DAGBLAD Pr Prees naar ons land vertrokken West-Duitsland's toetreden tot Europees leger Parijs ongerust over de gebeurtenissen in Tunis JOste Jaargang VRIJDAG 25 JANUARI 1952 No. 27516 leidsch Kwirtie B W Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 6.— per kwartaal; t 0.47 per week Witte Singel 1, Leiden Giro No 57055 TelefooD Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 e vorming mocht t pre- 1 De- 1 met jVóór een Europees Incident voor de radio I Minister-President dr W. Drecs is ijren oer KLM u" NeW V°rk "aar Émcterü.im vertrokken. ■vnnr ziin vertrek verklaarde dr Drees dat Nederland in principe »»*- Sd U mede te merken bU de vorr vin een Europees leger, mits aan kerr voorwaarden voldaan w0!|dj' df premier van mening, dat jRernationale gezag niet in handen nn één man gelegd moest worde -.1, Frankrijk dit wenste, doeh a: een croep of een Raad moest word- Srvrrtrouwd Verder stelde de Nedo hndse regering als voorwaarde. vil 7elf de bijdrage van het land n bepalen. nr Drees weigerde bijzonderheden re«n over zijn besprekingen met n Kit Truman en de minister van _Ke Robert Lovett Hij volstond te «veen dat men gesproken had ove' rfeKInord-Atlantische-verdragsnrcanlsa. tieten de WestEuropese verdediging. fr Drees heeft voorts gisterochtend. ..Ifloop van een bezoek aan het hoofd kwartier der VN te New Vork. medede- linlrn gedaan op een persconferentie Jlet Nederlandse volk was niet geest drift u gestemd over het denkbeeld dat riij armen In een leger zouden dienen oat ook Duitse eenheden zou omvatten- fcrf heeft er zich echter bil neergelegd omdat bet er zich van bewast was dat (iiperdedigin® van West-Europa W'est- Duitce deelneming noodzakeliik maakt In,de afgelopen oorlog zijn 200 000 Me delanders door Duitse handen om het l«*n gekomen: dit feit was de oorzaak van aanvankelijke Nederlandse tervv- hrlder.dheld". Nu zich echter een ander pva.ir aan de horizon aftekent, bestaat rr Been twijfel aan dat de N°derlanders d»|nr>dzaflk van Duit.se deelneming aan dfWest-EuroTJse verdediging inzien", zo ^^aarde hij. SHESSISCHE MINISTER NAAR OUST-DUITSLAND UITGENODIGD. Dr Karl Hamann, de Oost-Duitsche atolster van handel en bevoorrading, heeft Helnrlch Zlnnkann, de sociaüsti- minister van binnenlandse zaken F d» West-Duit.se staat Hessen, voor bezoek van twee weken aan Oost- pu'lf'and uitapnndlgd Hij zou dan „bin- ^|'b»oaaldp crenzen" een rondreis door l-Dultsland kunnen maken. ik opperbevelhebber der Amerikaanse marine admiraal Fechteler, heeft ln een rede te Washington verklaard, dat de filing van een Noordatlantisch ma- -opperbevel, mogelijk geworden na [besprekingen tussen Truman en Vrhlll, van het grootste belang is Jdat de bedreiging van onze bevoor- Inesweg in de Atlantische Oceaan B onderzeeboten in geval van oorlog onj mnelliikste vlootprobleem zou zijn". ^•Ibcliteler acht de instelling van een dergelijk commando een onmisbare fac tor bil de verdediging tegen het onder- reebooteevaar. „De Sovjet-Russische onderzeeboten zouden in voorkomend pe«] gevaarlijker kunnen zijn dan de Duitse tijdens de tweede wereldoorlog Na«r onze schatting bpschikken de Sovjets over meer dan driehonderd on- oyrbnten. terwijl de Duitsers er ln vLt>"'.n van de oorlog slechts vijftig [■pen" aldus Fechteler. RI OH KA DE VAN CHINA MOGELIJK In een vraaggesprek voor de radio ver klaarde admiraal Fechteler verder nog dat de Amerikaanse vloot tn staat was ■^blokkade te leggen langs de Chinese -■JR. Indien daartoe het bevel zou wor ded gegeven ingeval van een mislukking ■■de onderhandelingen tn Korea. Op cel vraag of hil van mening was. dat ckL "'^blokkade van communistisch I VP18 zou worden ingesteld wannerr de dist a ndsbesprekin een zouden mis- welgerde de admiraal te ant- 1 "angezien deze kwestie naar I op politiek terrein lag. r dfada m"g dat de Amerikaanse rap,wellicht tegen I960 de beschikking UJiebben over geweldige. door atoom- f gedreven vliegdekschepen Deze n zouden weliswaar niet sneller n varen dan de huidige vlieeriek- n maar zouden hun topsnelheid onbeperkt" kunnen handhaven Jilt" If0 'oudep 711 grote hoeveelheden f ""brandstoffen hunnen meenemen sriL!" ni'mte. welke thans voor de frr?SardCn BebrUlkt' Z0Ver" OPKUEMBWG «JRDUNSTOF 120 CM. breed Terra - Groen - Bruin Ditr-r- p M 7ware Kwaliteit BULTHUIS. BOTERMARKT 23 L* TELEF. 20854 LEIDEN WEERBERICHT Kans op sneeuwbuien Zwaa"' VerwacBt morgenavond: F? opklarlr»?en en flWesu en wlL - nrh'lngen tus- iiun. Noord. (Opgemaakt te JANUARI. ■aanrb 8S0' °nf1er 11'6 uur Boogi..,,® 8 33 onder 1631 uur. t« Katwijk te 2.25 en 15 10 u lUIUner bestaat uit acht pagina's leger, mits Na de persconferentie plaatsten Ne derlandse leden van de radio-afdeling der VN een microfoon voor dr Drees, met de bedoeling, dat hjj enige woor den zou spreken tot de Nederlandse luisteraars. Dr Drees schoof de microfoon even wel met een beslist gebaar van zich af en verklaarde op krachtige toon ln het Nederlands, niet voor de radio tc willen spreken. Er bleek zich echter een misverstand te ncooen voorge daan, want enige ogenblikken later verklaarde de premier dc indruk te hebben gehad dat men hem niet voor bereide antwoorden had willen laten geven op vragen op politiek gebied, terwijl het in feite slechts ging om een korte weergave van zijn indrukken van de VN en van zün bezoek aan het hoofdkwartier der VN. „Meteor" in Friesland neergestort Piloot gedood Gistermiddag tegen 5 uur is een Gloster „Meteor" straaljager van de Luchtstrijdkrachten (vliegbasis Leeu warden) gevallen op grondgebied van de gemeente Kollumerland en Nieuwskruisland (Fr.) bij Oudwoude. De piloot, de 22-jarige J. P. C. Spren- ger uit Amsterdam, kwam op het leven. Het ongeluk ls gebeurd toen een for matie Gloster „Meteor" Jachtvliegtuigen boven genoemde gemeente vloog. Een der toestellen geraakte plotseling uit de formatie en dook. Het toestel kwam ter aarde en werd vernield. De formatie voerde een oefening ln het landen met slecht zicht uit. De piloot van het verongelukte toestel heeft zich in de hoogte vergist, waardoor het vliegtuig met de grond ln aanraking is gekomen met het gemelde noodlottige gevolg. Tijdens een te Washington gehou den diner heeft dr W. Drees de Willem de Zwijgerprijs voor jour- nalistiek uitgereikt. Winnaar werd dit jaar David Perlman. een 33- jarige redacteur van ..San Francisco Chronicle" met zijn in April 1950 verschenen artikel over dc Zuider zeewerken. De Willem dc Zwijger- prijs werd ingesteld ter nagedachte nis van de veertien Amerikaanse journalisten, die op een terugreis uit Indonesië met een vliegtuig om het leven kwamen. V.l.n.r.: Albert Balink. voorzitter van het Comité voor de Willem de Zwijgerprijs; dr W. Drees en James Derieux, die de prijs in ontvangst nam voor David Perlman. die zelf verhinderd was aanwezig te zijn. Minister conferentie Europees leger begint morgen 2/3 van ons militair budget naar gemeenschappelijke defensie? Engels wordt vermoedelijk voertaal (Telefonisch van onze Parfjse correspondent) Zaterdag vindt - gelijk bekend - te Parijs een nieuwe conferentie plaats tussen de ministers der zes landen, die het Pleven-plan onder schreven hebben. Voor dit doel is gisteren minister Stikker reeds per vliegtuig gearriveerd. Ofschoon de agenda van deze conferentie nog niet definitief is vast gesteld. is het ons uit zeer bevoegde kringen toch bekend, welke onder werpen komend weekeinde te Parijs behandeld zullen worden. De voornaamste punten betreffen: le de*samenstetling en benaming van de hoge autoriteit ten aanzien van Europese defensiezaken; 2e de samen stelling van de Assemblee, waaraan de defensieraad der ministers ver antwoording verschuldigd zal zijn; 3e de procedure volgens welke in de Ministerraad gestemd zal worden; 4e de vaststelling der bijdragen, die de zes landen - Frankrijk. Duitsland. Italië en de drie Beneluxpartners - in het gemeenschappelijk budget zullen moeten leveren. 7 Februari in Bondsdag zulke omstandigheden ledereen wel moet trachten de voor zijn land gunstigste oplossing te bereiken, doch dat men de vervulling van deze historische taak niet afhankelijk mag stellen van de vervul ling van al zijn wensen". Dr Adenauer zelde. dat reeds tijdens de opstelling van de West-Duitse grond wet de ontwikkeling naar een Duitse militaire bijdrage kon worden voorzien „Dat ik ze persoonlijk heb voorzien, blijkt wel uit het feit. dat ik reeds ln September 1948 aan de voormalige generaal Speldel heb verzocht een rap port op te stellen over de militair- politieke moeilijkheden, zulks met het oog op een pventuele Duitse bijdrage in de toekomst". Adenauers hoop op een overeenstem ming met de socialisten in het militaire De West-Duitse Bondsdag zal op 7 Februari een principieel debat begin nen over de vraag of de Bondsrepu bliek in de huidige omstandigheden lot het Europese leger zal moeten toetre den. Dr Adenauer, de kanselier, deelde dit mede: „Ik verwacht dat het verdrag voor het Europese leger in April door de betrokken parlementen zal kunnen wor den geratificeerd, doch mogelijk zullen wij nog iets langere tijd nodig hebben" De kanselier legde er de nadruk op. dat de financiële kwestie voor Duitsland nog niet was opgelost. Hij sprak de hoop uit. dat de Duitse financiële bijdrage ten slotte toch zou worden vastgesteld vol gens het advies van „de drie wijzen" van het Atlantische pact. ook al konden deze formeel niet zelf de omvang der bijdrage bepalen, zolang Duitsland geen lid van de Nato is. Adenauer verklaarde, dat de Duitse industrie er niet op uit is bewapenings opdrachten te verkrijgen. „Onze indus trie wenst geen bewapeningsorders. Zij is in he' geheel niet in staat om bijvoor beeld fabrieken van atoom- of van raketwapens in te richten Bovendien Is het duidelijk dat wij daarvoor in een strategisch ongunstige positie verkeren. Voor onze bevolking zou bovendien een zware wapenindustrie niet aan trekkelijk zün, aangezien zulk een in dustrie de vijandelijke luchtmacht aantrekt", zo zeide Adenauer. Overigens moest volgens de kanselier de verdeling der wapenproductie worden geregeld door de commissaris voor het Europese leger of door de raad der ministers Adenauer heeft uitvoerig betoogd, dat hü alles in h°t werk wil stellen om als nog de socialisten over te halen hun gevallen, en het grote gevaar dat nu steun aan het legerplan te geven. Hij dreigt is. dat een ooging deze plaatsen achtte de socialistische bezwaren als zou ontz°tt«n de -tri'd ook in andere de- een dienstplicht in Duitsland in strijd j len van het land zal doen ontbranden zjjn met de grondwet niet steekhoudend. Aan ren tweede Indo-Chtna heeft °r"lFrflnkrijk echter totaal geen behoefte. Ter voorkoming va-n deze gevaren pro beren de FYansen en de Tuneslërs langs een zoet. lüntie tot overleg te bewegen. Maar naarmate de Fransen concilian- ter worden, stijgen de eisen van de bey. die geweigerd heeft gevolg te geven aan het verzoek van de resident-generaal om de revering Chenik naar huis te stu ren Men denkt in politieke kringen hier. dat alleen een FT an.se belofte op volle dige souvereiniteit. voor het Tunesische volk. de bey zal kunnen bewegen, per soonlijk een oproep tot kalmte uit te geven. Eerst daarna zou het gesprek tussen de Franse en Tunesische regering her opend kunnen worden. Men ziet hier intussen zeer wel ln, dat de extremistische leider der Neo- Destour, Bourguiba. die achter de scher men kennelijk de Heidsels in handen houdt, ziin snel met grote behendigheid gespeeld heeft Hij heeft van de verwar ring, die tijdens de lonsste kabinets crisis in Parils heerste gebruik gemaakt om een locaal probleem een aanzienlijk ut">°nter karakter te geven. De kwestie Tunis is thans voor Frank rijk e«ri van d° meest, zorgwekkende problemen van haar buitenlandse poli tiek geworden. vraagstuk kreeg weinig voeding toen deze laatsten zich ln de Bondsdag op nieuw fel tegen het project van Dults- lands deelname aan het Europese leger keerden De Bondsdag verwees twee voorstellen van de federalistische en liberale partijen om de regering te ver zoeken zich vooi de Bondsdag te ver antwoorden voor haar politiek in dit vraagstuk met algemene stemmen naar de commissies. Op grond van de toezeg ging der regering om op 7 Februari voor het parlement te verschijnen werd over het vraagstuk thans niet uitvoerig ge debatteerd De socialistische woordvoer der Schoettle oefende echter scherpe kritiek op het feit. dat de opheffing van het bezettingsstatuut werd afhankelijk gesteld van de militaire bijdrage Hij zeide, dat de Duitse regering zich in deze een politieke lijn liet voorschrijven, die bepaald werd door de Amerikaanse verkiezingen De Indieners van e beide voorstellen herhaalden de sedert vele maanden op Adenauer geuite kritiek als zou hij „van uit een ivoren toren" zijn buitenlandse politiek voeren. (Telefonisch van onze Parijse correspondent) In Parijs slaat men de gebeurtenis sen in Tunis, die met het uur in ernst schijnen toe te nemen, met brgrijpe- lUke bezorgdheid gade. Er zyn nu aan beide kanten, bij de Fransen, zowel als bij de Tunesiërs. een vijftigtal slacht offers gevallen, en in de hoop de op stand alsnog te beteugelen, heeft de regering een tweetal marine-eenheden naar de overkant gestuurd, di° de t-ransc troepen oij zuuen n; t ien maken, dat de voorlopige maatregelen, die kortgeleden werden getroffen om op te treden tegen zekere Tuneslërs, wor den ingetrokken". Uit gezaghebbende bron wordt ver nomen, dat de streek van Moknin en TUNIS de kansen om de socialisten tot het pl te bekeren Op de vraag of nog wijzigin gen in het verdrag mogelijk waren, die een deel der socialistische bezwaren zou den ondervangen, zeide Adenauer: „Men moet zich ervan bewust zijn, dat het hier gaat om de historische taak Europa voor Aziatische barbarij te beschermen. Daarbij sta ik op het standpunt, dat in Noorse kotter op een klip gelopen Gisternacht is de uit Stockholm af komstige kotter „Linesoey" (63 ton) aan boord waarvan zich negentien man bevonden, voor de Noorse kust in de buurt van Fosnavaag op een klip gelo pen. Volgens voorlopige berichten zijn twee mannen, die in bewusteloze toestand aan boord van een ander vissersvaartuig de „Uncas" zijn genomen, overleden. Vijf of zes anderen zijn overgenomen door het schip „Kistraum", zij verkeren in goede welstand. Verscheidene andere op varenden van de „Linesoey" hebben ge tracht zich te redden op eilandjes en klippen in de buurt. Het is nog niet be kend hoe het gaat met de pogingen om hen in veiligheid te brengen. Later wordt gemeld: Er is nu vastgesteld dat drie van de ne gentien opvarenden van de kotter zijn omgekomen. Elf zijn gered en over het lot van- vijf mannen verkeert men nog in het onzekere. De „Linesoey" zonk vrij spoedig nadat zij op de klip was gelopen en het wordt mogelijk geacht dat de opvarenden, die zich beneden - deks bevonden niet meer tijdig naar bo ven konden komen. De schipbreuk ge schiedde bij het eilandje Kraakoey, tij dens sneeuwval en ruwe zee. Sneeuw en duisternis bemoeilijkten ook het red dingswerk Grote schepen verlichten met hun schijnwerpers de eilandjes en klip pen ln de omgeving, waarop zich moge lijk vermisten bevinden. Teboelba geheel van opstandige elemen ten ls gezuiverd". Gistermicfdag hebben zich Incidenten voorgedaan te Kairoean. Onder de be togers vielen vier doden en negen ge wonden. Het Franse kernkabinet heeft gister avond de toestand besproken. Na de bij eenkomst is van welingelichte zijde ver nomen dat de Franse regering heeft be- Van andere ziide wordt nog gemeld: Drieduizend militairen ziin op weg ter versterkine van het Franse ca ml zoen ln Tunesië., dat in toaal tienduizend man telt. De versterkingstroeoen staan onder I sloten geen onderhandelingen met de bevel van generaal Garbpv die ln 1948 de opstand van Madagaskar de kop In drukte Volgens een woordvoerder van d' Franse regering ziin tot nog toe geen FVanse troepen in actie gekomen, doch alleen politiemannen Na een onderhoud van twee uur met de bey heeft de Franse resident-gene raal. de Hauteclocoue. per radio een be roep op het volk gedaan de kalmte te bewaren Dez» oproep werd gedaan ..in volko men overeenstemming met Z H de bev" aldus Hauteclocoue Alleen een sfeer van kalmte en waardigheid zal het mogelijk Tenslotte is het mogelijk, dat ook nog verschillende minder belangrijke punten ter sprake zullen komen waarvoor de experts onder leiding van de Fransman Hervé Alphand ln Parijs al of geen vol ledige overeenstemiping hebben kunnen bereiken Tot deze categorie behoren onder meer de vraag welke taal in het Euro pese leger gesproken zal worden en de bepaling van de p'aatsen waar de ver schillende organen van dit leger later gevestigd znl'en worden. WaarschijnHik zal het Engels althans bij e°mengde operaties of excereitles- de officiële voertaal worden terwiil het Frans in het bijzonder bil de diDloma- tieke en administratieve organen ge bruikt zal b'iiven Wat de vestiging 1er diverse organen aangaat zal -r zeker naar worden gectreefr die over 1e «,es landen <echl ua moee'iik Ir ver delen ofschoon ln het biizor.der de lit vi-i-ende ar"an i. zeker in de jnvevln,- van Parils dicht bii Eisenhowers oouf Kwartier reirslal re.ir* zullen wo' l«n Ei is 'chter sp aki van .dat tie* Hof van Justitie dat aan het Euro'^-se le ger zal word'n -* bonden, in Den Haag wordt edo. i> -llieerd. Wij vernamen uit de kringen der Ne derlandse delegatie, die onder leiding staat van Ihr van Vredenburgh dat er sedert de vier maanden dat thans over het P'even-plan werd overgelegd, zeer grote men mag wel zpgg»n ongehoopte, vorderingen waren eeboekt De pers pectieven voor een algpmene overeen komst ziin dan ook aanm°rkeMik gunsti ger geworden dan ze ooit ziin geweest. Men legde daarbii speciaal de nadruk on de uitnemende samenwerking met de Belgen met wie wil ln deze zo gecom pliceerde materie vrijwel steeds een identiek standpunt hadden Ingenomen. Deze verheugende eensgezindheid heeft zeker ook de op'ossing van de moeilijk heden in verband met het gemeenschap pelijk Europees defensie-budget in hoge mate bevorderd Die moeilükheden waren thans, zo zei men ons. voor circa 80f*f uit de weg geruitn-d. pn men hoopte door in tensief overleg de resterende 20ri vóór de conferentie te Lissabon die wel een week zal kunnen duren, nog tot een kwart te kunnen reduceren. Voor die resterende 5^ zouden dan, zo werd verwacht de ministers zelf wel een compromis kunnen vinden. Waarschijnlijk zou Nederland metter tijd twee derde van zijn militaire bud get. ter waarde van circa 1 milliard g'-lden. aan de gemeensrhapoelüke West-Eurnocse defensie over moeten hevelen. Dat Is oneeveer 1/5 deel van de som ^ie van Frankrijk en Duits land wordt verwacht. Ten aanzien van Duitslands aandeel waren er echter nog verschillende delicate punten tn( oplossing te K—neen .in vDrbnnd ook met de bezeH'ngsVosfpn die d't land thans aan de geallieerden betalen moet. Van Neder'andse zijde zo werd nog on gemerkt wordt er groot belang aan ee- heeht dat de nationale oa-'emen*®n zo lang de Europese Assemb'eé nog niet volgens democratische beginselen geko zen kan worden een rede'ilk? bevoegd heid zuMen bewaren Daarom wordt er van Nederlandse ziide op aangedrongen dat de nationale bijdragen aan het E'i- roneso defensiebudget voorion'g door de 'orden gevoteerd - x, -V-j..'. AUe bli»' 7j»t rijs de conferenti van Lissabon we'ke 16 Februari begint met een ontlmlsme tegemoet, dat hope lijk door de resultaten zal kunnen wor den bevestigd. Het aan de Zuidkust van Natat gelegen Botha-hms. ambtswoning van de Zuid-Afrikaanse minister president. dat ter beschikking is gesteld van de Engelse koning voor zijn rustkuur. Dit gebouw, opge trokken in Kaaps-Hollandse stift. was een geschenk aan generaal Louis Botha, eerste premier van de Unie van Zuid-Afrika. Het biedt uit zicht op de Indische Oceaan. VINCENT MASSEY GOUVERNEUR- GENERAAL VAN CANADA. Vincent Massey. de voormalige Cana dese hoge commissaris te Londen, is benoemd tot gouverneur-generaal van Canada als opvolger van VLscount Alexan der die „andere verantwoordelijkheden' op zich zal nemen (Hü wordt minister van defensie geluk bekend !i Massey is 64 laar HU Is de eerste Ca nadees, die tot gouvprneur-eeneiaal van Canada is benoemd Hij heeft een lange carrière ln de Canadese politiek achter zich. Tunesische leiders te openen, voordat de door hen bij de Veiligheidsraad inge diende klacht ls ingetrokken- De komende strijd om het Amerikaanse presidentschap TAL VAN NAMEN. President Truman heeft op zijn weke- lijkse persconferentie alle pogingen der jouranlisten om van hem een aanwij zing te krijgen of hü zich candidaat zal stellen voor het presidentschap, ont weken. Truman zei te weten wat hü met de verkiezing zou doen. doch niet bereid te zün dit nu te zeggen Hü zou zijn plannen vermoedelük bekend maken vóór de laatste datum van het indienen der candidaturen voor de senaatsverkie zingen in Missouri (29 April» Naar aan leiding van vragen over Kefauver, dat hij zich candidaat wi] stellen voor de voorverkiezinaen der democratische par ty zei Truman- Hü ls een aardige kerel en een goed sennatslid De pers vermoed de dat Truman de nadruk legde op Kefauvers senatortale hnedanlchPden »n tegenstelling met de kwaliteiten, die voor een president vereist zün Truman voegde er aan toe, dat hij altijd graag een goed senaarslld ln de senaat zag. Lachend gaf hü later toe. dat hü zelf uit de senaat tot het presidentschap was gekomen. Voorts wordt gemeld, dat de groep ln de democratische partij, die achter pre sident Truman staat Stevenson als can didaat bit de presidentsverkiezingen ver kiest boven senator Kefauver. d»e be kend ls geworden door ziin ondcrzs>ek dp georganiseerde misdaad ln de V S Dit als Truman zich zou terug trekken. Stevpnson heeft zich een reputatie verworven door beteugeling van de mis daad in Illinois van welke staat hij gouverneur ls. Opperrechter Fred Vinson, die alge meen beschouwd werd als Tnimans Keu ze. zou ee°n president wensen te wor- dpn Truman zou vooral gaarne iemand tn het W tte Huls zien die de tegen woordige buitenlandse politiek zou blij ven volgen Stevenson ls onder meer adviseur ge weest van de Amerikaanse delegatie naar San FrancHro bü de opstelling van het handvest der Verenigde Naties ln 1945.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 9