LEIDSCH DAGBLAD I Vóór een Europees leger, mits West-Duitsland's toetreden tot Europees leger Parijs ongerust over de gebeurtenissen in Tunis weerbericht 90ste Jaargong VRIJDAG 25 JANUARI 1952 No. 27516 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 6— per kwartaal: f 0 47 per week Witte Singel 1. Lelden Giro No. 57055 Telefoon Oir en Adm.: 25041; Red. 21507 Dr Drees naar ons land vertrokken Incident voor de radio Drees „Zn peV KLMua.t Ne* ^VMrdlSnVevertrek 'verklaarde dr Drees dal Nederland in principe Oe- »ih is mede te werken bij de vorming van een Europees leger, mits aan M- "ifcere voorwaarden voldaan wordt. £o v was de premier van mening, dat het ■internationale gezag niet in handen Ivan één man gelegd moest word»n, Lv,k Frankrijk dit wenste, doch aan -»n Troep of een Raad moest worden [toevertrouwd. Verder stelde de Neder landse regering als voorwaarde, dat rii "if de'bijdrage van het land mocht |i€ bepalen. tv Drees weigerde bijzonderheden te •ven over m besprekingen met pre sident Truman en de minister van P - Robert Lovett HU volstond met t# zeeeen. dat men gesproken had over de Nonrd-AHantl.sche-verdragsorganisa- tle en de WestEurope.se verdediging. 'Dr Drees heeft voort.s gisterochtend, na afloop van een be'oek aan het hoofd- tarartler der VN te New Vork. medede lingen gedaan op een persconferentie Nederlandse volk was niet geeri- driftle gestemd over het denkbeeld dat (lm zonen ln een legpr zouden dienen ngt txik Duitse eenheden 7ou omvoiter het heeft er zich echter bii neergelegd omdar het er zich van bewust was dat de verdedieine van West-Europa West- Duit e deelneming noodzakelijk maakt. In de afgelopen oorlog zijn 200 000 Ne- kïrland'-rs door Dult.se handen om het leven gekomen: dit feit was de oorzaak n de aanvankelijke Nederlandse terug- ndendheld" Nu zich echter een ander »aaT aan de horizon aftekent, bestaat er gpen twiifel aan dat de Nederlanders do noodzaak van Duit.se deelneming aan de West-EuroDse verdediging inzien", zo 'ilaarde hij. Dr Karl Hamann, de Oost-Duitsche minister van handel en bevoorrading, heeft Helnrlch Zlnnkann. de socialisti- mlnlster van binnenlandse zaken d? West-Duitse staat Hessen, voor [jn bezoek van twee weken aan Oost- e'and uitgenodigd Hij zou dan ..bin nen bepaalde grenzen" een rondreis door Oost-Duitsland kunnen maken. ■pe opperbevelhebber der Amerikaanse mjrlne admiraal Fechteler, heeft in een rede 'r» Washington verklaard, dat de ^welling van een Noordatlantisch ma- Be-opperbevel, mogelijk geworden na 1 besprekingen tussen Truman en Churchill, van het grootste belang ls de bedreiging van onze bevoor- weg In de Atlantische Oceaan door onderzeeboten In geval van oorlog ons moellilkste vlootprobleem zou zijn". Fechteler acht de instelling van een derrciiib commando een onmisbare fac- toi bii de verdediging tegen het onder- ■Öwoteevaar. „De Sovjet-Russische Onderzeeboten zouden in voorkomend geval gevaarlijker kunnen zijn dan de Dpltse tlidens de tweede wereldoorlog Naar onze schatting beschikken de Sovjets over meer dan driehonderd on- dfrz»ehnten, terwijl de Duitsers er in het begin van de oorlog slechts vijftig I hidden" aldus Fechteler. BLOKKADE VAN CHINA MOGELIJK In een vraaggesprek voor de radio ver- Na de persconferentie plaatsten Ne derlandse leden van de radio-afdeling der VN een microfoon voor dr Drees. met de bedoeling, dat hij enige woor den zou spreken tot de Nederlandse luisteraars. Dr Drees schoof de microfoon even wel met een beslist gebaar van zich af en verklaarde op krachtige toon in het Nederlands, niet voor de radio te willen spreken. Er bleek zich echter een misverstand te neoDen voorge daan, want enige ogenblikken later verklaarde de premier de indruk te hebben gehad dat men hem niet voor bereide antwoorden had willen laten geven op vragen op politiek gebied, terwijl het in feite slechts ging om een korte weergave van zjjn indrukken van de VN en van zijn bezoek aan het hoofdkwartier der VN. „Meteor" in Friesland neergestort Piloot gedood Gistermiddag tegen 5 uur is een Gloster „Meteor" straaljager van de Luchtstrijdkrachten (vliegbasis Leeu warden) gevallen op grondgebied van de gemeente Kollumerland en Nieuwskruisland (Fr.) bij Oudwoude. De piloot, de 22-jarige J. P. C. Spren- ger uit Amsterdam, kwam op het leven. Het ongeluk ls gebeurd toen een for matie Gloster ..Meteor" Jachtvliegtuigen boven genoemde gemeente vloog. Een der toestellen geraakte plotseling uit de formatie en dook. Het toestel kwam ter aarde en werd vernield. De formatie voerde een oefening ln het landen met slecht zicht uit. De piloot van het verongelukte toestel heeft zich in de hoogte vergist, waardoor het vliegtuig met de grond in aanraking is gekomen met het gemelde noodlottige gevolg. Tijdens een te Washington gehou den diner heeft dr W. Drees de Willem de Zwijgerprijs voor jour nalistiek uitgereikt. Winnaar werd dit jaar David Perlman. een 33- jarige redacteur van „San Francisco Chronicle" met zijn in April 1950 verschenen artikel over de Zuider zeewerken. De Willem de Zwijger- prijs werd ingesteld ter nagedachte nis van de veertien Amerikaanse journalisten, die op een terugreis uit Indonesië met een vliegtuig om het leven kwamen. V.l.n.r.: Albert Balink. voorzitter van het Comité voor de Willem de Zwijgerprijs; dr W. Drees en James Derieux. die de prijs in ontvangst nam voor David Perlman. die zelf verhinderd was aanwezig te zijn. Minister conferentie Europees leger begint morgen 2/3 van ons militair budget naar gemeenschappelijke defensie Engels wordt vermoedelijk voertaal (Telefonisch van onze Parijse correspondent) Zaterdag vindt - gelijk bekend - te Parijs een nieuwe conferentie plaats tussen de ministers der zes landen, die hei Pleven-plan onder schreven hebben. Voor dit doel is gisteren minister Stikker reeds per vliegtuig gearriveerd. ft AmSa™?vSetaVSaS «as I Ofschoon cl<' agenda van deze conferentie nog niet definitief is vast- 'yiblokkade te leggen langs de Chinese gesteld, is het ons uit zeer bevoegde kringen toch bekend, welke onder werpen komend weekeinde te Parijs behandeld zullen worden. De voornaamste punten betreffen: le de samenstelling en benaming van de hoge autoriteit ten aanzien van Europese defensiezaken: 2e de samen- <$ina W'wórdërTingest. Peiling van de Assemblee, waaraan de defensieraad der ministers ver- ■teenitiistnntisbesprekineerizoudenmis- antw°ording verschuldigd zal zijn; 3e de procedure volgens welke in de j®ktn, weigerde de admiraal te ant- Ministerraad gestemd zal worden; 4e de vaststelling der bijdragen die de ïïtSlHSwhh, na" f' 'andcn Duitsland. Italië en de drie Renetuxparlners - in het gemeenschappelijk budget zullen moeten leveren. 7 Februari in Bondsdag De West-Duitse Bondsdag zal op 7 Februari een principieel debat begin nen over de vraag of de Bondsrepu bliek in de huidige omstandigheden tot het Furopese leger zal moeten toetre den. Dr. Adenauer, de kanselier, deelde dit mede' „Ik verwacht dat het verdrag voor het Europese leger In April door de betrokken parlementen zal kunnen wor den geratificeerd, doch mogelijk zullen wij nog iets langere tijd nodig hebben" De kanselier legde er de nadruk op, dat de financiële kwestie voor Duitsland nog niet was opgelost Hij sprak de hoop uit. dat de Duitse financiële bijdrage ten slotte toch zou worden vastgesteld vol gens het advies van „de drie wijzen" van het Atlantische pact. ook al konden deze formeel niet zelf de omvang der bijdrage bepalen, zolang Duitsland geen lid van de Nato is. Adenauer verklaarde, dat de Duitse industrie er niet op uit is bewapenings opdrachten te verkrijgen „Onze indus trie wenst geen bewapeningsorders Zij is in lipt "eheel niet in staat om bijvoor beeld fabrieken van atoom- of van raketwapens in te richten Bovendien Is het duidelijk dat wij daarvoor in een strategisch ongunstige positie verkeren. Voor onze bevolking zou bovendien een zware wapenindustrie niet aan trekkelijk zijn. aangezien zulk een in dustrie de vijandelijke luchtmacht aantrekt", zo zeide Adenauer. Overigens moest volgens de kanselier de verdeling der wapenproductie worden geregeld door de commissaris voor het Europese leger of door de raad der ministers. Adenauer heeft uitvoprig betoogd, dat hfj alles in het werk wil stellen om als nog de socialisten over te halen hun steun aan het legerplan te geven. Hy achtte de socialistische bezwaren als zou een dienstplicht in Duitsland in strijd Ziin met de grondwet niet steekhoudend De kanselier wilde zich niet uitlaten over de kansen om de socialisten tot het plan te bekeren Op de vraag of nog wijzigin gen in het verdrag mogelijk waren, die een deel der socialistische bezwaren zou den ondervangen, zeide Adenauer: „Men moet zich ervan bewust zijn. dat het hier gaat nm de historische taak Europa voor Aziatische barbarij te beschermen Daarbij sta ik op het standpunt, dat in zulke omstandigheden iedereen wel moet trachten de vraagstuk kreeg weinig voeding toen deze laatsten zich in de Bondsuag op nieuw fel tegen het project van Dults- lands deelname aan het Europese leger keerden. De Bondsdag verwees twee voorstellen van de federalistische en liberale partijen om de regering te ver zoeken zich vooi de Bondsdag te ver antwoorden voor haar politiek in dit zijn land gunstigste vraagStuk met algemene stemmen naar oplossing te bereiken, doch dat men de vervulling van deze historische taak niet afhankelijk mag stellen van de vervul ling van al zijn wensen". Dr Adenauer zeide. dat reeds tijdens de opstelling van de West-Duitse grond wet de ontwikkeling naar een Duitse militaire bijdrage kon worden voorzien „Dat ik ze persoonlijk heb voorzien, blijkt wel uit het feit, dat lk reeds in September 1948 aan de voormalige generaal Speidel heb verzocht een rap port op te stellen over de militair- politieke moeilijkheden, zulks met het oog op een eventuele Duitse bijdrage in de toekomst". Adenauers hoop op een overeenstem ming met de socialisten in het militaire de commissies. Op grond van de toezeg ging der regering om op 7 Februari voor het parlement te verschijnen werd over het vraagstuk thans niet uitvoerig ge debatteerd. De socialistische woordvoer der Schoettle oefende echter scherpe kritiek op het feit, dat de opheffing van het bezettingsstatuut werd afhankelijk gesteld van de militaire bijdrage Hij zeide, dat de Duitse regering zich in deze een politieke lijn liet voorschrijven, die bepaald werd door de Amerikaanse verkiezingen De indieners van e belde voorstellen herhaalden de sedert vele maanden op Adenauer geuite kritiek ala zou hij „van uit een Ivoren toren" zijn buitenlandse politiek voeren. (Telefonisch van onze correspondent) TUNIS krot. Indien daartoe het bevel zou wor den gegeven Ingeval van een mislukking **n onderhandelingen ln Korea Op ?£[VTaa6 of I'll van menine was, dat viootblokkade van communistisch la zou worden Ingesteld, wanneer de snstllstnndcbesprekineen zouden mis- weigerde de admiraal te ant- 'n aangezien deze kwestie naar *n°°I op P°l(t,ek terrein lag. «w mPe' dat de Amerikaanse vl u vi1 t^ren 19fin de beschikking «n nebben over geweldige. door a toom- e gedrpven vliegdekschepen Deze 'n zouden weliswaar niet sneller n varen dan de huidige vlieedek- "fcn mi1ar zr>uden kum topsnelheid aniTP' onbeperkt" kunnen handhaven «indien zouden zij grote hoeveelheden t J'gqrandstoffen kunnen meenemen Sc'we,ke than* vnor de Miarrp Fechteli werden gebruikt, zo ver- OPStUBMBFSG GORDIJNSTOF IJ» oM. brert Terra - Groen - Bruin Dm -i- Zware kwaliteit BULTHUIS. BOTERMARKT 23 TELF.F. 20854 LEIDEN Kans op sneeuwbuien Bilt verwacht tot morgenavond: PUatNPiU06^0^1 P1®1 opklaringen en Ilnctes 2?!? In de kust" t'turin om he? i regen Tempe- AalWnkemk nl esp"nr tot llchte vorst. Wnd hoofdZak2f.,fVa,klte lat*r mat'*e E-n West- «n M U r'rhilngen tus- 10|uuri" Noord. (Opgemaakt te 26 JANUARI. Maanrb 83°: onder' 17 16 hE— D- 833: onder I 33; onder 16 31 uur 'aio. r. unur' I r t€ Katwfik te 2.35 botoit uil „ebt j Noorse kotter op een klip gelopen Gisternacht is de uit Stockholm af komstige kotter „Linesoey" (63 ton) aan boord waarvan zich negentien man bevonden, voor de Noorse kust in de buurt van Fosnavaag op een klip gelo pen. Volgens voorlopige berichten zijn twee mannen, die in bewusteloze toestand aan boord van een ander vissersvaartuig de „Uncas" zijn genomen, overleden. Vijf of zes anderen zijn overgenomen door het schip „Kistraum", zij verkeren in goede welstand. Verscheidene andere op varenden van de „Linesoey" hebben ge tracht zich te redden op eilandjes en klippen ln de buurt. Het is nog niet be kend hoe het gaat met de pogingen om hen in veiligheid te brengen. Later wordt gemeld: Er is nu vastgesteld dat drie van de ne gentien opvarenden van de kotter zijn omgekomen- Elf zijn gered en over het lot van vijf mannen verkeert men nog in het onzekere. De „Linesoey" zonk vrij spoedig nadat zij op de klip was gelopen en het wordt mogelijk geacht dat de opvarenden, die zich beneden- deks bevonden niet meer tijdig naar bo ven konden komen. De schipbreuk ge schiedde bij het eilandje Kraakoey, tij dens sneeuwval en ruwe zee. Sneeuw en duisternis bemoeilijkten ook het red dingswerk. Grote schepen verlichten met hun schijnwerpers de eilandjes en klip pen in de omgeving, waarop zich moge lijk vermisten bevinden. Tenslotte ls het mogelijk, dat ook nog verschillende minder belangrijke punten ter sprake zullen komen waarvoor de experts onder leiding van de Fransman Hervé Alphand in Parijs al of geen vol ledige overeenstemming hebben kunnen bereiken Tot deze categorie behoren onder meer de vraag welke taal in het Euro pese leger gesproken zal worden en de bennling van de plaatsen, waar de ver schillende organen van dit leger later gevestigd zullen worden. Waarschijnlijk zal het Engels althans bij gpmengde operaties of excerctties- de officiële voertaal worden, terwijl het Frans in het bijzonder bii de diploma tieke en administratieve organen ge bruikt zal bliiven Wat de vestiging ier diverse organen aangaat, zal t z.eker naar worden gestreefc die over ie «es land.ri t* recht"5i""g mogelijk Ir ver delen ofschoon ln het bijzonder de ilt vocende ->r"an zeker ln de orwevlnv van Partis dicht bii Eisenhowers aoofd Kwartier :eirciai rezullen worien Ei is 'chter sp van Justitii ger zal worth Haag wordt dat kc van .dat ne' Hof aan het Eurrtneie -e- honden, in Den i. ir -ilieerd. Wij vernamen uit de kringen der Ne derlandse delegatie, die onder leiding staat van ihr van Vredenburgh dat er sedert de vier maanden dat thans over het P'even-p'an werd overgelegd, zeer grote men mag wel 7Pg?r>n ongehoopte, vorderingen waren geboekt De pers pectieven voor een algemene overeen- korrust ziin dan ook aanmprke'.iik gunsti ger geworden dan ze ooit ziin geweest Men legde daarbii speciaal de nadruk on de uitnemend» -•>menwerking met de Ro-'gen met wie wil in deze zo gecom pliceerde materie vrijwel steeds een identiek standpunt nadden ingenomen. Deze verheugende eensgezindheid heeft zeker ook de oplossing van de moeilijk heden in verband met het gemeenschap pelijk Europees -defensie-budget in hoge mate bevorderd Die moeilijkheden waren thans, zo zei men ons, voor circa 80% uit de weg geruimd, en men hoopte door in tensief overleg de resterende 20% vóór de conferentie te Lissabon die wel een week zal kunnen duren, nog tot een kwart te kunnen reduceren. Voor die resterende 5% zouden dan. zo werd verwacht do ministers zelf wel een compromis kunnen vinden. Waarschijnlijk zou Nederland metter tijd twee rterd» van zijn militaire bud get, ter waarde van circa 1 milliard gulden, aan de gemeensehappeliike West-Europcse defensie over moeten hevelen. Dat is oneeveer 1/5 deel van de som die van Frankrijk en Duits land wordt verwacht T»n aanzien van Duitsland», aandeel waren er echter nog verschillende delicate punten tot ODlos«!ng te H">npen .in verband ook met de bezetHnesko«ten die dit land thans aan de geallieerden betalen moet. Van Nederlandse zijde zo werd nog op gemerkt wordt er groot belang aan ee- heeht dat de nationale m-'ememen zo lang de Europese Assemb'eé nog niet volgens democratische beginselen geko zen kan worden een redelijke bevoegd heid zullen bewaren Daarom wordt er van Nederlandse ziide oo aangedrongen dat de nationale bijdragen aan het Eu ropese defensiebudget voor'opig door de kamprs zaïllen worden gevoteerd Alles bii»en ge^onvm ziet men te Pa- rils de conferentie van morgen en die van Lissabon wp'ke 16 Fehruar1 bpgtnf met een ont'misme tpg»mo°t. dat hon°- Mlk door de -esultaten zal kunnen wor den bevestigd. Het aan de Zuidkust van Natal gelegen Botha-huis. ambtswoning van de Zuid-Afrikaanse minister president. dat ter beschikking is gesteld van de Engelse koning voor zijn rustkuur. Dit gebouw, opge trokken in Kaaps-Hollandse stijl, was een geschenk aan generaal houis Botha, eerste premier van de Unie van Zuid-Afrika Het biedt uit zicht op de Indische Oceaan. Vincent Massey, de voormalige Cana dese hoge commissaris te Londen, is benoemd tot gouverneur-generaal van Canada als opvolger van Viscount Alexan der die ..andere veran!woordelijkheden' op zich zaJ nemen Hij wordt minister van defensie gelijk bekend!) Massey is 64 laar HIJ ls de eerste Ca nadees, die tot gouverneur-generaal van Canada Is benoemd Hij heeft een lange carrière ln de Canadese politiek achter zich. VldjSSÖ, 1 Parijse maken, dat de voorlopige maatregelen, I die kortgeleden werden getroffen om op te treden tegen zekere Tunesiërs, wor- In Parüs slaat men de gebeurtenis- den ingetrokken", sen in Tunis, die met het uur in ernst Uit gezaghebbende bron wordt ver schijnen toe te nemen, met bfgrjjpe- nomen, dat de streek van Moknin en Ijjke bezorgdheid gade Er zjjn nu aan beide kanten, bij de Fransen, zowel als bij de Tunesiërs. een vijftigtal slacht- i offers gevallen, en in de hoop de op stand alsnog te beteugelen, heeft de regering een tweetal marine-eenheden naar de overkant gestuurd, di» de r ranse troepen oy zunen mmen staan. Enkele steden en verschillende dorpen zijn ln handen van de opstandelingen gevallen, en het grote gevaar dat nu dreigt ls, dat een poging deze plaatsen te ontzetten de strijd ook in andere de len van het land zal doen ontbranden. Aan een tweede Indo-Chi-na heeft Frankrijk echter totaal geen behoefte. Ter voorkoming van deze gevaren pro beren de Fransen en de Tunesiërs langs een zoet Itfntie tot overleg te bewegen. Maar naarmate de Fransen concilian- ter worden, stijgen de eisen van de bey, die geweigerd heeft gevolg te geven aan het verzoek van de resident-generaal om de regering Chenik naar huls te stu ren Men denkt in politieke kringen hier, dat alleen een Franse belofte op volle dige souvereinlteit voor het Tunesische volk, de bey zal kunnen bewegen, per soonlijk een oproep tot kalmte uit te geven. Eerst daarna zou het gesprek tussen de Franse en Tunesische regering her opend kunnen worden. Men ziet hier Intussen zeer wel ln, dat de extremistische leider der Neo- Destour. Bourguiba, die achter de scher men kennelijk de leidsels ln handen houdt, zijn SDel met grote behendigheid gespeeld heeft Hij heeft van de verwar ring, die tildens de jongste kabinets crisis in Parijs heerste, gebruik gemaakt om een locaal nrobleem een aanzienlijk urgenter karakter te geven. De kwestie Tunis is thans voor Frank rijk een van de meest zorgwekkende problemen van haar buitenlandse poli tiek geworden. Van andere ziide wordt nog gemeld: Drieduizend militairen zijn op weg ter versterking van het Franse garnizoen in Tunesië, dat in toaal tienduizend man telt. De versterkingstroepen staan onder bevel van generaal Garbey die in 1948 de oostand van Madagaskar de kop In drukte Volgens een woordvoerder van de Franse regering zijn tot nog toe geen Franse troepen in actie gekomen, doch alleen politiemannen Na een onderhoud van twee uur met de bey heeft de Franse resident-gene raal. de Hauteclocque, per radio een be roep on het volk gedaan de kalmte te bewaren. Deze oproep werd gedaan ..ln volko men overeenstemming met Z H de bey" aldus Hauteclocoue Alleen een sfeer van kalmte en waardigheid zal het mogelijk Teboelba geheel van opstandige elemen ten is gezuiverd". Gistermiddag hebben zich incidenten voorgedaan te Kairoean. Onder de be togers vielen vier doden en negen ge wonden. Het Franse kernkabinet heeft gister avond de toestand besproken. Na de bij eenkomst is van welingelichte zijde ver nomen dat de Franse regering heeft be sloten geen onderhandelingen met de Tunesische leiders te openen, voordat de door hen bij de Veiligheidsraad Inge diende klacht is ingetrokken- De komende strijd om het Amerikaanse presidentschap TAL VAN NAMEN. President Truman heeft op zijn weke lijkse persconferentie alle pogingen der jouranlisten. om van hem een aanwij zing te krijgen of hij zich candidaat zal stellen voor het presidentschap, ont weken. Truman zei te weten wat hij met de verkiezing zou doen. doch niet bereid te zijn dit nu te zeggen. Hij zou zijn plannen vermoedelijk bekend maken vóór de laatste datum van het indienen der Candida turen voor de senaatsverkie zingen in Missouri (29 April). Naar aan- leiding van vragen over Kefauver, dat hy zich candidaat wl] stellen voor de voorverklezlngen der democratische par tij zei Truman- Hy ls een aardige kerel en een goed senaatslld De pers vermoed de dat Truman de nadruk legde op Kefauvers senatorlale hoedanigheden In tegenstelling met de kwaliteiten, die voor een president vereist zyn. Truman voegde er aan toe, dat hy altijd eraag een goed senaatslid ln de senaat zag. Lachend gaf hij later toe. dat hy zelf uit de senaat tot het presidentschap was gekomen. Voorts wordt gemeld, dat de groep ln de democratische partij, die achter pre sident Truman staat. Stevenson als can didaat bi) de presidentsverkiezingen ver kiest boven senator Kefauver, die be kend ls geworden door zl1n onderzoek naar de georganiseerde misdaad ln de V S Dit als Truman zich zou terug trekken. Stevenson heeft zich een reputatie verworven door beteugeling van de mis daad ln Illinois van welke staat hij gouverneur ls. Opperrechter Fred Vinson, die alge meen beschouwd werd als Trumans keu ze. zou geen president wensen te wor den Truman zou vooral gaarne iemand ln het Witte Huls zien. die de tegen woordige hultenlandse politiek zou biy- ven volgen. Stevenson Is onder meer adviseur ge weest van de Amerikaanse delegatie naar San Francisco by de opstelling van het handvest der Verenigde Naties ln 1945.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1952 | | pagina 17