.EIDSCH
DAGBLAD
~<4f
I*
fokio gonsde dagenlang van eerste
KLM-vlucht
Jaargang
WOENSDAG 12 DECEMBER 1951
No. 27481
r j w Henny
ri,c B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
5.15 per kwartaal: f 0 40 per week
Witte Singel 1. LeldeD Giro No 67055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507
De Utrecht17 seconden te vroeg gearriveerd
Eerste indruk Westerse
tschaving ongekauivd geslikt
(Van onze speciale verslaggever).
II
JIN was Damascus, geel was Bagdad en bruinrood waren de heuvels
i Japan, gezien vanuit de „Utrecht", toen dit eerste KLM-vliegtuig
nieuwe lijn van Amsterdam naar Tokio Nippon naderde. Zeven uur
„Utrecht" na het nachtelijk vertrek van de Philippijnen boven zee
,n. En daar lag nu, in de eerste stralen van de rijzende zon, het berg-
„land van de welige rietvlakten" zoals de bewoners hun woonplaats
plachten te noemen. En boven de gouden heuvels van Soemerani-
het „doorluchte grondgebied des Keizers", de Foejijama, een zwarte
met wit-besneeuwde top, door roodachtig ochtendlicht beschenen. Een
monument der natuur, overbekend van afbeeldingen, maar nu hier, zo
•nlijk, dat ook een goede kleurenfoto maar een schamele indruk kan
tv Even later ligt Tokio beneden ons, uit de lucht even herinnerend aan
dam door de lange verkeersbruggen over de rivier, die de stad in
.n deelt. En dan zet gezagvoerder Paap de „Utrecht" aan de grond,
wonden te vroeg op het schema. Stel u voor: ge reist 16.000 km. In
ile uren van Schiphol en bepaalt vrijwel op de seconde af het tijdstip van
jmst de vliegerij is een zeer stipt bedrijf, dat ook in dit opzicht de
eisen stelt.
NAUWE RELATIES
ÏT behoeft wel nauweliiks betoog,
ai de opening van de nieuwe
SIM.-liin niet onopgemerkt aan
i R voorbijgegaan: de hoofdstad
ï.ppon heeft nu al twee dagen ge
nu de publiciteit over deze nieu-
binding.
i? Och. eigenlijk heel oud Want
dine duidelnk is geworden, dan
het wel dit. dat de Japanners
rdece weten te herinneren hoe
de relatie* met Nederland in het
ren. Mogelijk hebben de
van de schepen in de 17e
die naar de verre kust van Ja-
rwren. zich wel eens afgevraagd,
r, jovecl ontberingen hun doel
ra am. Welnu, het antwoord is
ün drie eeuwen later gekomen.
banden toen geleed en helaas
de wuae door oorlog gescheurd,
jas od zoveel gemakkelijker wh
irr mceknoopt. omdat het leed
voorgeslacht het succes der na
ren in zich droeg,
loostukken van Tokio's gemeen-
en zakenwereld met burge-
ei voorop, hebben terdege
D. dat de KLM haar vliegnet
rokken. En onderdirecteur
h. die znn fraaie carrière op
afsluit, heeft het dezer da-
i eehad: recepties, aanbieding
:r.«I van de Haagse burgemees-
ain collega in Tokio, idem van
innen san de Kamer van Koop-
te Amsterdam aan die in Ja-
kaofdstad. dit alles is welbekend.
Versteech plantte de eik van
©se kwekers in een charmant
rawnl de warme winterzon deze
its daad van NederlandsJa-
t«nadering krachtig beseheen
TEGENSTELLINGEN
IV de Noordpool bekeken is de
lirtcht" van de ene rand van
kt ontzaglijke Euraziatische vas-
»d naar de andere gevlogen, het
'Nederland) aan de Atlantische.
(Ineez. Med.-adv.)
het andere (Japan) aan de Stille
Oceaan grenzend en heide dus door
reusachtige massa's van 's werelds
machtigste natie gescheiden: de Ver.
Staten van Amerika.
Wat een tegenstellingen tussen deze
landen. Nederland en Japan. Wie in
Tokio aankomst, is de eerste twee da
gen geneigd dit in twijfel te trekken,
maar aU men ook al maar even gele
genheid heeft verder te kuken. ziet men
het wel anders.
Zeker de vliegtuigen, treinen, auto's,
trams, bussen en fietsen, het asfalt en
de machtige gebouwen in moderne
stijl, de ondergrondse en de warenhui
zen. in dit alles verschilt de Japanse
hoofdstad, althan* in het uitgestrekt»
centrum, niet van andere wereldste
den
Waarom zou het ook? Tokio heeft
immers zes millioen Inwoners en is in
grootte de derde stad op aarde, na
Londen en New York. Er bestaat nu
eenmaal een zekere mate van techni
sche ontwikkeling, welke over de gehele
wereld volkomen geluk is.
En hoe voortreffelijk verstaan de Ja
panners de kunst van nabootsen, soms
slechter, vaak ook beter dan het voor
beeld. Valt. tegenover deze overeen
komst met het Westen, de ongelnkheid
in huidskleur en lichaamsbouw eigen
lijk niet wee?
Zo eenvoudig ligt deze zaak echter
niet. Want Japan is meer dan alleen
het centrum van Tokio, hoe groots dat
dan ook is ook nu nog omdat het bh
de Amerikaanse bombardementen is
gespaard.
GEFAALD.
T APAN U meer. De Japanners hebben
I de uiterliike beschaving van het
J Westen wel geslikt, maar niet ge
kauwd. En daarom komt het hun niet
genoeg ten nutte. Deze eerste indruk
kan moelliik anders eindigen dan met
het onderschrijven van het oordeel van
Zinkin in ..Aria and the West" dat al
dus luidt: „Het fabriceren van geweren
en het aanleggen van spoorwegen geeft
ogenblikkeliik resultaat, maar vniheid
en democratie zbn begrippen, die tijd
vragen alvorens ze gewaardeerd kun
nen worden.
Het was een van de grote krachttoe
ren uit de wereldgeschiedenis, dat de
Japanners erin slaagden materieel even
machtig te worden als welke Westerse
natie ook. Maar door hun volkomen ge
brek aan belangstelling in welke an
dere uiting ook van het Westen en hun
vasthouden aan eigen traditie, faalden
zii ten enenmale. Want wat het Westen
groot maakte, was evenzeer de bereid
heid desnoods te sterven voor de vrij
heid als de bekwaamheid slagschepen
te bouwen".
Geen overeenstemming
te Parijs over ontwapening
Toch een commissie voor
verder onderzoek ingesteld
Hoewel te Parijs geen overeenstem
ming tussen Oost en West mogelijk
bleek, is toch besloten een commissie in
te stellen, die deze kwestie verder zal
behandelen.
De Westelijken verzetten zich tegen
het Sovjet-voorstel voor een vermin
dering der bewapening en strijdkrach
ten der grote mogendheden met een
derde, daar dit ..een willekeurig vast
gesteld deel" betreft en de ..huidige
ongelijkheid" tussen de Westelijke
mogendheden en de Sovjet-Unie zou
blijven voortbestaan en „zich zelfs
sterker zou doen gevoelen".
In het uitgebracht rapport worden
nog ..ernstige tegenstellingen" met be
trekking tot de volgende drie punten
genoemd:
1. De internationale contróle op de
atoomenergie.
2. Het stelsel van stadia der bekend
making van gegevens.
3. De instructies, die aan de ontwape
ningscommissie moeten worden gegeven.
Dc Westelijken verklaarden, dat dc
V N. zolang er geen beter stelsel voor
internationale contróle op de atoom
energie is ontworpen voort moeten gaan
gebruik te maken van het gewijzigde
plan-Baruch, dat voorziet in interna
tionale contróle en beheer van alle in
stallaties voor atoomenergie.
Wisjinsky verklaarde, dat dit plan
voor de Sovjet-Unie geheel en al on
aanvaardbaar is, om een aantal redenen,
waarvan de voornaamste zijn, dat het
„inbreuk maakt op de souvereiniteit der
naties, een monopolistische trust onder
leiding van de V.S. opricht en het ver
bod van het atoomwapen voor onbe
paalde tijd wordt uitgesteld".
Hij zei, dat, wanneer de algemene
vergadering eenmaal had besloten
EERBERICHT
Weinig verandering
er*acht tot morgenavond:
•JWd-Westen van het land
^half bewolkt en droog weer.
enkele graden boven het
-- Zzikke tot matige Zuid-Wes-
-ad Elders vooral in de nacht
~r'\ °P vele plaatsen mist en
maar m de middag ook
P-'eide opklaringen en tempe-
^pend tot even boven het
'r„ 'akke tot matige Zuidelijke
■visaiaakt te 10 uur).
H DECEMBFR.
onder: 16.28 uur.
«54 uur; onder: 9.20 uur
Katwijk te 312 en
4*iter
bestaat uit zes pagina's
West-Duits vrouwenoverschot
in tien jaar verviervoudigd
(Van onze correspondent te Bonn).
Het aantal Duitse vrouwen, dat haar
man verloren heeft of gescheiden is, is
sedert 1939 van 19 millioen tot 3.2
millioen gegroeid, aldus een mededeling
van het officiële West-Duitse bureau
voor de statistiek. De driehonderddui
zend vrouwen, die over het lot van hun
man nog altijd in onzekerheid verkeren,
zijn in dit getal niet inbegrepen.
De bevolking van West-Duitsland
omvat volgens de volkstelling, die in
1950 werd gehouden, 22.4 millioen man
nen en 25 2 millioen vrouwen. Het vrou
wenoverschot bedraagt dus 2 8 millioen.
Voor de oorlog woonden in het gebied
van de tegenwoordige bondsrepubliek
19.3 millioen mannen en 20 millioen
Het Duitse vrouwenoverschot heeft
zich hiermee ln de loop van de laatste
tien jaar verviervoudigd.
Een vrouwenoverschot van bijna 3
millioen is inderdaad bijzonder hoog
en vormt een uitermate ernstig sociaal
probleem, dat in Duitsland vooral de
vrouwelijke geesten zeer bezighoudt.
Aan de andere kant is Duitsland reeds
eerder een land met een vrouwenover
schot geweest. In het eerste kwart van
deze eeuw was er b.v. een vrouwenover
schot van 1.8 millioen. Pas in de jaren
na 1925 kwam er een evenwicht tussen
het vrouwelijke en mannelijke deel van
de bevolking tot stand en ontstond er
zelfs een mannenoverschot van 0.4 mil
lioen.
atoomwapens te verbieden, de voorge
stelde commissie binnen korte tijd een
stelsel zou kunnen uitwerken, dat zou
verzekeren, dat het verbod zou worden
geëerbiedigd. De Westelijken zeiden, dat
dit voorstel geheel en al onaanvaardbaar
voor hen was. Er zou een zekere tijd
liggen tussen het besluit van de alge
mene vergadering om een controle
stelsel voor atoomenergie in te stellen
en het eigenlijke in werking treden van
een dergelijke contróle.
Wisjinsky was tegen het Westelijke
plan voor geleidelijke bekendmaking van
gegevens over de ontwapening, omdat
dit slechts tot gevolg zou hebben het
„voor onbepaalde tijd uitstellen van het
geven van inlichtingen over de vernie
tigendste en gevaarlijkste wapens, zoals
de atoomwapens".
Wat betreft de instructies voor de ont
wapeningscommissie stelden de Weste
lijken voor. dat de commissie een grens
voor de strijdkrachten van elk land zou
uitwerken, alsmede de beschikking over
en het gebruik van dergelijke strijd
krachten. Wisjinsky was hiertegen ge
kant. maar ging er mee accoord. dat de
commissie opdracht zou krijgen binnen
drie maanden practische voorstellen
voor beperking der bewapening en
strijdkrachten op te stellen.
Men besloot op voorstel van Wisjinsky
de nieuwe commissie „commissie voor
atoomenergie en klassieke wapenen"
te noemen in plaats van „ontwape
ningscommissie", zoals de Westelijken
hadden gewild.
Men was het er ook over eens, dat
deze commissie zou werken onder con
trole van de Veiligheidsraad en dat zii
behoorde te zijn samengesteld uit de elf
leden van de raad plus Canada.
In een verklaring van de Westelijke
vertegenwoordigers wordt gezegd, dat de
besprekingen nuttig waren geweest en
in een geest van oprechtheid en objec
tiviteit waren gevoerd.
Hongaarse en Roemeense
protestnota's aan de V. S.
OVER VLIEGTUIG-SPIONNAGE.
Hongarije heeft de Amerikaanse ver
klaring dat het vrachtvliegtuig van het
Amerikaanse leger, dat op 19 November
door Russische jagers tot landen ge
dwongen werd. onopzettelijk boven
Hongaars gebied was geraakt, van de
hand eewezen
In een nota welke aan de Ameri
kaanse legatie werd overhandigd, wordt
gezegd dat het bliikens een onderzoek
onmogelijk is dat de bemanning de
koers verloren heeft. Volgens de nota
bevond het vliegtuig zich od een ..bij
zondere missie" en was het de bedoe
ling geweest ..spionnen" op Hongaars
gebied te landen.
Ook Roemenie heeft een protestnota
aan de Amerikaanse zaakgelastigde
overhandigd waarin wordt geprotesteerd
tegen de landing uit een Amerikaans
vliegtuig van twee spionnen" od Roe
meens erondgebied. Dit vliegtuig had
od 18 October boven Roemenie gevlo
gen en was uit Athene vertrokken.
Dader van de bomaanslagen in
West-Duitsland gearresteerd?
De speciale commissie van de West-
Duitse politie, die een onderzoek instelt
naar de drie bomaanslagen, welke twaalf
dagen geleden in Noord-Duitsland plaats
vonden, heeft meegedeeld, dat zij meent
de man te hebben gearresteerd, die de
bommen per post heeft verzonden.
Deze man, de 25-jarige Erich von
Halacz, werd Zondag te Nienburg in
Noord-Duitsland aangehouden. Volgens
de politie is hy de afgelopen weken her
haaldelijk in Bremen geweest, waar een
van de bommen ontplofte. Hij had daar
gepoogd met leidende personen uit het
openbare leven in contact te komen.
Ook heeft de politie meegedeeld, dat de
schrijfmachine, waarop de adressen voor
de pakketten werden geschreven, ach
terhaald is. Von Halacz had bij zijn ar
restatie papieren bij zich. die op de
zelfde machine waren geschreven.
De gearresteerde heeft een opleiding
als technisch tekenaar gevolgd.
In verband met liet aanstaande
„Jan van Riebceck" feest in Zuid-
Af rika. wordt het gehele marktplein
tje van Culemborg - de geboorte
plaats van Van Riebeeck - her
bouwd. zoals dit er in zijn tijd heeft
uitgezien.
De foto toont de hoeksteenlegging
van het stadhuis, welke werd ver
richt door dr H. J. Levelt. de Neder
landse Consul-Generaal te Kaap
stad.
„ORANJE" MORGEN IN
AMSTERDAM.
Het ms. „Oranje" wordt morgenoch
tend voor Umuiden verwacht. De ont
scheping is vastgesteld om 9 uur, aan
de Javakade te Amsterdam.
De ..Oranje" is op deze reis uit Indo
nesië geheel volgeboekt en heeft 835
passagiers aan boord waarvan er 111 in
Southampton worden ontsdheept.
Perzische verdeeldheid neemt
steeds scherper vormen aan
Mossadeq wil doorzetten
Nadat militairen in de Perzische Ka
mer. waar het, zoals in een deel onzer
vorige oplaag gemeld, tot grote vecht
partijen was gekomen, de orde weer
enigszins hadden hersteld, keerde de
premier dr Mossadeq in de vergader
zaal terug en werd de vergadering
voortgezet. Dr Mossadeq bezwoer de af
gevaardigden orde en rust te bewaren
terwyl hij zou spreken, doch de oppo
sitie bleef roepen en jouwen. „Indien u
mij niet aan het woord wilt laten komen,
zal ik het volk te hulp roepen", zeide
Mossadeq daarop en verliet onder uit
roepen als „er uit" het spreekgestoelte.
Daarop besteeg de leider der oppositie,
Djemal Imami, het podium.
Inmiddels had zich bulten de poorten
in het hek, dat het parlementsgebouw-
omgeef t, een menigte ter sterkte van
verscheidene duizenden personen verza-
Debuut van Oost-Duitsers iu
Cliaillot
Een politiek spelletje
Gisteren heeft de tweede politieke
commissie der Ver. Naties, die thans de
mogelijkheden van vrije en algemene
Duitse verkiezingen onderzoekt. Grote-
wohl's delegatie aangehoord.
Eerst kwam Lothar Bolz, de Oostduitse
minister van wederopbouw aan het
woord die uitvoerig sprak over demo
cratie en vredelievendheid, kwaliteiten,
waarin m het bijzonder Oost-Duitsland
zich onderscheiden moet. om ten slotte
on ovenvinnaarstoon de onmiddellijke
terugtrekking van de vreemde bezet
tingstroepen te eisen
Daarna hoorden we de burgemeester
van Oost-Berlijn Friedrich Ebert. zoon
van de eerste Weimar-president een
corpulent man met een massief en kaal
F
Viet nietige puntjes in de onmetc- van liet Amerikaanse leger op tiaar
lijke uitgestrektheid van de sneeuw-1 tocht over een bevroren meer aan
velden van Alaska: een patrouille\de voet van de Mendenhall-gletscher
hoofd, en talrijke kinnen, die luid, traag
en nadrukkelijk zijn rede uitsprak, die
bestond uit de overbekende gemeen
plaatsen. welke Wisjinsky herhaaldelijk
en oneindig onderhoudender had voor
gedragen: het was de Duitse versie van
een tot in den treure afgespeelde Russi
sche gramofoonpiaat. die daarenboven
nog tergend langzaam werd afgedraaid.
Doch inmiddels ls er wel veel van de
bedoelingen van deze vier heren, die de
president op een flinke afstand van hun
Westelijke landgenoten aan de stenogra
fen-tafel had doen plaats nemen, duide
lijk geworden. Zij wijzen een Uno-con-
tróle-commissie nog steeds af. zijnde in
strijd niet de nationale waardigheid
Daar blijven zij bij en het is niet moei
lijk te raden waarom. Daarentegen schij
nen ze niets liever dan een direct gesprek
met Bonn te willen hebben om onder
vier Duitse ogen hun condities te kun
nen bejialen voor algemene verkiezingen,
die aan een hereniging van het land
vooraf zouden moeten gaan. Ook wan
neer dat gesprek, die verkiezingen en die
hereniging mislukken zouden waarover
nauwelijks twijfel kan bestaan, zou Gro-
tewohl toch een soort officieuze erken
ning van de zijde der Ver. Naties van
zijn bewind hebben verworven, waarmee
hij zijn aanzien in Duitsland natuurlijk
sterk verbeterd zou hebben. Het is al even
bekend, dat dr Adenauer de kanselier
uit Bonn deze eventualiteit met alle be
hendigheid. waar hij over beschikt,
tracht te ontlopen door middel van zijn
14 punten die hij in September jl. be
kend heeft gemaakt en waarin de voor
Grotewohl onaanvaardbare condities
voor een overeenkomst staan beschre
ven.
De manoeuvre van deze vier Oost-
Duitsers. wier komst zoals bekend
aanvankelijk voor Parijs een grote ver
rassing ls geweest bestaat dus waar
schijnlijk hieruit, dat zij door middel
van dit informatieve bezoek aan het
Palais Chaillot aan Adenauer's 14 pun
ten trachten te ontsnappen. De kans
dat zij hierin slagen, is niet groot Niet
temin moet rekening worden gehouden
met de mogelijkheid dat het hun. dank
zij de opmerkelijke onwetendheid van
vele niet-Europese leden van deze poli
tieke commissie ter zake van het Duitse
probleem, wel zou lukken de behandeling
van de kwestie der verkiezingen enige
tijd slepende te houden. Wanneer de
commissie zich aan haar voornemen
houdt, terwille
meld. die schreeuwend poogde zich een
weg door de poorten te banen om de
afgevaardigden der oppositie in het par
lementsgebouw zelf aan te vallen. Drie
maal viel de menigte aan. doch even zo
vele keren werd zij door militairen, met
de bajonet op het geweer, teruggedreven.
Vele aanhangers van Mossadeq ver
zamelden zich op het plein, waaraan
het parlementsgebouw is gelegen. Zij
(iepen luidkeels: „Wij zullen de afge
vaardigden van de oppositie met onze
eigen handen wurgen". Het geluid
dezer kreten drong tot in de verga
derzaal door.
In de vergaderzaal zelf had premier
Mossadeq inmiddels, wenend van ont
roering. zijn pogingen om het woord te
voeren opgegeven. De leider der oppo
sitie riep hem toe: „de madjlis ihel
parlement) is niet uw speciale eigen
dom. Ga maar liever de straatschen
ders. die u steunen, toespreken. Loop
naar de hel en ruk uit. U bent een pest
voor onze maatschappij".
Hierop verliet de vooratter van de
Kamer het gebouw. De madjlis zette
daarop, onder leiding van de vice-voor-
zitter. de besprekingen in besloten zit
ting voort. Het publiek en de journalis
ten moesten de Kamer ontruimen.
Nadat tenslotte orde en rust hersteld
waren, beklom premier dr Mossadeq het
spreekgestoelte in de Perzische Kamer
voor het uitspreken van een rede van
anderhalf uur. „Zolang er geen motie
van wantrouwen tegen myn regering is
ingediend en door de Kamer aanvaard,
zal zij aan het bewind blijven, daar ik
het mijn plicht acht een regeling te be
reiken voor het vraagstuk der Perzische
olie", zeide Mossadeq.
„Mijn regering blijft gekant tegen
elk plan. dat zou voorzien in een te
rugkeer van Britse technici op de Per
zische olievelden.
Wat het binnenland betreft: „wy
zullen, ondanks de wijze waarop men
ons uitdaagt, doorgaan met het organi
seren van vrije verkiezingen, daar de
binnenlandse hervormingen, die wü ln
ons land willen uitvoeren, niet los kun
nen worden gezien van op deze wijze ge
houden verkiezingen".
Sprekend over de demonstraties en
incidenten van Donderdag jj. zeide
Mossadeq: „De demonstraties waren
door de overheid verboden. De studen
ten hebben ze toch willen houden: de
onder hen gevallen slachtoffers zijn niet
te beklagen. De regering zal met de
grootste gestrengheid optreden tegen
hen die de openbare orde verstoren Er
is een regeringscommissie ingesteld, die
tot taak heeft gekregen een onderzoek
in te stellen naar de houding van de
politie op de bewuste Donderdag".
ARRESTATIES IN ZWEDEN
WEGENS SPIONNAGE.
De Zweedse politie heeft twee vluch
telingen een gravin van Russische
afkomst en een Hongaarse fabriensar-
beider gearres'eerd. Het betrof een ern
stig geval van spionnage, die echter
niet tegen Zweden gericht was
Naar van betrouwbare zijde verluidt,
ls de vrouw de gravin van Tourvllle die
in 1948 als verstekeling op een Pools
kolenschip naar Zweden ging en daar
om asyl vroeg. Zy trachtte de vriend
schap te winnen van vluchtelingen uit
een vlotte gang van communistische landen en hielp som-
zaken niet met de Duitsers in discuss'e migen van hen aan geld De vluchte-
te treden, komt vandaag o a dr Patijn lingenorganisaties te Stockholm hebben
aan het woord om het Nederlandse hun leden evenwel geadviseerd haar
standpunt toe te lichten. i hulp niet te aanvaarden.
