zeer sierlijke wind
vaan bekroonde torentje op de on
langs geopende nieuwe Chr. huis
houd- en industrieschool te Katwijk
aan Zee. Opvallend is, dat vroeger
over het algemeen meer werk dan
tegenwoordig werd gemaakt van
torenbekroningen. Overal getuigt
bijzonder fraai smeedwerk van de
kunstzin, die men ook in dit détail
wist vast te leggen. Dit torentje
bewijst, dat het ook in de moderne
tijd zo kan. in passende eigen stijl.
GDeze vlerkante toren met ba
lustrade, waarboven een acht
kantige opbouw, bekroond door
een sierlijke en toch krachtige spits
met grillig opengewerkte wimpel als
windvaan staat bij de Herv. Kerk
in Rijnsburg. Met de bouw als
Katholieke kerk werd in 1158 een
aanvang gemaakt. Het bovenste deel
van de toren dateert vermoedelijk
van na 1196. Aan de voet van deze
kerk meent men de graven van
Floris V en andere grootheden uit
de Hollandse historie te hebben ont
dekt.
HDe kop van de Noordwijkse
vuurtoren, die een bijzondere
plaats inneemt in de rij van
wachters langs de kust. De laagste
van alle, slechts 34 meter hoog. De
enige langs de kust die op en uit
flikkert in plaats van een licht rond
Nln de windvaan van dit toren
tje herinnert het jaartal 1897
aan het jaar, waarin het
Raadhuis van Valkenburg in gebruik
werd genomen. Men heeft er met een
afschuwelijk ruimtegebrek te kam
pen. De secretarie moet ontruimd
worden als er een huwelijk is, of als
de Raad bijeenkomt. Deze ruimte is
immers tevens trouwzaal en Raads
zaal. Dat de huisvesting van het ge
meentelijk apparaat nog steeds zulke
grote zorgen biedt is een gevolg van
het feit, dat men na de Meidagen
van 1940 en na de bevrijding de huis
vesting van de bevolking van dit
zwaar geteisterde dorp vóór heeft
laten gaan. Een luchtalarmsirene op
het. dak van het Raadhuis is een
andere herinnering aan bange jaren
voor Valkenburg.
O In 1303 gaf de bisschop van
Haarlem toestemming tot bou
wen van deze kerk in Noord-
wijk Binnen thans een Herv. Kerk,
waarvan de toren gemeente-eigen
dom is. Een robuste toren, bekroond
door een krachtige, achtkantige
pyramide waarboven een fraai ge
smeed kruis en een leeaw als wind
vaan. Twintig jaar geleden voor een
ton gerestaureerd. De toren is nog
in goede staat, de kerk is er minder
goed aan toe. maar grondig herstel
kost een slordig millioen. Wie zal
dat betalen
PEen van de weinige torenspit
sen in de omgeving van Leiden
(verder alleen die te Noordwijk
en Voorhout) die het beleg van de
Sleutelstad in de tachtig jarige oor
log doorstond: de spitse toren van
de Herv. Kerk in het centrum van
Wassenaar, schuil gaande in fraaie
boomgroepen. Op de spits onder de
grillige windvaan een aantal gesmede
wassende manen.
RDe scherpste spits in deze
serie is te vinden in de kleinste
zelfstandige gemeente, Voor
hout. De Katholieke kerk die het
silhouet van het dorp beheerst.
