LEIDSCH
DAGBLAD
VLIEGCATASTROPHE VOOR K.L.M.
BIJ FRANKFORT
44 der 47 inzittenden van Koningin Juliana
omgekomen
D. C. 6 stortte in bos en brandde uit
f
O.
ry
AZ, L
91ste Jaargang
MAANDAG 24 MAART 1952
No. 27566
Directeur J. W. Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6 per kwartaal: f 0 47 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507
5
ccn of twee motoren waren uitgeval
len. Zekerheid hierover was echter
niet te krügen. Verder heette het. dat
de landingspermissie van het vliegveld
nog niet verleend was. Anderen ver
klaarden ons, dal kort voordat het
ongeluk geschiedde, opvallend lang
zaam over Neu Isenburg gevlogen had.
seconden, nadat het contact verbroken
was. brandweer en geneeskundige dienst
gealarmeerd.
GOUD AAN BOORD
Het toestel had 498 kilogram goud
aan boord, ter waarde van ongeveer 3
millioen gulden, welke hoeveelheid ver
pakt was in twaalf kisten Deze kostba
re last schijnt in zijn.geheel geborgen
te zijn.
In de namiddag van Zaterdag arri
veerde met een Dakota een Commissie
van onderzoek van Nederlandse deskun-
Even later toen het hem bleek, dat
dit onmogelijk was, bemerkte hij dat
het toestel passagiers aan boord gehad
moest hebben. Door een gat in de romp
wist hij zich naar binnen te werken,
waar hem, zoals hij ons zeide, de stilte
van het graf tegemoet sloeg. Pas daar
na realiseerde hij zich aan een licht steu
nen. dat er zich nog levenden tussen de
wrakstukken moesten bevinden. Zich
steeds 9p dit geluid oriënterende, wist
hij hen te vinden.
Hoffmann slaagde er in vijf levenden 1
naar buiten te dragen. Dit ging met
grote moeilijkheden gepaard, daar de
inzittenden van het toestel met de lan-
dingcriemen nog aan hun stoelen be
vestigd waren. Met zijn zakmes moest
hij de leren riemen stuk voor stuk door
snijden.
Nadat Hoffmann de vijfde passagier
in veiligheid had weten te brengen,
slaagde hij er in nog vijf personen naar
buiten te dragen Hij had er echter geen
idee van of zij nog leefden of niet
Toen Hoffmann deze tien personen uit
de ravage had gehaald, arriveerden ka
pitein Freer met zijn mannen. De expe
diteur was toen reeds over zijn zenuwen
heen
Het bleek onmogelijk nogmaals de
wrakstukken binnen te dringen.
In de avonduren zochten wij Willi-
bald Hoffmann in zgn woning op. De
moedige redder was toen nog steeds
niet bekomen van de schrik en emo
ties: hij was totaal overstuur. Toch
vertelde hij ons nog. dat hij als sol
daat aan het Noord-Afrikaanse front
veel dingen had meegemaakt, maar
dat deze ramp een grotere Indruk op
hem had gemaakt. Daar het vuur
snel om zich hcengreep en ieder ogen
blik een explosie kon volgen, had hij
2ich niet nogmaals in de wrakstukken
gewaagd. En inderdaad, een der ben
zinetanks was even later geëxplo
deerd.
HONDERDEN METERS TUSSEN
BOMEN DOOR
Over de oorzaken van het droevige
ongeluk s nog niets bekend op het mo-
De verongelukte bemanning
De leden der bemanning van het verongelukte K.L.M.-vliegtuig
„Koningin Juliana" welke omgekomen zijn, waren:
Gezagvoerder L. E. J. POUTSMA, oud 33 jaar, wonende te Amsterdam
gehuwd en vader van twee kinderen;
2e bestuurder J. J. GART, oud 35 jaar, wonende te Zwanenburg.
gehuwd en vader van twee kinderen;
3e Bestuurder A. M. VAN DER STELT, oud 24 jaar, wonende te
Amsterdam, ongehuwd;
Ie Radio-telegrafist C. HOEFNAGEL, oud 34 jaar, wonende te Amstel
veen, gehuwd en vader van twee kinderen;
2e Radio-telegrafist S. DE WAARD, oud 29 jaar, wonende te Amster
dam, ongehuwd.
Ie Boordwerktuigkundige C. VAN ETTEN, oud 25 jaar, wonende te
Den Haag, gehuwd en vader van een kind;
2e Boordwerktuigkundige H. VAN DER LEE, oud 26 jaar, wonende te
Amsterdam, gehuwd en vader van een kind;
Ie Steward F. J. KOERSHUIS, oud 36 jaar, wonende te Wassenaar,
gehuwd en vader van twee kinderen;
2e Steward J. BLAAUW, oud 28 jaar, wonende te Dordrecht, gehuwd,
en vader van twee kinderen.
GISSINGEN NAAR OORZAAK
De leiding van het vliegveld Rhein-
Main heeft verklaard dat de „Konin
gin Juliana" zich voor de laatste maal
meldde toen het toestel zich boven het
contrólepunt „Staden - 20 kilometer Nrd
Oostelijk van Offenbach bevond. Bij het
contrólepunt Offenbach. 14 kilometer
van het vliegveld verwijderd meldde de
machine zich niet, waarop om 10 55
uur alarm werd gemaakt.
Plaatselijke deskundigen meenden eerst,
dat mogelijk het vliegtuig te laag vlie
gend uit een mistbank was gekomen en
dat de piloot met in staat was geweest
snel gen:eg hoogte winnen. Dr Brink-
man, hoofd van het Duitse Weerstation
voor de luchtvaart te Rhein-Main acht-
I te het echter onwaarschijnlijk dat de
ramp aan slecht zicht te wijten zou
zijn
Volgens hem was er zicht tot op 1600
meter geweest en de laagste wolkenlaag
boven het beboste gebied rond het
vliegveld lag op ongeveer 90 meter. De
laagste dikke wolkenlaag lag op 450 me
ter boven de bossen .aldus dr Brink
man. Vo'veiv- c°n hogere Duitse func-
dlgen en enkele medici, die op de plaats
waar de wrakstukken verspreid lagen
een onderzoek instelden.
ZWARE BERGING
Drie Duitsers, die in een vrachtwagen
juist over de Frankfurterstrasse reden,
renden naar het wrak toe, dat op nau
welijks 50 meter van hen af lag. omdat
de machine bijna evenwijdig aan de
weg had gevlogen. Zü slaagden er met
veel moeite in een opening in de romp
te forceren en vertelden later, dat zij
daarbinnen uit de onbeschrijfelijke
chaos van over en door elkaar gewor
pen stoelen een hartverscheurend ge
kreun en gejammer hoorden.
Zonder aarzelen lichtten zij een jon
ge Duitse vrouw. Ruth Horn, tot xocr
kort grondhostess bh de KLM te Frank
fort-, uit het wrak. Zij was juist vier
dagen tevoren getrouwd, en keerde met
haar jeugdige echtgenoot terug uit Ro
me. waar zij enkele wittebroodsdagen
hadden doorgebracht. Volkomen over
stuur rende zii met twee gebroken ar
men naar de straat.
Ook bemanning, behalve stewardess gedood
(Telefonisch van onze correspondent te Bonn).
Op nagenoeg dezelfde plaats, waar twee jaar geleden een Amerikaans
militair vliegtuig is neergestort en enige tientallen kilometers van de plaats,
n 1935 de ramp van de „Leeuwerik" van de K.L.M. plaats vond, ver
ongelukte Zaterdagmorgen gelijk in een deel van onze oplage van Zaterdag
feeds gemeld nabij Neu Isenburg in Duitsland, op acht kilometer van het
centrum van Frankfort gelegen, tussen 10 uur 45 en 10 uur 50 het K.L.M.-
toestel „Koningin Juliana", dat van Johannesburg op weg was naar Amsterdam,
even voordat het op het vliegveld van RheinMain wilde landen. Het toestel,
vaarmee het Koninklijk Paar naar Amerika zou vliegen, stortte neer in een bos
op een vijftigtal meters afstand van de weg WaldorfFrankfort, schoof enkele
nonderden meters door, waarbij talloze bomen als lucifershoutjes braken, en
vloog kort daarna in brand.
Aan boord bevonden zich 47 inzittenden, waarvan slechts drie de ramp
overleefden.
Toen de Amerikaanse Rescue and
fire Brigade, onder commando van
captain Romeo J. Freer, op de plaats
jan het onheil arriveerde, had de
Duitse expediteur Willibald Hoffmann
"jl de brandende resten van de Dou-
flas D.C.-6 „Koningin Juliana" al
vijf personen gered, waarvan één kort
daarna aan zijn verwondingen over-
'Md, terwijl de tweede in de loop van
Zaterdagavond de geest gaf.
De geredden zijn mej. A. J. G. Gau-
n L Amsterdam, stewardess, die een
"•lier beenbreuk kreeg, dr P. Schaum-
"g. Duitser, wiens toestand critiek
en mevrouw R. HornSteinbrenner,
n Duitse, die vier dagen geleden ge-
huffd was en met haar man van de
ouwelyksreis terugkeerde.
In geheel Duitsland heeft het onge
luk een diepe indruk gemaakt. De dag
bladen te Frankfort kwamen kort na
de ramp met extra-edities op straat.
TRAGISCHE RAVAGE
Toen wij enkele uren nadat de „Ko
ningin Juliana" was neergestort en kort
daarna in brand gevlogen, op de plaats
des onheils arriveerden, viel er van de
romp van het toestel niets meer te on- 1
derscheiden. Tot in een wyde kring van
enkele honderden meters lagen de wrak-
stukken van de KLM-vogel verspreid:
stukken aluminium, flarden van kleren
en resten van reisbenodlgdheden.
Alleen stond tegen een boom een
groot stuk van een vleugel overeind, dat
daar kennelijk zo neergekomen was.
Even verder lag een complete buiten
band van een der wielen. Maar, dat was
ook het enige, wat niet verwrongen of
door het vuur verteerd was. Rond de
plaats van de ramp, waar gedurende
de eerste uren na de catastrophe de
uniformen van de Amerikaanse militai
ren domineerden, werden touwen ge
spannen. Teneinde het reddingswerk te
vergemakkelijken en de auto's, die aan
dit werk deelnamen, beter gelegenheid
te geven nabij het wrak te komen, wer
den enige bomen geveld.
„ZWAARSTE ONGELUK. OOIT
MEEGEMAAKT"
Op de plaats van de ramp hadden wij
een kort onderhoud met de Amerikaanse
kapitein Romeo J. Freer, die het red
dingswerk heeft geleid.
Binnen de vijf seconden nadat het
vliegveld Rhein-Main de communicatie
met de „Koningin Juliana" verloren had
was kapitein Freer met ztfn. mannen
van de Rescue and Fire Brigade, welke
op het vliegveld dag en nacht gereed
staat, uitgeruktToen hij op de plaats
van het ongeluk aankwam, viel er aan
redden niet meer te denken, het vuur
greep reeds gretig om zich heen, zodat
Een overzicht van de plaats des
onheils.
direct de blussingsapparaten in werking
gesteld moesten worden. Daarna wer
den de resten van de romp door een
kraanwagen uit elkaar gescheurd zodat
de zich nog temidden van de wrakstuk
ken bevindende lijken geborgen konden
worden.
Kapitein Freer verklaarde ons ver
der, dat hjj zich reeds elf jaar met dit
soort reddingswerk bezighoudt, doch
dat hij nog nooit een ramp van deze
omvang had meegemaakt: het was de
zwaarste, waarbü hij ooit betrokken
was geweest.
Slechts weinigen zijn van het ongeluk
getuige geweest.
Het toeval wilde, dat een expediteur
uit Frankfort, Willibald Hoffmann, juist
met zijn vrachtwagen, beladen met an
tieke meubelen, langs de plaats des on
heils reed, toen hij op de weg was van
Waldorf naar Frankfort. Hoffmann zag
het KLM-toestel naar beneden storten
en enkele ogenblikken later een grote
steekvlam opschieten Hij bracht zijn
wagen ogenblikkelijk tot stilstand, en
snelde naar de plek, waar het vliegtuig
verongelukt was. Er had zich rond het
wrak reeds een grote hitte ontwikkeld.
De romp bleek bovenop de cockpit ge
drukt te zijn.
In den beginne meende Hoffmann,
dat een militair vliegtuig verongelukt
was. Het eerste waar hij toen aan dacht
was om de piloot te redden.
ment, dat wij dit schrijven. De piloot
had blijkbaar de laatste voorbereidingen
getroffen om op het vliegveld Rhein-
Main te landon. Bij de iandingsmanoeu-
vre moeten het landingsgestel en de
vleugels de op de plaats van de ramp
hoge dennebomen geraakt hebben, waar
door het toestel neerstortte. Het ploegde
zich echter nog enkele honderden me
ters tussen de bomen door, waarbij
tientallen bomen als lucifershoutjes af
knapten.
Van meerdere zijden
Zaterdagmiddag, dat reeds voordat de
„Koningin Juliana" begon te dalen.
tionaxis van het vliegveld moet de oor
zaak van het ongeluk in het vliegtuig
zelf gelegen zijn geweest. Hij lichtte
zijn verklaring toe door te zegen, dat
elk vliegtuig, dat op het vliegve'd Rhein
-Mlain gaat landen, verbinding moet
i zoeken met het Amerikaanse radiosta-
tion op het dak van het gebouw van de
11. G -Farben in Frankfort. Deze verbin
ding wordt dan gehandhaafd tot het
vliegtuig is ge'and. De verongelukte
machine was in verbinding met het ra-
diostatlon getreden, doch het „contact"
werd p'otseling verbroken, aldus de
functionaris. Volgens de van kracht
1 zijnde regelingen werden binnen de vijf
,1 ',mt Kt
De bemanning van het verongelukte boordwerktuigkundige; G. r. Ettcn. Hoefnagel, eerst radiotelegrafist;
KLM'Vliegtuig: van links naar eerste boordwerktuigkundige en H. 'S. de Waard, tweede radiotelcgra-
rcchts boven: L. E. Poutsma. ge- van Lee. tweede boordwerktuig-1 fist; F. J. Koershuis. eerste steward;
zagvoerder j. J. Gart. tweede bc- kundige. 1 f. Blaauw, tweede steward en mej.
stuurder; A. Al. van der Stelt, derde Van links naar rechts onder: G. A. J. G. Gautier, stewardess
Het K.L.M.-toestel ..Koningin
Juliana", de PH T.P.J. dat Zater
dagochtend in Duitsland tussen
Frankfort en Neu-Isenburg. op
ongeveer acht kilometer afstand
van Frankfort, is verongelukt.
Intussen slaagden de redders er in nog
enkele andere inzittenden, onder wie
als enig lid der bemanning, mej. Gau
tier uit de romp te bevrijden. Kort
daarna keerde Ruth Horn roepende om
haar man bij het wrak terug, doch toen
was het reeds te laat De Duitse burgers
moesten zich ijlings uit de voeten ma
ken. want met een ver in de omtrek
hoorbare k'ap explodeerde een der ben
zinetanks. Delen van de machine wer
den door het bos geslingerd, terwijl
steekv am men omhoog schoten. Wel
slaagden de redders er bij een moedige
poging in de heer Horn ook nog uit het
wrak te trekken, doch hij had reeds zo
veel brandwonden opgelopen, dat hij
tijdens het vervoer naar het ziekenhuis
de laatste adem uitblies.
Lijdelijk moesten de enkele omstan
ders daarna toezien hoe het vuur zich
van het wrak meester maakte, terwijl
zij binnen nog gekreun hoorden. Bin
nen weinige ogenb.ikken arriveerden
toen. gierend met hun sirenes tiental
len Amerikaanse en Duitse ambulance
auto's, bulldozers, politiewagens en an
dere. Oo het vliegveld gestationneerde
brandweerauto's die de strijd tegen het
vuur met schulmblusapparaten spoedig
ln hun voordeel beslechten.
Daarna zette men de gekantelde romp
met een kraanwagen overeind en
scheurde met zwaar materiaal de romp
en stuurhut open. omdat de omgeko
menen op geen andere wijze kenden
worden geborgen Bulldozers trokken
verschroeide en verbogen delen van het
omhulsel uiteen en daarna werden de
stoffelijke resten cp brancards naar de
weg em naar de ambu'ance wagens ge-
