Heftige discussie Beel Oud iu
Tweede Kamer
Kansen voor Indische
Nederlanders in Nieuwe Hebriden
LEIDSCH DAGBLAD
Felle debatten onder hoogspanning
Zaterdag 16 Februari 1952 Tweede Blad No. 27535
Sentiment en ressentiment
over oud zeer
(Van onze parlementaire redacteur).
;ch er wel eens over heeft mogen beklagen, dat de debatten in de
V Kjmer langzamerhand worden doodgelezen een verwijt, dat de
niet ten onrechte wordt gemaakt heeft gistermiddag zeker geen
['•ot Hagen gehad. Er heerste een sfeer van geladenheid en bij tijden
de stemming als geprikkeld karakteriseren. Zowel van de zijde der
r Is achter de regeringstafel liep men zo warm aan, dat de spanning
r bereikte. Een hoogtepunt in de zeer felle en verbeten discussie
Oud en minister Beel met als voorlopige conclusie, dat ook het
Jel tot wijziging van Hoofdstuk 14 (overgang naar een nieuwe rechtsorde)
(Kamer wel geen meerderheid zal krijgen.
L Donderdagavond hadden de AR
rLfc van prof Gerbrandy». de
wti-er en de CPN zich in afwu-
u uitgelaten Gisteren heeft de
fcvmus <CH) al evenmin van in-
LLhcid bink gegeven door als zun
K iïïeto». i«t Hoofdstuk
K dient te «orden se sten. tot-
EosdtiSkeliog geheel zal Mn vol-
in- heer Oud (VVD' ook achtte
Lennesvoorstel voorbarig. De ge-
Eb rechtsorde is cr nog niet. Zij
E, afgedane zaak Waarom maakt
EUiz zoveel haast, zo vroeg hu.
C - et beter te wachten tot alles
f ^51 is gekomen, om dan bij
Ljel» "herziening te komen met
fc-• kundige omschrijving van het
EU. inplaats van een geografi-
pEen Grondwet is geen leerboek
Ëmbiett voorgesteld, in na-
het interim-rapport der
ui. \sie. de artikelen 6f
uJnet, handelend over het op-
fauur over Indonesië. Suriname en
tfderiandse Antillen, hun staatsm-
Src en de verordeningen, te doen
jjjfn Een dergelijk voorstel behoeft
Kiens art 210 van de Grondwet een
derde meerderheid. De heer Oud
ntwikkelde daartegen bezwaren. Hij
i- Wanneer ik daaraan meewerk,
ft'"met waar ik bluf", daarmede te-
tr.derKhnjvend de bezwaren van
Gerbrandy en de heer Weiter.
|EX POLITIEKE BIJBEDOELING
fer Beel heeft de voorgestelde
jug gekenschetst als een redactio-
Enpassng aan de nieuwe situatie.
Urondwet vertoont tav Indonesië
B.-.-k;ond en abnormaal beeld. Dat
niet bestendigd blijven.
I, io waarschuwde de minister, nu
Irondwetskamer is afgewezen, zal
d» j.:ehele herziening zeker tot 1956
jn «orden gewacht. Met de Grond-
smmissie blijft de regering van oor
dat door de souvereiniteitsover-
lit de Grondwet voor wat betreft
rtikelen 62, 63 en 64 is uitgewerkt
,t de wurging voor de Ned. An-
l en Suriname een zwevende positie
te weeg brengen, onderschreef de
Her niet. Zij loopt ook niet vooruit
Ie besprekingen met Indonesië,
T_r.ir.er ontkende voorts met stel-
id. est de regering met haar voor-
enge politieke bijbedoeling had.
HARDE WOORDEN
Kamer, voor zover zij tegen de voor
al !ud geopponeerd, toonde zich met
tegenngsantwoord alles behalve te
rn
n bewogen betoog van de heer
er, die in zjjn laatste hartstochte-
pleidool de regering verweet, dat
Ie staatsrechterlijke structuur van
ünie-statuut aantastte en die zich
meerde tegen de aanval van de
De Graaf (KVP) als zou hij goed-
argumenten hebben gebruikt!
t sentiment ontbreekt te veel in de
- men gevoelt dat, wanneer een
als Weiter zich laat gaan, hart-
Minister Beel is in zijn antwoord op
het verwijt van mr Oud teruggekomen
en heeft gezegd, dat er voor de regering
na de souvereiniteltsoverdracht ook een
morele binding bestaat naast de for
mele grondwettelijke binding. De rege
ring handhaaft intussen haar standpunt
ten aanzien van de voltooiing van de
rechtsorde. De kaarten liggen nu op
tafel en zoals ze nu liggen schijnt de
kans gering, dat de WD met het rege
ringsvoorstel zal meegaan.
Afgewacht moet worden of de P.v.d.A.
van haar amendement, om in plaats
van Nieuw Guinea te lezen niet-zelf-re-
gerend gebied door de regering afge
wezen een principiële zaak zal ma
ken. Tegen het schrappen van de goed
keuring van regelingen, waarover de
heer de Graaf iKVPi een amendement
indiende, had de minister geen oezwaar.
Dinsdag stemming over artikelen en
amendementen.
stochtelijk, slagvaardig. Men gevoelt het
ook. wanneer een Gerbrandy zich in zijn
liefde voor Indonesië geraakt weet. Ze
ker. hier speelden ook de ressentimen
ten en de heer Gerbrandy was wel wat
erg kras in zijn verwijten: aan deze be
windslieden geef ik geen vrijheid met
betrekking tot hoofdstuk 14. dat houd ik
vol tot mijn laatste ademtocht. Wij moe
ten wachten tot er mannen meteen rug-
gegraat komen!
Maar ook in de zakelijke sfeer
kreeg dit debat een opwindend karak
ter, toen de heer Oud verklaarde be
paald ontsteld te zijn door het ant
woord van de minister.
In de lijn van de minister doorge
redeneerd. aldus de afgevaardigde, had
de regering één dag na de souvereini-
teitsoverdracht de Grondwet op zij
kunnen zetten.
„Niet waar", riep minister Beel hef
tig terug.
„Ja. dat is wel waar", repliceerde
mr Oud. en wanneer ik had geweten
dat de regering er zo over dacht, zou
ik nooit mijn stem aan de souvereini-
teitsoverdracht hebben gegeven."
DE SLAPENDE HOMERUS.
Op dat ogenblik zwaaide dr Beel met
het interim-rapport: „U hebt dit rap
port ondertekend en geen minderheids
nota toegevoegd". De heer Oud was een
ogenblik kennelijk onthutst en zei toen:
„Mijnheer de voorzitter, ook Homerus
slaapt wel eens. Overigens he>b ik. al heb
ik het rapport ondertekend, toen zeker
het recht er een eigen mening op na te
houden. Ware dat niet het geval, dan
zou ik er voor bedanken ooit nóg weer
lid van een Staatscommissie te worden".
Particuliere emigratie op gunstige
voorwaarden
(Van onze correspondent te Djakarta)
Voor de Indische Nederlanders in In
donesië bestaat een reële mogelijk
heid om - zü het voorlopig in klein
aantal - te emigreren naar de Nieuwe
Hebriden. aldus de heer H. A. Ver-
kuyl. tijdelijk consul der Nederlanden
in Noumea, die op het ogenblik in
Djakarta vertoeft om te onderzoeken
of er bij de Indische Nederlanders be
langstelling bestaat voor deze emi
gratie.
Er is op deze eilanden gebrek aan
arbeidskrachten op do ondernemin
gen; de ondernemers hebben dan ook
interesse voor de immigratie van de
ze Nederlanders. Het klimaat is er
tropisch en de voorwaarden, die de
emigranten worden geboden, zij»
gunstig.
Voor de Indo-Europese groep, die de
Indonesische nationaliteit niet heeft
aanvaard, bestaat - zo men weet - het
zeer dreigende gevaar, dat zij op
duur uit het arbeidsproces zal woeden
gestoten.
Velen van hen verrichten werk dat
door In-donesiers kan worden gedaan of
reeds wordt gedaan.
Vertrek naar Nederland is. op grond
van klimaat en geringe arbeidsmoge
lijkheden, voor deze mensen niet aan te
bevelen Voor emigratie komen bij voor
keur tropische gebieden in aanmerking.
Op Madagascar. Afrika en Brazilië
werd in dit verband reeds gewezen,
doch de kansen daar werden niet opti
mistisch beoordeeld.
De Nieuwe Hebriden werden niet ge
noemd en toch liggen daar. volgens de
mededelingen van de heer Verkuyl mo
gelijkheden voor de Indische Nederlan
ders.
Het klimaat van deze eilandengroep
ten Oosten van Australië komt vrijwel
overeen met dat van Indonesië.
De voornaamste middelen van bestaan
z\jn landbouw: copra, koffie en cacao,
en veeteelt: rundvee, paarden, varkens
en schapen. De bestuursvorm ls een
Frans-Brits con-dominium. Buitenlan
ders hebben dezelfde rechten en plich
ten als de Franse en Britse inwoners.
Frans is de taal. die tussen de onderne
mers en hun employés wordt gespro
ken al kan men er ook met Engels te
recht. Op de duur dient men zich ech
ter het Frans eigen te maken. Het on
derwijs - cp couvernements en missie
scholen - wordt in het Frans gegeven
De rechtspraak wordt uitgeoefend door
een Franse en een Britse rechter, met 'n
neutrale president, die vroeger door de
Koning van Spanje werd aangewezen,
als een hulde aan de Spaanse ontdek
ker der eilanden, doch tegenwoordig
door de Koning van Be'gië.
Over de faciliteiten, die de emigrant
naar de Nieuwe Hebriden geniet,
vernamen wij. dat de reis van Indo
nesië naar de Nieuwe Hebriden vrij
is van huis tot huis. Er wordt een
premie en een voorschot verstrekt,
die deeLs bij vertrek en deels bij aan
komst in ontvangst kunnen worden
genomen, doch ook in zijn geheel bü
aankomst op. de Nieuwe Hebriden.
Heeft de emigrant bij vertrek een ge
zin dan worden de reiskosten voor
het gezin voorgeschoten. Is de vrouw
echter eveneens bereid In loondienst
te treden, dan is ook voor haar en de
kinderen de reis vrij. terwijl zjj even
eens de premie ontvangt, die aan het
eind van de eerste drie jaar aan alle
werkers wordt uitgekeerd.
De emigrant gaat een overeenkomst
aan voor drie jaar. HU krijgt een gega
randeerd basissalaris, vrije huisvesting,
volledige voeding en medische verzor-
Langzaam schrijdt de stoet, die
koning George van Engeland op de
laatste tocht begeleidt, de Kapel van
Windsor Castle binnen, waar de
overleden Vorst na een korte dienst
zal worden bijgezet.
(Telefoto-A.N.P.)
Grondwetskamer afgewezen
Gelijk in een deel onzer oplage van
gisteren reeds vermeld, heeft de Twee
de Kamer gisteren het voorstel tot
instelling van een Grondwelskamer
afgewezen met 49 tegen 40 stemmen.
Tegen de meerderheid der P. v. d. A.,
S.G., C.H.. A.R., en C.P.N.. voor K V.P
V.V.D.. K.N.P. en van P. v. d. A. de
heren v. d. Goes van Naters en Goed
hart.
Kleine tegenstellingen in
Suriname worden scherper
Maar van rasdiscriminatie geen sprake
(Van onze correspondent te Paramaribo).
„JAN VAN RIEBEECK-VLUCHT"
DER K.L.M.
Op 25 Maart.
Ter gelegenheid van de Jan van Rle-
beeckfeesten in Zuid-Afrika. die hun
hoogtepunt zullen bereiken in de periode
van 30 Maart tot en met 6 April a s. zal
de K L M een bijzondere „Jan van Rie-
beeck-vlucht" maken naar Kaapstad
Aan boord van de Douglas DC-6. die op
25 Maart as. van Schiphol naar Zuid-
Afrika vertrekt zal zich bevinden de
officiële Nederlandse delegatie, die op
uitnodiging van het Zuid-Afrikaanse
„Jan van Riebeeck comité" de feestelijk
heden in Kaapstad zal bijwonen.
In Suriname leven verschillende bevolkingsgroepen. De grootste zijn de
Creolen, de Hindostanen. de Javanen, de Chinezen, de Hollanders, de
Bosnegers en Indianen. Daarnaast treft men nog kleinere groepen aan. zoals
de Libanezen. Met Creool bedoelt men in Suriname mensen van gemengd
bloed. Het begrip Creool en het begrip Surinamer kruisen elkaar. Met Suri
namer bedoelt men in de eerste plaats Creolen. Wal er verder onder valt, is
maar vaag te omschrijven als personen, wier familie reeds een generatie of zo
in het land zit. of wier banden met het land van herkomst schijnen te zijn
verbroken. Zo gezien zouden de Hindostanen. die reeds goed 80 jaar in Suri
name zitten en in tegenstelling met de Indonesiërs geen aspiraties hebben naar
hun land »an herkomst terug te keren, als Surinamer beschouwd moeten wor
den. Toch worden ze in het algemeen niet als zodanig aanvaard. Hier hebben
we reeds een tegenstelling.
VREEDZAME SAMENLEVING, j zó. dat men tussen twee groepen telkens
«de* g-oepen >,-
j vreedzaam bij elkaar, ieder in zijn eigen
Maar j De wijze, waarop de verschillende be-
hebben deze groepen met mee volkmragroepen in Suriname met elkaar
j overweg kunnen, is uiterlijk zelfs zo op
vallend verdraagzaam, dat bezoekers uit
het naburige Britse Guiana, waar een
.colour bar" be:taat. vaak hun verwon
dering er over uitspreken. In het uit
gaansleven kent Suriname volstrekt geen
ras-onderscheid. In deze samenleving,
waar al de grote bevolkingsgroepen ge-
pigmenteerd zijn. en waar de „groep"
gemenidbloedigen" zo groot is. gaat
het moeilijk iemand om zijn kleur te
weren en rasdiscriminatie te plegen.
Bedrijfspensioenfonds
bakkerij in wording
De werkgevers- en werknemersorgani
saties in het bakkersbedrijf hebben, ge
zien de toezegging van minister Mans-
holt om eventuele verbeteringen van
arbeidsvoorwaarden op de door hem te
beslissen wijze voor de ondernemers te
compenseren, mede in aanmerking ge
nomen de uitspraak der volksvertegen
woordiging. ten aanzien van de brood
prijszetting in het algemeen, besloten.
Dc begrafenisstoet na het verlaten
van Westminster Hall. De tweede
van links in de derde rij in Prins
Bernhard.
(Telefoto-A.NP.)
besprekingen te openen over een even
tuele verbetering van lonen en arbeids
voorwaarden in het bakkersbedrijf Een
inleidende bespreking reeds is gehouden.
Hierbij werd in beginsel besloten tot het
instellen van een bedrijfspensioenfonds
voor de bakkerij, aldus een mededeling
uit organisatiekringen van de bakkerij.
ging, hetgeen ook voor het gezin van
de employé geldt, Bovendien een jaar
lijkse kledingtoelage. premies voor oog
sten enz.
De employé heeft in deze eerste drie
Jaar geen sociale zorgen. Wil hij zich
aan het eind van deze periode zelfstan-
vestigen, dan bestaat daartoe de
mogelijkheid.
Er is op de Nieuwe Hebriden zeker
werkgelegenheid voor een paar duizend
Indische Nederlanders Het ligt echter
..i de bedoeling voorlopig een proef te
nemen met 100 werkkrachten Het aan
bod geldt natuurlijk alleen voor Indi
sche Nederlanders m Indonesië aanwe
zig. E>aar het hier immigratie door par
ticuliere ondernemers betreft, ligt het
voor de hand. dat voor hen immigratie
van Indische Nederlanders die in Ne
derland vertoeven, te kostbaar zou ziin
Het lijkt ons echter niet van belang
ontbloot, dat aan de mogelijkheden .die
de Nieuwe Hebriden aan de groep der
Indo-Europeanen biedt, de nodige aan
dacht wordt geschonken.
Gevolgd door Koningin Elisabeth
de Koningin-Moeder. Prinses Mar
garet en de vier hertogen wordt het
stoffelijk overschot de St. George's
Kapel te Windsor binnengedragen.
De kansen voor de Indische Neder
landers zun in Nederland, zoals wel is
gebleken, niet zo groot Hier is een ge
bied. dat hun naar klimaat èn naar
middel van bestaan ligt.
In het kader van de Nederlandse
emigratiepolitiek zou onder ogen kun
nen worden gezien, in hoeverre de
Nederlandse regering de Indische
Nederlanders, die hun geluk op de
Nieuwe Hebriden willen beproeven,
tegemoet kan komen in het verschil
tussen de kosten van emigratie van
uit Nederland en van uit Indonesië
indien zgj zelf niet bij machte zijn
daarin te voorzien
SYMPTOMEN VAN WRIJVING.
Maar als men een beetje dieper in
deze maatschappij doordringt, stuit men
op kleinigheden, die een zekere wrijving
tussen verschillende bevolkingsgroepen
verraden. Een symptoom voor het be
staan van deze spanningen is merk
baar. wanneer er een of andere ruzie
ontstaat. Al ruziemakend worden par
tijen zich plotseling bewust, dat de te
genstander tot een andere groep behoort,
en dat wordt hem op kwetsende wijze in
het gezicht gegooid.
Er zijn in Suriname drie tegenstellin
gen die van belang zijn. Op de eerste
plaats de onvermijdelijke tegenstelling
tussen de gekoloniseerde en de koloni
serende. Dan is er een zekere wrijving
tussen de Creool en de Hindostaan. Ten
slotte is de verhouding tussen de licht
en de donkergekleurde Creool, of neger,
vaak stekelig.
ONVERMIJDELIJKE WRIJVING.
Tussen de Hollander, de kolonise
rende. en de Surinamer, de gekoloni
seerde. heerst een onvermijdelijke te
genstelling. die door Suriname's
promotie van kolonie tot Rijksdeel iets
is verscherpt.
Dc Surinamer beschouwt de Hollan
der als iemand, die het land. als ware
het een doorgangshuis, komt binnen
vallen. en een goed betaalde po6t komt
bezetten, welke post een landskind
(om het modewoord te gebruiken) toe
komt om na verkregen pensioen het
land weer te verlaten. Deze tegenstel
ling is de laatste jaren scherper ge
worden.
Gelukkig, dat de Hollanders in Suri
name dit wel tonen te begrijpen, en
niet nodeloos op gevoelige tenen trap
pen Gelukkig ook dat het merendeel
der Surinamers deze alkeer voor de Hol
lander weet te houden binnen .zake
lijke" grenzen en deze gevoelens niet
overbrengt naar het gemeenschapsleven
in het algemeen.
Soort zoekt soort, en het is daarom be
grijpelijk. dat de Hollanders m Suri
name elkaar veel opeoeken Maar .hier
in ligt een gevaar want het kan ge
makkelijk worden opgevat als te bete
kenen. dat de Hollander liefst niet te
eel omgang met de landskinderen
•enst. Zoals uit het voorgaande reeds is
gebleken, weten partijen echter over het
algemeen een goede verstandhouding tot
stand te brengen en te bewaren.
HINDOSTAANS GEVAAR.
De Hindostaan kwam ads een armoe
dige koelie in Suriname. Vandaag heeft
hij economische maoht. Door hun rigou
reuze spaarzin, de daarmee gepaard
gaande Spartaanse beperking hunner be
hoeften en door hun kolossale arbeids
zin. hebben de Hindostanen zich in de
80 jaren, dat ze in Suriname zitten, ge
weldig omhoog gewerkt. Daarbij komt.
dat hun natuurlijke aanwas sneller blijkt
te gaan dan die der Creolen.
Het Iaat zich wel begrijpen, dat de
Creool een Hindostaans gevaar is gaan
ontdekken. De armoedige koelie van
80 jaar geleden heeft thans vrijwel
het monopolie van rijst, groenten, melk
en vlees. De Creool onderkent nu de
mogelijkheid van het gevaar, dat hij
door de Hindostaan overvleugeld zal
worden. Dat heeft een latente vijan
digheid tot gevolg, die hoofdzakelijk
in tijden van politieke strijd tot on
plezierigheden leidt.
„KLEUR VERHOGEN".
Een nogal eens gehoord gezegde onder
Creolen is, „dat je liever kunt werken
onder een Hollander, dan onder een
chef. die donkerder van kleur is dan je
zelf bent" De ervaring zou namelijk
geleerd hebben, dat een donkere chef er
steeds op uit zou zijn. om zijn lichter
gekleurde ondergeschikten het levea
zuur te maken. In zijn algemeenheid na
tuurlijk onzin. Niettemin verraadt het
't bestaan van een rasprobleem.
Bij het kiezen van een huwelijkspart
ner treedt dit probleem ook al heel
merkwaardig naar voren. Er is namelijk
een Creoolse stelling, die een donkere
huwelijkspartij verwerpt. Deze regel
leert, dat men zyn kleur moet „verho
gen"'. In de praktijk betekent het. dat
een donkere partij zich van een licht
kleurige party moet verzekeren, opdat
de dónkere jaartij een liohter gekleurd
nakomelingschap zal verwerven.
De rastcgenstellingen in Suriname
zijn nog maar van beperkte aard. Mis
schien doen ze in sommige aspecten
vermakelijk aan.
Laat ze desnoods belachelijk zijn.
Als ze maar geen ernstige problemen
worden. Want daar zou het land maar
nadeel van hebben
Moh Yomin weer in ons land
Moh Yamin, die als „koerier" van de
Indonesische delegatie, die thans in Den
Haag met de Nederlandse delegatie be
sprekingen voert over de vraagstukken
Unie en Nieuw Guinea, overleg heeft
gepleegd met de Indonesische regering ls
gistermiddag op Schiphol aangekomen.
Hij werd op het vliegveld verwelkomd
door prof Soepomo, voorzitter van de
Indonesische delegatie en enkele andere
delegatieleden. Hij weigerde mededelin
gen te doen „omdat ik eerst prof. Soe
pomo dien in te lichten", zo zeide hy.
