LEIDSCH m DAGBLAD Egypte wil verdrag van 1936 niet Engeland eenzijdig verbreken Temp 90ste Jaargang DINSDAG 9 OCTOBER 19S1 00 No. 27426 Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Lelden - Giro No 57055 Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer f 5 )5 per kwartaal: f 040 per week Telefoon Dtr en Adm.: 25041; Red 21507 Grote verontwaardiging in Groot - Br ittanië De Egyptische premier, Nahas pasja, heeft gisteren het parlement verzocht het afbreken van het Brits-Egyptisch verdrag van 1936, dat tot 1956 zou duren en niet eenzijdig kan worden verbroken, volgens hetwelk Engeland troepen in het gebied van het Suezkanaal mag stationneren, goed te keuren. Hy legde aan het parlement het tweede decreet voor, waarin het verdrag van 1899 offi cieel herroepen en koning Faroek uitgeroepen wordt tot „koning van Egypte en de Soedan". Nahas pasja deelde voorts mede dat de regering de besprekingen met Enge land over de herziening van het verdrag afgebroken heeft. De Soedan staat thans onder een gezamenlijke heerschappij van Engeland en Egypte en koning Faroek- officiële titel is „koning van Egypte, souverein van Nubie en de Soe dan". Een woordvoerder van d? Britse am bassade heeft verklaard, dat de uni lateral verbreking van het Brlts- Egyp'ische verdrag" wettelijk niet van kracht is. De posities van de in het Suez-gebied gestationneerde troepen bleef onveranderd. Het parlement zal deze zaken op de volgende bijeenkomst in November be handelen. Het decreet houdt tevens de afschaf fing van het gezamenlijke bestuur van de Soedan in. Deze bestuursvorm, waar bij Egypte met de toestemming van Engeland een gouverneur-generaal be noemt. kwam in 1899 tot stand na het verslaan van Chalifa. een Soedanese op standeling Dit verdrag werd in 1936 in het Brits-Egyptische verdrag beves tigd. In 1948 stelde de gouverneur-generaal een wetgevende vergadering in van tien benoemde en 65 gekomen leden en voorts een uitvoerende raad. van welks leden tenminste de helft Soedanezen moesten zijn. Bij de verkiezing van de wetgevende vergadering verkreeg het onafhankelijke front de grote meerderheid. Het natio nale front echter, dat voorstander is van een vereniging met Egypte, boycotte de vericiezingen. Een derde ontwerp-decreet handelt over de status van de Soedan als het gezamenlijke bestuur beëindigd is. Vol gens democratische methoden zou een Volksvertegenwoordiging gekozen wor den. Een door het parlement gekozen kabinet zou met de konine te zamen de uitvoerende macht beoefenen. Bui tenlandse zaken en defensie zouden echter in handen van de koning blijven. De premier zeide, dat het verdrag van 1936 tot stand gekomen was onder de dreiging van de omsingeling door de as-mogendheden Deze waren thans echter verslagen. Mede door de stich ting van de Verenigde Naties was het verdrag thans niet meer nodig. Het verlof van de Britse troepen in de zone van het Suez-kanaal is gister avond ingetrokken. De troepen in Port Said. Ismailia en Suez kregen instruc tie naar hun kwartieren terug te De Engelse ambassade te Alcxan- drie heeft een officiële verklaring uit gegeven, waarin wordt gezegd, dat .de eenzydigc opzegging van het verdrag door Egypte geen rechtskracht heeft, daar het verdrag geen bepaling bevat voor opzegging te eniger lijd. Hel verdrag kan echter in onder linge overeenstemming tien jaar na de datum van ondertekening of later herzien woyden. Do Engelse legering is van mening, dat het verdrag van 1936 van kracht blijft en zal blijven staan op haar in dat verdrag bepaalde rechten". Naar aanleiding van Nahas pasja's bewering, dat hij van Engelse zijde niet beloofde nieuwe voorstellen had ontvan gen. deelt de ambassade mee, dat de Engelse ambassadeur de minister van buitenlandse zaken 6 October schrif telijk heeft medegedeeld, dat. de Engelse regering de Egyptische regering 10 Octo ber een voorstel hoopte te kunnen doen. Het commentaar van de Britse pers op Egyptes eenzijdige handeling is eens luidend: .Geen zwakheid by het beant woorden van deze belediging De meeste Britse bladen schreven het Egyptische optreden toe aan het echec deT Engelse regering in Perzië De iconservatieve» „Daily Telegraph" schrijft om.: „Deze ontwikkeling zal slechts diegenen verrassen, die niet bij I machte waren de gevolgen te voorzien van de politiek der Britse regering t.a.v. Perzië. Wij hebben onze positie in Perzie prijs gegeven en daarmede het gehele Britse gezag in het midden-Oos ten in de waagschaal gesteld. Egypte is slechts de eerste van de reeks staten, die de huidige situatie zal willen uitbuiten. Het is onmogelijk te weerspreken, dat de ramp van de Britse instorting in het midden-Oosten verschrikkelijke gevolgen zou hebben". Te Cairo zijn de diplomatieke verte genwoordigers van Amerika. Frankrijk, Engeland en Turkije gisteren bijeenge komen om dc- toestand tussen Engeland en Egypte, die waarnemers „uiterst on zeker. zo niet explosief' noemen, te be spreken. Volgens politieke waarnemers besprak men de beste wyze waarop Egypte een gelijkgerechtigd deelgenootschap aange beden kon worden in een defensie-orga nisatie in het midden-Oosten. INTERNATIONALE CONFERENTIE OVER DE DUITSE SCHULDEN UITGESTELD De Westelijke geallieerden hebben de internationale conferentie, die deze herfst zou worden gehouden teneinde de voor- en na-oorlogse schulden van Duitsland te regelen, uitgesteld. Naar vernomen wordt, heeft Engeland een groot aandeel gehad in de totstand koming van dit uitstel. De Britse rege ring wilde voorkomen, dat zij voor de algemene verkiezingen op 25 October a. s besluiten zou moeten nemen ten aan zien van de Duitse schulden, welke be langrijke economische gevolgen zouden kunnen hebben. Bovendien namen de voorbereidende besprekingen tussen de drie westelijke geallieerden, naar verder werd medegedeeld, langer tyd in besbg dan verwacht was. Aan de volledige conferentie zou door 25 landen worden deelgenomen. Prinses Elizabeth en de hertog van Edinburgh in Canada. 1 l/.M. Koningin Juliana heeft gister- I binnenlandse aangelegenheden en ons middag te Amersfoort aan de COm- met rust te laten in plaató van on„landanten van de Regimenten /zi ngen met propaganda p. onmogelijke wijze critiek lantene Jolian 11 litem Fnso. Oranje ol k te door op te leveren op de maatregelen van de Gelderland en het regiment Litn I e Verier oefende Tit0 critiek op deburgsche Jagers vaandels uitgereikt R K. kerk. die .onze positie in alle lan- Prinses Elizabeth en de hertog van den. waar wij hulp vroegen, ondermijnt" Edinburgh zyn gistermiddag in Mon- Hy ontkende dat de hervormingen in treal aangekomen. het bestuur onder druk van Westelijke De „Montreal Gazette" meldde dat dei mogendhelen tot stand waren gebracht Canadese politie een communistisch „Wij zullen niets doen op last \an het j Egyptische dreiging plan heeft verijdeld om voetzoekers werpen op de weg die Prinses Elizabeth en haar gemaal volgden Het plan zou ten doel hebb n. gehad de officiële ver welkomingsplechtigheid in de war te sturen. Hot werd verijdeld doordat de politie honderden als eemmuntsten be- buiten'.and", aldus maarschalk Tito. Heeft Perzië aanvaardbare voorstellen gedaan? Amerika streeft nog naar compromis. Hetgeen te vrezen was. is geschied: Egypte heeft gemeend van de Britse on dermijning van prestige in het midden- Oosten gebruik te moeten maken. Er» de Egyptische premier Nahas pasja! Het liberale Britse blad „Manchester heeft het parlement voorgesteld het kend stkaiilê"personen""aan'"den"lijve Guardian heeft voor het eerst de tekst i Brits-Egyptische verdrag van 1936 een- onderzocht toen zij zich naar het vlieg- gepubliceerd van de laatste Perzische zUd;? °P te zeggen! veld van Montreal begaven De Cana- voorstellen, vervat in de nota van 20 eang van zaken in Perzië Is voor dese communistische party zou een al- September, en het Britse antwoord. d Britse politiek in het midden-Oosten gemeen programma hebben uitgewerkt waarin deze van de hand werden gewe- |weinte minder dan cata.rirophaal te noe- om dr- autoriteiten ter gelegenheid van zen om.dat zij geen nieuwe concede I ,men: Dat het een Uein en feitelijk on- het bezoek van de Britse kroonprinsen ter Cp'os-in- van het o ie-eschil bevat betekenend land als Iran kon gelukken en haar echtgenoot in verlegenheid te z-mHpn hebben c!e En^elsen °P 20 onelegante wijze ta brengen Het blad fcschuldi-t de regering van dv insen. het land te verlaten, zonder 1 ™S,uÏL,a PenSr.ië Z- f« rf'T.. Z"", Iangn)k? concessies zoutte hebtan «e-E^,a« 1. dat een buitenlandse technicus 1>nden Het. moest niet de macht s.ou wo.den benoemd tot d.recteur van van het Brl, oemenebest Je organisatie voor tiet winnen en ijl- aan toch „-el bedroetend njn ge- •olgens het steU Egypte, dat met Engeland reeds lanjf po-verlies voor Engeland At tl et fineren van olie 'dit sloot ngetwijfeld zwakker geworden en blad de benoeming van een Brit niet kansen in de binnenlandse ver- uit 1 en - dat de Britse regering de helft overhoop lag en volledige zeggenschap kiezingen zullen door deze manoeuvre z.ou f1*0*?0 behouden van de prys voor nastreefde, heeft nu eeme zal wel gehoopt hebben, dat zulk een steun de Perzen alsnog wat gematigder zou doen optreden. Dat Engeland, wan neer die internationale steun op indruk wekkende manier ware verleend, totmi- lita're actie zou zyn overgegaan behoeft niet aan te nemen. Men mag die Tito zegt het Westen steun toe. MAAR WEIGERT IEDERE INMENGING. Maarschalk Tito heeft een rede laatste mogelijkheid echter ook niet ge- verklaard dat de Westelijke mogen WEERBERICHT Aanhoudend fraai herfstweer De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog weer met weinig bewolking en een zwakke tot matige wind tussen Zuid en Oost. Koude nacht met plaatselijk lichte nachtvorst. Morgen overdag ongeveer de zelfde temperatuur als vandaag. 'Opge maakt te 10 uur). 10 OCTOBER. Zon op: 6 54 uur: onder: 18 00 uur. Maan op 16.30 uur: onder: 0 41 uur. Hoogwater te Katwijk te II14 uur. In Eindhoven wordt gerouwd om het vei scheiden van dr A. F. Philips, de grondlegger van het wereldconcern. Drie oudgedienden die nog hebben gewerkt onder de persoonlijke lei ding van de overledene leggen bloe men bij liet standbeeld dat dit jaar is opgericht, ter gelegenheid van lirt zestigjarig jubileum van liet Philips- heel uitsluiten en dat gaf aan Ent land's zet een enigszins dreigend karak ter. Juist omdat de situatie in Perzië in een zeer critiek stad um was gekomen aarzelden verscheidene leden van de Vei ligheidsraad het Britse spel van harte mee te spelen Voor de raad bijeenkwam, had de Britse regering door peilin gen reeds bemerkt, dat het heel moei lijk zou zijn een scherpe Britse resolutie aangenomen te krygen. Met name heeft Amerika zich ten aanzien van de En gelse zet weinig enthousiast getoond. Daarmede was eens te meer bewezen, dat de Amerikanen, op dit moment die zaken, waar ook de Sovjet-Unie in ge moeid kan raken, niet op haren en sna ren willen zetten. Zonder een krachtige Amerikaanse teun kon Engeland met op een indruk wekkende meerderheid in de Veiligheids raad hopen De zet bleek min of meer een s'ag in de lucht: terugzetten was geboden Engeland verklaarde het per soneel uit Aba dan te zullen terugtrek ken. Al betoogde Engeland's vertegenwoo-- zgr in de Veiligheidsraad daarna ook. dat er niets veranderd was. de politieke schakers wisten beter Engeland's positie heden op Jocgo-Slavië kunnen rekenen >!b bondgenoot by alle vraagstukken betreffende de betrekkingen tussen de landen op voet van gelijkheid, de on afhankelijkheid van kleine volkeren en het bewaren van de vrede. Tito vervolgde- „Wij zetten onze po litiek voort, omdat wij van mening zyn dat deze Joego-Slavlë sterker kan ma ken en omdat wij weten dat een gewel dig deel van de vooruitstrevende mens heid gunstig tegenover ons streven staat". „Als het Westen zegt, dat het wenst, dat Joego-Slavië sterk is, en dat dit de reden is. waarom het Joego-Slavië hulp geeft, dan behoren de Westelijke mo gendheden zioh niet te mengen in onze dat deze concessies mogelijk de grond slag hadden kunnen vormen voor ve dere onderhandelingen. Chinese winterstellingen in Korea bezet look wei niet gestegen zijn d* °!'e. dl« zij zou kopen Onze Amerikaanse correspondent, dr i Voor alles heeft het aan samenwerking Dp Britten zouden hierdoor geleidelijk P. G. J. Korteweg. meldt ons: ontbroken tussen Engeland en de Ver compensatie ontvangen. Ook wie het nog niet ver gebracht Staten. De Engelse zet was haastig en1 ?e. Manchester Guardian" schrijft, heeft in het schaaakspel, weet toch wel. I vo®{ Amerika nogal onverwacht Tha dat men zijn stelling doorgaans niet ver- eJ ordt er tussen deze twee lan- betert. door even een stuk dreigend naar den druk overleg gepleegd Daarom be- voren te brengen en het daarop maai-staat er nog wel een kleine kans. dat weer gauw terug te trekken. Ogenschijn- men de Perzische premier, wanneer hy lyk is er dan niets gebeurd, maar men I f£.'n Amerika zal komen, tot een ver heeft door dat heen en weer schuiven ?e>j'k »1 kunnen bewegen, dat voor de toch lelijk tempo verloren en dat kan were'd nlet aJ te ^ongunstig zal zijn zelfs het verlies van de party tot ge-1 volg hebben. I De Amerikaanse afgevaardigde by de Engelands besluit om het olie-geschil VN. Ernest Gross, heeft gisteren in het mat Perzië voor de Veiligheidsraad te j ziekenhuis te New York een bezoek ge- brengen. is een vrij onverwachte zet ge-1 bi acht aan de Perzische minister-presi- weest op het politieke schaakbord. Een j dent Mossadeq. nadat hjj per vliegtuig zet, die tegenover Perzië niet geheel zon-was gearr.veerd. Volgens een Amen- der dreiging was j kaanse woordvoerder wilde Gross Mos- Kennelijk zocht Engeland, na de - radeq's houding peilen ten aanz en var uitwijzing van de Britten ln Abadan. een de komende zitting van tra Veilighelis- duidelijke morele steun van zo veel mo- raad. gelijk mogendheden te verwerven Attlee De opperbevelhebber van de 28ste bri gade van het Britse Gemenebest heeft verklaard, dat Britse troepen een be langrijke heuvel. ..het laatste Chinese bolwerk", dat het verdedigingsstelsel der Noordelijken in West-Korea bescherm de. hebben veroverd. De troepen van het Gemenebest hebben deze heuvel in de afgelopen zes dagen hevig aangevallen „Wij hebben een belangrijke overwin ning behaald. Wjj hebben de Chinese divisie tegenover ons hevig toegetakeld ziin doorgebroken en hebben de winter stellingen van de vijand in dit gebied veroverd" aldus de bevelhebber. Het Amerikaanse ministerie van ma rine heeft medegedeeld dat de Ameri kaanse torpedobootjager Ernest Small" Zondag 11. in Koreaanse wateren op een mijn is celopen. waardoor negen matro zen werden gedood en achttien anderen gewond De ..Ernest Small" was instaat de Japanse haven Sasebo op eigen kracht te bereiken. „De mijn is vermoe delijk door de vyand gelegd", deelde het ministerie nog mede. Een patrouillevliegtuig van de Ame rikaanse marine is naar het ministerie van marine meldt, ter hoogte van de Chinese haven Tsing Fa-u in de provin cie Sjangtoeng door een oorlogsschip met rode vlag beschoten. Het toestel Is niet getroffen. Verkiezingen in Noorwegen. Dit nummer bestaat uit zes pagina's EVITA PERON KRIJGT VIERDE BLOEDTRANSFUSIE. De echtgenote van het Argentynse staatshoofd. Peron, die, zoals gemeld ln ernstige mate aan bloedarmoede lijdt, zal morgen voor de vierde maal een bloedtransfusie krygen. In een bulletin wordt verder medegedeg'd dat de ge zondheidstoestand van Evita Peron „langzaam verbetert". In Noorwegen zijn gisteren verkiezin gen gehouden voor gemeenteraden en andere raden van plaatselijk bestuur. Vanochtend vroeg was ongeveer een derde gedeelte van de uitslagen bekend Dpze wijzen uit dat de communisten bijna de helft van hun zetels hebben verloren. De socialisten schijnen iets gewonnen te hebben Over het alge meen zijn de bestaande politieke ver houdingen vermoedelijk gehandhaafd. In de grote steden begint men eerst vanochtend met het tellen der stem men. nastreefde, heeft nu gemeend, dat het van de omstandigheden gebruik moe^t maken om ziinerzijd- de Engelsen te verdrijven Dit treft te pijnlijker waar er. practisch gesproken, geen reden wis voor een dergelijk optreden van de zijde van Egypte, daar di' land mocht ver wachten. zeer spoedig toch langs an der» weg te zullen slagen. Het is bekend hoe Turkije en Grie kenland in het Noord-Atlantisch pact zullen worden opgenomen en dit heeft geleid tot het iuiste denkbeeld om in het midden-Oosten gelijk voor het Wes ten reeds heeft plaats gevonden, een algemeen front te vormen De eer ta besprekingen dienaangaande zijn reeds 'nffeluid en de bedoeling zat voor om Fgypte te verzoeken als gelijkgerechtigde daaraan deel te willen nemen Had het daarnaar oren - en in eigen belang mag men dit wel veronderstellen dan zou d» kwestie van het Suez-kanaal op voor Eevpte zeer aannemelijke wijze zijn op gelost. De zozeer gehate bezetting der Fr. cel sen van di* dominerend kanaal zou dan ongetwijfeld ziin opgeheven en ver vangen door een Vriigsmacht van de verbondenen w o. Fgvpte zelf Dat aan Ezvpte alleen de verdediging van dit z-o belaneriike strategische punt zou wori»n toevertrouwd, is natuurlijk onmetelijk, eelet oo de kracht van het F-vntjsche l-ser. dat zelfs tegenover Tsraël zo'n droevig figuur sloeg Het We=ten ral dit nimmer kunnen aan vaarden Het zou eeliik staan met een n~°ing tot harakiri' Het Westen mag de risico van een verlies van het Suez kanaal eenvoudig niet nemen. Voor E?ypte scheen het verloop van zaken dus een zeer gunstige wending te nemen waarbij voetstoots eewonyen zou kunnen worden ten aanzien van het Suez-kananl. hetgeen te bereiken valt. Maar nu deze bruuske handeling! Iets ander* staat het m»t de Soedan. F.rvnte wil dit land annexeren, maar het we»t dat de Soedanezen zelf daarvoor weinig vielen, althans niet dc poliMek ontwikkelden in dit gebied. Hier dreigt Fcvnte dus een ?eva.a-1iike zet t» doen op het politieke schaakbord van Afrika. Tntuwn is er gelukkig nog Hid om tot h< zinning <p komen en veel zal afhangen l van de wiizp waarop het Westen thans I Voor churchiii is het Frvpti«che in- I griipen natuurlijk een meevaller De oud» conservative leider vindt er «tof te over in om zün aanval on labour nog ver«fe-ozon' w, hit zal nle* aarzelen deze stof duchtig te hanteren. Brand en explosie bij Brocades en St-heeman. Gistermiddag omstreeks 5 uur brak brand uit in een gebouwtje, dat behoort tot het fabriekscomplex van de chemi sche fabrieken van Brocades en Sthee- man te Meppel De brand ontstond doordat een vat ether, waaruit een em ployé iets wilde tappen plotseling in brand vloog. Deze kreeg vrij ernstige brandwonden aan gezicht en armen. De brand sloeg op de andere chemi caliën over. zodat een grote voorraad paraffine brandend de riolering ln- s'ioomde. Door deze stroom af te "dam men werd verdere uitbreiding van de brand voorkomen. Doordat zich nog een grote ontplof fing voordeed werden alle ruiten van KT 1 mcr dc Ri'n- di' "idens I de ''«cMverdediiin^ocUnin-cn dMrtï'l.Si'e ln" Stv.JeB?SGo1nrH«\"Sa,^:k l"Vd" d"or Franselcirms van dc troepen ran het i S SSS de debat heeft twaalf uur geduurd. genietroepen is gebouwd. \Noordatlantisch Pact. I uur was^me^de^ra^d meester^3 MOTIE VAN VERTROUWEN lN ISRAËLISCHE KABINET. Het Israëlische parlement heeft met r r- 56 tegen 40 stemmen by vier onthoudin-1I'ranse tank passeert een I Operatje Jupiter is een onderdeel Rijn. die tijdens i van dc luchtverdedigingsoefeningen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1